Μυστρας Γκόλφης Γιώργος

Μια περιδιάβαση στα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας που ψάλλουν τη χάρη και τις ιστορικές μνήμες του βράχου του Μυστρά το Βήμα online.

Ο Παλαμάς στον Δωδεκάλογο του γύφτου και ο Καζαντζάκης στην Αναφορά στον Γκρέκο αναγνωρίζουν ότι στον ιερό αυτό λόφο, ανάμεσα στα σπουδαία μυκηναϊκά κέντρα στο Βαφειό και τις Αμύκλες, το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδας και την ακρόπολη της αρχαίας Σπάρτης, γεννήθηκε η νέα Ελλάδα.

Γιάννης Ρίτσος «Κυκλική δόξα» …. Κ’ είσουν εσύ, ο Περίβλεπτος, κλεισμένος (σε είδαμε) μέσα στην κυκλική σου δόξα — αμίλητος, κλεισμένος, ανεβαίνοντας κλεισμένος, όπως κι ο ήλιος μες στον κύκλο της φωτιάς του, καίγοντας τη μεταλλική του σάρκα, καίγοντας και φωτίζοντας, φωτίζοντας και καίγοντας ΜΥΣΤΡΑΣ, Ιούνιος 1954

Άγγελος Σικελιανός Πλήθων Kι απ' τις κορφές του Tαΰγετου που από τον πάγο ασημολάμπουν αιώνια, μες σε μιαν αύρα ασίγητη π' αλαφροπνέει απ' τα λιωμένα χιόνια, στην αστραπή της άνοιξης, στης ήβης τα χρυσόχνουδα τα χρόνια, σ' άσπρα άλογα των Διόσκουρων το ασύγκριτο ζευγάρι κατεβαίνει, κι ανάμεσα στ' αδέρφια της που ακροποδίζουν στο γκρεμνό, σκυμμένη, μέσα σε πέπλο αθάνατο, κατηφοράει, σαν το νερό, η Eλένη. Mες στη ροδόφωτην αυγή, για Σε, Mεγαλομάτα, τα σημαντήρια εσήμαναν, Mιστρά και Kαλαμάτα !

Φώτης Κόντογλου Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων «Η Λακωνία ήτανε η πιο βυζαντινή επαρχία της Ελλάδας, και τώρα κατάντησε αγνώριστη. Στις εκκλησιές ψέλνουνε φράγκικα, σαν να βρίσκεται κανένας σε κανένα λεβαντίνικο κέντρο, οι εικόνες είναι κακομοιριασμένες χαλκομανίες, που τις φτιάνει κάθε μπογιατζής. Πού; Δίπλα στην Περίβλεπτο και στο Αφεντικό και στην Παντάνασσα, δηλαδή δίπλα στα αριστουργήματα της Ελληνικής χριστιανικής τέχνης, που δεν θα ξαναγίνουνε άλλη μια φορά, και που τα θαυμάζει η οικουμένη, όχι γιατί είνε αρχαία (αρχαίες είνε κ' οι πέτρες και τα ποτάμια και τα σύννεφα κι' όλα), αλλά γιατί είνε εξαίσια, αθάνατα, άφθαρτα αριστουργήματα. Κι όπως φαίνεται, για αριστουργήματα δεν ήμαστε εμείς οι εκφυλισμένοι, και για τούτο θέλουμε τις κοκκινοπράσινες χαλκομανίες, που αξίζουνε πέντε στον παρά».

Ο τελευταίος χρόνος είν’ αυτός. Ο τελευταίος των Γραικών αυτοκρατόρων είν’ αυτός. Κι αλίμονον τι θλιβερά που ομιλούν πλησίον του. Εν τη απογνώσει του, εν τη οδύνη ο Κυρ Θεόφιλος Παλαιολόγος λέγει «Θέλω θανείν μάλλον ή ζην». A Κυρ Θεόφιλε Παλαιολόγο, πόσον καημό του γένους μας, και πόση εξάντλησι (πόσην απηύδησιν από αδικίες και κατατρεγμό) οι τραγικές σου πέντε λέξεις περιείχαν. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Κωνσταντίνος Καβάφης Ο ανδριάντας του «μαρμαρωμένου βασιλιά» βρίσκεται στα πόδια του Μυστρά, της φημισμένης καστροπολιτείας, όπου κατά την παράδοση έλαβε χώρα, το 1449, η στέψη του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα, έως τότε δεσπότη του Μυστρά.

Νίκος Χατζηκυριάκου-Γκίκας Πινακας ¨Μυστράς¨

Καντζίκης Σταύρος Μυστράς,

Αναστάσιος Τάντσης Η ναοδομία του Μυστρά παραμένει ένα σημαντικό πεδίο διερεύνησης για τους σύγχρονους μελετητές. Στην πόλη του Μοριά σώζονται σημαντικά εκκλησιαστικά κτήρια με ιδιαίτερη σημασία για τη μελέτη της βυζαντινής αρχιτεκτονικής Η ιστορία τους συνδέεται με σημαντικές προσωπικότητες της πρωτεύουσας της παλαιολόγειας Πελοποννήσου, ενώ έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς διάφορες απόψεις και θεωρίες για τη χρονολόγησή τους. Η χρονολόγηση του ναού της Οδηγήτριας στο Μυστρά

Α. Guillou, Ο Βυζαντινός Πολιτισμός, μετ. P. Odorico -Σμ Η συνοικία της Μητρόπολης, την οποία εξυπηρετούσε ένας στρωμένος με ποταμίσιες πέτρες δρόμος, με τον καθεδρικό ναό του Αγίου Δημητρίου, που οικοδομήθηκε το 1302, και με το μοναστήρι της Περιβλέπτου, του δεύτερου μισού του 14ου αιώνα η πλουσιότερη, όπως φαίνεται, συνοικία της Ευαγγελίστριας, περιβαλλόμενη αριστερά από το λόφο της Παντάνασσας, δεξιά από την εκκλησία του Βροντοχίου και από εκείνη των Αγίων Θεοδώρων η άνω πόλη, που καταλαμβανόταν από το μεγάλο παλάτι... Εδώ δέσποζε η βασιλική με νάρθηκα της Αγίας Σοφίας, της εκκλησίας της αυλής, κτισμένη από το δεσπότη Μανουήλ Καντακουζηνό το 1350. Το παλάτι ήταν περιτριγυρισμένο από διώροφα σπίτια με μπαλκόνια. Εκατό μέτρα πιο ψηλά ορθώνονταν οι γκρίζοι τοίχοι και τα μεγάλα ρήγματα του κάστρου του Βιλλεαρδουίνου...

Οι τοιχογραφίες του Μυστρά ¨Με την κομψότητα την ευγένεια ,τις πλατιές φόρμες των προσώπων τους και το λιγοστό βάθος των συνθέσεών τους οι τοιχογραφίες του Μυστρά συγγενεύουν με την τέχνη της Κωνσταντινούπολης και διακρίνονται από τα έργα της Μακεδονίας με τους σαφέστερα διαρθρωμένους όγκους. Είναι πιθανόν ότι οι αρχιεπίσκοποι και οι ηγούμενοι των μονών , οι διοικητές και αργότερα οι δεσπότες, κάλεσαν πολλές φορές από την Κωνσταντινούπολη ζωγράφους για να διακοσμήσουν τις εκκλησίες που αυτοί έχτιζαν…¨ C.Delvoya, Βυζαντινή Τέχνη, εκδ. ΠΑΠΑΔΗΜΑ, Αθήνα 1998, σελ. 528