Αναδιοργάνωση Χονδρεμπορικής Αγοράς Αθήνα, 15-11-2012

Προτάσεις της ΡΑΕ – Ιούλιος 2012 Πρόσβαση τρίτων σε λιγνίτες και νερά Προσαρμογή ρυθμιστικών κανόνων ανάκτησης μεταβλητού κόστους Ανασχεδιασμός Μηχανισμού Διασφάλισης Ισχύος. Διαχείριση Υδροηλεκτρικών Σταθμών Επανεξέταση οικονομικών κινήτρων και μηχανισμών στήριξης ΑΠΕ Ίδρυση Φορέα Κάλυψης Άρση στρεβλώσεων στα ρυθμιζόμενα τιμολόγια προμήθειας Απεμπλοκή τιμολογίων προμήθειας από τη συλλογή φόρων 2

Βασικοί στόχοι Δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών τιμών στον τελικό καταναλωτή – βελτίωση αποτελεσμάτων σε επίπεδο εθνικής οικονομίας. Ανάπτυξη του ανταγωνισμού, τόσο στην παραγωγή όσο και στην εμπορία, καθετοποίηση των συμμετεχόντων, εξορθολογισμός των τιμολογίων. Διάχυση και αποτελεσματικότερη διαχείριση του επιχειρηματικού και πιστωτικού κινδύνου μεταξύ των συμμετεχόντων, ενσωμάτωση του κόστους διαχείρισης κινδύνων στην αγορά. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού - Συμβατότητα και αποδοτική λειτουργία με το Target Model. 3

Τα τρία (3) βασικά βήματα για την αναδιοργάνωση της εγχώριας αγοράς 2ο Βήμα Βασικές προϋποθέσεις: Ασφάλεια Εφοδιασμού Μακροχρόνια βιωσιμότητα επενδύσεων Διείσδυση ΑΠΕ Αναδιοργάνωση της αγοράς/ νέος σχεδιασμός: Ανάπτυξη ανταγωνισμού 2) Βελτιώσεις που θα μεταφέρονται στην κατανάλωση (μέσω και του εξορθολογισμού των τιμολογίων) 1ο Βήμα Έλεγχος Κόστους/ δυνατότητες μεσοπρόθεσμων βελτιώσεων /μέτρα για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της αγοράς. Έλεγχος Κόστους: ι) ΔΕΗ ιι) Δικτύων ιιι) Αγοράς και χρεώσεων ΦΑ 3ο Βήμα Σύζευξη αγορών: σχεδιασμός της αγοράς ώστε να λειτουργεί αποδοτικά με το Target Μodel 4

1ο βήμα: Χρονοδιάγραμμα Ενεργειών Διερεύνηση τομέων προς βελτίωση Κοστολογική Μελέτη ηλεκτρικού τομέα (ολοκλήρωση 6/2013) Τροποποίηση ρυθμιστικής προσέγγισης για τα ηλεκτρικά δίκτυα (12/ 2013) Αποτίμηση των εξελίξεων στην αγορά του ΦΑ (συνθήκες μετά από τη θεσμοθέτηση και εφαρμογή του gas release 12/2012, καθώς και την έκδοση της Β’ Αναθεώρησης του Κώδικα Διαχείρισης, 4/2013): περιορισμός εμποδίων και στρεβλώσεων – σχεδιασμός παρεμβάσεων για την περαιτέρω ανάπτυξη του ανταγωνισμού στο ΦΑ (Ημερήσια Αγορά) (Q4/2013) 5

2ο βήμα: Χρονοδιάγραμμα Εφαρμογή μέτρων για την εξασφάλιση πρόσβασης τρίτων σε λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή (διαδικασίες μέχρι 5/2013, έναρξη εφαρμογής 7/2013, δεύτερος κύκλος 1/2014, τρίτος κύκλος 7/2014). Σταδιακή μεταβολή του ρυθμιστικού περιβάλλοντος της χονδρεμπορικής αγοράς, έναρξη 1/2013, συγχρονισμός με αποτελεσματική πρόσβαση τρίτων σε λιγνίτες – νερά. Εξορθολογισμός Τιμολογίων Λιανικής: πρώτος κύκλος 1/2013 (ενσωμάτωση κόστους CO2), απελευθέρωση τιμολογίων ΧΤ (7/2013). 6

3ο Βήμα : Χρονοδιάγραμμα Ολοκλήρωση σχεδιασμού Day Ahead (Coupled): Q2/2013 Δοκιμαστική λειτουργία Day Ahead: Έναρξη Q1/2014 – Ολοκλήρωση Q4/2014 Σύζευξη αγορών με Ιταλία: Έναρξη Q1/2015 7

Πρόσβαση τρίτων σε λιγνίτες/νερά -1 Βασικός σκοπός: Μεταφορά οικονομικού/κοινωνικού πλεονάσματος λιγνιτικής/υδροηλεκτρικής παραγωγής στην κατανάλωση Ο βασικός σχεδιασμός εμπεριέχει στοιχεία τόσο της προσέγγισης VPP, όσο και ισοδύναμων με διατίμηση μέτρων (ΝΟΜΕ) για βιομηχανική κατανάλωση. Διάθεση προθεσμιακών προϊόντων μέσω πλειοδοτικών δημοπρασιών ή διατίμησης τιμών, που προέρχονται από «καλάθι» λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής Διατίθενται προϊόντα ανά 50 MW (παράδειγμα), αναλόγως με: Ημερομηνία έναρξης και διάρκειας, ζώνη κατανάλωσης Καθορισμός ελάχιστης τιμής πλειοδοτικού διαγωνισμού ή ρυθμιστικά καθοριζόμενο εύρος τιμών. Η επανάληπτικότητα της διαδικασίας (ανά 50 MW), ακόμα και με καθορισμένες τιμές, προσομοιάζει συνθήκες αγοράς. Προκαταβολή που θα πληρώνεται με την απόκτηση του προϊόντος (και όχι με την κατανάλωσή του) 8

Πρόσβαση τρίτων σε λιγνίτες/νερά -2 Βασικός περιορισμός: Τα λιγνιτικά/υδροηλεκτρικά προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν: α) μόνο για προμήθεια σε τελικούς καταναλωτές και β) για μέρος μόνο της συνολικής ισχύος/ενέργειας των καταναλωτών αυτών (περίπου 65%). Η υπόλοιπη ενέργεια θα πρέπει να προέρχεται από άλλες πηγές, όπως από τη spot αγορά, ή από διμερή συμβόλαια με μονάδες ΦΑ. Το ποσοστό αυτό μεταβάλλεται για τα off peak προθεσμιακά προϊόντα, και μπορεί να ανέλθει σε 85-90%. Λαμβάνονται κατάλληλα ρυθμιστικά μέτρα ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα cherry peaking στη λιανική αγορά. Η υπολειπόμενη ενέργεια (35%) που απαιτείται για την εξυπηρέτηση των πελατών, θα πρέπει να διασφαλίζεται μακροχρονίως με αντίστοιχα διμερή συμβόλαια ΦΑ, έτσι ώστε να μην δημιουργούνται ασύμμετρες συνθήκες ως προς το διαμορφούμενο μέσο κόστος του μίγματος της ΔΕΗ. 9

Ενδεικτικοί κανόνες και χρονοδιάγραμμα 1η Δημοπρασία Μάιος 2013 800 MW συνολικά, σε διαδοχικές δημοπρασίες των 50 MW, με διάρκεια 12,18,30 μηνών και εκκίνηση 1/7/2013 και 1/1/2014. Παράδειγμα προϊόντος: Ενέργεια που παράγεται από 50 MW, έναρξη παροχής 1/7/2013 και για 12 μήνες, συνολικά 438,000MWh, τιμή 32€/MWh, προκαταβολή πληρωτέα στη λήξη της διαδικασίας 25€/MWh. Η ποσότητα κατανέμεται pro rata σε όσους συμμετέχουν στη διαδικασία. 2η Δημοπρασία Νοέμβριος 2013 400 MW + 200ΜW επαναληπτικά, σε διαδοχικές δημοπρασίες των 50 MW, με διάρκεια 12,24 μηνών και εκκίνηση 1/1/2014 και 1/7/2014 3η Δημοπρασία Μάιος 2014 400 MW + 200ΜW επαναληπτικά, σε διαδοχικές δημοπρασίες των 50 MW, με διάρκεια 12,18 μηνών και εκκίνηση 1/7/2014 10

Ενδεικτικό πρόγραμμα δημοπρασιών 11

Ενδεικτική διαδικασία δημοπρασιών (οι τιμές είναι ενδεικτικές, τα πραγματικά μεγέθη θα καθοριστούν μετά από σχετική μελέτη) 12

Σταδιακός μετασχηματισμός χονδρεμπορικής αγοράς -1 Μηχανισμός cost recovery: Άμεση μείωση του περιθωρίου, από 10 σε 5% (1/2013) και πιθανή περαιτέρω μείωσή του σε 2% (1/2014), με προοπτική κατάργησής του στο τέλος του 2014, αναλόγως της υλοποίησης και των αποτελεσμάτων των υπόλοιπων μέτρων. Εισαγωγή συμπληρωματικού Μηχανισμού Διασφάλισης Εφεδρειών, προς εξασφάλιση της λειτουργίας ευέλικτων και αξιόπιστων μονάδων για τη συνεργασία με τη συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή ΑΠΕ. (1/2013). Η εξέλιξη του μηχανισμού αυτού θα εξαρτηθεί τόσο από την ανάπτυξη της αγοράς εφεδρειών όσο και ενδεχόμενου ευρωπαϊκού μηχανισμού ισχύος. Άμεση απένταξη μονάδων που είναι ήδη ανενεργές από τον κατάλογο μονάδων που εισπράττουν ΑΔΙ (1/2013). (Ενδεικτικά περίπου 736 MW: Λιπτολ- Αλιβέρι 3&4 –Λαύριο 1&2 - Αγ. Γεώργιος 9) Εκπλήρωση όρων αδειών μονάδων Λαύριο 5 και Αλιβέρι 5 για την άμεση απόσυρση ισχύος. (ψυχρή εφεδρεία: Πτολεμαϊδα 2- Αγ. Γεώργιος 8, Λαύριο 3) 13

Σταδιακός μετασχηματισμός χονδρεμπορικής αγοράς -2 Εξέταση της προσαρμογής του κανόνα 30%, εφόσον αρχίσουν να εφαρμόζονται τα προθεσμιακά προϊόντα (λαμβάνοντας υπόψη την ενδεχόμενη σύγκλιση των προσφορών λιγνιτών και ΦΑ λόγω CO2, την ενδεχόμενη εφαρμογή της ίδιας στρατηγικής προσφορών από τους λιγνίτες για να εξασφαλιστεί η κατανομή τους, που ενδεχομένως να έχει ως αποτέλεσμα να λειτουργεί το σύνολο των μονάδων στο τεχνικό ελάχιστο). Εξέταση τεχνικών δυνατοτήτων εναύσεων μονάδων, ειδικοί περιορισμοί στην επίλυση του αλγορίθμου –αν μπορούν να εφαρμοστούν- για περιορισμό των σβέσεων. (Έναρξη εξέτασης, μετά από σχετικές προσαρμογές λογισμικού: 4/2013, προσαρμογή μηχανισμού: 12/2013) Εξέταση δυνατοτήτων δημιουργία αποδοτικής αγοράς εφεδρειών, που αντικατοπτρίζει την πραγματική αξία της υπηρεσίας, επαναπροσδιορισμός ανωτέρων τιμών αγοράς ενέργειας και εφεδρειών, μείωση περιορισμών, πχ τεχνικών ελαχίστων, κατά την επίλυση του αλγορίθμου στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (Ολοκλήρωση μελέτης: 7/2013) 14

Σταδιακός μετασχηματισμός χονδρεμπορικής αγοράς -3 Ο Συμπληρωματικός Μηχανισμός Διασφάλισης Εφεδρειών θα λειτουργεί ως εξής: Η ζήτηση ΑΔΙ από την κατανάλωση παραμένει η ίδια (ενδεικτικά 10000MW) και συνεπώς το συνολικό κόστος παραμένει στα 450Μ€ (45000€/ΜW*10000MW). Η προσφορά ΑΔΙ διαμορφώνεται ως εξής: Διατίθενται 10000 ΜW δια του Μηχανισμού Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΜΜΔΙ) (μετά από την απόσυρση ΑΔΙ ανενεργών μονάδων) Διατίθενται νέα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Εφεδρειών από ευέλικτες μονάδες ΦΑ, συνολικά 4000MW. Με το συνδυασμό των ως άνω η πληρωμή για ισχύ από 45000€/MW (που αφορά τον υφιστάμενο Μηχανισμό Διαθεσιμότητας Ισχύος) απομειώνεται σε ~32000€/MW, εφόσον πλέον συμπεριλαμβάνεται και ο νέος Μηχανισμός Διαθεσιμότητας Εφεδρειών. Οι ευέλικτες μονάδες, που συμμετέχουν και στους δύο μηχανισμούς, εισπράττουν ~64000€/MW. (Στην πραγματικότητα η τρέχουσα πληρωμή είναι μικρότερη, λόγω του ότι εισπράττουν ακόμα ΑΔΙ μονάδες που είναι πρακτικά ανενεργές). Οι καταναλωτές εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους κατέχοντας Αποδεικτικά που εκδίδονται στο πλαίσιο και των δύο μηχανισμών. 15

Σταδιακός μετασχηματισμός χονδρεμπορικής αγοράς -4 Σταδιακά και με την έναρξη εφαρμογής διμερών συμβολαίων, ο μηχανισμός ΑΔΙ (Μηχανισμός Διαθεσιμότητας Ισχύος) προσαρμόζεται στο πλαίσιο εφαρμογής και στους κανόνες λειτουργίας των συμβολαίων αυτών, και σε βάθος χρόνου, παραμένει μόνο ο (νέος) Μηχανισμός Διασφάλισης Εφεδρειών για την υποστήριξη της διείσδυσης μεγάλης κλίμακας των ΑΠΕ (τέλος 2015, εφαρμογή target model). Από την υποχρέωση κατοχής Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Εφεδρείας μπορούν να εξαιρεθούν καταναλωτές που μπορούν να προσφέρουν ισοδύναμα προϊόντα διαχείρισης ζήτησης (Demand Side Management-DSM). Όλοι οι ως άνω μετασχηματισμοί (forwards λιγνιτικών/νερών, νέα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Εφεδρείας) πρέπει να εφαρμοστούν στο πλαίσιο της υφιστάμενης υποδομής και Κωδίκων (με τις κατάλληλες τροποποιήσεις που δεν θα απαιτήσουν σημαντικές νέες υποδομές software) 16

Επιπτώσεις σε Μονάδα ΦΑ Συνδυασμένου Κύκλου (400ΜW) Υφιστάμενες συνθήκες: Μηχανισμός ΑΔΙ: 15M€ Μηχανισμός Cost Recovery (φόρτιση 65%): Κατανάλωση καυσίμου 200Μ€ Αμοιβή 10%: 21Μ€ Εκτιμώμενες νέες συνθήκες: Μηχανισμός ΑΔΙ: 24M€ Μηχανισμός Cost Recovery (φόρτιση 50%): Κατανάλωση καυσίμου 150Μ€ Αμοιβή 5%: 8Μ€ Η μείωση στην παραγωγή των μονάδων ΦΑ θα γίνει μέσω αύξησης της παραγωγής των λιγνιτικών μονάδων, της αύξησης της παραγωγής ΑΠΕ, αλλά και της μείωσης της ζήτησης. Από την υποκατάσταση αυτή (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος στο λογαριασμό ΕΤΜΕΑΡ) εκτιμάται ότι θα υπάρξει συνολική μείωση κόστους στην κατανάλωση περίπου 150Μ€ και μείωση στα έσοδα της ΔΕΠΑ περίπου 350M€ (αλλά και στον ΕΦΚ, περίπου 30Μ€). 17