Εκπαιδευτικό Λογισμικό Μια σύντομη εισαγωγή

Υπολογιστές & Εκπαίδευση Η εισαγωγή των υπολογιστών στην εκπαίδευση για την υποστήριξη της μάθησης είναι πλέον κοινός τόπος (Ράπτης & Ράπτη, 2004). Η σύγχρονη πληροφορική τεχνολογία υποστηρίζει θετικά τη μαθησιακή διαδικασία. Η ένταξη του υπολογιστή στη διαδικασία μάθησης κατά την εκπαιδευτική πράξη συνδέεται άμεσα με τη χρήση Εκπαιδευτικού Λογισμικού.

Τι ονομάζουμε «Εκπαιδευτικό Λογισμικό» Εκπαιδευτικό Λογισμικό θεωρείται το λογισμικό που εμπεριέχει διδακτικούς στόχους, ολοκληρωμένα σενάρια, αλληγορίες με παιδαγωγική σημασία και κυρίως επιφέρει συγκεκριμένα διδακτικά και μαθησιακά αποτελέσματα. Εκπαιδευτικό Λογισμικό (educational software) θεωρούμε το προϊόν της τεχνολογίας που έχει σχεδιαστεί ειδικά με στόχο να ενταχθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία, υλοποιώντας συγκεκριμένη παιδαγωγική φιλοσοφία και συγκεκριμένη εκπαιδευτική στρατηγική. Ως Εκπαιδευτικό Λογισμικό θεωρείτε, το μέσο της εκπαιδευτικής διαδικασίας που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της μάθησης, χρησιμοποιώντας ως κύριο εργαλείο τον υπολογιστή.

Μορφές Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Κόμης, 2004) ειδικό λογισμικό με σαφή μαθησιακό και διδακτικό σκοπό, π.χ. σε μορφή CD- ROM, δικτυακού τόπου, εφαρμογών ρομποτικής κ.λπ. διαδραστικό μη διαδραστικό λογισμικό γενικής χρήσης, π.χ. λογισμικό επεξεργασίας εικόνων, κειμενογράφος, λογιστικό φύλλο, βάσεις δεδομένων, κλπ που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα.

Εκπαιδευτικό Λογισμικό άμεσης υποβοήθησης εκπαιδευτικής διαδικασίας Εκπαιδευτικό Λογισμικό εξάσκησης- εκγύμνασης (drill and practice) Εκπαιδευτικό Λογισμικό εκπαίδευσης – φροντιστηρίου (tutorial) Εκπαιδευτικό Λογισμικό λύσης προβλημάτων (problem solving) Διερευνητικό Λογισμικό Εκπαιδευτικό Λογισμικό προσομοιώσεων (simulation) (π.χ. Χημεία Β και Γ γυμνασίου, Φυσική Β και Γ γυμνασίου) Μικρόκοσμοι: η πλέον ενδιαφέρουσα περίπτωση διερευνητικού λογισμικού Λογισμικό εκπαιδευτικών παιχνιδιών (educational computer games or instructional games) Εκπαιδευτικό Λογισμικό μοντελοποίησης (modelling)

Κατηγορίες Εκπαιδευτικού Λογισμικού ως προς το βαθμό αλληλεπίδρασης Ανοικτό περιβάλλον ο χρήστης μπορεί να διαμορφώσει με δικά του στοιχεία το λογισμικό, π.χ. να εισάγει πληροφορίες, να δημιουργήσει δικές του προσομοιώσεις κ.τ.λ. το περιβάλλον αυτό αποτελείται από ένα σύνολο από πρωταρχικά αντικείμενα και βασικές λειτουργίες που επιδρούν σε αυτό Κλειστό περιβάλλον λογισμικό που υποστηρίζει το παραδοσιακό δασκαλοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας ο χρήστης δεν μπορεί να αλλάξει το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού λογισμικού

Κατηγορίες Εκπαιδευτικού Λογισμικού ως προς το είδος χρήσης Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «δάσκαλος» Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «μαθητής» Λογισμικά στα οποία το πληροφορικό σύστημα λειτουργεί ως «συνεργάτης» του μαθητή ή ως εργαλείο μάθησης.

Χαρακτηριστικά Λογισμικού Λειτουργία του Λογισμικού Υποστήριξη του Λογισμικού καταλληλότητα (Suitability). αξιοπιστία (Reliability). αποδοτικότητα( Εfficiency). χρηστικότητα (Usability). ασφάλεια ( Security). συμμόρφωση (Compliance). αναλυτικότητα ( Analyzability). δυνατότητα αλλαγής (Changeability). σταθερότητα (Stability). δυνατότητα δοκιμών (testability).

Χαρακτηριστικά Λογισμικού Συμβατότητα του Λογισμικού Προδιαγραφές Αλληλεπίδρασης και Περιβάλλοντος Διεπαφής δυνατότητα μεταφοράς (Portability). δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης (Reusability). διαλειτουργικότητα (Interoperability). Γλώσσα – Ορολογία. Δομή. Επίπεδο Αλληλεπίδρασης. Δυνατότητα αποθήκευσης – εκτύπωσης. Δυνατότητα αποθήκευσης από τον καθηγητή νέων στοιχείων

Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης (Μαρκέα, 2006) Περιβάλλοντα Καθοδηγούμενης Διδασκαλίας που στηρίζονται κυρίως στις Θεωρίες Συμπεριφοράς συστήματα εξάσκησης και πρακτικής (drill & practice) συστήματα καθοδήγησης (tutorials) διαλογικές ιστορίες και παραμύθια πολυμέσων

Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης (Μαρκέα, 2006) Περιβάλλοντα Μάθησης μέσω (καθοδηγούμενης ή όχι) Ανακάλυψης και Διερεύνησης που στηρίζονται κυρίως στις Γνωστικές Θεωρίες και στις Θεωρίες Οικοδόμησης της Γνώσης. συστήματα που στηρίζουν εργαστηριακές δραστηριότητες μέσω υπολογιστή (computer based laboratories) συστήματα που συνδέονται και αντλούν δεδομένα από το φυσικό περιβάλλον (με αξιοποίηση ψηφιακών αντικειμένων- συσκευών ασύρματης επικοινωνίας) συστήματα εκπαιδευτικής ρομποτικής (educational robotics) «Έμπειρα Συστήματα» επίλυσης προβλημάτων (Intelligent Tutoring Systems) που εμπεριέχουν μοντέλα μαθητή ανοιχτά συστήματα μάθησης (ανεξαρτήτου γνωστικού αντικειμένου) για δραστηριότητες εκμάθησης προγραμματισμού και δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων (όπως LOGO, κ.α.) προσομοιώσεις (Simulations) μικρόκοσμοι (micro- worlds) μοντελοποιήσεις και δυναμικές μοντελοποιήσεις λογισμικό νοητικής χαρτογράφησης (concept mapping) συστήματα συνεργασίας και επικοινωνίας από απόσταση, που υποστηρίζουν τη μάθηση (για διαπραγμάτευση και παραγωγή γραπτών κειμένων, για επίλυση προβλημάτων ή για εκτέλεση σύνθετων έργων).

Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης (Μαρκέα, 2006) Περιβάλλοντα Έκφρασης, Οικοδόμησης, Επικοινωνίας και Αναζήτησης της Πληροφορίας που στηρίζονται στις Θεωρίες Οικοδόμησης της Γνώσης και κυρίως δε στις Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης. «Έμπειρα Συστήματα» επίλυσης προβλημάτων (Intelligent Tutoring Systems) που εμπεριέχουν μοντέλα μαθητή ανοιχτά συστήματα μάθησης (ανεξαρτήτου γνωστικού αντικειμένου) για δραστηριότητες εκμάθησης προγραμματισμού και δραστηριότητες επίλυσης προβλημάτων (όπως LOGO, κ.α.) προσομοιώσεις (Simulations) μικρόκοσμοι (micro- worlds) μοντελοποιήσεις και δυναμικές μοντελοποιήσεις λογισμικό νοητικής χαρτογράφησης (concept mapping) συστήματα συνεργασίας και επικοινωνίας από απόσταση, που υποστηρίζουν τη μάθηση (για διαπραγμάτευση και παραγωγή γραπτών κειμένων, για επίλυση προβλημάτων ή για εκτέλεση σύνθετων έργων).

Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης (Μαρκέα, 2006) Περιβάλλοντα Έκφρασης, Οικοδόμησης, Επικοινωνίας και Αναζήτησης της Πληροφορίας που στηρίζονται στις Θεωρίες Οικοδόμησης της Γνώσης και κυρίως δε στις Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης. ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες ηλεκτρονικά λεξικά βάσεις δεδομένων ψηφιακές βιβλιοθήκες δικτυακοί τόποι εκπαιδευτικού περιεχομένου

Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης (Μαρκέα, 2006) Περιβάλλοντα συνεργατικής δραστηριότητας και μάθησης από απόσταση (κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης) εργαλεία επικοινωνίας (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) εργαλεία τηλεδιάσκεψης εργαλεία συζητήσεων σε ειδικά θέματα ομάδες νέων (newsgroups) περιβάλλοντα συνεργατικής έκφρασης και λόγου περιβάλλοντα συνεργατικής επίλυσης προβλημάτων περιβάλλοντα συνεργατικής εκτέλεσης σύνθετων έργων (projects)

Εργασία Με τη χρήση του διαδικτύου, αναζητήστε τρία παραδείγματα εκπαιδευτικού λογισμικού και ταξινομήστε τα με βάση τις κατηγορίες που παρουσιάστηκαν. Κάθε παράδειγμα μπορεί να ανήκει σε παραπάνω από μια κατηγορία εκπαιδευτικού λογισμικού.