«Νερό και αστική ανάπτυξη» Ε.Μ.Π. - Δ.Π.Μ.Σ. «Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων» Μάθημα: Διαχείριση υδατικών πόρων «Νερό και αστική ανάπτυξη» Μαθιουδάκη Μαρίνα Παναγιωτοπούλου Μαρία Διδάσκοντες: Δ. Κουτσογιάννης Α. Ευστρατιάδης

Μέρη της παρουσίασης Συνιστώσες αστικού υδατικού συστήματος Παρουσίαση της υπάρχουσας κατάστασης Προοπτικές για αντιμετώπιση των προβλημάτων

Συνιστώσες αστικού υδατικού συστήματος (Δ. Κουτσογιάννης, 2000)

Ύδρευση Προηγείται από κάθε άλλη χρήση νερού, δεν καταργείται ούτε περιορίζεται (Ν. 1739/1987 ) Ζητήματα Αύξηση ζήτησης Αύξηση διαρροών Απαίτηση για αξιοπιστία

Αύξηση ζήτησης Παρατηρείται σε περιοχές: Τουριστικές Ημι-αστικές Αστικές Δυνατότητες- προοπτικές: Συνδυασμένη χρήση όλων των πηγών Προσαρμογή αναγκών Νερό δύο ταχυτήτων: Ανακυκλωμένο νερό Διαφορετικά όρια ποιότητας σε κάθε χρήση Τιμολογιακή πολιτική Αύξηση της ζήτησης στην Αθήνα (Μακρόπουλος κ.ά. 2009)

Επίπεδα διαρροών 20-50% (και) στη Αύξηση διαρροών Επίπεδα διαρροών 20-50% (και) στη δυτική Ευρώπη (Χ. Μακρόπουλος, 2009) Δυνατότητες- προοπτικές: Επιτήρηση δικτύων Ανίχνευση διαρροών Συντήρηση Αποκατάσταση βλαβών με χρήση Σ.Γ.Π., μαθηματικών μοντέλων συνεχούς προσομοίωσης δικτύων σε συνδυασμό με παρατηρήσεις από συσκευές εντοπισμού διαρροών, ραντάρ και καμερών ελέγχου των αγωγών (Χ. Μακρόπουλος, 2009)

Απαίτηση υψηλότερης αξιοπιστίας Στόχος: Κάλυψη καταναλωτικών αναγκών Καθεστώς λειτουργίας: Υδρολογική αβεβαιότητα Αποδεκτή κατάσταση: - Επίτευξη ικανοποιητικής αξιοπιστίας έναντι αρνητικού κλιματικού σεναρίου

Αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων Ανεπάρκεια βιολογικών καθαρισμών υδατορεύματα αποδέκτες ανεπεξέργαστων λυμάτων (βλ. Κηφισός) Επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων ‘Παρασιτικές εισροές’ υπόγεια + παράνομες συνδέσεις (κυρίως ομβρίων) Απουσία δικτύου Συνιστώσες παροχής δικτύου ακαθάρτων στα Ιωάννινα, 2008 (Μακρόπουλος, 2009)

Απορροή των ομβρίων (1/2) Πυκνή δόμηση Επεμβάσεις στις κοίτες φυσικών ρεμάτων για ιδιωτική δόμηση φυσικών ρεμάτων για δημόσια δόμηση (διάνοιξη οδικών αξόνων) Έλλειψη νομοθεσίας για «Μηδέν Πρόσθετη Απορροή» Έλλειψη δικτύων ομβρίων (Δ. Παναγούλια, 2009)

Απορροή των ομβρίων (2/2) Το κύριο πρόβλημα δεν είναι τόσο η έλλειψη δικτύων ομβρίων, αλλά η υδραυλική ανεπάρκεια των αποδεκτών (π.χ. Κηφισός) και η απουσία έργων ανάσχεσης. Ρύπανση δικτύου Ρυπαντικά φορτία τόσο στα όμβρια όσο και στα φερτά των αγωγών ομβρίων (οργανικό φορτίο, βαριά μέταλλα) στην Ελλάδα σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες των διεθνώς παρατηρημένων (Χ. Μακρόπουλος)

Δυνατότητες-Προοπτικές (1/2) Συνολική κάλυψη της αστικής περιοχής Εντοπισμός και απογραφή των προβλημάτων της απορροής Στήριξη των αντιπλημμυρικών έργων με αξιόπιστες μετρήσεις έντασης βροχοπτώσεων και απορροής, επαναθεώρηση κριτηρίων σχεδιασμού Σύνταξη χάρτη με ζώνες πλημμυρικής επικινδυνότητας Διευθέτηση αποδεκτών και προστασία τους από δόμηση • Επαναφορά (από-κάλυψη) ρεμάτων σε φυσική κατάσταση Προειδοποίηση έναντι κινδύνου πλημμύρας και κατάρτιση σχεδίων έκτατης ανάγκης Σχεδιασμός συλλεκτήρων και έργων ανάσχεσης

Δυνατότητες-Προοπτικές (2/2) Αποσύνδεση υδρορροών, απορροή σε κήπους, διήθηση σε λεκάνες διήθησης, περατά πεζοδρόμια, τάφροι διήθησης Πράσινες οροφές (Χ. Μακρόπουλος, 2009)

Συμπεράσματα Με την ολοένα αυξανόμενη αστικοποίηση η σημασία της διαχείρισης των αστικών υδατικών συστημάτων εντείνεται. Σε κάθε συνιστώσα του αστικού υδατικού συστήματος (ύδρευση, αποχέτεση, όμβρια) απαντώνται προβλήματα που χρήζουν διαχειριστικής αντιμετώπισης. Αποσπασματικά έργα που δεν εντάσσονται στα πλαίσια ενός γενικότερου στρατηγικού σχεδιασμού μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Η χρήση σύγχρονων μετρητικών συστημάτων και εργαλείων πληροφορικής είναι απαραίτητη.

Βιβλιογραφία Κουτσογιάννης, Δ., (2000): Διαχείριση αστικών υδατικών συστημάτων: Επισημάνσεις - προβληματισμοί - απόψεις, Νερό και Περιβάλλον, Ημερίδα της ΕΥΔΑΠ για την Παγκόσμια Ημέρα Νερού, Αθήνα, Εταιρία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας. Κουτσογιάννης, Δ., (2007): Νερό και αστική ανάπτυξη, Σημειώσεις μαθήματος Διαχείριση Υδατικών πόρων, ΔΠΜΣ Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων, ΕΜΠ. Κουτσογιάννης, Δ., (1999): Σχεδιασμός Αστικών Δικτύων Αποχέτευσης, Έκδοση 3.1, 202 σελίδες, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα. Μακρόπουλος, Χ., Κουτσογιάννης, Δ. και Ευστρατιάδης, Α. (2009): Προκλήσεις και προοπτικές στη διαχείριση του αστικού νερού, Συνέδριο Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Η Πράσινη Τεχνολογία στην Υπηρεσία της Λειτουργίας των Πόλεων, Αθήνα, Ecocity, Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων. Νικολαΐδου, Μ., και Ε. Χατζηχρίστου (1990): Καταγραφή και αποτίμηση των καταστροφών από πλημμύρες στην Ελλάδα και την Κύπρο, Διπλωματική εργασία, ΕΜΠ, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Αθήνα. Νόμος 1739/1987 «Διαχείριση των υδατικών πόρων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α' 201/19-20.11.1987). Παναγούλια, Δ., (2009): Σημειώσεις μαθήματος Αστική υδρολογία, ΔΠΜΣ Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων, ΕΜΠ.

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!