Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από τρία συνθετικά. 1ο συνθετικό (αριθμός ατόμων C) 2ο συνθετικό (είδος δεσμού ανάμεσα στα άτομα C) 3ο συνθετικό (χαρακτηριστική ομάδα) 1 άτομο C: μεθ- 2 άτομα C: αιθ- 3 άτομα C: προπ- 4 άτομα C: βουτ- 5 άτομα C: πεντ- . Μόνο απλοί δεσμοί: -αν- 1 διπλός δεσμός: -εν- 1 τριπλός δεσμός: -ιν- 2 διπλοί δεσμοί: -διεν- 2 τριπλοί δεσμοί: -διιν- Υδρογονάνθρακας: -ιο -COOH: -ικό οξύ -ΟΗ: -όλη -CH=O -άλη -CO- -όνη

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδείγματα: CH3-CH2-CH2-CH3 CH3-CH2-OH CH3-CO-CH3 H-CH=O H-COOH CH2=C=CH2 CH3-CH2-CH2-CH2COOH Βουτάνιο Αιθανόλη Προπανόνη Μεθανάλη Μεθανικό οξύ προπαδιένιο Πεντανικό οξύ

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. CH3-CH=CH-CH3 CH2=CH-CH2-CH3 CH3-CH2-CH2-C≡CH CH3-CH2-C ≡C-CH3 2- βουτένιο 1- βουτένιο 1- πεντίνιο 2- πεντίνιο

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό, ο οποίος όταν: Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. CH3-CH-CH2-CH3 2- βουτανόλη OH Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3ο συνθετικό του κύριου ονόματος. CH ≡C-CH2-C-CH3 4- πεντιν-2-όνη O Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN. Ο C είναι πάντα στη θέση 1.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων τους. Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια. CH3- μεθύλιο C2H5- ή CH3-CH2- αιθύλιο C3H7- ή CH3-CH2-CH2- προπύλιο ή CH3-CH- ισοπροπύλιο CH3 Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων CH3-CH-CH2-COOH CH3 CH≡C-C-CH2-CHO CH3 CH3 CH3-C-CH2-CΗ-CH-CH3 CH3 C2H5 3-μεθυλο-βουτανικό οξύ 3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη 4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο εξάνιο Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά προτεραιότητας είναι: Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες: Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα CH2=CH-CH-CH-CH3 OH OH 4- πεντεν- 2,3- διόλη Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη δηλώνεται με πρόθεμα. Χαρακτηριστική ομάδα Πρόθεμα Κατάληξη -COOH -CN -CH=O -CO- -OH -NH2 - Κυανο- Αλδεϋδο- Κετο- Υδροξυ- Αμινο- -ικό οξύ -νιτρίλιο -άλη -όνη -όλη -ιο