ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Βαλκανικοί πόλεμοι ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ γ3 ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν δύο πόλεμοι που έγιναν στα Βαλκάνια το 1912-1913 στους οποίους αρχικά η Βαλκανική Συμμαχία (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία) επιτέθηκαν και απέσπασαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία την Μακεδονία και το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης, ενώ στη συνέχεια, μετά τις διαφωνίες μεταξύ των νικητών για τον τελικό διαμοιρασμό των εδαφών, ξέσπασε δεύτερος πόλεμος από τον οποίο εξήλθε ηττημένη η Βουλγαρία, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που είχε αρχικά κατακτήσει.

Α' Βαλκανικός Πόλεμος Τον Οκτώβριο του 1912 οι βαλκανικές χώρες έστειλαν τελεσίγραφο στην Τουρκία με το οποίο ζητούσαν την διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων που ζούσαν στο έδαφός της. Η Τουρκία όπως ήταν φυσικό απέρριψε το τελεσίγραφο και η σύγκρουση ήταν πλέον αναπόφευκτη. Αξίζει να αναφερθεί ότι την τελευταία στιγμή η Οθωμανική αυτοκρατορία πρότεινε στην Ελλάδα να μη συμμετάσχει στον πόλεμο με αντάλλαγμα την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Με την έναρξη των εχθροπραξιών ο Ελληνικός στρατός με αρχιστράτηγο τον διάδοχο του Ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνο πέρασε τα σύνορα και συγκρούσθηκε με τους Τούρκους στο Σαραντάπορο. Το μεγαλύτερο μέρος του Τουρκικού στρατού πολεμούσε εναντίον των Βουλγάρων στην Θράκη αλλά και στο μέτωπο της Ηπείρου εναντίον των Ελλήνων. Ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την Κατερίνη, τη Βέροια, τη Νάουσα, τα Γρεβενά και την Κοζάνη. Στις 19-20 Οκτωβρίου νίκησε τους Τούρκους στα Γιαννιτσά, ανοίγοντας τον δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ή και του Μοναστηρίου.

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης Με επέμβαση του Ελευθερίου Βενιζέλου και αντίθετα με τις ορθόδοξες στρατιωτικές αντιλήψεις της εποχής ο διάδοχος διατάχθηκε να κατευθυνθεί προς την Θεσσαλονίκη. Ο διάδοχος βλέποντας τα πράγματα σε επίπεδο στρατιωτικής τακτικής δεν ήθελε να στρέψει την κύρια μάζα του Ελληνικού στρατού προς τα δεξιά (δηλ. προς την Θεσσαλονίκη) αφήνοντας το αριστερό του πλευρό ακάλυπτο σε πιθανή αντεπίθεση των σημαντικών Τουρκικών στρατευμάτων που θεωρούσε ότι βρισκόταν στην περιοχή του Μοναστηρίου. Επιπλέον ο Κωνσταντίνος επιθυμούσε να προωθήσει τον Ελληνικό στρατό προς βορρά για να καταλάβει το Μοναστήρι, ορίζοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις και απέναντι στη Σερβία, ενώ ο Βενιζέλος βλέποντας την πιθανότητα να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό και έχοντας ένα συγκεκριμένο στρατηγικό όραμα για το πώς θέλει να μεγαλώσει την Ελλάδα πίεζε τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς την Θεσσαλονίκη. Είναι χαρακτηριστική η περίφημη φράση του Βενιζέλου, προς τον διάδοχο Κωνσταντίνο «σας απαγορεύω να πάτε στο Μοναστήρι, θα πάτε να απελευθερώσετε τη Θεσσαλονίκη».

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης Στις 18 Οκτωβρίου 1912 το ελληνικό τορπιλοβόλο αρ.11 με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση μπήκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης απαρατήρητο κάτω από την μύτη των πυροβολείων του Καρα-μπουρνού ανατίναξε με δύο τορπίλες το γερασμένο Τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ το οποίο με τις μεγάλου βεληνεκούς πυροβολαρχίες του είχε αναλάβει την προστασία της πόλης από ξηράς και θαλάσσης. Το γεγονός αυτό είχε σημαντική επίδραση στο ηθικό των αμυνομένων Τούρκων και επηρέασε την απόφαση του Ταξίν Πασά να παραδώσει την πόλη στον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό.

Η Συνθήκη του Λονδίνου Ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε επίσημα με τη συνθήκη του Λονδίνου. Ο σουλτάνος παραχώρησε όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου-Μηδείας εκτός από την Αλβανία εξουσιοδοτώντας τις Μεγάλες Δυνάμεις να προχωρήσουν στον καθορισμό των συνόρων μεταξύ των βαλκανικών κρατών. Επίσης παραιτούνταν από την κυριαρχία του στην Κρήτη και ανέθετε στις Μεγάλες Δυνάμεις την ευθύνη για την τύχη των νησιών του Αιγαίου και της χερσονήσου του Άθω. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της συνθήκης (αποτέλεσμα της έξυπνης Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής) ήταν ότι δεν καθόριζε τα νέα σύνορα των βαλκανικών κρατών με αποτέλεσμα να εμφανιστούν διενέξεις μεταξύ των νικητών.

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος Τον Ιούνιο του 1913 τμήματα του βουλγαρικού στρατού, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς να προηγηθεί κήρυξη πολέμου, επιτέθηκαν εναντίον ελληνικών θέσεων εγκαινιάζοντας με αυτόν τον τρόπο τον Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Οι σερβικές δυνάμεις αρχικά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μπροστά στη βουλγαρική επίθεση,. Γρήγορα όμως κατόρθωσαν να σταματήσουν τη Βουλγαρική προέλαση και να μπουν στο βουλγαρικό έδαφος. Ο Ελληνικός στρατός κατόρθωσε να απελευθερώσει το Σιδηρόκαστρο, τις Σέρρες, και να προωθηθεί βαθιά στο βουλγαρικό έδαφος.

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου Ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος έληξε με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου δημιουργώντας μια νέα κατάσταση στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα προσάρτησε την νότια Μακεδονία με τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα μέχρι το Νέστο ποταμό, τη Νότια Ήπειρο και την Κρήτη. Η συμφιλίωση της Ελληνικής βασιλικής οικογένειας μέσω του γάμου του Κωνσταντίνου με την αδελφή του Κάιζερ εξαργυρώθηκε με την προσάρτηση της Καβάλας, όταν στην συνθήκη του Βουκουρεστίου, παρενέβη ο Κάιζερ υπέρ της Ελλάδος. H Οθωμανική Αυτοκρατορία με την επίθεση που έκανε στον δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο μπόρεσε και κράτησε την ανατολική Θράκη μέχρι και την Αδριανούπολη. Η Αλβανία έγινε ανεξάρτητο κράτος, στο οποίο περιλήφθηκε και η Βόρεια Ήπειρος, ύστερα από εντονότατες ιταλικές πιέσεις και απειλές εναντίον της Ελλάδος, ενώ τα νησιά του Αιγαίου αποδόθηκαν στην Ελλάδα ένα χρόνο αργότερα με το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (13 Φεβρουαρίου 1914). Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό ιταλική κατοχή.

Οι συνέπειες Ο Α' Βαλκανικός πόλεμος είναι για την Ελλάδα αντιστρόφως ανάλογος, με τις απώλειές. Δηλαδή με μικρές απώλειες η Ελλάδα διπλασιάσθηκε. Το ελληνικό κράτος διπλασιάστηκε και σε έκταση και σε πληθυσμό με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν καλύτερες προϋποθέσεις για κοινωνική, πολιτική και οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα άλλαξε ριζικά και η δομή του πληθυσμού: Μεγάλος αριθμός πληθυσμού μετακινείται από όλες και προς όλες τις μεριές. Υπολογίζονται σε περισσότερες από 400.000 οι Τούρκοι που έφυγαν από την Οθωμανική, Ευρωπαϊκή αυτοκρατορία και πήγαν προς την Τουρκία. Από κοινωνική άποψη με την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης αλλά και της Μακεδονίας γενικότερα το ελληνικό κράτος από μονοεθνικό και αγροτικό γίνεται ξαφνικά πολυεθνικό αλλά και λόγω της ενσωμάτωσης των νέων εδαφών αλλάζει κοινωνική δομή αποκτώντας περισσότερους αστούς και εργάτες. Η Μακεδονία πλησίαζε πιο πολύ στη Ευρώπη από τις υπόλοιπες περιοχές του Ελληνικού κράτους. Υπήρχαν αστικά κέντρα όπου σε αντίθεση με την επαρχία του Ελληνικού κράτους ήταν εξοικειωμένοι με τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Το Ελληνικό κράτος αστικοποιείται και ταυτόχρονα «κληρονομεί» μεγάλες ομάδες εργατών λόγω των πόλεων της Μακεδονίας. Η Θεσσαλονίκη ήταν εκείνη την εποχή η πιο ευρωπαϊκή πόλη του ελληνικού κράτους με μεγάλο εργατικό δυναμικό σημαντικό και αριθμητικά αλλά και από άποψη οργάνωσης.