σκέψεις από τη διδακτική μας εμπειρία Η ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ‘’Τα παρεξηγημένα παιδιά της Φυσικής’’ σκέψεις από τη διδακτική μας εμπειρία Θάνος Γιάννης Ε.Κ.Φ.Ε. Καλλίπολης Κορκίζογλου Πρόδρομος 7ο Γ.Ε.Λ. Ν Σμύρνης

τα περισσότερα παιδιά του Λυκείου έχουν ‘’πρόβλημα’’ στην αντιμετώπιση προβλημάτων Φυσικής αλλά και Γεωμετρίας. Υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ τους; Πού εστιάζεται το ‘’πρόβλημα’’; Πώς αντιμετωπίζεται;

Μήπως είναι πλημμελής η διδασκαλία των ασκήσεων και προβλημάτων φυσικής; Μήπως οι μαθητές έχουν παγιδευτεί στην αντίληψη , ότι τα πάντα είναι ‘’μεθοδολογία’’ και ‘’περιπτωσιολογίες’’;

Είναι ελλειμματική η γνώση της θεωρίας; Είναι προβληματική η ‘’μοντελοποίηση’’ του φαινομένου που περιγράφει η εκφώνηση της άσκησης;

Αποτελεί εμπόδιο η αναγνώριση και ο συμβολισμός των δεδομένων και ζητουμένων ; Ευθύνεται ο εθισμός στην ‘’fast food’’ αντιμετώπιση των πραγμάτων καθώς και η έλλειψη: υπομονής, επιμονής, πείσματος;

Είναι ότι δεν έχουν μάθει να αναγνωρίζουν την αξία του ‘’ταξιδιού προς την Ιθάκη’’, όπως και την ‘’αξία της ηθικής ικανοποίησης’’ που θα ένοιωθαν, ακόμη κι αν δεν έφταναν στο ’’λιμάνι της Ιθάκης’’, αλλά κατάφερναν να φτάσουν έστω και μέχρι το νησί της Κίρκης ή τη χώρα των Λωτοφάγων;

Μήπως τα προβλήματα πρέπει να είναι πιο δεμένα με την καθημερινότητά μας;

Μήπως οι μεγάλες και, ενδεχομένως ελλειμματικές, διατυπώσεις δοκιμάζουν τους μαθητές στη γλώσσα και δεν διευκολύνουν τη σωστή αναγνώριση δεδομένων- ζητουμένων; Μήπως αποτελεί εμπόδιο ακόμη η δυσκολία επίλυσης πρωτοβάθμιων εξισώσεων, πολύ δε περισσότερο η αδυναμία στην επίλυση συστημάτων που κατ’ εξοχήν χρησιμοποιεί η Φυσική;

Μήπως η πλημμελής διδασκαλία της Γεωμετρίας τα τελευταία χρόνια, δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη της Αναλυτικής Σκέψης και της φαντασίας του μαθητή; Μήπως …;

Τι πρέπει να γίνει; Επιμονή των διδασκόντων: στην προσεκτική και σχολαστική ανάγνωση του προβλήματος, πρόταση-πρόταση, λέξη- λέξη. στην κατανόηση του φαινομένου και στην αναγνώριση των υλικών αντικειμένων, στη μελέτη του σχήματος και στην επέμβαση σ’ αυτό με τοποθέτηση των αποστάσεων, των ταχυτήτων, των δυνάμεων, των εντάσεων και στον κατάλληλο συμβολισμό τους,

στην αναγνώριση στοιχείων από δεδομένες γραφικές παραστάσεις, στην αναγνώριση των δεδομένων και των ζητουμένων και στον συμβολισμό τους, στην αξιοποίηση γνωστικών αντικειμένων όπως οι εξισώσεις ορισμού, οι εξισώσεις κίνησης, τα θεωρήματα και οι γεωμετρικές απεικονίσεις, στην εφαρμογή των Νόμων και των βασικών Αρχών Διατήρησης στις Ενεργειακές μεταβολές που σχετίζονται με το φαινόμενο που περιγράφει το πρόβλημα.

στην προτροπή του μαθητή να θέτει απλά ερωτήματα που πηγάζουν από την περιγραφή του φαινομένου της εκφώνησης, και η απάντηση σ’ αυτά από τον ίδιο. Η σύνθεση συνήθως όλων των απαντήσεων στα ερωτήματα που θέτει , θεμελιώνει τη λύση του προβλήματος.

στη λύση μιας σχέσης ως προς κάποιο μέγεθος, απ’ όλους τους μαθητές, κυρίως της Α΄ Λυκείου, έτσι ώστε να μη στέκεται αυτό εμπόδιο στην επίλυση ενός ερωτήματος . Π.χ.

γενικότερα… Η παρατήρηση, ένα σημαντικό στοιχείο για τη Φυσική και τη Γεωμετρία, λείπει σήμερα, όπως και η αλληλοσυμπλήρωση αυτών των μαθημάτων. Έννοιες όπως: η Ανάλυση, η Σύνθεση, η Κατασκευή η Απόδειξη, διδάσκονται; Μήπως πρέπει να δοθεί έμφαση στη διδασκαλία της Γεωμετρίας;

Οι διατυπώσεις να γίνονται με μικρές, κατανοητές, ακριβείς και σαφείς προτάσεις, ώστε να μη δημιουργούνται αμφισβητήσεις.

Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στην επίλυση των προβλημάτων. Η κατάλληλη δημιουργία ομάδων μαθητών, διαφόρων δυνατοτήτων, μπορεί να οδηγήσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα με τη συμμετοχή όλων.

Το εικονικό και το πραγματικό πείραμα μπορούν να συμβάλουν στη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων. Ο μαθητής μπορεί να δει το φαινόμενο να εκτυλίσσεται μπροστά του, να ερμηνεύσει τα γεγονότα και να αντιληφθεί τις παραμέτρους που το επηρεάζουν. Ειδικά με τα εικονικά πειράματα, μπορεί να μελετήσει και προβλήματα που συμβαίνουν στο μικρόκοσμο.

Μαθηματική επεξεργασία. (Geogebra) Εφαρμογή 1 Μαθηματική επεξεργασία. (Geogebra) Κατά μήκος ενός γραμμικού ομογενούς ελαστικού μέσου διαδίδεται εγκάρσιο αρμονικό κύμα. Ένα σημείο Ο του μέσου, που βρίσκεται στη θέση Χ=0, αρχίζει τη χρονική στιγμή t=0 να ταλαντώνεται σύμφωνα με την εξίσωση y=Aημπt. (SI). Το κύμα διαδίδεται στο μέσο με ταχύτητα 2m/s. Να γράψετε την εξίσωση του κύματος. Να σχεδιάσετε τις γραφικές παραστάσεις ταλάντωσης των σημείων Α και Β που βρίσκονται στις θέσεις ΧΑ=1m και ΧΒ=3m, αντίστοιχα. Να σχεδιάσετε το στιγμιότυπο του κύματος τη στιγμή 3s Να παραστήσετε γραφικά τις φάσεις των σημείων Α και Β σε συνάρτηση με το χρόνο. Να παραστήσετε γραφικά τις φάσεις των σημείων του μέσου στο οποίο διαδίδεται το κύμα σε συνάρτηση με την απόσταση από την πηγή τη χρονική στιγμή 3s. Να υπολογίσετε τη διαφορά φάσης μεταξύ των σημείων Α και Β. geogebra html

Έλεγχος παραμέτρων. (Interactive Physics) Εφαρμογή 2 Έλεγχος παραμέτρων. (Interactive Physics) Μια ομογενής σφαίρα, που έχει μάζα 2Kg και ακτίνα 4.2cm, αφήνεται να κυλήσει από ύψος 2m σε πλάγιο επίπεδο, που σχηματίζει με τον ορίζοντα γωνία θ με εφθ=0,5. Να υπολογιστεί ο ελάχιστος συντελεστής οριακής τριβής, μεταξύ της σφαίρας και του υλικού του επιπέδου, ώστε να μην ολισθήσει. Να υπολογιστεί η ταχύτητα με την οποία θα φτάσει στη βάση του επιπέδου. Ποια επίδραση θα έχει στους παραπάνω υπολογισμούς, η αντικατάσταση της σφαίρας με Άλλη διπλάσιας μάζας; Άλλη διπλάσιας ακτίνας; κύλινδρο ίδιας μάζας; σωλήνα ίδιας μάζας; video Interactive physics

Η ισορροπία στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών διατηρείται και στη διαδικασία επίλυσης των προβλημάτων. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑ Τ.Π.Ε. ΜΑΘΗΤΗΣ

Επιμονή από τους διδάσκοντες στην κατανόηση του προβλήματος από όλους τους μαθητές, και στην βήμα-βήμα οικοδόμηση της λύσης, με τον καθηγητή να σκύβει πάνω από κάθε μαθητή, να τον ωθεί να βρίσκει το δρόμο προς τη λύση επικροτώντας την οποιαδήποτε προσπάθεια και εκμαιεύοντας απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτει.

…κι ας κάνει μια-δυο ασκήσεις την ώρα… Μη ξεχνάμε ότι «οκ ν τ πολλ τό ε ».