Φυσιολογικό και παθολογικό Παράγοντες επικινδυνότητας, προστατευτικοί παράγοντες και πρόληψη

Ορίζοντας το παθολογικό Απόκλιση από τους στατιστικούς γνώμονες. Όμως όλες οι αποκλίσεις; (επόμενη διαφάνεια) Απόκλιση από τους κοινωνικούς γνώμονες. Πολιτισμικές διαφορές. Δυσλειτουργική συμπεριφορά-παρεμβαίνει στην εμπειρία του ατόμου ή του συνόλου. Προσωπική δυστυχία

Κανονική (κωδωνοειδής) κατανομή της νοημοσύνης

Προστατευτικοί παράγοντες και παράγοντες επικινδυνότητας Εξέταση των παραγόντων κινδύνου και των προστατευτικών παραγόντων εντός του οικολογικού μοντέλου του Bronfenbrenner Παράγοντες επικινδυνότητας: αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης παθολογίας Η επίδραση των αθροιστικών κινδύνων: η προσθήκη παραγόντων επικινδυνότητας δρα πολλαπλασιασιτκά Προστατευτικοί παράγοντες: χαρακτηριστικά ή συνθήκες που μπορούν να προστατεύσουν ένα παιδί από πιθανές βλάβες (μελέτη της ψυχικής ανθεκτικότητας)

Ατομικό επίπεδο *Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους παράγοντες μπορούν να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις Παράγοντες επικινδυνότητας: αγόρι, περιγεννητικές επιπλοκές, χαμηλό βάρος γέννησης, δύσκολη ιδιοσυγκρασία, πρώιμη έναρξη προβλημάτων, αναπτυξιακή καθυστέρηση, παρορμητικότητα/επιθετικότητα Προστατευτικοί παράγοντες: καλή υγεία, υψηλή νοημοσύνη, ανθεκτική ιδιοσυγκρασία, αυτό-αποτελεσματικότητα, θετική εικόνα εαυτού, κοινωνική επάρκεια (ικανότητα σχέσης με τους άλλους, σχολική επιτυχία, εμπλοκή σε δραστηριότητες)

Μικροσύστημα: οικογένεια, συνομήλικοι, σχολείο *Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους παράγοντες μπορούν να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις Παράγοντες επικινδυνότητας: στυλ γονικών πρακτικών/σκληρή γονική συμπεριφορά, συζυγικές συγκρούσεις, ιστορικό παθολογία γονέων, χαμηλό μορφωτικό επίπεδο γονέων, αρνητική επίδραση συνομηλίκων, απόρριψη, σχολεία χαμηλής ποιότητας, υψηλά ποσοστά σχολικής διαρροής, χαμηλό κοινωνικο- οικονομικό επίπεδο Προστατευτικοί παράγοντες: θετική σχέση γονέα-παιδιού, διαλεκτική συμπεριφορά γονέα, οικογενειακή συνοχή, θετική επίδραση συνομηλίκων, αποδοχή από συνομήλικους, φιλία, ποιοτικά σχολεία

Εξωσύστημα: κοινότητα *Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους παράγοντες μπορούν να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις Παράγοντες επικινδυνότητας: υποβαθμισμένη γειτονιά, περιορισμένη πρόσβαση σε φροντίδα υγείας, περιορισμένες ευκαιρίες αναψυχής, αναποτελεσματικές πολιτικές σχολείου Προστατευτικοί παράγοντες: κατάλληλοι κοινωνικοί κανόνες, αποτελεσματικές σχολικές πολιτικές

Μακροσύστημα Παράγοντες επικινδυνότητας: πολιτισμικές συγκρούσεις *Να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους παράγοντες μπορούν να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις Παράγοντες επικινδυνότητας: πολιτισμικές συγκρούσεις Προστατευτικοί παράγοντες: πολιτισμική υποστηριξη Παράγοντες επικινδυνότητας σε όλα τα επίπεδα: στρεσογόνες συνθήκες (άμεσες ή έμμεσες) Προστατευτικοί παράγοντες σε όλα τα επίπεδα: κοινωνική υποστήριξη (άμεση ή έμμεση)

Πρόληψη Πρωτογενής πρόληψη: απευθύνεται στο γενικό πληθυσμό. Τα προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης είναι σχεδιασμένα για να προλάβουν την εμφάνιση ενός προβλήματος. Παράδειγμα: προγράμματα που γίνονται στα σχολεία για τη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών

Πρόληψη Δευτερογενής πρόληψη: απευθύνεται σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση προβλημάτων. Παράδειγμα: ένα πρόγραμμα που γίνεται σε παιδιά που έχουν βιώσει μία φυσική καταστροφή (πχ. τη φωτιά στο Μάτι) για να περιορίσει την πιθανότητα εμφάνισης μετατραυματικού στρες

Πρόληψη Τριτογενής πρόληψη: ονομάζεται και ενδεδειγμένη πρόληψη. Απευθύνεται σε άτομα που έχουν ήδη εμφανίσει πρόβλημα (με ήπια έως μέτρια συμπτώματα) και έχουν ως στόχο να προλάβουν την ανάπτυξη σοβαρότερων συνεπειών. Είναι ένα βήμα πριν από προγράμματα παρέμβασης ή θεραπείας και πολλές φορές μπορεί να χαρακτηριστούν ως μία μορφή πρώιμης παρέμβασης. Παράδειγμα: ένα πρόγραμμα για την πρόληψη της βίας σχεδιασμένο για επιθετικούς εφήβους