Η άρνηση προμήθειας ως καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης (ά Η άρνηση προμήθειας ως καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης (ά. 82 ΣΕΚ / νυν 102 ΣΛΕΕ) Magill/ Συνεκδ. Υποθ. C-241/91 P & 242/91 P, RTE και ITP κατά Επιτροπής C-7/97 Oscar Bronner κατά Mediaprint Zeitung ΠΜΣ Άυλα αγαθά & ανταγωνισμός ΕΚΠΑ 2018/19 Φωτεινή Αγγελή

Ιστορικό Δεκαετία 1980: Οι RTE, ΙΤP και BBC ήταν οι τρεις βασικότεροι τηλεοπτικοί σταθμοί στην Ιρλανδία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Κάθε τηλεοπτικός σταθμός εξέδιδε τον δικό του εβδομαδιαίο τηλεοπτικό οδηγό με τα προγράμματα των εκπομπών του, επί των οποίων κατείχε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, βάσει της Ιρλανδικής νομοθεσίας και της νομοθεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Magill TV Guide, επιχείρησε να εκδώσει έναν εβδομαδιαίο γενικό τηλεοπτικό οδηγό, όμως εμποδίστηκε από τους ανωτέρω τηλεοπτικούς σταθμούς, οι οποίοι αρνήθηκαν να της χορηγήσουν άδειες για τη δημοσίευση των εβδομαδιαίων προγραμμάτων των εκπομπών τους, επικαλούμενοι τις εξουσίες που αντλούσαν από τα δικαιώματα πνευματικής τους ιδιοκτησίας. H Magill προχώρησε σε καταγγελία ενώπιον της Επιτροπής, η οποία διαπίστωσε με απόφαση της, ότι οι ακολουθούμενες από τις ανωτέρω εταιρείες πρακτικές, συνιστούν παραβιάσεις του ά. 86 ΣΕΟΚ (82 ΣΕΚ, νυν 102 ΣΛΕΕ) και αξίωσε από αυτές τη διάθεση των εβδομαδιαίων προγραμμάτων των εκπομπών τους σε κάθε τρίτο αιτούντα χωρίς διακρίσεις. Οι υποθέσεις τελικά παραπέμφθηκαν στο ΠΕΚ, το οποίο απέρριψε τις προσφυγές των τηλεοπτικών σταθμών και επικύρωσε τις θέσεις της Επιτροπής. Οι RTE & ITP, άσκησαν αιτήσεις αναιρέσεως ενώπιον του ΔΕΚ, το οποίο συντάχθηκε με την απόφαση του ΠΕΚ και απεφάνθη ότι η συμπεριφορά των αναιρεσειουσών αποτελεί παραβίαση του άρθρου 102 ΣΛΕΕ.

Κρίσιμα ζητήματα 1. Διαφοροποίηση της άρνησης παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας από τις υπόλοιπες περιπτώσεις άρνησης συναλλαγής με αντικείμενο άλλα περιουσιακά δικαιώματα Συμβατική ελευθερία επιχειρήσεων & ελευθερία διάθεσης περιουσιακών στοιχείων (Ανακοίνωση προτεραιοτήτων Επιτροπής ‘09, σημείο 75). Ειδικότερη περίπτωση, αυστηρότερες προϋποθέσεις παρέμβασης δικαίου ανταγωνισμού Ιδιαιτερότητες των άυλων αγαθών (περιορισμένη διάρκεια, περιεχόμενο), καθιστούν απαραίτητη τη  Στάθμιση συμφέροντος του δικαιούχου για ανταμοιβή της δημιουργικής του προσπάθειας Vs δημοσίου συμφέροντος για προώθηση τεχνικής προόδου, ανάπτυξη καινοτομίας & διατήρηση συνθηκών ανταγωνισμού Επιβολή αναγκαστικών αδειών για λόγους προστασίας του ανταγωνισμού μόνο υπό εξαιρετικές περιστάσεις Aνακοίνωση προτεραιοτήτων Επιτροπής ‘09, σημείο 78 «Η έννοια της άρνησης προμήθειας καλύπτει ευρύ φάσμα πρακτικών, όπως [..] την άρνηση χορήγησης άδειας εκμετάλλευσης για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας50, […]ή άρνηση χορήγησης πρόσβασης σε εγκατάσταση ή δίκτυο πρωταρχικής σημασίας. (50) Οι αποφάσεις αυτές (Magill, IMS Health) δείχνουν ότι σε εξαιρετικές περιστάσεις μια άρνηση χορήγησης άδειας εκμετάλλευσης για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι καταχρηστική.

2. Οριοθέτηση σχετικής αγοράς & θεμελίωση δεσπόζουσας θέσης Πλημμελής αιτιολογία αποφάσεων ΠΕΚ & ΔΕΚ: μεθοδολογικά εσφαλμένη οριοθέτηση της σχετικής αγοράς, με γνώμονα τα κράτη στα οποία οι δικαιούχοι δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κατέχουν αποκλειστικά δικαιώματα (κανονιστικό – διοικητικό κριτήριο). Απαιτείται διαπίστωση ομοιογένειας συνθηκών ανταγωνισμού, ως απόρροια οικονομικής ανάλυσης (οικονομικό ζήτημα)/ σκέψη 6 ΔΕΚ σε συνδ. με Ανακοίνωση Επιτροπής σημείο 8 Επιτροπή & ΠΕΚ: Κατοχή δεσπόζουσας θέσης των τηλεοπτικών εταιρειών ITP, RTE ως απόρροια του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας επί των καταλόγων των προγραμμάτων τους (σκέψη 49 ITP, σκέψη 63 RTE)  Παρέκκλιση από την έως τότε νομολογία ΔΕΚ/1 η απλή κατοχή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας δεν συνεπάγεται άνευ ετέρου την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης (σκέψη 46 ΔΕΚ). Oμοίως, Deutsche Grammophon, Sirena κατά EDA. ΔΕΚ/2 παραδοχή δεσπόζουσας θέσης των εταιρειών διανομής τηλεοπτικών προγραμμάτων, ως συνέπεια ενός εν τοις πράγμασι (de facto) μονοπωλίου επί των πληροφοριών των προγραμμάτων των εκπομπών τους και όχι ως συνέπεια της κατοχής δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας (σκέψη 47 ΔΕΚ). Κριτική θέσης ΔΕΚ: Μετατόπιση της αιτίας κατοχής δεσπόζουσας θέσης από το de jure μονοπώλιο (που απονέμει το δικ/μα πνευματικής ιδιοκτησίας) στο de facto μονοπώλιο, ως άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Αποτυχημένη προσπάθεια ΔΕΚ να επιδείξει συνέπεια προς τις διαπιστώσεις του σε προηγούμενες αποφάσεις. X Φρασεολογική μόνο διαφοροποίηση των δύο θέσεων X «Κακό» νομολογιακό προηγούμενο.

3. “Καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης” ά 3. “Καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης” ά. 82 ΣΕΚ (νυν 102 ΣΛΕΕ) Περ. β’: περιορισμός της παραγωγής, της διαθέσεως ή της τεχνολογικής αναπτύξεως επί ζημία των καταναλωτών (παρεμποδιστική κατάχρηση), όπως  άρνηση παροχής πρόσβασης σε βασικές υποδομές/διευκολύνσεις (essential facilities)  Προϋποθέσεις εφαρμογής: Έλεγχος βασικής/σημαντικής υποδομής από επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση Ως βασική υποδομή, νοείται μια υποδομή με στρατηγική θέση ή κατοχύρωση από ιδιαίτερη νομοθετική πρόβλεψη, απολύτως αναγκαία για την άσκηση αποτελεσματικού ανταγωνισμού, διαφορετικά υφίσταται κίνδυνος σοβαρού αποτελέσματος αποκλεισμού (=σοβαρός περιορισμός ή εξόντωση ανταγωνιστή που ζητά πρόσβαση, ακόμη και εξόντωση ανταγωνισμού στην παράγωγη αγορά) βλ. Ανακοίνωση Επιτροπής ’09, σημ. 83: “Μία εισροή είναι αναγκαία όταν δεν υπάρχει πραγματικό ή δυνητικό υποκατάστατο στο οποίο οι ανταγωνιστές στην αγορά επόμενου σταδίου μπορούν να βασιστούν ώστε να αντισταθμίσουν, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα, τις αρνητικές επιπτώσεις της άρνησης” / Magill – σκέψεις 52 & 53, Oscar Bronner – σκέψεις 44 & 45 Αδυναμία ή δυσχέρεια δημιουργίας της συγκεκριμένης υποδομής Άρνηση πρόσβασης ή παροχή πρόσβασης υπό δυσμενείς όρους Ικανότητα διάθεσης της υποδομής Απουσία εύλογων λόγων άρνησης παροχής πρόσβασης ή παροχής πρόσβασης υπό δυσμενείς όρους

4. Προϋποθέσεις ώστε η άρνηση χορήγησης άδειας εκμ/σης  καταχρηστική συμπεριφορά του ά. 102 ΣΛΕΕ Γενικά: Στο κοινοτικό δίκαιο ανταγωνισμού, εφαρμόζεται ο κανόνας της κατ’ αρχήν νομιμότητας της άρνησης παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης (α. αρχή ελευθερίας των συμβάσεων, β. αρχή αποκλειστικότητας επί άυλων αγαθών- άσκηση εξουσιών που απορρέουν από το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας/ουσιαστικό περιεχόμενο/ειδικό αντικείμενο δικ/τος δικαιούχου, σκοπός η ανταμοιβή της δημιουργικής προσπάθειας και η προστασία του ηθικού δικ/τος) & της επιβολής αναγκαστικής άδειας κατ’ εφαρμογή του 102 ΣΛΕΕ μόνο υπό τη συνδρομή εξαιρετικών περιστάσεων (πρώτη αναφορά 238/87 ΔΕΚ, Volvo/Veng, σκέψη 9 & Μagill, σκέψη 50). Συνεπώς, το ά. 102 ΣΛΕΕ ως νομοθετικό έρεισμα για την επιβολή υποχρεωτικών αδειών: Μόνο υπό εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις. Ultima ratio η επιβολή αναγκαστικής άδειας (υπέρβαση των ορίων της απλής άσκησης & του ειδικού αντικειμένου, καθιστώντας εφικτή την παρέμβαση του κοινοτικού δικαίου). Η απλή άσκηση ενός αποκλειστικού δικαιώματος – προνομίου του δημιουργού (π.χ άρνηση χορήγησης άδειας αναπαραγωγής ενός έργου πνευματικής ιδιοκτησίας), δεν αποτελεί άνευ ετέρου κατάχρηση και δεν παραβιάζει αυτή καθεαυτή το άρθρο 102 ΣΛΕΕ (βλ. Hoffman La Roche, σκέψη 16 & Magill, σκέψη 49). Διαφορετικά, θα λάμβανε χώρα προσβολή του ειδικού αντικειμένου του δικ/τος, κατά παράβαση του ά. 30 ΣΕΚ, το οποίο επιτάσσει όπως αυτό παραμείνει ανέπαφο από την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου. ΠΕΚ: η άσκηση του αποκλειστικού δικαιώματος αναπαραγωγής συνιστά κατάχρηση όταν, ενόψει των περιστάσεων που προσιδιάζουν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, προκύπτει ότι οι συνθήκες και οι όροι ασκήσεως του δικαιώματος αυτού έχουν, στην πραγματικότητα, σκοπό προφανώς αντίθετο προς αυτόν του άρθρου 86 (σκέψη 66 Προτάσεις Γεν. Εισαγγ. Gulmann). Επιτροπή: το γεγονός ότι το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας χρησιμοποιείται προκειμένου να εξαλειφθεί κάθε ανταγωνισμός σε παράγωγη αγορά συνιστά ιδιαίτερη συνθήκη ικανή να δικαιολογήσει την εφαρμογή του άρθρου 86 (σκέψη 108 Gulmann)

Οι εξαιρετικές περιστάσεις της Magill (κατά ΠΕΚ, ΔΕΚ) Η παρεμπόδιση της εμφάνισης ενός προϊόντος, για το οποίο υπάρχει ζήτηση εκ μέρους των καταναλωτών (102 περ. β ΣΛΕΕ)/ σκέψεις 52, 54 ΔΕΚ Εν προκειμένω, γενικός εβδομαδιαίος τηλεοπτικός οδηγός. Δεν υπήρχε υποκατάστατο στην αγορά για τους περιεκτικούς τηλεοπτικούς οδηγούς Ειδική, μόνιμη & σταθερή ζήτηση από πλευράς των καταναλωτών (ΠΕΚ) Εγκυμονεί κινδύνους η ευρεία ερμηνεία της έννοιας «νέο προϊόν» (εύκολη κατάφαση επιβολής υποχρεωτικής άδειας & υποβάθμιση αποκλειστικών και απόλυτων δικ/των επί άυλων αγαθών) Κριτήρια νέου προϊόντος α. Kριτήριο κάλυψης διαφορετικών αναγκών Προσέγγιση Gulmann: νέο είναι ένα προϊόν που εξυπηρετεί ανάγκες των καταναλωτών διαφορετικές από αυτές που εξυπηρετεί το προϊόν του δικαιούχου, δηλ. δεν είναι νέο ένα ανταγωνιστικό προϊόν (σημείο 96) ≠ Επιτροπή: δεν είναι κρίσιμο το αν το οικείο προϊόν είναι ανταγωνιστικό ως προς τα προϊόντα του κατόχου δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας (σημείο 94) ΔΕΚ: Αν και δέχθηκε ότι υπήρχαν 2 χωριστές αγορές (1η Εβδομαδιαίοι οδηγοί κάθε εταιρείας, 2η γενικός εβδομαδιαίος οδηγός), αποδέχθηκε τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα του νέου προϊόντος, απορρίπτοντας την πρόταση του Γεν. Εισαγγελέα. Θέση Gulmann: Ορθή αφετηρία σκέψης η ανάγκη διασφάλισης της ουσιώδους λειτουργίας του δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας, όμως παραβλέπει τα συμφέροντα των καταναλωτών για νέα, βελτιωμένα & ποιοτικότερα προϊόντα

β. Κριτήριο διαφορετικών χαρακτηριστικών Γεν. Εισαγγελέας Tizzano, υπόθεση “IMS HEALTH”: αρκεί η προσθήκη ορισμένων ελάχιστων βελτιώσεων στο ήδη τεθέν προστατευόμενο προϊόν, προκειμένου αυτό να αποτελέσει ένα νέο προϊόν, ανεξάρτητα από τον ανταγωνιστικό ή μη χαρακτήρα αυτού. Κριτήριο εξαιρετικά ευρύ και ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για τη διασφάλιση της προσήκουσας ανταμοιβής του δικαιούχου Πρόταση της θεωρίας για την εξειδίκευση της έννοιας «νέο προϊόν» Βαθμός βελτίωσης του παρεμποδιζόμενου προϊόντος σε σχέση με το υπάρχον προστατευόμενο Στάθμιση συμφέροντος καταναλωτών για διάθεση του προϊόντος και φορέα δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας για διατήρηση της εξουσίας αποκλεισμού Εν προκειμένω, ικανοποιούνται και τα 2 ανωτέρω κριτήρια: Σχόλια & εικόνες Γενικός τηλεοπτικός οδηγός = εργαλείο εύκολης και μη πολυέξοδης σύγκρισης της ποιότητας των προγραμμάτων έκαστου σταθμού

2. Μη εντοπισμός λόγων που να δικαιολογούν την άρνηση παροχής άδειας εκμ/σης Εν προκειμένω: μη δικαιολόγηση της άρνησης χορήγησης άδειας από την κύρια δραστηριότητα των δικαιούχων τηλεοπτικών εταιρειών (μετάδοση ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων & έκδοση τηλεοπτικών περιοδικών) /σκέψη 55 ΔΕΚ. Μεθοδολογικά εσφαλμένη προσέγγιση. Ορθό κριτήριο: αναζήτηση λόγων που να καθιστούν καταχρηστική τη συμπεριφορά (θετική οριοθέτηση εξαιρετικής συνθήκης), διότι ο μη εντοπισμός δικαιολογητικών λόγων έπεται της κατάφασης της κατάχρησης. Μη αποσαφήνιση των περιστάσεων υπό τις οποίες είναι δικαιολογημένη η άρνηση. Επιτροπή: η μη καταβολή δημιουργικής προσπάθειας & επενδύσεων μπορεί να καταστήσει αδικαιολόγητη την άρνηση. Αναγκαία η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας (νόμιμο συμφέρον να μην υπερβαίνει το μέτρο του αναγκαίου) κατά την εξέταση της ύπαρξης ή μη δικαιολογητικών λόγων. Έμμεση ανατροπή της θεωρίας του «ειδικού αντικειμένου» του δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Επιτροπή δεν θα μπορούσε ευθέως να αξιολογήσει τις προϋποθέσεις απονομής δικ/των πνευματικής ιδιοκτησίας (προσδιορισμός του ειδικού αντικειμένου) λόγω σύγκρουσης με τις αρχές περί κατανομής αρμοδιοτήτων ανάμεσα στην Κοινότητα & τα κράτη μέλη/ ά. 30 περ. β ΣΕΚ (σκέψεις 46 & 29 αποφάσεων Επιτροπής- [Οι λίστες…ιδιοκτησίας]) // σκέψεις 71 & 56 ΠΕΚ στις προσφυγές RTE & ITP κατά Επιτροπής αντίστοιχα. Έμμεση τοποθέτηση σχετικά με το ποια έργα «δικαιούνταν» να απολαύουν προστασίας βάσει δικ/των πνευματικής ιδιοκτησίας (σκέψη 49 ΔΕΚ) & στο ίδιο μήκος κύματος ο Γενικός Εισαγγελέας (σημείο 123 προτάσεων), ο οποίος εν τέλει όμως δεν απομακρύνθηκε από την έως τότε πάγια νομολογία του ΔΕΚ (σημεία 124 & 125 προτάσεων). Διαφοροποίηση στα κριτήρια του αγγλοσαξονικού δικαίου & του ηπειρωτικού δικαίου για την απονομή και προστασία ενός δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας (υψηλός βαθμός τεχνικής & προσπάθεια για την ολοκλήρωση του έργου Vs πρωτοτυπία & μοναδικότητα του έργου, ως αποτύπωση της προσωπικότητας του δημιουργού και αποτέλεσμα δημιουργικής προσπάθειας αυτού) θεωρία : δικαιολογητικοί και μη λόγοι: Εισπραχθέν τίμημα από αναγκαστική άδεια, ανεπαρκές για την απόσβεση των επενδύσεων του δικαιούχου δικ/τος πνευματικής ≠ Επιθυμία διατήρησης του μεριδίου αγοράς ή επαύξησης των κερδών με τον αποκλεισμό κάθε δυνητικού ανταγωνιστή

3. Διατήρηση της αγοράς των εβδομαδιαίων τηλεοπτικών οδηγών από τις αναιρεσείουσες, με τον αποκλεισμό του ανταγωνισμού από αυτή. Διατήρηση παράγωγης αγοράς, αποκλείοντας οποιονδήποτε ανταγωνισμό, με την άρνηση πρόσβασης σε αυτούσιες πληροφορίες που αποτελούσαν την αναγκαία πρώτη ύλη για τη δημιουργία ενός τέτοιου οδηγού (σκέψη 56 ΔΕΚ). Εφαρμογή της «θεωρίας των βασικών υποδομών/διευκολύνσεων» στα άυλα αγαθά; «Magill», πανηγυρική επιβεβαίωση της εφαρμογής της ως άνω αρχής στο πεδίο των άυλων αγαθών (υποστηρίχθηκε στη θεωρία) Έλλειψη μνείας του ΔΕΚ στην αρχή αυτή, αλλά συνάγεται ευκόλως από σκέψη 53 ΔΕΚ, όπου: Πληροφορίες για τα προγράμματα = «αναγκαία πρώτη ύλη» Τηλεοπτικές εταιρείες= «αναπόφευκτα οι μόνες πηγές των αυτούσιων πληροφοριών ….. οδηγού» Θεμελίωση κρίσης, επίκληση ΔΕΚ στο νομολογιακό προηγούμενο της υπόθεσης «Commercial Solvents». Ανεπιτυχής εξομοίωση των 2 υποθέσεων (επιδίωξη επέκτασης οικονομικής ισχύος σε μία παράγωγη αγορά ≠ «ανύπαρκτη» αγορά)

Επιχειρήματα Υπέρ & Κατά της εφαρμογής της αρχής των «βασικών διευκολύνσεων» στα άυλα αγαθά Απονομή δικ/τος πνευματικής ιδιοκτησίας  νόμιμο μονοπώλιο στα προστατευόμενα προϊόντα Περιορισμός ανταγωνισμού στο επίπεδο της παραγωγής, με τον αποκλεισμό από την παραγωγή των προστατευόμενων προϊόντων των επιχειρήσεων που δεν διαθέτουν την άδεια εκμ/σης (αρνητικό περιεχόμενο της αρχής αποκλειστικότητας των δικ/των διανοητικής ιδιοκτησίας) Προϋπόθεση εφαρμογής, μία σταθερά αμετάβλητη δομή αγοράς (≠ ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη & περιορισμένη διάρκεια προστασίας άυλων αγαθών) Προώθηση ανταγωνισμού στο προηγούμενο επίπεδο, της καινοτομίας (φαινομενική σύγκρουση των δύο δικαίων) Κίνητρο για επενδύσεις στην έρευνα & ανάπτυξη νέων βελτιωμένων προϊόντων και πρακτικών, με σκοπό την απόκτηση νέων δικ/των διανοητικής ιδιοκτησίας Περιορισμένη χρονική διάρκεια δικ/των διανοητικής ιδιοκτησίας Επιβολή περιορισμών επί των δικ/των από τις εθνικές έννομες τάξεις ή διεθνείς συμβάσεις διανοητικής ιδιοκτησίας Ανταμοιβή δικαιούχου για την καταβολή της δημιουργικής του προσπάθειας

Ανακοίνωση προτεραιοτήτων Επιτροπής ‘09 για την εφαρμογή του ά. 82 ΣΕΚ Επιβολή υποχρέωσης συναλλαγής μόνο υπό εξαιρετικές περιστάσεις, διαφορετικά κίνδυνος αποτροπής επενδύσεων & ανάπτυξης της καινοτομίας, καθώς και εμφάνιση φαινομένου free-riding, σε βάρος των καταναλωτών (παρ. 75) Ενιαία προσέγγιση για το σύνολο των περιπτώσεων άρνησης προμήθειας Κριτήρια παρέμβασης δικαίου του ανταγωνισμού (σωρευτικά) / παρ. 81: η άρνηση αφορά προϊόν ή υπηρεσία που αντικειμενικά χρειάζεται μια εταιρεία για να ασκήσει αποτελεσματικό ανταγωνισμό σε αγορά επόμενου σταδίου (παρ. 83) η άρνηση ενδέχεται να οδηγήσει σε εξάλειψη του αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην αγορά επόμενου σταδίου (παρ. 85) η άρνηση ενδέχεται να αποβεί σε ζημία των καταναλωτών (παρ. 86-88) ΔΕΕ: αρχικά, όχι εφαρμογή ειδικών κριτηρίων για την άρνηση παραχώρησης άδειας εκμ/σης δικ/των διανοητικής ιδιοκτησίας Στην πορεία, η νομολογία υιοθέτησε 2 επιπλέον κριτήρια: Νέο προϊόν (ΔΕΕ) Κίνητρα για καινοτομία (Επιτροπή)

Συμπέρασμα Εν κατακλείδι, Παρά τις αντίθετες απόψεις που έχουν διατυπωθεί, η θεωρία των βασικών διευκολύνσεων δεν τυγχάνει εφαρμογής στο δίκαιο των άυλων αγαθών & ως εκ τούτου δεν μπορεί να αποτελέσει το νομιμοποιητικό έρεισμα για την επιβολή υποχρέωσης παραχώρησης άδειας εκμ/σης ενός τέτοιας φύσης δικ/τος. Εάν καταφατική απάντηση  επιβολή αναγκαστικών αδειών κάθε φορά που είναι επιθυμητό το «άνοιγμα» μίας παράπλευρης αγοράς, η οποία προϋποθέτει την αξιοποίηση του προστατευόμενου δικ/τος Σύγκριση με τις επόμενες, «μετά – Magill» αποφάσεις: Ladbroke Oscar Bronner IMS Health To ΔΕΚ εμφανίστηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικό στην εφαρμογή της θεωρίας των βασικών διευκολύνσεων, επιβεβαιώνοντας ότι οι περιστάσεις της Magill είχαν εξαιρετικό χαρακτήρα και δεν διαμόρφωσαν μία γενική ρυθμιστική αρχή που διέπει το κοινοτικό δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού στο δίκαιο των άυλων αγαθών. Εν κατακλείδι, […] εν όψει των ανωτέρω, το Πρωτοδικείο δεν υπέπεσε σε νομικό σφάλμα, χαρακτηρίζοντας τη συμπεριφορά των αναιρεσειουσών ως καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσεως κατά την έννοια του άρθρου 86 της Συνθήκης (σκέψη 57 ΔΕΚ)

«Η μετά- Magill εποχή & η συμφιλίωση των δύο δικαίων» C-7/97 Oscar Bronner κατά Mediaprint Zeitung Ιστορικό Το Oberlandesgericht Wien (=Ανώτατο Περιφερειακό Δικαστήριο της Βιέννης)  προδικαστικά ερωτήματα  ΔΕΚ αναφορικά με την ερμηνεία του άρθρου 86 ΣΕΚ (νυν 102 ΣΛΕΕ), επί της κάτωθι υπόθεσης: Άρνηση επιχείρησης τύπου με δεσπόζουσα θέση (Mediaprint) να περιλάβει στο δικό της σύστημα κατ’ οίκον διανομής εφημερίδων, τη διανομή ανταγωνιστικής ημερήσιας εφημερίδας άλλης επιχείρησης του ίδιου κ-μ (Oscar Bronner), η οποία λόγω της χαμηλής κυκλοφορίας της αδυνατεί να δημιουργήσει & να εκμεταλλευτεί, υπό λογικούς οικονομικούς όρους, το δικό της σύστημα κατ’ οίκον διανομής εφημερίδων. Η αίτηση της Oscar Bronner για παύση της καταχρηστικής συμπεριφοράς εκ μέρους της Mediaprint, βασίστηκε στο ά. 35 του αυστριακού νόμου περί ανταγωνισμού (Kartellgesetz).

Προδικαστικά ερωτήματα 1. Ερμηνεία του ά. 86 ΣΕΚ υπό την έννοια ότι η ως άνω άρνηση της Mediaprint συνιστά καταχρηστική συμπεριφορά; 2. Καταχρηστική υπό την έννοια του ά. 86 ΣΕΚ, η εξάρτηση της παροχής πρόσβασης στο σύστημα της Mediaprint από την ανάθεση όχι μόνο της κατ’ οίκον διανομής, αλλά και άλλων προτεινόμενων παροχών (π.χ διανομή από περίπτερα ή εκτύπωση) στο πλαίσιο μιας δέσμης συμφωνιών; Δεδομένα υπόθεσης: δεσπόζουσα θέση της Μediaprint στην αυστριακή αγορά ημερήσιων εφημερίδων (46,8% συνολικής κυκλοφορίας, 42% διαφημιστικών εσόδων, 71% συνολικού αριθμού αναγνωστών), εκμ/ση μοναδικού συστήματος κατ’ οίκον διανομής σε εθνικό επίπεδο, Άρνηση να παράσχει πρόσβαση σε ανταγωνιστική επιχείρηση (Oscar Bronner) στο εν λόγω σύστημα της Αδυναμία Oscar Bronner να δημιουργήσει με εύλογο κόστος, μόνη της ή από κοινού με άλλες, δικό της αντίστοιχο σύστημα

Επιχειρήματα διαδίκων Oscar Bronner Επίκληση της θεωρίας των essential facilities Επίκληση της απόφασης Commercial Solvents, σύμφωνα με την οποία η άρνηση είναι νόμιμη μόνο εφόσον δικαιολογείται αντικειμενικώς Mediaprint Επιβολή υποχρέωσης παροχής πρόσβασης & σύναψης σύμβασης μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες και όχι σε κάθε περίπτωση, λόγω της συμβατικής ελευθερίας Μη συνδρομή της προϋπόθεσης εξαφάνισης του ανταγωνισμού σε αγορά επόμενου σταδίου παραγωγής, όπως συνέβη στην Commercial Solvents και την CBEM, καθώς η Oscar Bronner μπορούσε να χρησιμοποιήσει άλλα συστήματα διανομής, εκτός της κατ’ οίκον διανομής

Σκέψεις ΔΕΚ & Προτάσεις Γενικού Εισαγγελέα Jacobs Σκέψη 43 «ύπαρξη εναλλακτικών τρόπων διανομής, πχ ταχυδρομική διανομή ή πώληση εντός κατ/των και περιπτέρων» Σκέψη 44 «απουσία τεχνικών, κανονιστικών ή οικονομικών εμποδίων, δυνάμενων να καταστήσουν αδύνατη τη δημιουργία ενός επιπλέον συστήματος κατ’ οίκον διανομής εφημερίδων» Σκέψη 45 «Δεν αρκεί ο ισχυρισμός περί μη οικονομικής απόδοσης του συστήματος λόγω χαμηλής κυκλοφορίας των προς διανομή εφημερίδων» Προτάσεις Γενικού Εισαγγελέα Jacobs Σημείο 56 «Πρώτον, φαίνεται ότι το δικαίωμα επιλογής των αντισυμβαλλομένων και της ελευθερίας διαθέσεως της ιδιοκτησίας αποτελούν γενικώς αναγνωρισμένες αρχές στα δίκαια των κρατών μελών, ενίοτε δε έχουν συνταγματικό χαρακτήρα. Η προσβολή των δικαιωμάτων αυτών απαιτείται να είναι επιμελώς αιτιολογημένη» Σημείο 57 O στόχος μιας πολιτικής ανταγωνισμού δεν μπορεί να είναι ο, κατά κανόνα, εξαναγκασμός μιας επιχείρησης να μοιραστεί με τους ανταγωνιστές της τις διευκολύνσεις που έχει αναπτύξει. Αν συνέβαινε το τελευταίο τότε δεν θα υπήρχε κανένα κίνητρο για τον ανταγωνιστή να αναπτύξει τις δικές του βασικές διευκολύνσεις και σε κάθε περίπτωση τα κίνητρα για επενδύσεις θα ήταν σημαντικά περιορισμένα αν επιχείρηση που είχε σκοπό να αναπτύξει τις διευκολύνσεις γνωρίζει ότι πρέπει να μοιραστεί τις τελευταίες με τρίτους εφόσον της ζητηθεί Σημείο 64 Επιχείρημα κατά της εφαρμογής της θεωρίας των βασικών διευκολύνσεων στη διανοητική ιδιοκτησία, η περιορισμένη χρονική διάρκεια των δικ/των αυτών

Συμπέρασμα Η άρνηση της Mediaprint δεν αποτελεί καταχρηστική εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης της υπό την έννοια του ά. 86 ΣΕΚ (σκέψη 47 ΔΕΚ). Επιφυλακτικό το ΔΕΚ ως προς τη γενίκευση των εξαιρετικών περιστάσεων της απόφασης Magill σε άλλες υποθέσεις