Τι μπορεί να μάθει ο άνθρωπος για το Θεό; Προσέγγιση στη γιορτή της Μεταμόρφωσης.
α) το νόημα της γιορτής της Μεταμόρφωσης Το βουνό που κάποτε ήταν σκοτεινό και γεμάτο καπνό, τώρα είναι τίμιο και άγιο, στο οποίο κάποτε πάτησαν, κύριε, τα πόδια σου. Διότι η φρικτή σου Μεταμόρφωση φανέρωσε στους καιρούς μας ένα μυστήριο που ήταν προαιώνια κρυμμένο.
«βροτός τό ὁρώμενον, ἀλλά Θεός τό κρυπτόμενον» «βροτός τό ὁρώμενον, ἀλλά Θεός τό κρυπτόμενον» "Δεῦτε ἀναβῶμεν εἰς τό ὄρος Κυρίου, καί εἰς οἶκον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, και θεασώμεθα την δόξαν τῆς Μεταμορφώσεως αύτοῦ, δόξαν μονογενοῦς παρά Πατρός... φωτί προσλάβωμεν φῶς... καί μετάρσιοι γενόμενοι ἐν πνεύματι, Τριάδα ὁμοούσιον ὑμνήσωμεν εἰς τούς αἰώνας." Δόξα του χριστού ως «φως».
β) Μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει το Θεό; Ο Θεός είναι απρόσιτος ως προς την ουσία του, αλλά ο άνθρωπος μπορεί να τον γνωρίσει μέσα από τις ενέργειες του. Η ουσία του Θεού είναι άκτιστη, άπειρη και τέλεια. ως προς την ουσία: αμέθεκτος Ο Θεός ως προς τις ενέργειες: μεθεκτός
Πώς μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει το Θεό; Ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει το Θεό μέσα από τις ενέργειες του: Ενέργειες είναι οι θεϊκές δυνάμεις που εκδηλώνονται στις σχέσεις του Θεού με τον κόσμο, οι οποίες ονομάζονται άκτιστες. Άκτιστες γιατί είναι ενέργειες του άκτιστου Θεού. Ονομάζονται ακόμη: φως, δόξα, δύναμη, αγάπη.
γ) Άκτιστο φως: «ο άνθρωπος θεόπτης». γ) Άκτιστο φως: «ο άνθρωπος θεόπτης». Θεοπτία ( θεωρία) : σύνθετη λέξη : θέος και το αρχ. Ρ. ὁράω ( ὁρῶ= βλέπω) , = βλέπω το Θεό. Ο άνθρωπος ως θεόπτης έχει θέα του ακτίστου φωτός, δηλ. του φωτός που ο Χριστός φανέρωσε τη δόξα Του στη Μεταμόρφωση , και ταυτίζεται με τη Θέωση. Αισθάνεται, βιώνει δηλ. ο άνθρωπος την παρουσία του Θεού ως φως. Άκτιστο φως
δ) Θεογωσία και παλαιοδιαθηκικός άνθρωπος. δ) Θεογωσία και παλαιοδιαθηκικός άνθρωπος. Ο άνθρωπος στην Παλαιά Διαθήκη λόγω της κυριαρχίας του θανάτου δεν είχε πλήρη θεογνωσία. Οι άγιοι της Π. Δ. τον γνώριζαν το Θεό μέσα από άκτιστα σύμβολα, π.χ. φωτιά, άνεμος, δρόσος.
ε) Πότε προσφέρεται η πλήρης θεογνωσία; Ο Χριστός με την Ανάστασή Του πρόσφερε την τέλεια θεογνωσία.
ζ ) Στην Εκκλησία. τη συμμετοχή στα μυστήρια την προσευχή την άσκηση ζ ) Στην Εκκλησία. στην Εκκλησία ο άνθρωπος μπορεί να ενωθεί με το Χριστό με: τη συμμετοχή στα μυστήρια την προσευχή την άσκηση Στη Μεταμόρφωση φανερώθηκε ο προορισμός του ανθρώπου , που είναι η θέωση και ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πλήρους βίωσης του άκτιστου φωτός ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, ο οποίος έφτασε σε πλήρη θεογνωσία.