9o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΧΙΟΥ χωριΣ νερο…. μπορΩ; 9o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΧΙΟΥ Συντελεστές: Τσουρουγιάννη Ιωάννα Ατσάλης Επαμεινώνδας

Περιγραφή της καλής πρακτικής. Το πρόγραμμα αυτό υλοποιήθηκε κατά το σχολικό έτος 2015-2016, έχοντας ως βάση του την εξέταση εννοιών που σχετίζονται με το νερό (π.χ. κύκλος νερού, φυσικές καταστάσεις νερού). Εξίσου σημαντικός στόχος ήταν η διερεύνηση των αιτίων της ποιοτικής και ποσοτικής υποβάθμισης αυτού του πολύτιμου αγαθού και ο προβληματισμός των μαθητών σε σχέση με την ορθολογική χρήση του νερού και τις επιπτώσεις στην υγεία και τη ζωή μας σε περίπτωση που αυτό δε συμβαίνει. Ως αφόρμηση λειτούργησαν τα ανάλογα κεφάλαια της Μελέτης Περιβάλλοντος. Ακολούθησε η συζήτηση και η κατασκευή εννοιολογικού χάρτη, η συλλογή υλικού και η επεξεργασία των υποθεμάτων και, ως επιστέγασμα, το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με εργασίες και δημιουργίες των μαθητών. Το πρόγραμμα περατώθηκε με την πολύτιμη βοήθεια του γυμναστή του σχολείου μας Επαμεινώνδα Ατσάλη και της εκπαιδευτικού παράλληλης στήριξης Ελευθερίας Παπασταύρου. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Σκοπός της καλής πρακτικής. Γενικός σκοπός του προγράμματος υπήρξε η ενεργοποίηση και συμμετοχή όλων των μαθητών ανάλογα με τις κλίσεις και τα ταλέντα τους σε μια βιωματική μαθησιακή διαδικασία η οποία στόχευε κυρίως στην εσωτερίκευση γνώσεων, αλλά και αξιών και στάσεων ζωής, καθώς και η συμμετοχή των μαθητών σε ομαδικές διεργασίες. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τον ομαδοσυνεργατικό τρόπο εργασίας που επιλέχθηκε, θεωρήθηκε ότι συμβάλλουν στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων και στην προετοιμασία των αυριανών υπεύθυνων, ευαίσθητων και ενεργών μελών του κοινωνικού συνόλου. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Στόχοι που τέθηκαν Γνωστικοί: Γνώσεις σχετικές με το νερό, τις φυσικές του καταστάσεις, τον κύκλο του νερού, τη χρησιμότητά του για τις ανθρώπινες κοινωνίες (παλιότερα , αλλά και στις μέρες μας ), πληροφό-ρηση σχετικά με την ορθή χρήση του νερού, αποσαφήνιση εννοιών και της σημασίας αυτών (ρύπανση νερού, κανόνες χρήσης νερού και εξοικονόμηση υδάτινων πόρων κ.ά.) Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Στόχοι που τέθηκαν Συναισθηματικοί: Καλλιέργεια της ικανότητας των μαθητών να ανακαλύπτουν, να συσχετίζουν, να συζητούν και να καταλήγουν σε λογικά συμπεράσματα, να εκφράζουν συναισθήματα και να συνεργάζονται. Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας. Ψυχοκινητικοί: Να συνεισφέρει ο καθένας ανάλογα με τις δεξιότητές του σε κοινά επιτεύγματα, να αντλήσουν ικανοποίηση από την ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινή προσπάθεια. Αξιακοί: Εσωτερίκευση αξιών και στάσεων ζωής, προετοιμασία των υπεύθυνων και ενεργών αυριανών πολιτών. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Ρόλος εκπαιδευτικού Ο ρόλος μου κατά τη διάρκεια του προγράμματος, κατά κύριο λόγο υπήρξε συντονιστικός ως προς την κατανομή αρμοδιοτήτων και την πορεία των εργασιών, εμψυχωτικός ως προς την ανατροφοδότηση και ενθάρρυνση των μαθητών να συνεχίσουν την προσπάθειά τους και παρεμβατικός σε τυχόν περιπτώσεις διενέξεων στα πλαίσια λειτουργίας της ομάδας. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Ρόλος των μαθητών/-τριών. Οι μαθητές ανέλαβαν ρόλο ερευνητικό στον βαθμό που τους αναλογούσε, κριτικό και δημιουργικό. Μέσα από τη συζήτηση, πάντα με την ανάλογη καθοδήγηση, κατέληγαν σε συμπεράσματα και αυτά αποτυπώνονταν στις δημιουργίες τους. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Εμπλοκή τρίτων στην καλή πρακτική. Για την υλοποίηση του προγράμματος υπήρξε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ομηρούπολης , τον Ναυτικό Όμιλο Χίου και το Ιωνικό Κολυμβητήριο . Επιπλέον υπήρξε επικοινωνία με το Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών Χίου και ιδιαίτερα με τον κύριο Παναγιώτη Κατσάλα, ο οποίος παρουσίασε πειράματα στον εργαστήρι Φυσικής του σχολείου μας. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Σύνδεση με τα γνωστικά πεδία Γλώσσα: Λογοτεχνικά κείμενα ως αφόρμηση για εξέταση υποθεμάτων, παραγωγή γραπτού λόγου, ανάλογου με το ηλικιακό και γνωστικό τους επίπεδο. Παροιμίες, εκφράσεις, γλωσσοδέτες, αινίγματα, παραμύθια, ποιήματα. Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας. Μαθηματικά: Προσανατολισμός στον χώρο, μετρήσεις , η έννοια του όγκου. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Σύνδεση με τα γνωστικά πεδία. Μελέτη Περιβάλλοντος: Ενότητα κεφαλαίων με θέμα το νερό (κύκλος και φυσικές καταστάσεις νερού, επαγγέλματα και νερό, το νερό στον τόπο που ζούμε). Εικαστικά: Κατασκευές μαθητών, ζωγραφική. Μουσική: Τραγούδια με θέμα το νερό. Γυμναστική: Χορός, κολύμβηση, παιχνίδια στο νερό και με το νερό. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Εμπόδια που παρουσιάστηκαν. Τα σημαντικότερα προβλήματα που δημιουργήθηκαν κατά την πορεία υλοποίησης του προγράμματος ήταν ότι κατά καιρούς (λόγω κάποιων ιδιαιτεροτήτων της τάξης και φυσικά λόγω του νεαρού της ηλικίας των παιδιών) παρατηρούνταν διενέξεις ανάμεσα σε μέλη ομάδων και ότι κάποιες φορές τα παιδιά δεν μπορούσαν εύκολα να αντιληφθούν την ανάγκη κατανομής αρμοδιοτήτων και λειτουργίας τους ως μέρος του συνόλου της ομάδας. Τα προβλήματα αντιμετωπίζονταν με την κατά περίπτωση κατάλληλη παρέμβαση των εκπαιδευτικών. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Δραστηριότητες στα πλαίσια του προγράμματος. Καθορίσαμε το ερευνητικό μας πλαίσιο: ΧΩΡΙΣ ΝΕΡΟ … ΜΠΟΡΩ; 1. Ο κύκλος του νερού 2. Οι καταστάσεις του νερού 3. Ρύπανση του νερού 4. Νερό και υγεία 5. Κατανάλωση νερού, χρήσεις και καταχρήσεις 6. Το νερό στην ιστορία, στις παραδόσεις, στη θρησκεία 7. Νερό και επαγγέλματα, άλλοτε και τώρα Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Δραστηριότητες στα πλαίσια του προγράμματος. ΟΜΑΔΕΣ-ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Ορίσαμε τις ομάδες. Συμφωνήσαμε να κάνουμε κάποιες δραστηριότητες από κοινού. Επιπλέον κάθε ομάδα ανέλαβε την υποχρέωση να συγκρατεί στοιχεία που αφορούσαν το όνομά της και να τα υπενθυμίζει κατά καιρούς στις άλλες ομάδες .Σε κάθε ομάδα είχε ανατεθεί να συγκεντρώνει πληροφορίες ή να ασχολείται με δημιουργίες σχετικές με το όνομά της. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Δραστηριότητες στα πλαίσια του προγράμματος. Κατά τη διαπραγμάτευση των θεμάτων υπήρχαν ποικίλες δράσεις (παρακολούθηση θεμάτων από το διαδίκτυο και συ- ζήτηση σχετική με αυτά, συμπλήρωση απλών φύλλων εργασίας, σύνταξη απλών κειμένων και κατασκευές), ατομικά ή ομαδικά για να αναδειχθεί η ουσία του υπό εξέταση θέματος κάθε φορά. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΣ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ-ΟΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Στόχοι: Η κατανόηση της λειτουργίας του κύκλου του νερού, η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι το νερό βρίσκεται παντού, σε διάφορες μορφές. Αφόρμηση: Η σχετική ενότητα μαθημάτων από τη Μελέτη Περιβάλλοντος και το ποίημα «Το ποταμάκι». Δραστηριότητες: Επίσκεψη στο φράγμα Ζυφιά, στους χειμάρρους Αρμένη στην Κλειδού και Ράχτη στη Δασκαλόπετρα. Επιτόπια παρατήρηση. Συμπλήρωση απλού φύλλου εργασίας. Παρακολούθηση πειραμάτων με το νερό. Παιχνίδι ρόλων. Περαιτέρω πληροφόρηση από διαδικτυακές πηγές. Καλλιτεχνικές δημιουργίες. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΣ ΝΕΡΟ: ΡΥΠΑΝΣΗ, ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ, ΧΡΗΣΕΙΣ, ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ, ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Στόχοι: Να ορίσουν οι μαθητές τι σημαίνουν αυτοί οι όροι, να κατανοήσουν την αξία του νερού στην καθημερινή ζωή, την υγεία, την ψυχαγωγία μας, να υιοθετήσουν υπεύθυνη στάση απέναντι στο αγαθό του νερού και να ενσωματώσουν κανόνες ορθολογικής χρήσης του . Αφόρμηση: Η ανάγνωση παιδικών βιβλίων και παραμυθιών σχετικών με τη ρύπανση και τη διαχείριση του νερού. Δραστηριότητες: Εξέταση διαδικτυακού και έντυπου υλικού, απλό φύλλο εργασίας, ζωγραφική, επίσκεψη στο Ιωνικό Κο- λυμβητήριο, κολύμβηση και παιχνίδια στο νερό. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΣ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ, ΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ Στόχοι: Να γνωρίσουν και άλλες χρήσεις του νερού, ώστε να καταδειχθεί η πολλαπλή χρησιμότητά του και η αξία του για την πρόοδο των ανθρώπινων κοινωνιών στο πέρασμα των χρόνων, άρα και στην εποχή μας. Αφόρμηση: Η προβολή σχετικών εικόνων και η ανάγνωση παραμυθιών από το διαδίκτυο. Δραστηριότητες: Παρακολούθηση σχετικών βίντεο και συ- ζήτηση, συλλογή πληροφοριών και προφορική ανακοίνωσή τους στην τάξη, κατασκευές, ζωγραφική, αινίγματα και παροιμίες. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Το κρυπτόλεξο του νερού Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Ζωγραφίσαμε τον κύκλο του νερού!!! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Ο κύκλος του νερού σε μακέτα! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Ας ταξιδέψουμε σε θαλασσινά τοπία…. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Ο τόπος μου... μες στο νερό! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Επίδειξη πειραμάτων με το νερό στο εργαστήριο Φυσικής του σχολείου μας από τον κύριο Παναγιώτη Κατσάλα. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Το νερό δεν έχει δικό του σχήμα!!! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Από πού παίρνουμε το πόσιμο νερό; Η Νεράιδα της Κλειδούς Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Ο χείμαρρος Αρμένης Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Επίσκεψη στη Δασκαλόπετρα Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Εξερευνώντας το φράγμα του Ζυφιά Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Επίσκεψη στο Ιωνικό Κολυμβητήριο! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Κολύμβηση-Παιχνίδι-Διασκέδαση Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΗ ΑΦΙΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ/ Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Αθλητικές εκδηλώσεις και χοροί με θέμα το νερό. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Υλοποίηση δραστηριοτήτων Θεατρική παράσταση καλοκαιρινής γιορτής! «Ο Τριγωνοψαρούλης» Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Προστιθέμενη αξία/Επεκτασιμότητα της καλής πρακτικής. Κατά τη διάρκεια την σχολικής χρονιάς παρατηρήθηκε αυξημένη ευαισθητοποίηση των μαθητών ως προς την ορθολογική χρήση του νερού στον χώρο του σχολείου. Οι μαθητές μπορούν να ασχοληθούν εκτενέστερα με το πρόγραμμα την επόμενη σχολική χρονιά και να γίνουν δράσεις την παγκόσμια ημέρα νερού (22 Μαρτίου). Για τη διάχυση της γνώσης οι δραστηριότητες θα δημοσιευθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου και σε έντυπη μορφή στη επόμενο τεύχος της σχολικής μας εφημερίδας. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Αποτίμηση της καλής πρακτικής. Τα παιδιά απόλαυσαν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Έμαθαν πράγματα και άρχισαν να τα εφαρμόζουν ακόμη και μέσα στο σχολείο περιορίζοντας τη σπατάλη. Μαθητές με χαμηλότερες επιδόσεις στα μαθήματα αναδείχθηκαν στην ομάδα. Όλοι χάρηκαν με την προσπάθεια αυτή και τα αποτελέσματά της. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Δημοσιοποίηση καλής πρακτικής. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς οι μαθητές παρουσίασαν συνοπτικά τις δράσεις του προγράμματος και ευαισθητοποίησαν την σχολική κοινότητα ως προς τη χρήση του νερού. Επιπλέον στις αθλητικές εκδηλώσεις δεν έλειψαν παιχνίδια και χοροί με θέμα το νερό! Ως επιστέγασμα της δουλειάς μας, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε στη γιορτή λήξης ένα θεατρικό που εκτυλίσσεται στον βυθό και την κοινωνία των ψαριών. Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Στην υγειά μας λοιπόν! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Χίος, 16-17/6/2016 "Καλές Πρακτικές".