Αντίληψη αντίληψη του φυσικού κόσμου που μας περιβάλλει, μέσω του νευρικού μας συστήματος αποτελεί δημιούργημα του εγκεφάλου και άρα τα χαρακτηριστικά της καθορίζονται από τις ιδιότητές του (τη φυσιολογία του) πόσο κοντά στην «πραγματική αλήθεια», είναι η δική μας αλήθεια; Πλάτωνος «Πολιτεία»: είμαστε σα φυλακισμένοι σε μια σπηλιά, αποκομμένοι από τον κόσμο, και βλέπουμε μόνο σκιές από τα «πραγματικά» αντικείμενα και δρώμενα το πρόβλημα απασχόλησε έντονα τους φιλόσοφους τέλος 17ου, αρχές 18ου αιώνα J. Locke: το πόσο ζεστό η κρύο αισθανόμαστε το νερό μέσα σε ένα κουβά δεν έχει να κάνει μόνο με το πόσο ζεστό είναι (θερμοκρασία) αλλά και με το που είχαμε το χέρι μας πριν.

D. Hume: A Treatise of Human Nature “As to those impressions which arise from the senses, their ultimate cause is, in my opinion, perfectly inexplicable by human reason, and it will always be impossible to decide with certainty whether they arise immediately from the object, or are produced by the creative power of the mind, or are derived from the author of our being.”

Ψυχοφυσική χρησιμοποιείται για την μελέτη των ιδιοτήτων/χαρακτηριστικών της αντίληψης και άρα του ίδιου του αντιληπτικού συστήματος επικεντρώνεται στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα φυσικά ερεθίσματα και τα αντιληπτικά φαινόμενα ο πιο παλιός τομέας της Ψυχολογίας, μία προσπάθεια από τον 19ο αιώνα για να μετρηθούν και να ποσοτικοποιηθούν οι αισθήσεις. G.T. Fechner, Γερμανός μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος. φυσικό ερέθισμα (π.χ. ήχος) που μεταβάλλεται σε κάποιες διαστάσεις (dimensions - π.χ. συχνότητα, ένταση, διάρκεια) συμμετέχοντες (άνθρωποι/ζωα) που δίνουν αναφορά για την αντίληψή τους εκτελώντας κάποιο έργο. αντιληπτική ουδός (κατώφλι): η ελάχιστη ποσότητα (ένταση) του ερεθίσματος που μπορεί να γίνει αντιληπτή από το συμμετέχοντα - ένα «κατώφλι», που από τη μια του μεριά αντιλαμβάνεσαι και από την άλλη όχι. θόρυβος: το κομμάτι εκείνο της ενεργοποίησης του συστήματος που δεν οφείλεται στο ερέθισμα που μας ενδιαφέρει (εσωτερική ενεργοποίηση, intrinsic light, dark light – ποτέ δεν υπάρχει «απόλυτη σιωπή» στο σύστημα) προσαρμογή: η αλλαγή της ευαισθησίας του αντιληπτικού συστήματος ανάλογα με το περιβάλλον του (θυμάστε τον Locke?). Η προσαρμογή του συστήματος στο υπάρχων φυσικό ερέθισμα, η οποία επηρεάζει τον τρόπο που αντιδρά το σύστημα αυτό σε νέα ερεθίσματα. αντιληπτική ένταση: αύξηση της έντασης του φυσικού ερεθίσματος πέραν του κατωφλιού έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της έντασης της αντιληπτικής εμπειρίας (πόσο έντονος μας φαίνεται ένας ήχος, ένα φως, ένας πόνος).

προσαρμογή σε μυρωδιά : αντιληπτική ένταση μιας μυρωδιάς μετρημένη σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια μιας 12λεπτης έκθεσης στο ερέθισμα:

πώς υπολογίζουμε το κατώφλι (ουδό) (κλασσική ψυχοφυσική) πώς υπολογίζουμε το κατώφλι (ουδό) (κλασσική ψυχοφυσική) yes/no task : είδες το ερέθισμα; υποκειμενικότητα, δεν υπάρχει σωστή απάντηση.. 2AFC: πού (πότε) ήταν το ερέθισμα; αντικειμενική μέθοδος, υπάρχει σωστή απάντηση.

Θεωρία Ανίχνευσης Σήματος (SDT) + - y h fa n m cr catch trial (-): σα να μπλοφάρω - λείπει το ερέθισμα/σήμα ερώτηση: υπάρχει ερέθισμα ή όχι; υπάρχει σωστή απάντηση (αντικειμενική μέθοδος) hits, misses, false alarms & correct rejections στη μοντέρνα ψυχοφυσική (60’s) αμφισβητήθηκε η έννοια του κατωφλιού το d’ (d-prime) μετράει την ανιχνευσιμότητα ενός συγκεκριμένου ερεθίσματος που, όπως πάντα, εξαρτάται και από το αισθητήριο σύστημα και από το ερέθισμα υπάρχει τυχαίος θόρυβος (noise) που δημιουργεί παρεμβολή στο ερέθισμα ο θόρυβος αυτός έχει κανονική (Gaussian) κατανομή criterion (c): μη-αισθητήριος παράγοντας που επιδρά την συμπεριφορά (επίδοση): είναι η αντιληπτική ένταση πάνω από την οποία το άτομο αποφασίζει να απαντήσει «ναι» επηρεάζεται από τις συνέπειες της απόφασης, από προηγούμενη γνώση αλλά φυσικά και από τις ατομικές ιδιαιτερότητες του καθενός ΠΡΟΣΟΧΗ: το κριτήριο είναι τελείως άλλο πράγμα από το κατώφλι!!! ιδανικός παρατηρητής: max σωστές απαντήσεις συντηρητικός (conservative) < ιδανικός < χαλαρός (liberal) d’=z(H)-z(FA) c=-0.5*[z(H)+z(FA)]

Receiver Οperating Characteristics για να πάρουμε το γράφημα αυτό πρέπει να έχουμε διαφορετικές τιμές για το κριτήριο: αλλάζοντας τις συνέπειες των αποφάσεων (π.χ. αμοιβή/ποινή) ή τη πιθανότητα εμφάνισης του σήματος (το πόσο συχνά έχω σήμα)

Ουδός Διαφοράς (vs. Απόλυτη Ουδός) Απόλυτη Ουδός: υπάρχει ερέθισμα ή όχι; Ουδός Διαφοράς: μεταβλήθηκε η ένταση του ερεθίσματος ή όχι; Io αρχική ένταση και It νέα ένταση αντίληψη του ΔI=It-Io Μόλις Αντιληπτή Διαφορά (JND): το ελάχιστο ΔI που μπορώ να αντιληφθώ μετριέται με όλες τις μεθόδους που είπαμε ότι μετράμε και το absolute threshold ο νόμος του Weber (1830s): JND= k*Io βρήκε ότι για την ανίχνευση διαφοράς βάρους στο δάχτυλο, k=1/30 (σταθερό για ένα αρκετά μεγάλο εύρος τιμών). διαφορετικά αισθητήρια συστήματα έχουν και διαφορετικό k. Ακόμα και στο ίδιο σύστημα, η τιμή του k εξαρτάται από τον τρόπο που γίνεται το πείραμα (π.χ. αν τα 2 βάρη τοποθετούνται σε διαφορετικά χέρια ή διαδοχικά στο ίδιο χέρι, στο μέγεθος και το χρόνο παρουσίασης ενός φωτεινού ερεθίσματος κλπ.).

επαλήθευση του νόμου του Weber JND= k*Io

πως μετράμε την αντιληπτική ένταση ενός ερεθίσματος; 1ος τρόπος: Fechner βρισκόμαστε σε εντάσεις του ερεθίσματος πάνω από την απόλυτη ουδό και προσπαθούμε να συνδέσουμε ένα ψυχολογικό μέγεθος (το πόσο έντονο μας φαίνεται το ερέθισμα) με ένα φυσικό μέγεθος (τι ένταση έχει το ερέθισμα) ο Fechner χρησιμοποίησε το JND σα μονάδα μέτρησης - πόσα JND πάνω από την αντιληπτική ουδό βρισκόμαστε; η αντιληπτική ένταση θα είναι ανάλογη με τον αριθμό των JND διπλανό παράδειγμα: διαφορά αλμυρότητας του νερού Fechner’s log law: S=c*log(I) το μέγεθος της αίσθησης είναι ανάλογο με το λογάριθμο της έντασης του ερεθίσματος άρα ίσοι λόγοι έντασης προκαλούν ίση διαφορά στην αίσθηση

αντιληπτική ένταση 2ος τρόπος: Stevens S.S. Stevens (1956, 1957): ζήτησε από τα υποκείμενά του να δώσουν μία αριθμητική τιμή στο μέγεθος της αισθητικής τους εμπειρίας (magnitude estimation by direct scaling) σε brightness, loudness, weight, odor κλπ. Stevens’s power law: S=k*In Η ένταση της εμπειρίας είναι ανάλογη με την ένταση του ερεθίσματος υψωμένη σε κάποια δύναμη (ίση με το slope). Ίδιοι λόγοι μεταβολής του ερεθίσματος προκαλούν ίδιους λόγους μεταβολής της έντασης της εμπειρίας, π.χ. οχταπλάσια ένταση φωτός δημιουργεί ερέθισμα διπλάσιας φωτεινότητας.