ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Α. Ως προς τη σχέση με τις άλλες προτάσεις Δευτερεύουσες ή εξαρτημένες Κύριες ή ανεξάρτητες Έχουν νοηματική αυτοτέλεια και μπορούν να σταθούν μόνες τους στον λόγο. Π.χ. Ταῦτα πειρασόμεθα διδάσκειν ὑμᾶς. Δευτερεύουσες ή εξαρτημένες Δεν έχουν νοηματική πληρότητα και εξαρτώνται από κάποια άλλη πρόταση προκειμένου να συμπληρωθεί το νόημά τους. Π.χ. Ἐγώ δ’οἶδα μέν ὅτι πρόσαντές ἐστιν ἐναντιοῦσθαι ταῖς ὑμετέραις διανοίαις. Β. Ως προς τους όρους Απλές Όταν περιέχουν μόνο κύριους όρους, δηλαδή υποκείμενο και κατηγόρημα. Σύνθετες Όταν οι κύριοι όροι τους (υποκείμενο, κατηγορούμενο, αντικείμενο) είναι περισσότεροι του ενός. Επαυξημένες Όταν περιέχουν εκτός από τους κύριους όρους και δευτερεύοντες που τους προσδιορίζουν. Ελλιπείς Όταν παραλείπεται κάποιος από τους κύριους όρους τους, επειδή εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα. Συνήθως παραλείπεται το υποκείμενο ή το ρήμα.
Γ. Ως προς το περιεχόμενο Κρίσεως Εκφράζουν κρίση. Εκφέρονται με μια από τις εγκλίσεις: οριστική, δυνητική οριστική, δυνητική ευκτική.[=εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως] Άρνηση:οὔ Π.χ. Σόλων ἐγένετο προστάτης τῆς πόλεως Επιθυμίας Εκφράζουν επιθυμία, προσταγή, ευχή, παράκληση κ.λ.π. Εκφέρονται με μια από τις εγκλίσεις: υποτακτική, προστακτική, ευχετική ευκτική, ευχετική οριστική. [=εγκλίσεις των προτάσεων επιθυμίας] Άρνηση: μή Π.χ. Δόλιον ἄνδρα φεῦγε παρ’ὅλον τόν βίον Επιφωνηματικές Περιλαμβάνουν κάποιο επιφώνημα μέσω του οποίου εκφράζουν συναίσθημα. Π.χ. Ὦ παῖ, ὡς ἐρῶ σου. Ερωτηματικές α) ευθείες β) πλάγιες Εκφράζουν ερώτηση ολικής ή μερικής άγνοιας. Έχουν ερωτηματικό στο τέλος. Είναι προτάσεις κρίσεως ή επιθυμίας. Π.χ. Εἴπω τοῦτο; Τίς δύναται ταῦτα λέγειν;
Δ. Ως προς το ποιόν (άν έχουν ή όχι άρνηση) Αποφατικές ή αρνητικές Καταφατικές Το ρήμα τους δεν έχει άρνηση. Αποφατικές ή αρνητικές Έχουν άρνηση οὐ ή μή.
ΕΙΔΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Α. ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ Λειτουργούν όπως τα ονόματα: ως υποκείμενα, κατηγορούμενα, αντικείμενα, ονοματικοί προσδιορισμοί Β. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ Λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί 1.ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ 2. ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ α. Ειδικές β. Πλάγιες ερωτημα- τικές γ. Ενδοιαστικές δ. Αναφορικές α. Αναφορικές προσδιοριστικές α. Αιτιολογικές β. Τελικές γ. Υποθετικές δ. Εναντιωματικές ή παραχωρητικές ε. Χρονικές στ. Συμπερασματικές ζ. Αναφορικές-επιρρηματικές ζ. 1. Μεικτές -αναφορικές/αιτιολογικές -αναφορικές/τελικές -αναφορικές/υποθετικές -αναφορικές/συμπερασματικές ζ. 2. Αναφορικές παραβολικές