ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θεμέλια του Συστήματος : Ενιαίο νόμισμα, Δομή δύο ταχυτήτων, Ανεξαρτησία των ΕΣΚΤ και ΕΚΤ, συνοχή με την ΕΕ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
Ενιαίο νόμισμα Άρθρ. 119 ΣΛΕΕ 1. Για τους σκοπούς του άρθρου 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η δράση των κρατών μελών και της Ένωσης περιλαμβάνει, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπουν οι Συνθήκες, τη θέσπιση μιας οικονομικής πολιτικής, που βασίζεται στο στενό συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών, στην εσωτερική αγορά, καθώς και στον καθορισμό κοινών στόχων, και ασκείται σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό. 2. Παράλληλα, και σύμφωνα με τους όρους, και τις διαδικασίες που προβλέπουν οι Συνθήκες, η δράση αυτή περιλαμβάνει ένα ενιαίο νόμισμα, το ευρώ́, και τον καθορισμό και την άσκηση ενιαίας νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, πρωταρχικός στόχος των οποίων είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών, και, υπό την επιφύλαξη του στόχου αυτού, η υποστήριξη των γενικών οικονομικών πολιτικών στην Ένωση, σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΕΚΤ Άρθρ. 13 ΣΕΕ …Τα θεσμικά όργανα της Ένωσης είναι: — το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, — το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, — το Συμβούλιο, — η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εφεξής καλούμενη η «Επιτροπή»), — το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, — η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, — το Ελεγκτικό Συνέδριο. ΕΚΤ έχει νομική προσωπικότητα (Άρθρ. 282(3) ΣΛΕΕ) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΕΚΤ 2 Άρθρ. 283 ΣΛΕΕ 1. Το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας απαρτίζεται από τα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ. 2. Η εκτελεστική επιτροπή απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τέσσερα άλλα μέλη. Ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και τα λοιπά μέλη της εκτελεστικής επιτροπής διορίζονται μεταξύ προσώπων αναγνωρισμένου κύρους και επαγγελματικής εμπειρίας σε νομισματικά ή τραπεζικά θέματα, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, κατά σύσταση του Συμβουλίου, μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η θητεία τους είναι οκταετής και μη ανανεώσιμη. Μόνον υπήκοοι κράτους μέλους μπορούν να γίνονται μέλη της εκτελεστικής επιτροπής. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
The „EUROSYSTEM“ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
Το ΕΣΚΤ Διπλή δομή: Η ΕΚΤ στο κέντρο, στην Φρανκφούρτη, και οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες στην περιφέρεια ΚΜ : “ins” (τα κράτη μέλη που υιοθέτησαν το ευρώ ως νόμισμα) και τα “outs” (ΚΜ σε απόκλιση) Εθνικές ΚΤ των “ins” και η ΕΚΤ = Ευρωσύστημα Art. 282(1) TFEU : Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες συγκροτούν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ συγκροτούν το Ευρωσύστημα και ασκούν τη νομισματική πολιτική της Ένωσης. Οι Εθνικ. ΚΤ απαρτίζουν το ΕΣΚΤ (όταν φέρουν σε πέρας αρμοδιότητες του ΕΣΚΤ) καθώς και εθνικές υπηρεσίες, όταν δεν επιτελούν αρμοδιότητες του ΕΣΚΤ Άρθρ. 131 ΣΛΕΕ : Κάθε κράτος μέλος εξασφαλίζει ότι η εθνική νομοθεσία του, συμπεριλαμβανομένου του καταστατικού της εθνικής Κεντρικής του Τράπεζας, συμφωνεί με τις Συνθήκες και το καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ. Οι Εθνικ. ΚΤ των κρατών με απόκλιση μέλη του ΕΣΚΤ αλλά όχι του ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΕΣΚΤ Άρθρ. 129 ΣΛΕΕ ΕΣΚΤ ή Ευρωσύστημα = όχι νομική προσωπικότητα 1. Το ΕΣΚΤ διοικείται από τα όργανα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία είναι το διοικητικό συμβούλιο και η εκτελεστική επιτροπή. (Καταστατικό ΕΣΚΤ, Άρθρο 8 : Το ΕΣΚΤ διοικείται από τα όργανα λήψεως αποφάσεων της ΕΚΤ) 2. Το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, εφεξής οριζόμενο ως το «Καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ», παρατίθεται σε Πρωτόκολλο που προσαρτάται στις Συνθήκες. Μόνο οι Εθνικ. ΚΤ των “ins” αντιπροσωπεύονται στο διοικητικό συμβούλιο και η εκτελεστική επιτροπή. ΕΣΚΤ ή Ευρωσύστημα = όχι νομική προσωπικότητα Καταστατικό ΕΣΚΤ, Άρθρ. 10.1. Σύμφωνα με το άρθρο 283, παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Διοικητικό Συμβούλιο (της ΕΚΤ) απαρτίζεται από τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ. Καταστατικό ΕΣΚΤ, Άρθρ.11.1. Σύμφωνα με το άρθρο 283, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Εκτελεστική Επιτροπή (της ΕΚΤ) απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τέσσερα άλλα μέλη. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΕΣΚΤ 2 Καταστατικό ΕΣΚΤ, Άρθρ.11.2 …ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και τα λοιπά μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής διορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, κατά σύσταση του Συμβουλίου το οποίο προηγουμένως διαβουλεύεται με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Διοικητικό Συμβούλιο, μεταξύ προσώπων αναγνωρισμένου κύρους και επαγγελματικής εμπειρίας σε νομισματικά ή τραπεζικά θέματα. Η θητεία τους είναι οκταετής και μη ανανεώσιμη. Μόνο υπήκοοι κράτους μέλους μπορούν να γίνονται μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής. Καταστατικό ΕΣΚΤ, Άρθρ. 44 1. …το γενικό συμβούλιο (αντιπροσωπεύει όλες τις Εθνι. ΚΤ) συγκροτείται ως τρίτο όργανο λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ. 2. Το γενικό συμβούλιο απαρτίζεται από τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Τα λοιπά μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής μπορούν να συμμετέχουν, χωρίς δικαίωμα ψήφου, στις συνεδριάσεις του γενικού συμβουλίου. 3. Οι αρμοδιότητες του γενικού συμβουλίου απαριθμούνται εξαντλητικά στο άρθρο 46 του παρόντος καταστατικού. Γενικό Συμβούλιο :αρμοδιότητες συντονισμού μεταξύ για τις νομισματικές πολιτικές των “outs” και της Ευρωζώνης καθώς και προπαρασκευαστικές αρμοδιότητες (παροχή βοήθειας στα “outs” για την εισδοχή στην Ευρωζώνη). ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΤ – ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Άρθρ. 130 ΣΛΕΕ Κατά την άσκηση των εξουσιών και την εκτέλεση των καθηκόντων και υποχρεώσεων που τους ανατίθενται από τις Συνθήκες και το καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ, ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ούτε οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες, ούτε κανένα μέλος των οργάνων λήψης αποφάσεων των ιδρυμάτων αυτών, δεν ζητάει ούτε δέχεται υποδείξεις από τα θεσμικά ή λοιπά όργανα ή οργανισμούς, από την κυβέρνηση κράτους μέλους ή από άλλο οργανισμό. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμοί της Ένωσης, καθώς και οι κυβερνήσεις των κρατών μελών, αναλαμβάνουν την υποχρέωση να τηρούν την αρχή αυτή και να μην επιδιώκουν να επηρεάζουν τα μέλη των οργάνων λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή των εθνικών κεντρικών τραπεζών, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Άρθρ. 282 ΣΛΕΕ 3. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει νομική προσωπικότητα. Έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπει την έκδοση του ευρώ. Είναι ανεξάρτητη κατά την άσκηση των εξουσιών της και τη διαχείριση των οικονομικών της. Τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης καθώς και οι κυβερνήσεις των κρατών μελών σέβονται την ανεξαρτησία αυτή. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΤ – ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΝΩΣΙΑΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Άρθρ. 284 ΣΛΕΕ 1. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου και ένα μέλος της Επιτροπής μπορούν να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου μπορεί να υποβάλλει προτάσεις προς εξέταση και ψήφιση από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 2. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καλείται να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου όταν εξετάζονται θέματα σχετικά με τους στόχους και τα καθήκοντα του ΕΣΚΤ. 3. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απευθύνει ετήσια έκθεση για τις δραστηριότητες του ΕΣΚΤ και για τη νομισματική πολιτική του προηγούμενου και του τρέχοντος έτους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρι κής Τράπεζας παρουσιάζει την έκθεση αυτή στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο μπορεί να προβαίνει σε γενική συζήτηση σε αυτή τη βάση. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα άλλα μέλη της εκτελεστικής επιτροπής μπορούν, αιτήσει του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή με δική τους πρωτοβουλία, να εμφανίζονται ενώπιον των αρμοδίων επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019
Ανάλυση της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ Για την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων της: ανεξάρτητη για την σταθερότητα των τιμών ή για τους στόχους σχετικά με τον πληθωρισμό Κανένας θεσμός της ΕΕ δεν μπορεί να ακυρώσει τις αποφάσεις της Το καθεστώς της ΕΚΤ ομοιάζει με αυτό της Bundesbank ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 4/16/2019