Σχολικοί Σύμβουλοι Καβάλας 27/01/2014 Συχνές Ερωτήσεις για την Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας και τη διαδικασία της Αυτοαξιολόγησης (ΑΕΕ) Σχολικοί Σύμβουλοι Καβάλας 27/01/2014

Συχνές Ερωτήσεις για την ΑΕΕ 1. Τι είναι η ΑΕΕ; 2. Σε ποιο θεωρητικό πλαίσιο βασίζεται; 3. Ποιοι είναι οι στόχοι της; 4. Η ΑΕΕ είναι κάτι καινούριο για τη σχολική πραγματικότητα; 5. Εφαρμόζεται κάτι αντίστοιχο και σε άλλες χώρες; 6. Πώς συσχετίζεται με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού; 7. Είναι υποχρεωτική η συμμετοχή του σχολείου; 8. Και αν κάποιος εκπαιδευτικός δε θέλει να συμμετέχει στο πρόγραμμα; 9. Τι επιδιώκουμε με την ΑΕΕ; 10. Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη από ένα τέτοιο πρόγραμμα; 11. Ποια τα αρνητικά του προγράμματος; 12. Λόγοι αντίστασης στην αλλαγή 13. Γιατί αποτυγχάνουν συνήθως τα προγράμματα αλλαγών;

Συχνές Ερωτήσεις (συνέχεια) 14. Πόσο διαρκεί το πρόγραμμα; 15. Τι καλούνται να κάνουν τα σχολεία αυτή τη σχ. χρονιά; 16. Υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα; 17. Τι θα κληθούν να κάνουν τα σχολεία την επόμενη σχ. χρονιά; 18. Υπάρχουν έτοιμες φόρμες για αυτές τις εκθέσεις; 19. Προβλέπεται χρηματοδότηση για το πρόγραμμα; 20. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (1) 21. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (2) 22. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (3)

Συχνές Ερωτήσεις (τέλος) 23. Αξιοποιήθηκαν με κάποιον τρόπο τα ευρήματα της πιλοτικής εφαρμογής; 24. Πού μπορούν να βρουν στήριξη τα σχολεία; 25. Ποιος είναι ο μεγάλος κίνδυνος από την εφαρμογή της ΑΕΕ; 26. Με ποιους άλλους τρόπους θα στηριχτούν τα Σχολεία; 27. Ποια πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν στο σχολείο «εκ των έσω»; 28. Με ποια Σχέδια Δράσης θα μπορούσε να ασχοληθεί ένα σχολείο; 29. Μα πολλά από αυτά ήδη γίνονται στα σχολεία. Τι αλλάζει; 30. Θα συμμετέχουν στη διαδικασία και άτομα εκτός σχολείου; 4

1. Τι είναι η ΑΕΕ; Είναι μια συλλογική δραστηριότητα με την οποία καλείται το Σχολείο… να αποτιμήσει την υφιστάμενη κατάσταση με τα θετικά και αρνητικά σημεία του εκπαιδευτικού έργου, να καταστρώσει ένα Σχέδιο Δράσης για τη βελτίωση κάποιου από τα αρνητικά σημεία, να υλοποιήσει το Σχέδιο Δράσης και να εκτιμήσει το ίδιο το σχολείο, αν και κατά πόσο επιτεύχθηκε ο στόχος του Σχεδίου Δράσης

2. Σε ποιο θεωρητικό πλαίσιο βασίζεται η ΑΕΕ; Στηρίζεται στον Στρατηγικό Σχεδιασμό που υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη… το Όραμα του Σχολείου την εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης (θετικά και αρνητικά σημεία) τους Στόχους το Σχεδιασμό των Δράσεων για τη βελτίωση την Υλοποίηση των Δράσεων την Αξιολόγηση και τον επανασχεδιασμό

3. Ποιοι είναι οι στόχοι της ΑΕΕ; Σκοπός της ΑΕΕ είναι η βελτίωση και η ποιοτική αναβάθμιση όλων των διαστάσεων και των παραγόντων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Κύριος στόχος της ΑΕΕ είναι η ενίσχυση της αυτοδυναμίας της σχολικής μονάδας και της δυνατότητας να προγραμματίζει, να οργανώνει, να υλοποιεί και να αξιολογεί το έργο της. Επιμέρους στόχοι: η ενίσχυση της συνεργασίας και της συμμετοχής μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας, η αποτελεσματική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, η αναβάθμιση των διδακτικών και παιδαγωγικών πρακτικών, η ενίσχυση της αυτογνωσίας και της επαγγελματικής ανάπτυξης, η επισήμανση των αδυναμιών του εκπαιδευτικού συστήματος και η ανατροφοδότηση για το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής η διαμόρφωση κουλτούρας αξιολόγησης στα σχολεία.

4. Η ΑΕΕ είναι κάτι καινούριο για τη σχολική πραγματικότητα; Όχι. Τα σχολεία ήδη διενεργούν μία υποτυπώδη ΑΕΕ με την ετήσια υποβολή του Προγραμματισμού και του Απολογισμού του Εκπαιδευτικού Έργου. Με την ΑΕΕ επιχειρείται μια πιο συστηματική διαδικασία Προγραμματισμού και Απολογισμού η οποία θα διενεργείται αξιοποιώντας τα ερευνητικά δεδομένα.

5. Εφαρμόζεται κάτι αντίστοιχο και σε άλλες χώρες; Η ΑΕΕ συνιστά μία μορφή εσωτερικής (αυτό) αξιολόγησης και πολλές χώρες την έχουν υιοθετήσει γιατί τη θεωρούν καλύτερη από άλλες μορφές αξιολόγησης όπως η εξωτερική, όπου ο αξιολογητής δεν ανήκει στη σχολική μονάδα. Πολλές χώρες έχουν μεικτό σύστημα εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης.

6. Πώς συσχετίζεται με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού; Ουσιαστικά δε συσχετίζεται η ΑΕΕ με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Η μόνη αναφορά είναι αυτή που γίνεται στο νόμο (ότι μετά την ΑΕΕ θα ακολουθήσει η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού), αλλά η μία διαδικασία δεν προϋποθέτει την ύπαρξη της άλλης. Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού μπορεί να υλοποιηθεί είτε με είτε χωρίς την ΑΕΕ. Οι δύο διαδικασίες είναι ανεξάρτητες. Η ΑΕΕ θα μπορούσε να λειτουργήσει επικουρικά προς τον εκπαιδευτικό γιατί διαμέσου αυτής, αναδεικνύονται οι παθογένειες του εκπαιδευτικού συστήματος, για τις οποίες είναι προφανές ότι δεν μπορεί να είναι υπεύθυνος αποκλειστικά και μόνο ο λειτουργός.

7. Είναι υποχρεωτική η συμμετοχή του σχολείου; «Η εφαρμογή της ΑΕΕ στα σχολεία είναι υποχρεωτική και την ευθύνη της υλοποίησης έχουν οι Διευθυντές των σχολικών μονάδων, με την επιστημονική /παιδαγωγική στήριξη των Σχ. Συμβούλων και τη διοικητική των Δ/ντών Διευθύνσεων». (Υ.ΠΑΙ.Θ 190089/Γ1/10-12-2013)

8. Και αν κάποιος εκπαιδευτικός δε θέλει να συμμετέχει στο πρόγραμμα; Οι εκπαιδευτικοί κάθε σχολείου αποτελούν μια ομάδα (ΣΔ) και η αποχή ή συμμετοχή κάθε εκπαιδευτικού στις δράσεις του σχολείου επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της. Η μη συμμετοχή είναι ζήτημα που αφορά τον ίδιο τον εκπαιδευτικό, το σύλλογο διδασκόντων, το διευθυντή του σχολείου και εμπίπτει στις  διοικητικές αρμοδιότητες των Δ/ντών Διευθύνσεων.

9. Τι επιδιώκουμε με την ΑΕΕ; Προώθηση της εσωτερικής αξιολόγησης (αξιολόγηση εκπαιδευτικών από εκπαιδευτικούς) Ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας Αξιολόγηση από κάτω προς τα πάνω Ενασχόληση με έρευνα δράσης Ενδοσχολική επιμόρφωση σε θέματα που επιλέγουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί Βελτίωση του σχολείου με ίδια μέσα

10. Ποια μπορεί να είναι τα οφέλη από ένα τέτοιο πρόγραμμα; Να διαφανεί ότι για τις κακοδαιμονίες της εκπαίδευσης ευθύνονται και άλλοι παράγοντες που είναι εγγενείς. Να βελτιωθούν πράγματα στο σχολείο «εκ των έσω». Να αξιοποιηθεί η επιστημονική κατάρτιση των εκπαιδευτικών. Να αντιμετωπίζονται κάποια προβλήματα του σχολείου συλλογικά αξιοποιώντας ερευνητικές μεθόδους. Να αναπτυχθεί κουλτούρα συνεργασίας στα σχολεία

11. Ποια τα αρνητικά του προγράμματος; Κάθε νέο πρόγραμμα επιφέρει αναστάτωση στα σχολεία (περιγραφική αξιολόγηση, ευέλικτη ζώνη, ολοήμερο, νέα βιβλία). Αυτή η αναστάτωση είναι φυσιολογική. Συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους όταν χρειάζεται να αλλάξουν τις συνήθειές τους. Με την ΑΕΕ απαιτείται ένας επιπρόσθετος νέος τρόπος δουλειάς για την αντιμετώπιση ορισμένων από τα προβλήματα των σχολείων.

13. Γιατί αποτυγχάνουν συνήθως τα προγράμματα αλλαγών; 13. Γιατί αποτυγχάνουν συνήθως τα προγράμματα αλλαγών; Έλλειψη Οράματος Αντίσταση κατά της αλλαγής Ελλιπής επικοινωνία Μη αντίληψη της σημασίας της αλλαγής Αδυναμία των εισηγητών για προώθηση της αλλαγής

14. Πόσο διαρκεί το πρόγραμμα; Το πρόγραμμα στην αρχική του εφαρμογή διαρκεί όσο και τα Σχέδια Δράσης (για τη βελτίωση), δηλ. 2-3 χρόνια. Μετά την ολοκλήρωση του κύκλου τα σχολεία επιλέγουν άλλο Σχέδιο Δράσης αξιοποιώντας και την προηγούμενη εμπειρία.

15. Τι καλούνται να κάνουν τα σχολεία αυτή τη σχολική χρονιά; Όλα τα σχολεία Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καλούνται να υλοποιήσουν συλλογικά τρία διαδοχικά βήματα και να συγγράψουν μία έκθεση για το καθένα: 1ο Βήμα: Γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου 2ο Βήμα: Επιλογή και διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης 3ο Βήμα: Ετήσια έκθεση Αξιολόγησης του σχολείου

16. Υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα; Τα τρία διαδοχικά βήματα με τις εκθέσεις τους θα υλοποιηθούν μέχρι το Μάιο του 2014. Παρακάτω προτείνεται ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα: 1ο Βήμα: Γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου, έως 15 Μαρτίου 2014 2ο Βήμα: Επιλογή και διαμόρφωση Σχεδίου Δράσης, από 15 Μαρτίου έως 15 Απριλίου 2014 3ο Βήμα: Ετήσια έκθεση Αξιολόγησης του σχολείου, από 15 Απριλίου έως 15 Μαΐου 2014.

17. Τι θα κληθούν να κάνουν τα σχολεία την επόμενη σχολική χρονιά; Την επόμενη σχολική χρονιά (2014-15) τα σχολεία θα κληθούν να εντάξουν στον ετήσιο προγραμματισμό τους το Σχέδιο Δράσης που συναποφάσισαν την προηγούμενη. Υπάρχει διαθέσιμη φόρμα για τον Προγραμματισμό του Εκπαιδευτικού Έργου. Στη συνέχεια τα σχολεία θα υλοποιήσουν το Σχέδιο Δράσης όπως αποφασίστηκε από το Σύλλογο Διδασκόντων. Τέλος θα αυτο-αξιολογήσουν την επίτευξη των στόχων του Σχεδίου Δράσης που υλοποίησαν.

18. Υπάρχουν έτοιμες φόρμες για αυτές τις εκθέσεις; Ναι. Υπάρχουν φόρμες και είναι διαθέσιμες σε ηλεκτρονική μορφή για κάθε έκθεση.

19. Προβλέπεται χρηματοδότηση για το πρόγραμμα; Όχι, χρηματοδότηση προβλέπονταν μόνο για την πιλοτική φάση η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε ακόμα.

20. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (το ένα Σχολείο) «Στα θετικά σημεία του προγράμματος συγκαταλέγονται: α) η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των εκπ/κών, β) η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της σχολικής μονάδας, γ) η αποκάλυψη της πραγματικής εικόνας του Σχολείου, δ) η επιμόρφωση και αυτομόρφωση των εκπ/κών, ε) ο καλλίτερος προγραμματισμός… Φυσικά δεν έλειψαν και τα αρνητικά σημεία όπως: α) ο γραφειοκρατικός χαρακτήρας της διαδικασίας, β) η καθυστέρηση έναρξης του έργου, γ) η επιφυλακτικότητα των εκπαιδευτικών, δ) η δυσκολία κατανόησης του υλικού…»

21. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (το άλλο Σχολείο) Θετικά σημεία/ διαδικασίες που ικανοποίησαν περισσότερο: Προβληματισμός των εκπαιδευτικών και εστίαση σε συγκεκριμένα θέματα εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού ενδιαφέροντος Ανταλλαγή απόψεων και κριτικές συζητήσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών Επιστημονική μελέτη των εκπαιδευτικών σε παιδαγωγικά και διδακτικά θέματα Προβλήματα/ διαδικασίες που δημιούργησαν δυσκολίες: Οι εργασίες στην Ολομέλεια, αλλά και στις ομάδες ήταν χρονοβόρες Η συμπλήρωση τόσων φορμών και Εκθέσεων θυμίζει γραφειοκρατικές και βερμπαλιστικές καταστάσεις του Ελληνικού Δημοσίου.

22. Τι λένε τα Σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση; (το επόμενο Σχολείο) «Μέσα από το πρόγραμμα που εφαρμόσαμε και τον τομέα που επιλέξαμε να ασχοληθούμε διαπιστώσαμε ότι τα οφέλη ήταν πολλά, και για τους εκπαιδευτικούς και για τους μαθητές. Στο Σχολείο μας… Έγινε επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Εκπ/κοί και μαθητές ξέφυγαν από τον παραδοσιακό τρόπο μάθησης. Ενισχύθηκε η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας. Πέρα από γνώσεις, οι μαθητές ενισχύθηκαν στο να αναπτύξουν αξίες. Βελτιώθηκαν οι σχέσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμα απαιτεί μεγάλη χρονική διάρκεια, τόσο για την προετοιμασία όσο και για την εφαρμογή του. Σημαντικό ρόλο για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος παίζουν: Η υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου Η υποστήριξη από φορείς Η συνοχή και συνεργασία του Συλλόγου Διδασκόντων».

23. Αξιοποιήθηκαν με κάποιον τρόπο τα ευρήματα της πιλοτικής εφαρμογής; Ναι, έγιναν κάποιες ποιοτικές και ποσοτικές αλλαγές. Ορισμένοι δείκτες άλλαξαν και μειώθηκε αισθητά η γραφειοκρατία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην πιλοτική εφαρμογή τα σχολεία συμπλήρωσαν πέντε εκθέσεις κατά το πρώτο έτος. Τα σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση, μπορούν εφόσον το επιθυμούν και δεν άλλαξε κάτι, να μην προβούν στη Γενική εκτίμηση και να χρησιμοποιήσουν την προηγούμενη.

24. Πού μπορούν να βρουν στήριξη τα σχολεία; Στους οικείους Σχολικούς Συμβούλους Στα σχολεία που συμμετείχαν στην πιλοτική φάση Στην επίσημη ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για την ΑΕΕ http://aee.iep.edu.gr/

25. Ποιος είναι ο μεγάλος κίνδυνος από την εφαρμογή της ΑΕΕ; Να μετατραπεί σε μια γραφειοκρατική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.

26. Με ποιους άλλους τρόπους θα στηριχτούν τα Σχολεία; Οι Σχολικοί Σύμβουλοι ετοιμάζουν από κοινού το υλικό που χρειάζονται τα Σχολεία για κάθε βήμα της ΑΕΕ. Το υλικό αυτό θα αποστέλλεται έγκαιρα στα Σχολεία και θα συνοδεύεται από λεπτομερείς επεξηγήσεις. Φυσικά πολλά πράγματα θα μπορούν να συζητούνται από κοντά κατά τη διάρκεια των τακτικών επισκέψεων των Σχολικών Συμβούλων.

27. Ποια πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν στο σχολείο «εκ των έσω»; Υπάρχουν πολλά πράγματα στα σχολεία που για να βελτιωθούν χρειάζονται χρήματα (π.χ. η υλικοτεχνική υποδομή). Ωστόσο υπάρχουν και άλλα που θα μπορούσαν να βελτιωθούν αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα ταλέντα, τις κλίσεις και τις γνώσεις του ανθρώπινου δυναμικού (π.χ. Σχ. Συμβούλων, Εκπ/κών με αυξημένα προσόντα, κλίσεις και ταλέντα, κριτικού φίλου). Τα Σχέδια Δράσης θα ήταν καλό να σχετίζονται με όσα μπορούν να βελτιωθούν από το ίδιο το σχολείο.

28. Με ποια Σχέδια Δράσης θα μπορούσε να ασχοληθεί ένα σχολείο; Ενδεικτικά Σχέδια Δράσης βελτίωσης… των σχέσεων μεταξύ των μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών. του αύλειου χώρου (π.χ. σχεδιασμός παιχνιδιών στο έδαφος, δεντροφύτευση, σχολικός κήπος) της επικοινωνίας του σχολείου με την οικογένεια (π.χ. δημιουργία ιστοσελίδας) των διδακτικών τεχνικών-μεθόδων (π.χ. ιστοεξερευνήσεις, επίλυση προβλήματος, παιχνίδι ρόλων) της αντιμετώπισης των Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (π.χ. Μαθησιακές Δυσκολίες, Προβλήματα Συμπεριφοράς) Φυσικά το Σχέδιο Δράσης το αποφασίζει το ίδιο το σχολείο λαμβάνοντας υπόψη τη Γενική εκτίμηση και τις προτεραιότητες.

29. Μα πολλά από αυτά ήδη γίνονται στα σχολεία. Τι αλλάζει; Ναι, πολλά από όσα αναφέρονται στην προηγούμενη διαφάνεια και ακόμη περισσότερα, γίνονται στα σχολεία. Εκείνο που αλλάζει είναι ότι στο εξής καλούνται να το κάνουν με πιο συστηματικό τρόπο και ότι θα λειτουργεί το Παρατηρητήριο της ΑΕΕ για τη διάχυση της εμπειρίας στα άλλα σχολεία. Παρατηρητήριο της ΑΕΕ http://aee.iep.edu.gr/?q=about/webpage

30. Θα συμμετέχουν στη διαδικασία και άτομα εκτός του σχολείου; Το αν θα συμμετέχουν άλλοι και ποιοι, είναι κάτι που το αποφασίζει το σχολείο.

31. Κλείνοντας… Η παρουσίαση αυτή μπορεί να συμπληρώνεται σταδιακά και με άλλες ερωτήσεις, ανάλογα με τις περιστάσεις. Το υλικό που απαιτείται για την υλοποίηση του 1ου βήματος θα αποσταλεί στα Σχολεία εγκαίρως. 35