Arsimtari: Muhamer Ujkani SH.M.U-2 VUSHTRRI Punuan: Arlind Krasniqi, Arbnora Gashi, Endrit Gashi, Qendresa Gashi, Rona Preteni Lënda: Teknologji Tema: Elektronika Arsimtari: Muhamer Ujkani Klasa: IX/9 Produced by: AKRA-Krasniqi

Hyrje ne Elektronike Materia përbëhet prej atomeve. Ndërsa atomet përbëhen prej protoneve,neutroneve dhe elektroneve.

Elektonet e lira Elektronet janë shumë më të lehta se protonet dhe neutronet.Këto elektrone janë të lira dhe lëvizja e tyre paraqet rrymë elektrike. Këto elektrone i përcaktojnë me masë të madhe vetitë elektrik të materies. Vetitë elektrike të materialeve varen nga prezenca apo denduria e elektroneve të lira në to.

Protonet,neutronet dhe elektronet Protonet dhe neutronet përbëjnë bërthamen e atomit. Ndërsa elektronet lëvizin rretth bërthames me shpejtësi shumë të madhe Protonet kanë elektricitet pozitiv. Neutronet nuk kanë ngarkesë d.m.th. janë neutral. Elektonet kanë elektricitet negativ. p.sh. Carboni ne figuren e dhenë

Izolatorët Materialet që kanë më shumë elektrone të lira janë perçuesë të mirë,ndërsa ato që kanë fare pak elektrone të lira janë izolatorë. p.sh.goma,qelqi, druri,porcelani etj. që nuk e perqojnë rrymën elektrike quhen izolator

Ligji i Ohmit Ligji i Ohmit është njëri prej ligjeve themelore të elektroteknikës. Intensiteti i rrymës elektrike në një qark të mbyllur të thjesht, si në fig.3.2, është dhënë me shprehjen: I=V/R FIG. 3.2

I=V/R I- intensiteti i rrymës elektrike, që matet me amper [A]. V- tensioni elektrik, që matet me volt [V]. R- rezistenca e rezistorit, që matet me ohm [Ω]. Nga këto mund të përfundojm se sipas Ligjit të Ohmit: • Rryma nëpër një qark elektrik është në përpjesëtim të drejtë me tensionin e burimit të tensionit dhe në përpjesëtim të zhdrejtë me rezistencën e rezistorit. I=V/R

Elektronet e lira, në një numër shumë të madh lëvizin nëpër strukturën kristalore të materies dhe gjatë këtij udhëtimi hasin në pengesa të shumta. Elektronet ndeshen me molekula dhe atome, shtyhen nga forca të ndryshme dhe të gjitha këto pengesa paraqesin rezistencën elektrike R të materialit nëpër të cilin rrjedh rryma.

Rezistenca elektrike Nënfishët e Ω Shumëfishë e Ω Rezistenca elektrike eshte madhesi elektrike Perkufizohet me Ligjin e Ohmit si vijon: R-rezistenca elektrike qe matet me ohm V-tensioni elektrik qe matet me (V) volt I-intensiteti i rrymes elektrike qe matet me amper(A) Nënfishët e Ω Shumëfishë e Ω 1µΩ=1/1.000.000Ω=10-6Ω 1kΩ=1.000Ω=103Ω 1 m Ω=1/1.000 Ω=10-3 Ω 1 MΩ=1.000.000Ω=106Ω

Sipas Ligjit te Ohmit: Rezistenca elektrike në një çark të mbyllur është në përpjesëtim të drejtë me tensionin në skajet e saj dhe ne përpjestim të zhdrejtë me rrymën elektrike që rrjedh nëpër të. Njësite më të vogla dhe më të mëdha të Ohmit janë nënfishet dhe shumëfishet që kanë përdorim në praktikë.

Rezistenca specifike Metali Cu-Bakri 1.7 Al-Alumini 2.7 Ag-Argjenti Rezistenca specifike eshte një veti elektrike e vetë materialit qe varet nga lloji i atomeve dhe i molekulave dhe veçanërisht nga denduria e elektroneve të lira të atij materiali.Shpesh herë temperatura ndikon ne rezistencën specifike të materialit. Kur temperatura i afrohet vlerës se zeros absolute (-273ºC) kemi një dukuri që quhet superpërçueshmëri. Metali Rezistenca specifike ρ në 20ºC Cu-Bakri 1.7 Al-Alumini 2.7 Ag-Argjenti 1.6 Au-Ari 2.2 Fe-Hekuri 9.7

Faleminderit për vëmendje! Nëntor, 2013