Διεθνείς αγορές κεφαλαίου ΤΕΙ Πελοποννήσου, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Β. Μπαμπαλός, PhD, Επίκουρος Καθηγητής

Παραδείγματα εξωτερικής χρηματοδότησης Η British Telecommunications προσφέρει μετοχές στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και στο Τόκιο Η Royal Dutch Shell εκδίδει γραμμάτια και ομολογίες μειωμένης εξασφάλισης στις ΗΠΑ.

Παραδείγματα εξωτερικής χρηματοδότησης Η ελβετική χημική βιομηχανία Clariant A.G.εκδίδει ομόλογα σε ευρώ για να χρηματοδοτήσει τις επεκτάσεις των εγκαταστάσεων της στην Ινδία. Η Citigroup, η Deutsche Bank και η Standard Chartered διαχειρίζονται από κοινού την έκδοση από την Γκαμπόν ομολόγων σε δολάρια τα έσοδα της οποίας προορίζονται για την χρηματοδότηση έργων οδοποιίας και μεταφοράς ενέργειας.

Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών I. Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών A. Τρεις πηγές κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις: 1. Εσωτερικά κεφάλαια. 2. Βραχυχρόνια εξωτερικά κεφάλαια. 3. Μακροχρόνια εξωτερικά κεφάλαια B. Μορφές αξιογράφων: 1. Εκδόσεις ιδίων κεφαλαίων. 2. Χρέος: η πιο συνηθισμένη μορφή.

Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών Γ. Εργαλεία χρέους που χρησιμοποιούνται: 1. Δάνεια εμπορικών τραπεζών. 2. Ομόλογα: α. Δημόσια έκδοση. β. Ιδιωτική έκδοση.

Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών Δ. Εταιρική διακυβέρνηση: Περιλαμβάνει τα μέσα ελέγχου των επιχειρηματικών δράσεων Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χρηματοπιστωτικών συστημάτων: 1. Αγγλοσαξωνικό μοντέλο. Η χρηματοδότηση πραγματοποιείται κυρίως μέσω των κεφαλαιαγορών. Μοντέλο ελεύθερης αγοράς 2. Ηπειρωτική Ευρώπη και Ιαπωνικό μοντέλο. Κυρίαρχη θέση ο τραπεζικός δανεισμός ως εργαλείο χρηματοδότησης.

Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών Στις χώρες του Αγγλοσαξονικού μοντέλου, οι θεσμικοί επενδυτές (συνταξιοδοτικά ταμεία, αμοιβαία κεφάλαια, πανεπιστήμια και άλλοι μη-κερδοσκοπικοί οργανισμοί καθώς και οι ασφαλιστικές εταιρίες) συνιστούν ένα σημαντικό κομμάτι του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην περίπτωση της Ηπειρωτικής Ευρώπης-Ιαπωνία, το σύστημα κυριαρχείται από τις τράπεζες.

Πηγές και χρήσεις κεφαλαίων εταιρειών Ε. Η παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών κέντρων έχει οδηγήσει σε : 1. Ανταγωνισμό παγκόσμιων χρηματοοικονομικών κέντρων: Λονδίνο vs Νέας Υόρκης vs Τόκιο. 2. Θεσμικό arbitrage. οι χρήστες των κεφαλαιαγορών εκδίδουν και διαπραγματεύονται χρεόγραφα σε χρηματοπιστωτικά κέντρα με ελαστικότερους ρυθμιστικούς κανόνες και επομένως με χαμηλότερο κόστος.

Θεσμικό arbitrage Παράδειγμα: Η αρχική δημόσια εγγραφή της εταιρείας Blackstone το 2007. Σε μια ασυνήθιστη κίνηση η εταιρεία Blackstone εισήχθη στο χρηματιστήριο ως ετερόρρυθμη εταιρεία σε μια προσπάθεια να αποφύγει την υψηλή φορολόγηση που επιβάλλεται στις ανώνυμες εταιρείες. Για να διατηρήσει αυτά τα φορολογικά πλεονεκτήματα , η εταιρεία έπρεπε επίσης να αποφύγει τον χαρακτηρισμό της ως εταιρεία επενδύσεων.

Οι εγχώριες αγορές κεφαλαίου ως διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα A. Βασικές λειτουργίες χρηματοοικονομικών κέντρων: 1. Να μεταφέρουν αγοραστική δύναμη 2. Να κατανείμουν δανειακά κεφάλαια από τους αποταμιευτές στους δανειζόμενους

Οι εγχώριες αγορές κεφαλαίου ως διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα B. Διεθνείς αγορές 1. Οι σημαντικότερες: α. Λονδίνο. β. Νέα Υόρκη. γ. Τόκιο 2. Άλλα κέντρα για διαμεσολαβητές: α. Σινγκαπούρη. β. Χονγκ Κονγκ. γ. Ντουμπάι.

Οι εγχώριες αγορές κεφαλαίου ως διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα 3. Προϋποθέσεις για να είναι μια πόλη παγκόσμιο χρηματοοικονομικό κέντρο: α. Πολιτική σταθερότητα. β. Ελάχιστη κρατική παρέμβαση. γ. Νομική υποδομή. δ. Χρηματοοικονομική υποδομή.

Παράγοντες που Προωθούν την Εύρυθμη Λειτουργία των Χρηματοπιστωτικών Αγορών Κατοχυρωμένα δικαιώματα ιδιοκτησίας Απρόσκοπτη εκτέλεση των συμβάσεων Αξιόπιστη λογιστική πληροφόρηση Διαφάνεια των οικονομικών καταστάσεων Λογοδοσία των δανειοληπτών και των επενδυτών Οι δανειολήπτες και οι επενδυτές θα υποστούν τις επιπτώσεις των αποφάσεων τους

Χρηματοπιστωτικές ενέργειες Κινητοποίηση καταθέσεων Επιμερισμός πόρων Διευκόλυνση στην μετατόπιση του κινδύνου και της διαχείρισης του Εποπτεία διοικητικών στελεχών Άσκηση εταιρικού ελέγχου Παροχή ρευστότητας

Συνέπειες Μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίων Καλύτερες επενδύσεις Μεγαλύτερη καινοτομία Λογοδοσία διοικητικών στελεχών Ελκυστικότερη διαχρονική κατανομή κατανάλωσης

Αποτελέσματα Μεγαλύτερή οικονομική ανάπτυξη Μεγαλύτερη ικανοποίηση του καταναλωτή www.wiley.com/college/shapiro

Οι εγχώριες αγορές κεφαλαίου ως διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα Γ. Πρόσβαση στις εγχώριες αγορές κεφαλαίων από ξένες επιχειρήσεις 1. Η αλλοδαπή αγορά ομολόγων: α. Προέκταση της εγχώριας αγοράς. β. Εκδόσεις από ξένες επιχειρήσεις ή κυβερνήσεις. Παραδείγματα: Yankee bonds, Samurai bonds. γ.Τρια βασικά είδη αλλοδαπών ομολόγων: 1. Σταθερού επιτοκίου. 2. Κυμαινόμενου επιτοκίου. 3. Μετοχικού τύπου.

Τα ομόλογα με δείκτες μετοχών (equity-related bonds) συνδυάζουν τα χαρακτηριστικά των υποκείμενων ομολόγων και των κοινών μέτοχών. Οι δύο βασικοί τύποι τέτοιων ομολόγων είναι τα μετατρέψιμα ομόλογα και οι τίτλοι κτήσης μετοχών. Τα μετατρέψιμα ομόλογα (convertible bonds) είναι τίτλοι σταθερού επιτοκίου που μπορούν να μετατραπούν σε ένα καθορισμένο αριθμό μετοχών πριν τη λήξη τους.

Οι τίτλοι κτήσης μετοχών (equity warrants) δίνουν στον κομιστή το δικαίωμα να αγοράσει ένα συγκεκριμένο αριθμό κοινών μετοχών σε προσυμφωνημένη τιμή μέσα σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Το σχετικό ποσό των διεθνών ομολόγων που εκδίδονται στις τρεις αυτές κατηγορίες διαφέρει από χρόνο σε χρόνο, σε συνάρτηση με τις συνθήκες της αγοράς.

Οι εγχώριες αγορές κεφαλαίου ως διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα 2. Η αγορά αλλοδαπών τραπεζών: α. Επέκταση των εγχώριων αγορών. β. Σημαντική πηγή κεφαλαίων: Οι τράπεζες της Ιαπωνίας για διεθνείς επιχειρηματικές δραστηριότητες . 3. Αλλοδαπή αγορά μετοχών: α. Η εισαγωγή μιας εταιρείας σε διαφορετικά χρηματιστήρια (cross-listing) μπορεί: 1. Να μειώσει τον κίνδυνο μέσω διαφοροποίησης. 2. Να αυξήσει την ζήτηση για τις μετοχές της εταιρείας. 3. Να διευρύνει την μετοχική σύνθεση της εταιρείας με μετόχους από ολόκληρο τον κόσμο

Αλλοδαπή αγορά μετοχών Η ιδέα της τοποθέτησης μετοχών σε μια αγορά της αλλοδαπής είχε γίνει πολύ ελκυστική στους χρηματοοικονομικούς διαχειριστές των εταιριών από πολύ καιρό τώρα. Ένα από τα θέλγητρα της αγοράς αλλοδαπών μετοχών (foreign equity market) είναι η διαφοροποίηση του κινδύνου χρηματοδότησης με μετοχικά κεφάλαια: μια δεξαμενή κεφαλαίων από μια διαφοροποιημένη μετοχική βάση ανοσοποιεί την εταιρία από τους παραλογισμούς μίας εθνικής αγοράς.

Το παράδειγμα της KLM Για μεγάλες εταιρείες που είναι εγκατεστημένες σε μικρές χώρες, οι πωλήσεις μετοχών στην αλλοδαπή μπορεί να είναι αναγκαίες. Η KLM εξέδωσε 50 εκατομμύρια μετοχές για να αντλήσει το ποσό των $304 εκατομμυρίων, τοποθέτησε 7 εκατομμύρια μετοχές στην Ευρώπη, 7 εκατομμύρια στην Αμερική και 1 εκατομμύριο στην Ιαπωνία . Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της εταιρίας: «Η εγχώρια αγορά είναι πολύ μικρή για μία τέτοια έκδοση.

Πλεονεκτήματα παράλληλης εισαγωγής σε πολλά χρηματιστήρια Μελέτη των Gordon Alexander, Cheol Eun και S. Janakiramanan (1988) έδειξε ότι οι ξένες εταιρίες που εισήγαγαν τις μετοχές τους στις Ηνωμένες Πολιτείες γνώρισαν μείωση της απαιτούμενης απόδοσης, γεγονός που εκτίναξε την τιμή των μετοχών τους. Οι Dennis Logue και Anant Sundradam (1996) ανακάλυψαν ότι η εισαγωγή προς διαπραγμάτευση ξένων εταιριών στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξάνει τις αποτιμήσεις των εισηγμένων εταιριών κατά 10% σε σχέση με τα τοπικά και τα κλαδικά σημεία αναφοράς

Πλεονεκτήματα παράλληλης εισαγωγής σε πολλά χρηματιστήρια Ένα άλλο πλεονέκτημα από την εισαγωγή μετοχών σε χρηματιστήρια άλλων κρατών αφορά τις εταιρίες που είναι εγκατεστημένες σε αγορές με αδύνατη εταιρική διακυβέρνηση. Όταν μια εταιρία εισάγει τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, είναι υποχρεωμένη να τηρεί τα αμερικανικά πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης, τα οποία θα βελτιώσουν την επίδοση της.

Πλεονεκτήματα παράλληλης εισαγωγής σε πολλά χρηματιστήρια Σύμφωνα με τον υπεύθυνο της Apple Computers για τις σχέσεις με τους επενδυτές, η Apple εισήγαγε τις μετοχές της στο Χρηματιστήριο του Τόκιο και της Φρανκφούρτης «με σκοπό να εξυψώσει το επιχειρηματικό προφίλ της εταιρίας στις χώρες εκείνες που θα μας βοηθούσε να πουλήσουμε υπολογιστές

Πλεονεκτήματα παράλληλης εισαγωγής σε πολλά χρηματιστήρια Τα περισσότερα από τα μεγάλα χρηματιστήρια επιτρέπουν τις πωλήσεις ξένων εκδόσεων υπό την προϋπόθεση ότι ικανοποιούν τις απαιτήσεις εισαγωγής τους στις τοπικές αγορές. Παρά την μείωση των εισαγωγών ξένων επιχειρήσεων που σημειώνεται από το 2000, ορισμένα από τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Γερμανίας, της Αγγλίας και των ΗΠΑ, εξακολουθούν να εμφανίζουν ένα μεγάλο αριθμό εισηγμένων ξένων εταιριών.

Διεθνή Χρηματιστήρια Το 2000 το Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, των Βρυξελλών και του Παρισίου συγχωνεύτηκαν για να δημιουργήσουν το χρηματιστήριο Euronext. Στη συνέχεια, στο Euronext εντάχθηκε και το Χρηματιστήριο της Λισαβώνας. Οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες εταιρείες της ηπειρωτικής Ευρώπης έχουν εισάγει τις μετοχές τους προς διαπραγμάτευση στο Euronext.

Τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια σε όρους χρηματιστηριακής αξίας (δις USD) Πηγή: World Federation of Exchanges

Τα μεγαλύτερα χρηματιστήρια σε όρους χρηματιστηριακής αξίας (δις USD) Πηγή: World Federation of Exchanges www.wiley.com/college/shapiro

Αριθμός εισηγμένων επιχειρήσεων Πηγή:WFE

Αριθμός εισηγμένων επιχειρήσεων www.wiley.com/college/shapiro Πηγή:WFE

Διεθνής Αγορά Ομολόγων Αλλοδαπό ομόλογο (foreign bond) Παγκόσμιο ομόλογο (global bond) Ευρωομόλογο (Eurobond)

Αγορά Ευρωομολόγων Τι κάνει την αγορά των ευρωομολόγων ελκυστική; Στερείται ρυθμιστικής παρέμβασης Δεδομένου ότι οι εταιρείες δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται με αυστηρούς κανονισμούς το κόστος της έκδοσης ομολόγων είναι χαμηλότερο

Αγορά Ευρωομολόγων Έχει λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις δημοσιοποίησης πληροφοριών από τις εγχώριες αγορές ομολόγων. Μπορεί να είναι φθηνότερο και λιγότερο χρονοβόρο να προσφέρουν ευρωομόλογα από τα ομόλογα σε δολάρια Είναι πιο ευνοϊκό από φορολογικής άποψης Τα ευρωομόλογα μπορούν να πωληθούν άμεσα σε ξένους επενδυτές.

Αγορά Ευρωομολόγων Όπως και η αγορά ευρωνομισμάτων , οι διαφορές στις εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις βοήθησαν να αναπτυχθεί η αγορά των ευρωομολόγων, ενώ η αύξηση της κινητικότητας του κεφαλαίου και μεγαλύτερη ευκολία στις τηλεπικοινωνίες επέτρεψε την περαιτέρω άνθηση της συγκεκριμένης αγοράς.

Αγορά Ευρωομολόγων Η αγορά ευρωομολόγων είναι η αγορά μακροπρόθεσμων τίτλων χρέους που εκδίδονται και διαπραγματεύονται στην υπεράκτια αγορά Το ευρωομόλογο πωλείται ταυτόχρονα σε περισσότερες από μια χώρες. Ένα εγχώριο ομόλογο αποτελεί υποχρέωση ενός εγχώριου εκδότη, έχει αναληφθεί από μια κοινοπραξία εγχώριων επενδυτικών τραπεζών, είναι σε εγχώριο νόμισμα και πωλείται στην εγχώρια αγορά

Παγκόσμιο ομόλογο Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι περισσότερες από τις προσφορές ξένων ομολόγων είναι διεθνείς εκδόσεις. Μια παγκόσμια έκδοση ομολόγων (global bond issue) είναι μια προσφορά ομολόγων που είναι συνήθως αποτιμημένη σε δολάρια ή σε κάποιο άλλο βασικό νόμισμα, που καταχωρείται σε διαφορές εθνικές δικαιοδοσίες και προσφέρεται σε επενδυτές σε όλο τον κόσμο.

Παγκόσμιο ομόλογο Μια τυπική διεθνής έκδοση είναι εκείνη της PT Petramina (2011) , της κρατικής εταιρίας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ινδονησίας, (ύψους) ΗΠΑ$1 δισεκατομμυρίου και εκείνη της Ηλεκτρικής Εταιρίας της Σαουδικής Αραβίας (2013) που αφορούσε την έκδοση ομολόγων αξίας ΗΠΑ $ 1 δισεκατομμυρίου διάρκειας δέκα και τριάντα ετών.

Αλλοδαπά ομόλογα (foreign bonds) Ένα αλλοδαπό ομόλογο έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με ένα εγχώριο με τη μόνη διαφορά ότι ο εκδότης είναι μια αλλοδαπή οντότητα. Τα αλλοδαπά ομόλογα στην αγορά των ΗΠΑ ονομάζονται Yankee bonds, στην Ιαπωνία Samurai bonds και στο Ηνωμένο Βασίλειο ονομάζονται Bulldog bonds. Αντίθετα, τα ομόλογα Shogun είναι χρεωστικοί τίτλοι σε ξένα νομίσματα που εκδίδουν στην Ιαπωνία οι ιαπωνικές επιχειρήσεις Οι μεγαλύτερες αγορές αλλοδαπών ομολόγων είναι η Ιαπωνία, η Ελβετία, το Λουξεμβούργο και οι ΗΠΑ.

Πηγές Shapiro, A., Moles, P. 2014. International Financial Management. John Wiley & Sons