Μιχαήλ Χατζηπαναγιώτης Επιστημονικός Συνεργάτης Ευρωπ. Παν/μίου Κύπρου Μη επανδρωμένα και μη ρυθμισμένα: Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες στην ΕΕ για τη ρύθμιση πολιτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Μιχαήλ Χατζηπαναγιώτης Δικηγόρος, ΔΝ Επιστημονικός Συνεργάτης Ευρωπ. Παν/μίου Κύπρου

Μη επανδρωμένα α/φ UAS ≠ RPAS, “drone” Πληθώρα μεγεθών Πληθώρα χρήσεων Επιτήρηση Τηλεπισκόπηση Αναμετάδοση σημάτων, κλπ.

Ισχύουσες ρυθμίσεις στην ΕΕ Κανονισμός 216/2008 -> ΕASA αρμόδια για ασφάλεια α/φ μάζας > 150kg Κανονισμός 785/2004 -> Υποχρεωτική ασφάλιση ευθύνης, ελάχιστα όρια κάλυψης Οδηγία 95/46/ΕΚ -> Προστασία προσωπικών δεδομένων (Κανονισμός 2016/679 από 25.5.2018) Εθνικές νομοθεσίες για RPAS μάζας ≤ 150kg Σύνολο εθνικών διατάξεων κατ’ αρχήν εφαρμοστέο, π.χ. ευθύνη κατόχου α/φ (άρθ. 117 επ. ΚΑΔ), προστασία προσωπικότητας (άρθ. 57, 59 ΑΚ) κλπ.

Ιδιαιτερότητες UAS Χειριστής εκτός του α/φ Χαμηλό κόστος Ευκολία χειρισμού Μικρό μέγεθος Κίνηση σε τρεις διαστάσεις Χειρισμός με χρήση ραδιοσυχνοτήτων

Πραγματική κατάσταση RPAS Εμπλοκή RPAS σε πληθώρα περιστατικών ασφαλείας (incidents) Εμπλοκή RPAS σε παράνομες δραστηριότητες, δυνατότητα χρήσης για τρομοκρατικές ενέργειες Κάτοχος συχνά μη (ευχερώς) εντοπίσιμος => αυστηροποίηση ρυθμίσεων Ταχύτατη ανάπτυξη πλειάδας εμπορικών εφαρμογών RPAS με εξαιρετικές προοπτικές => προώθηση καινοτομίας και τεχνολογίας Ανάγκη προσεκτικής στάθμισης συμφερόντων

Χάραξη κοινής πολιτικής: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Χάραξη κοινής πολιτικής: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Απρ. 2014: Κοινοποίηση Επιτροπής Μάρτ. 2015: Διακήρυξη της Ρίγας 1. Ειδικές ρυθμίσεις για RPAS ανάλογες του κινδύνου που απορρέει από τον τρόπο εκμετάλλευσης (operation) 2. Ανάπτυξη και εναρμόνιση κανόνων ασφαλείας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο 3. Ανάπτυξη τεχνολογιών και προτύπων (standards) για ασφαλή και φιλική προς το περιβάλλον εκμετάλλευση RPAS (SESAR, CleanSky κλπ.)

4. Δημόσια αποδοχή ως προϋπόθεση ανάπτυξης των RPAS Προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων και προσωπικών δεδομένων Σεβασμός προς το περιβάλλον Ασφάλεια από έκνομες ενέργειες (security) 5. Υπεύθυνη εκμετάλλευση RPAS Προσδιορισμός κατόχων RPAS Ευθύνη έναντι τρίτων και ασφάλιση Αναφορά περιστατικών ασφαλείας

Δεκ. 2015: Ένταξη RPAS στην Ευρωπαϊκή στρατηγική αεροπορίας - Τροποποίηση Κανονισμού 216/2008 - Ανάπτυξη τεχνικών κανόνων από EASA - Ασφάλεια από έκνομες ενέργειες ως κρίσιμος παράγοντας ανάπτυξης νέων τεχνολογιών - Δημιουργία υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας στον αεροπορικό τομέα (π.χ. χειριστής RPAS)

Τεχνικοί κανόνες και ασφάλεια πτήσεων: ΕΑSA Ορισμός «μη επανδρωμένου α/φ» Ρυθμιστικές αρχές – παράμετροι - Αναλογικότητα - Επιχειρήσεις α/φ - Κίνδυνοι - Επιδόσεις/τεχνικά χαρακτηριστικά α/φ - Διαβάθμιση ρυθμίσεων - Ομαλή ένταξη στο υπάρχον σύστημα

3 κατηγορίες 1) ‘Ανοιχτή’ (open) - χαμηλού κινδύνου: Ασφάλεια μέσω συμμόρφωσης με επιχειρησιακούς περιορισμούς, περιορισμών μάζας ως συνάρτηση ενέργειας, απαιτήσεων ασφάλειας προϊόντων και ελαχίστων κανόνων διεξαγωγής επιχειρήσεων. 2) ‘Συγκεκριμένη’ (specific) - μέτριου κινδύνου: Αδειοδότηση από ΥΠΑ, ενδεχομένως με βοήθεια πιστοποιημένου οργανισμού, κατόπιν αξιολόγησης των κινδύνων από τον κάτοχο. Εγχειρίδιο επιχειρήσεων θα παραθέτει τα μέτρα για τον περιορισμό των κινδύνων. 3) ‘Πιστοποιημένη’ (certified) – υψηλού κινδύνου: Απαιτήσεις ανάλογες αυτών για τα επανδρωμένα α/φ. Εποπτεία από ΥΠΑ και από EASA, αναλόγως των τομέων.

Ευθύνη έναντι τρίτων και ασφάλιση 2014 Μελέτη Επιτροπής: Πλήθος εθνικών ρυθμίσεων, αλλά όχι ανάγκη ενοποίησης Όρια ασφάλισης του Καν. 785/2004 πιθανόν υπερβολικά χαμηλά για RPAS, αλλά όχι ανάγκη αναθεώρησης προς το παρόν λόγω έλλειψης στοιχείων Πρακτικά προβλήματα διασφάλισης εφαρμογής διατάξεων για RPAS (άγνοια κατόχων, δυσκολία προσδιορισμού τους, έλλειψη πόρων στις εποπτικές αρχές) Σύσταση για πυρίμαχη «πινακίδα κυκλοφορίας» επί εκάστου RPAS Εξέταση ενδεχομένου σύστασης επικουρικού ταμείου αποζημίωσης θυμάτων Λήψη μέτρων για συλλογή και διάδοση πληροφοριών σχετικά με ρυθμιστικές απαιτήσεις και περιστατικά ασφαλείας

Προστασία προσωπικών δεδομένων Γνωμοδότηση Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων (11/2014) Συστάσεις WP29 (6/2015) - Εναρμόνιση ρυθμιστικού πλαισίου, ιδίως αναφορικά με εφαρμοστέο δίκαιο - Θέσπιση υποχρέωσης κατασκευαστών για ενημέρωση χρηστών ως προς προστασία δεδομένων τρίτων - Σύνδεση απαιτήσεων προστασίας δεδομένων τρίτων με αδειοδότηση χρήσης RPAS - Προώθηση πιστοποιήσεων προστασίας δεδομένων προς αύξηση ευαισθητοποίησης κατόχων RPAS - Χρήση ενσωματωμένων τεχνολογιών προστασίας δεδομένων (privacy by design and by default)

Προστασία προσωπικών δεδομένων ΙCAO - Εγχειρίδιο RPAS -> Annex 20 (?) - Portal με εθνικές νομοθεσίες - Έκθεση νομικής επιτροπής σχετικά με θέματα ευθύνης JARUS ΙΤU

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τεχνολογική ανάπτυξη προηγείται ρυθμίσεων Πλήθος ρυθμιστικών παραμέτρων και εμπλεκομένων προσώπων Δυσχερής στάθμιση συμφερόντων Προσπάθεια ομοιόμορφων ρυθμίσεων Επανδρωμένα α/φ ως σημείο αναφοράς

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! http://flightlaws.blogspot.com