ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)

Το Ύφος της Επικοινωνίας Κατά πόσο υπάρχουν διακριτά στοιχεία του ύφους επικοινωνίας που είναι κοινά σε διαφορετικούς πολιτισμούς; Για να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση πρέπει να λάβουμε υπόψη εκείνες τις όψεις επικοινωνίας οι οποίες υπερβαίνουν την εκάστοτε ομιλούμενη γλώσσα.

Πολιτισμικό Πλαίσιο Γλώσσας και Χρήση Οι Munroe, Munroe και Winters (1996) υποστηρίζουν ότι το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει τις μορφές της γλώσσας που αναπτύσσονται σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Οι άνθρωποι που ζουν σε ζεστά κλίματα επικοινωνούν συχνά μεταξύ τους. Η γλώσσα των ανθρώπων που ζουν σε ζεστά κλίματα έχουν λιγότερο αμφίσημη δομή.

Πολιτισμικό Πλαίσιο Γλώσσας και Χρήση Σύμφωνα με τον Hall (1976) η πραγματική χρήση της γλώσσας ταξινομείται σε γλώσσα: Έντονα πλαισιωμένου λόγου: μεγάλο μέρος του νοήματος υπονοείται. Μη έντονα πλαισιωμένου λόγου: το μήνυμα εκφράζεται ρητά. Η συνομιλία σε ατομικιστικές χώρες είναι άμεση, και λειτουργική.

Αυτό-αποκάλυψη Η αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών μπορεί να θεωρηθεί ένας τύπος άμεσης επικοινωνίας. Η αμοιβαία αυτό-αποκάλυψη έχει μεγαλύτερη αξία σε ατομιστικούς πολιτισμούς. Σε έναν πολιτισμό συλλογικότητας δεν είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζεις το παρελθόν ενός ατόμου.

Αξιοπρέπεια και η Διατήρησή της Η Ting-Toomey (1988) υποστηρίζει ότι η διατήρηση της αξιοπρέπειας είναι σημαντική σε όλες τις κοινωνίες, αλλά έχει άλλες σημασιολογικές αναφορές για τις ατομιστικές και τις κοινωνίες συλλογικότητας. Η ευγένεια του ομιλητή αυξάνεται ανάλογα με τη δύναμη που ασκεί ο στόχος, την κοινωνική απόσταση και το βαθμό επιβολής που ασκεί ο ομιλητής.

Οι Μορφές της Ειλικρίνειας Μια ακόμα πλευρά του ύφους επικοινωνίας συνδέεται με το τι θεωρείται ειλικρινές και τι παραπλανητικό. Σε πολιτισμούς παγκοσμιότητας η αλήθεια θεωρείται απόλυτη. Σε πολιτισμούς συλλογικότητας η επικοινωνία εκτυλίσσεται ενός εντός κοινωνικού πλαισίου.

Φιλοφρονήσεις και Αντιδράσεις Η επιδοκιμασία είναι μια συμπεριφορά συσχέτισης που συναντάται σε όλους τους πολιτισμούς. Οι φιλοφρονήσεις λειτουργούν ενισχυτικά και η ανάλυσή τους ενδέχεται να δώσει μια εικόνα για τις αξίες που υποστηρίζονται σε έναν πολιτισμό. Οι πολιτισμοί με έντονα πλαισιωμένο λόγο προτιμούσαν τους έμμεσους τρόπους κολακείας (με λεκτικούς).

Ο Χρονικός Ορίζοντας Ο Hall (1983) διακρίνει τους πολιτισμούς σε αυτούς που αντιμετωπίζουν τον χρόνο μονοχρονικά και σε αυτούς που τον αντιμετωπίζουν πολυχρονικά. Σε ατομικιστικές κοινωνίες η θεώρηση του χρόνου είναι μονοχρονική. Η πολυχρονική θεώρηση του χρόνου εντοπίζεται σε κοινωνίες συλλογικότητας. Υπάρχει στενή σύνδεση ανάμεσα στον πλούτο μιας χώρας και στο ρυθμό ζωής των πολιτών της.

Στενές Διαπροσωπικές Σχέσεις Εφόσον οι πολιτισμοί διαφέρουν ως προς τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν τα μέλη της, αλλά και ως προς τη στάση τους απέναντι στον χρόνο, είναι αναμενόμενο ότι οι διαφορές αυτές ασκούν σημαντική επίδραση στους τύπους των σχέσεων που αναπτύσσονται. Οι αλλαγές αυτές υποδηλώνουν μια μεταστροφή που σχετίζεται με την αυξανόμενη ανάδυση ιδιοκεντρικών αξιών.

Έρωτας και Φιλία Οι νέοι στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ιταλία συνδέουν τον έρωτα με την ευτυχία, ενώ στην Κίνα με την θλίψη. Για τους Καυκάσιους ο ρομαντικός έρωτας έχει μικρότερη σημασία από ότι για τους Κινέζους και τους Ιάπωνες. Τα αλλοκεντρικά άτομα συναναστρέφονται λιγότερο με άτομα που δεν είναι στενοί φίλοι.

Συνεργασία Κατά την Παιδική Ηλικία Ο Madsen σχεδίασε μια πειραματική συσκευή στην οποία μπορούσαν να δουλέψουν ομάδες δυο ή τεσσάρων παιδιών. Όταν υπάρχει ομαδική ανταμοιβή γρήγορα αναπτύσσεται συνεργασία. Όταν οι αμοιβές είναι ατομικές δύσκολα αναπτύσσεται συνεργασία. Τα παιδιά από αγροτικές περιοχές συνεργάζονται περισσότερο από τα παιδιά αστικών περιοχών.

Κοινωνική Οκνηρία Ανεξαρτήτως πολιτισμού όταν ήταν άλλοι παρόντες τα άτομα με αλλοκεντρικές αξίες γίνονταν πιο παραγωγικά, ενώ τα άτομα με ιδιοκεντρικές αξίες πιο οκνηρά. Τα ιδιοκεντρικά άτομα ήταν λιγότερο παραγωγικά ανεξάρτητα από τη φύση της ομάδας. Τα αλλοκεντρικά άτομα ήταν πιο παραγωγικά όταν δούλευαν στην εσω-ομάδα. Αυτή η μελέτη τονίζει πόσο σημαντική είναι η διάκριση μεταξύ των κοινωνικών επιδράσεων και τη συμπεριφοράς που εκδηλώνεται προς αγνώστους.

Συμμόρφωση Εάν τα μέλη ομάδων συλλογικότητας περνούν τον χρόνο τους σε σταθερότερες ομάδες είναι αναμενόμενο ότι οι διαδικασίες κοινωνικής επιρροής θα οδηγούν σε υψηλότερα επίπεδα συμμόρφωσης. Σύμφωνα με τους Bond και Smith (1996) ο αριθμός των σφαλμάτων αυξανόταν όταν οι κριτές ήταν περισσότεροι, και οι συμμετέχοντες ήταν γυναίκες ή είχαν οπτική επαφή μεταξύ τους.

Διεργασίες Μικρών Ομάδων: Αποτελεσματικότητα Όταν τα άτομα πρέπει να συνεργαστούν για να ολοκληρώσουν έργα αλληλεξάρτησης αναδύεται μια νέα αντίληψη που αποτελεί κίνητρο απόδοσης. Τα μέλη πολιτισμών συλλογικότητας έχουν καλύτερη απόδοση στο πλαίσιο μιας εσω-ομάδας. Τα μέλη ατομιστικών πολιτισμών έχουν καλύτερη απόδοση όταν εργάζονται μόνα.

Διεργασίες Μικρών Ομάδων: Απόδοση Πως χειρίζονται τις διαφωνίες τόσο εντός ομάδας όσο και μεταξύ ομάδων οι διευθυντές από διαφορετικές χώρες; Σε πολιτισμούς συλλογικότητας χρησιμοποιούνται οι τυπικοί κανόνες και οι διαδικασίες. Σε ατομιστικούς πολιτισμούς βασίζονται στην προσωπική εμπειρία και εκπαίδευση. Ο πολιτισμός ασκεί επίδραση στις ομαδικές διαδικασίες βάση των οποίων λειτουργούν οι ομάδες.

ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Εισηγήτρια: Μαρία Μανωλίκα (maria.manolika@yahoo.gr)