Νομοθεσία σχετική με ακτινοπροστασία Νομοθεσία σχετική με ακτινοπροστασία --------------------------------------------------- Σωτήρης Οικονομίδης

Εθνικό πλαίσιο Ρυθμιστική αρχή Ακτινοπροστασία Πυρηνική ασφάλεια Ν. 4310/2014, Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία και άλλες διατάξεις (ιδίως Κεφάλαιο Ε' - Διαχείριση Πυρηνικής Ενέργειας, Τεχνολογίας και Ακτινοπροστασίας- Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), άρθρα 39-46 και άρθρο 90) ΠΔ 404/1993, Οργανισμός της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας Ν. 4085/2012, Κύρωση της Μακροπρόθεσμης Συμφωνίας μεταξύ του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας για την Υποστήριξη της ΕΕΑΕ ως Περιφερειακού Εκπαιδευτικού Κέντρου στην Ευρώπη για Θέματα Ραδιενέργειας, Μεταφορών και Ασφάλειας Καταλοίπων Ακτινοπροστασία Πυρηνική ασφάλεια Διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων Π.Δ 101/2018 Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2013/59/Ευρατόμ ΥΑ 1014(ΦΟΡ)94/25.01.2001, Έγκριση Κανονισμών Ακτινοπροστασίας ΥΑ 10828/ΕΦΑ(1897)/31.05.2006, Έλεγχος των κλειστών πηγών υψηλής ραδιενέργειας και των έκθετων πηγών ΥΑ 2739/22.02.1994, Κανονισμός ενημέρωσης του πληθυσμού για τα εφαρμοστέα μέτρα της υγείας και την ακολουθητέα συμπεριφορά σε περίπτωση εκτάκτου κινδύνου από ακτινοβολίες ΠΔ 60/2012, Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2009/71/Ευρατόμ του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 2009 περί θεσπίσεως εθνικού πλαισίου για την πυρηνική ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων ΥΑ Π/112/305, 26.10.2012,«Βασικές απαιτήσεις – αρχές πυρηνικής ασφάλειας και ρυθμιστικός έλεγχος ερευνητικών πυρηνικών αντιδραστήρων» ΠΔ 122/2013, Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου της 19ης Ιουλίου 2011 περί θεσπίσεως κοινοτικού πλαισίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων --- Περί θεσπίσεως εθνικού νομοθετικού, ρυθμιστικού και οργανωτικού πλαισίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων ΥΑ 131207/Ι3/20.08.2015, Καθορισμός της εθνικής πολιτικής για τη διαχείριση των αναλωθέντων καυσίμων και των ραδιενεργών αποβλήτων ΥΑ Π/112/214196/30.12.2015, Εθνικό πρόγραμμα για τη διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων

Η βάση της αναθεώρησης Νέα ευρωπαϊκή Οδηγία 2013/59/Euratom Διεθνή Βασικά πρότυπα ασφάλειας (ΙΑΕΑ GSR 1-4, 7) Συστάσεις διεθνούς αξιολόγησης IRRS Mission (2012) Πολυετής εμπειρία λειτουργίας του υφιστάμενου ρυθμιστικού πλαισίου

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας Π.Δ. 101/2018 (βασικό μέσο μεταφοράς της Οδηγίας) Υπουργικές Αποφάσεις (ΚΥΑ, ειδικά σχέδια έκτακτης ανάγκης) Αποφάσεις EEAE (κανονισμοί, κατευθυντήριες οδηγίες) ΦΕΚ 194/Α/20.11.2018 Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2013/59/Ευρατόμ 64 σελίδες 107 άρθρα 19 παραρτήματα

Δομή Π.Δ. 5

6

Βασικά στοιχεία Π.Δ. Νέο σύστημα κλιμακούμενης αδειοδότησης (Graded Approach) Εντατικοποίηση και πιστοποίηση της εκπαίδευσης / κατάρτισης στην ακτινοπροστασία Περιοριστικά επίπεδα δόσεων και επίπεδα αναφοράς Έμφαση αιτιολόγησης και στις μη ιατρικές εφαρμογές Ραδόνιο στις κατοικίες και σε χώρους εργασίας

Κλιμακούμενη Προσέγγιση στον κανονιστικό έλεγχο Ο κανονιστικός έλεγχος είναι ανάλογος του μεγέθους και της πιθανότητας της έκθεσης που προκύπτει από την πρακτική καθώς και των αποτελεσμάτων που αυτός δύναται να επιφέρει στη μείωση της έκθεσης ή στη βελτίωση της ραδιολογικής ασφάλειας των εγκαταστάσεων.

Γνωστοποίηση Kαταχώριση Aδειοδότηση Εκτός Κανονιστικού πλαισίου Αιτιολογημένες πρακτικές Εξαίρεση από γνωστοποίηση; Εξαίρεση από έγκριση; ΝΑΙ OXI ΝΑΙ OXI Γνωστοποίηση Kαταχώριση Aδειοδότηση

Εντατικοποίηση και πιστοποίηση της εκπαίδευσης / κατάρτισης στην ακτινοπροστασία Εκπαίδευση, πληροφόρηση και κατάρτιση στο πεδίο της ιατρικής έκθεσης - Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ότι οι εφαρμόζοντες την πρακτική και τα άτομα που συμμετέχουν στις πρακτικές πτυχές των ιατρικών ακτινικών διαδικασιών έχουν επαρκή εκπαίδευση, πληροφόρηση και θεωρητική και πρακτική κατάρτιση για τη διενέργεια ιατρικών ακτινικών πρακτικών, καθώς και επαρκείς γνώσεις σε θέματα ακτινοπροστασίας. - Στην ειδική περίπτωση της κλινικής χρήσης νέων τεχνικών, οι οποίες έχουν προηγουμένως τύχει της σχετικής αιτιολόγησης, ο οργανισμός φροντίζει να οργανώνεται κατάρτιση σχετικά με τις τεχνικές αυτές και τις σχετικές απαιτήσεις ακτινοπροστασίας.

Εμπειρογνώμονας ακτινοπροστασίας Άτομο που διαθέτει τη γνώση, την κατάρτιση και την πείρα να παρέχει συμβουλές σε ζητήματα σχετικά με την ακτινοπροστασία για την αποτελεσματική προστασία των ατόμων. Παρέχει κατάλληλες συμβουλές στον οργανισμό σχετικά με τη συμμόρφωση με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις, όσον αφορά την επαγγελματική έκθεση και την έκθεση του κοινού. Εμπειρογνώμονας ιατρικής φυσικής Άτομο που διαθέτει τη γνώση, την κατάρτιση και την πείρα να ενεργεί ή να παρέχει συμβουλές σε ζητήματα σχετικά με τη φυσική των ακτινοβολιών που εφαρμόζεται κατά την ιατρική έκθεση. Παρέχει εξειδικευμένες συμβουλές, κατά περίπτωση, επί θεμάτων που αφορούν τη φυσική των ακτινοβολιών για την ιατρική έκθεση. Αναλαμβάνει την ευθύνη της δοσιμετρίας, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών μετρήσεων για την εκτίμηση της δόσης που δέχεται ο ασθενής και τα άλλα άτομα που υποβάλλονται σε ιατρική έκθεση, παρέχει συμβουλές για τον ιατρικό ακτινικό εξοπλισμό. Επόπτης ακτινοπροστασίας Το άτομο που έχει την τεχνική επάρκεια σε ζητήματα ακτινοπροστασίας σχετικά με έναν δεδομένο τύπο πρακτικής ώστε να εποπτεύει ή να διενεργεί την εφαρμογή διευθετήσεων ακτινοπροστασίας. Τα καθήκοντά του σχετίζονται με την επαγγελματική έκθεση και την έκθεση του κοινού (Όχι με την ιατρική έκθεση).

Σημεία ενδιαφέροντος Δευτερογενής νομοθεσία: Εξειδικεύονται οι πρακτικές για τις οποίες απαιτείται καταχώριση ή αδειοδότηση οι διαδικασίες για γνωστοποίηση και έγκριση πρακτικών (καταχώριση και αδειοδότηση) Καθορίζονται οι ρυθμίσεις που επιτρέπουν: την αναγνώριση εμπειρογνωμόνων ακτινοπροστασίας, εμπειρογνωμόνων ιατρικής φυσικής και των υπηρεσιών επαγγελματικής υγείας την εξουσιοδότηση υπηρεσιών δοσιμετρίας και την αποδοχή του ορισμού των εποπτών ακτινοπροστασίας

Πρακτικές για τις οποίες απαιτείται καταχώριση ή αδειοδότηση

Μέρος Β Πρακτικές που υπόκεινται σε καταχώριση 1 Λειτουργία ιατρικών ακτινικών γεννητριών ακτινοβολίας για σκοπούς οδοντιατρικών εφαρμογών (εξαιρουμένων εφαρμογών αξονικής τομογραφίας), μέτρησης οστικής μάζας, μαστογραφίας (εξαιρουμένων εφαρμογών τομοσύνθεσης και βιοψίας) και ακτινογραφίας. 2 Λειτουργία ανοιχτών ραδιενεργών πηγών έως 37 MBq (ετήσια κατανάλωση) για in vitro ιατρικές εφαρμογές. 3 Λειτουργία μη ιατρικών ακτινικών γεννητριών ακτινοβολίας που λειτουργούν σε διαφορά δυναμικού κατώτερη ή ίση των 500 kV. 4 Λειτουργία κλειστών πηγών κατηγορίας 5 και ανοιχτών ραδιενεργών πηγών έως 37 ΜΒq (ετήσια κατανάλωση) για λόγους πλην της ιατρικής έκθεσης. 5 Πρακτική που περιλαμβάνει φυσικά ραδιενεργά υλικά οι συγκεντρώσεις ενεργότητας των οποίων υπερβαίνουν κατά N φορές τις τιμές που καθορίζονται στον πίνακα Α μέρος 2 του τμήματος Δ του παραρτήματος VII του ΠΔ 6 Απασχόληση εξωτερικών εργαζομένων. 7 Μεμονωμένη μεταφορά α) ραδιενεργού υλικού με κόλα Τύπου Α με UN2915, UN3327, UN3332, UN3333 β) ραδιενεργού υλικού χαμηλής ειδικής ενεργότητας (LSA) με UN3324, UN3325 γ) ραδιενεργού υλικού επιφανειακά ρυπασμένου αντικειμένου (SCO) με UN3326.

Παραδείγματα πρακτικών που υπόκεινται σε καταχώριση Οδοντιατρικές πανοραμικές εξετάσεις, κεφαλομετρικές εξετάσεις Μετρήσεις οστικής πυκνότητας Μαστογραφίες Απλές ακτινογραφίες με σταθερά ή φορητά συστήματα Ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις με ακτίνες Χ σε ζώα Λειτουργία συστημάτων ακτίνων Χ για τον έλεγχο των αποσκευών, στη βιομηχανία για τον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων Βιομηχανική ραδιογραφία με χρήση συστημάτων ακτίνων Χ εντός ή εκτός εγκατάστασης -(NDT) Φασματοσκοπική ανάλυση και στοιχειακή ανάλυση με σταθερά και φορητά συστήματα ακτίνων-Χ (XRF-XRD) Λειτουργία συστημάτων ακτίνων Χ (< 500kV) για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς

Διαδικασία καταχώρισης Αίτηση του οργανισμού και στοιχεία σημείου επαφής και επόπτη ακτινοπροστασίας Κατάλογο με τα εφαρμοζόμενα είδη ή κατηγορίες πρακτικών Ονομαστική κατάσταση, εκπαίδευση και κατάρτιση στην ακτινοπροστασία των εκτιθέμενων εργαζομένων (ειδικά στην περίπτωση των ιατρικών εκθέσεων) τα στοιχεία των εφαρμοζόντων την πρακτική ανά ομάδα πρακτικών (ομαδοποιημένες ανά οργανική μονάδα του οργανισμού) Έκθεση ακτινοπροστασίας και ασφάλειας Ειδικές απαιτήσεις: εκπαίδευσης, ενημέρωση ΕΕΑΕ για τα σημαντικά περιστατικά Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης: αποδεικτικό καταχώρισης διάρκειας δέκα (10) ετών

Μέρος Γ Πρακτικές που υπόκεινται σε αδειοδότηση 1 Λειτουργία ιατρικών ακτινικών γεννητριών ακτινοβολίας πέραν των πρακτικών του σημείου 1 του μέρους Β του παρόντος παραρτήματος ή ιατρικών ακτινικών επιταχυντών. 2 Λειτουργία ραδιενεργών πηγών για ιατρική έκθεση και in vitro ιατρικές εφαρμογές πέραν των πρακτικών του σημείου 2 του μέρους Β του παρόντος παραρτήματος. 3 Εκούσια χορήγηση ραδιενεργών ουσιών σε ανθρώπους και ζώα και οι συναφείς διαδικασίες προς τον σκοπό ιατρικής ή κτηνιατρικής διάγνωσης, θεραπείας ή έρευνας. 4 Εκούσια προσθήκη ή γένεση ραδιενεργών ουσιών στην παραγωγή ή παρασκευή ιατροφαρμακευτικών προϊόντων ή άλλων προϊόντων. 5 Λειτουργία μη ιατρικών ακτινικών γεννητριών ακτινοβολίας που λειτουργούν σε διαφορά δυναμικού μεγαλύτερη των 500 kV ή μη ιατρικών ακτινικών επιταχυντών με ενέργειες σωματιδίων μικρότερες ή ίσες των 10 MeV. 6 Λειτουργία ραδιενεργών πηγών (συμπεριλαμβανομένου του σχάσιμου υλικού) για λόγους πλην της ιατρικής έκθεσης, εκτός των πρακτικών του σημείου 9 του παρόντος μέρους και του σημείου 4 του μέρους Β του παρόντος παραρτήματος. 7 Εκούσια προσθήκη ραδιενεργών ουσιών στην παραγωγή ή παρασκευή καταναλωτικών προϊόντων. 8 Εισαγωγή των προϊόντων του σημείου 4. Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου ως προϊόντα νοούνται και οι ραδιενεργές πηγές. 9 Λειτουργία για σκοπούς βιομηχανικούς, ερευνητικούς και άλλους μη ιατρικούς σκοπούς: α) επιταχυντών με ενέργειες σωματιδίων μεγαλύτερες των 10 MeV, β) κλειστών πηγών υψηλής ενεργότητας κατηγορίας 1. 10 Αποξήλωση εγκαταστάσεων του σημείου 9 του παρόντος μέρους. 11 Συστηματική μεταφορά των ραδιενεργών υλικών του σημείου 7 του μέρους Β του παρόντος παραρτήματος 12 Μεμονωμένη μεταφορά α) κλειστών πηγών υψηλής ενεργότητας ή ραδιενεργών ή σχάσιμων υλικών ισχυρών συνεπειών με UN2916, UN3328, UN2917, UN3329, UN3323, UN3330, β) ραδιενεργών υλικών υπό ειδικό διακανονισμό με UN2919, UN3331 γ) εξαφθοριούχου ουρανίου με UN2977, UN2978, UN 3507

Παραδείγματα πρακτικών που υπόκεινται σε αδειοδότηση Μαστογραφία με τομοσύνθεση Ακτινοσκοπήσεις Γενική αξονική τομογραφία, ακτινοσκοπικές αξονικές τομογραφίες (CT fluoroscopy) Λειτουργία εξομοιωτή στην ακτινοθεραπεία Οδοντιατρικές εξετάσεις με υπολογιστικό τομογράφο κωνικής δέσμης (CBCT) Επεμβατική καρδιολογία : ηλεκτροφυσιολογικές διαδικασίες, τοποθέτηση βηματοδoτών – απινιδωτών Επεμβατικές ορθοπεδικές διαδικασίες, γαστρεντερολογικές διαδικασίες Εξωτερική ακτινοθεραπεία με δέσμες ηλεκτρονίων, με ακτίνες Χ Βραχυθεραπεία Θεραπεία με ανοιχτές ραδιενεργές πηγές α, β ή γ ακτινοβολίας πυρηνικής ιατρικής Έκλουση γεννήτριας Λειτουργία κυκλότρου in-house

Διαδικασία χορήγησης άδειας Αίτηση του οργανισμού και στοιχεία σημείου επαφής και επόπτη ακτινοπροστασίας Κατάλογος των εφαρμοζόμενων πρακτικών και των σχεδιαστικών χαρακτηριστικών της εγκατάστασης Ονομαστική κατάσταση, εκπαίδευση και κατάρτιση στην ακτινοπροστασία των εκτιθέμενων εργαζομένων (ειδικά στην περίπτωση των ιατρικών εκθέσεων) τα στοιχεία των εφαρμοζόντων την πρακτική και των εμπειρογνωμόνων ιατρικής φυσικής ανά ομάδα πρακτικών Έκθεση ακτινοπροστασίας και ασφάλειας από εμπειρογνώμονα ακτινοπροστασίας (θωρακίσεις, διαχείριση πηγών, επαγγελματικές εκθέσεις, …)

Διαδικασία χορήγησης άδειας Ειδικές απαιτήσεις: Εγκαταστάσεων για ΑΚΘ πρακτικές, πρακτικές ΠΙ, Βιομηχανικής Ραδιογραφίας κλπ… Eκπαίδευσης, ενημέρωση ΕΕΑΕ για τα σημαντικά περιστατικά Στις ιατρικές εκθέσεις, ο οργανισμός τεκμηριώνει την καταλληλότητα του προσωπικού Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης: Άδεια διάρκειας πέντε (5) ετών

Αναγνώριση των εμπειρογνωμόνων ακτινοπροστασίας πεδίο Α: για ιατρική έκθεση (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης μη ιατρικής απεικόνισης) πεδίο Β: εκτός της ιατρικής έκθεσης (ιδίως για σκοπούς κτηνιατρικούς, ερευνητικούς, βιομηχανικούς, εκπαιδευτικούς, διαχείρισης ραδιενεργών υλικών και αποβλήτων και φυσικών ραδιενεργών υλικών, συμπεριλαμβανομένου του ραδονίου, και άλλους σκοπούς).

Εμπειρογνώμονας ακτινοπροστασίας πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποδεικτικό μεταπτυχιακής τυπικής εκπαίδευσης στο αντικείμενο της ακτινοπροστασίας αποδεδειγμένη εμπειρία στην παροχή συμβουλών ακτινοπροστασίας στο πεδίο αναγνώρισης ειδικά για αναγνώριση στο πεδίο Α, άδεια άσκησης επαγγέλματος Φυσικών Νοσοκομείων -Ακτινοφυσικών Ιατρικής Η ισχύς της αναγνώρισης έχει διάρκεια επτά (7) έτη. Για την ανανέωση της αναγνώρισης απαιτείται αποδεικτικό μη τυπικής εκπαίδευσης διάρκειας 60 ωρών.

Εμπειρογνώμονας ιατρικής φυσικής Άδεια ασκήσεως επαγγέλματος Φυσικών Νοσοκομείων – Ακτινοφυσικών Ιατρικής Αποδεικτικό μη τυπικής εκπαίδευσης στις ιατρικές εκθέσεις, αναγνωρισμένη από εθνικούς ή διεθνείς φορείς Αποδεδειγμένη τριετή εργασιακή εμπειρία Φυσικού Νοσοκομείου - Ακτινοφυσικού Ιατρικής. Η ισχύς της αναγνώρισης των εμπειρογνωμόνων ιατρικής φυσικής έχει διάρκεια επτά (7) έτη. Για την ανανέωση της αναγνώρισης απαιτείται αποδεικτικό μη τυπικής εκπαίδευσης εξήντα (60) ωρών.

Επόπτης ακτινοπροστασίας   Επόπτης Ακτινοπροστασίας Τυπική εκπαίδευση/άδεια άσκησης επαγγέλματος Μη τυπική εκπαίδευση Αρχική επαγγελματική κατάρτιση Συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση 1 Για πρακτικές που περιλαμβάνουν ιατρική έκθεση και οι οποίες απαιτούν έγκριση μέσω καταχώρισης Ιατρός ή οδοντίατρος 4 μηνών στο συγκεκριμένο πεδίο εποπτείας των ιοντιζουσών ακτινοβολιών 40 ωρών Συχνότητα: 7 έτη 2 Για πρακτικές που περιλαμβάνουν ιατρική έκθεση και οι οποίες απαιτούν έγκριση μέσω αδειοδότησης Φυσικός Νοσοκομείου – Ακτινοφυσικός Ιατρικής, κάτοχος της σχετικής άδειας άσκησης επαγγέλματος 60 ωρών Συχνότητα: 5 έτη

Επόμενα βήματα Ολοκλήρωση δευτερογενούς νομοθεσίας υπουργικές αποφάσεις σχετικά με: εθνικό σχέδιο δράσης για το ραδόνιο αρμοδιότητες για την εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης υφιστάμενων εκθέσεων και συντονισμός των αρμόδιων μερών αποφάσεις ΕΕΑΕ σχετικά με πλαίσιο εκπαίδευσης των εκτιθέμενων εργαζομένων το είδος των περιστατικών τα οποία ο οργανισμός οφείλει να αναφέρει άμεσα μέτρα για την ασφαλή διαχείριση και τον έλεγχο των πηγών διαγνωστικά επίπεδα αναφοράς Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με: κατάρτιση των εργαζομένων έκτακτης ανάγκης, ταξινόμηση των ελεγχόμενων και των επιβλεπόμενων περιοχών, τα πρωτόκολλα ελέγχων ποιότητας και τα κριτήρια αποδοχής του εξοπλισμού

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!