ΨΩΜΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΒΑΓΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ 1O ΕΠΑΛ ΙΛΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2014-2015

ΒΙΝΤΕΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟ ΨΩΜΙ ΒΙΝΤΕΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟ ΨΩΜΙ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Περιεχόμενα ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ ΒΙΝΤΕΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΨΩΜΙ ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΨΩΜΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΨΩΜΙΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ

Περιεχόμενα 10. ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΟΙΧΟΙ ΓΙΑ ΨΩΜΙ 11. ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΨΩΜΙΟΥ 12. Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ Το άσπρο ψωμί όπως το ξέρουμε σήμερα έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην διάρκεια του Μεσαίωνα όταν άρχισαν να παράγουν αλεύρι χωρίς πίτουρο, φυσικά η διαδικασία ήταν επίπονη κάτι που έκανε το ψωμί χωρίς πίτουρο σύμβολο κύρους και φυσικά προνόμιο των πλουσίων.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ συνέχεια της ιστορίας, ο τρόπος παρασκευής ψωμιού δεν παρουσιάζει σημαντική εξέλιξη παρά τον 19ο αιώνα, όπου με τη διάδοση του ηλεκτρισμού και της χρησιμοποίησης μηχανοκίνητων μέσων και ζυμωτηρίων, έχουμε μεγάλα άλματα στην τεχνική.

Τα δημητριακά αποτελούσαν την κύρια βάση της διατροφής για τους αρχαίους. Αλλά τόσο το σιτάρι όσο και το κριθάρι δεν ήταν σε αφθονία για τους Αθηναίους, έτσι αναγκάζονταν να το εισάγουν από άλλα μέρη. Το αλεύρι από κριθάρι, ζυμωμένο σε γαλέτες ήταν το πιο συνηθισμένο καθημερινό ψωμί και ονομαζόταν μάζα. Στη ζύμη του ψωμιού έβαζαν διάφορα καρυκεύματα, όπως μάραθο, δυόσμο και μέντα

ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Προκειμένου , να πάρει το ψωμί μια διαφορετική νοστιμάδα. Και φυσικά, έβαζαν το απαραίτητο αλάτι. Ακόμη οι αρχαίοι είχαν τα εξής είδη ψωμιού: Το σιμιγδαλένιο, το ψωμί από χοντράλευρο, το ψωμί από διάφορα γεννήματα, από ένα είδος σίκαλης της Αιγύπτου και το «ψωμί από κεχρί». Λόγω της μεγάλης «αγάπης» των Αθηναίων για το ψωμί, του έδιναν διάφορα ονόματα, ανάλογα

ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ με τον τρόπο που ψηνόταν, όπως: - «Ιπνίτης» ήταν το ψωμί που έψηναν μέσα σε - θερμή σκάφη. - «Εσχαρίτης» το ψωμί που ψηνόταν στις στις σχάρες. - «Άρτο τυρόεντα» τυρόπιτα θα τον λέγαμε σήμερα. - «Κριβανίτης άρτος» γινόταν από σιμιγδάλι. Το «όφωρος» ήταν ένα γλύκισμα από ζύμη, σουσάμι και μέλι. Βέβαια αναφέρονται και από τους αρχαίους και διάφορα άλλα είδη ψωμιού.

ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Γνωστές επίσης ήταν και οι λαγάνες. Και οι Αθηναίοι φουρνάρηδες είχαν καλή φήμη, για τα γλυκίσματα και τις πίτες τους. Οι αρχαίοι εκτιμούσαν πολύ περισσότερο απόεμάς σήμερα την ύπαρξη του ψωμιού, και θεωρούσαν πως η μεγάλη ποικιλία του ψωμιού ήταν πολυτέλεια, αφού συνήθιζαν να τρώνε μόνο ένα κομμάτι κριθαρένια μπομπότα.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΨΩΜΙ Η αρχαία μας μυθολογία παρουσιάζει το αγαθό αυτό σον δώρο των θεών προς τους ανθρώπους. Ἡ θεά Δήμητρα ήταν εκείνη, που τους δίδαξε την καλλιέργεια των δημητριακών, απ’ όπου παρασκευάζεται το ψωμί. Και οπό απέραντοι ευγνωμοσύνη για την σπουδαία αυτή αποκάλυψη, οι αρχαίοι λατρευτές της κατά τα Θεσμοφόρια των Ελευσίνιων μυστηρίων, ανταπέδιδαν στη θεά σαν ευλαβική προσφορά

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ μεγάλους άρτους, γι’ αυτό και η γιορτή εκείνη ονομαζόταν και Μεγαλάρτια. Στα ομηρικά έπη, πάνω στα βαρυφορτωμένα τραπέζια από κρεατικά, κρασιά και πληθώρα προσφάγια, δεν λείπει και το ψωμί, ενώ στους «Δειπνοσοφιστὰς» ο Αθηναίος, μας περιγράφει αρκετές ποιότητές του. Οι Βυζαντινοί σον πρωταρχική βιοτική τους μέριμνα είχαν την εξασφάλιση του επιουσίου-ψωμιού

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ Η ζύμη του ψωμιου ψηνόταν στο σπίτι σε υπερυψωμένους φούρνους από άργιλο (ἰπνος). Μια απλούστερη μέθοδος προέβλεπε την τοποθέτηση αναμμένων κάρβουνων στο έδαφος και την κάλυψη του σκεύους με καπάκι σε σχήμα θόλου (πνιγεὐς). Όταν το έδαφος ήταν αρκετά ζεστό, τα κάρβουνα απομακρύνονταν και στη θέση τους τοποθετούταν η ζύμη, η οποία καλυπτόταν

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ και πάλι από το καπάκι. Κατόπιν τα κάρβουνα αποθέτονταν πάνω ή γύρω από το καπάκι για διατήρηση της θερμοκρασίας. Οι πέτρινοι φούρνοι έκαναν την εμφάνισή τους κατά τη ρωμαϊκή πια περίοδο.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΦΟΥΡΝΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ Ὁ Πλανούδης χαρακτηριστικά μας διέσωσε την εξής παροιμία:  «Ἔνθα μὲν ἐστίν ἄρτος, μέριμνας ἔχουσι πολλὰς, ἔνθα δὲ λείπει ἄρτος, ἔχουσι μίαν, ἀλλά καλὴν»  Δηλαδή όσοι εξασφαλίζουν το ψωμί τους μπορεί να έχουν πολλές λες φροντίδες και βάσανα, όσοι όμως το στερούνται, έχουν ένα και καλό, το πώς θα το εξοικονομήσουν.(…)

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Ένα τρόφιμο που αγγίζει -ή τουλάχιστον άγγιζε- όλες σχεδόν τις πλευρές της καθημερινής ζωής ενός λαού, που, ως κύρια τροφή, σχεδόν καθόριζε την επιβίωση των ανθρώπων, πώς θα μπορούσε να μείνει έξω από τη λαϊκή σοφία και τις παροιμίες; Διαβάστε πιο κάτω μερικές μόνον από τις εκατοντάδες παροιμίες ή εκφράσεις που η λαϊκή σοφία έχει καθιερώσει για να περιγράψει καθημερινές καταστάσεις:

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Βγάζει από κρύο φούρνο ζεστό ψωμί. (Όταν κάποιος είναι ικανός). Για να ζυμώσεις το πρωί, αποβραδίς κοσκίνισε. (Όταν κάτι χρειάζεται προετοιμασία). Φάγαμε μαζί ψωμί κι αλάτι. (Δείχνει δεσμούς δυνατής φιλίας). Αυτό είναι ψωμοτύρι για μένα. (Εύκολη δουλειά).

Ψωμί μη λείψει σπίτι μας και φούρνος να μη καπνίσει. (Λαϊκή Ευχή). Μα το ψωμί που τρώω. (Ο καθημερινός άνθρωπος το σέβεται και ορκίζεται σ' αυτό). Της προκομμένης το ψωμί γρήγορα ανεβαίνει. (Υπόδειξη ικανότητας σε μια εργασία). Δεν έχει ψωμί να φάει, (αν είναι κάποιος φτωχός). Για ένα κομμάτι ψωμί (όταν ξεπουλά κανείς την περιουσία του).

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Ψωμοζήτης (είναι κάποιος που ζητιανεύει). Λίγα τα ψωμιά του, λίγα τα καρβέλια του (για κάποιον που βρίσκεται σε κίνδυνο θανάτου). Φάγανε ψωμί και αλάτι (είναι η φράση που χαρακτηρίζει μία πολύχρονη και σταθερή φιλία). Εγώ ειμί ο άρτος της ζωής (Από τη Βίβλο). Αυτή η δουλειά έχει πολύ ψωμί (η δουλειά αυτή είναι σίγουρη ή αποφέρει μεγάλα κέρδη).

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ αυτή είναι σίγουρη ή αποφέρει μεγάλα κέρδη). Βγάζω το ψωμί μου (κερδίζω τα απαραίτητα). Δουλεύει για το ψωμί του (δουλεύει για τα απολύτως αναγκαία). Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι η γάτα πίτα σέρνει (Όταν κάποιοι δεν έχουν τα στοιχειώδη και άλλοι έχουν περισσευούμενα).

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Η Βιασύνη ψήνει το ψωμί , μα δε το καλοψήνει (Όταν κάνεις κάτι με βιασύνη, πιθανόν να κάνεις λάθος). • Θα φάει πολλά ψωμιά ακόμη (θα γνωρίσει ή θα βιώσει πολλά). • Λίγα είναι τα ψωμιά του ή έφαγε τα ψωμιά του (δεν θα ζήσει για πολύ ακόμη). • Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί ψωμί δεν

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ δεν έχει (λέγεται σαν δικαιολογία σε περιπτώσεις αδυναμίας οικονομικής). Όταν κοιμάται ο γιόκας μου ψωμί δε μας γυρεύει (αποφυγή δύσκολων καταστάσεων). Το έδωσε για ένα κομμάτι ψωμί (πούλησε κάτι πολύ φτηνά, με μικρό αντάλλαγμα). Ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη (δεν έχουμε τα βασικά και ζητάμε τα μη

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ απαραίτητα). Ψωμί δεν είχαμε, τυρί μας ήρθε (για απρόσμενη βοήθεια).

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Ψωμί άσπρο ΣΥΝΤΑΓΗ 10κιλά αλεύρι τύπου 70%, 5 κιλά νερό, 100 γραμ. μαγιά, 150γραμ. αλάτι. ΕΚΤΕΛΕΣΗ

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Το άσπρο ψωμί γίνεται ως εξής: Πιάνουμε Πρώτα το προζύμι με το 1/3 του αλευριού που πρόκειται να ζυμώσουμε, με το 1/3 του νερού και με το 1/2 της μαγιάς της μπύρας. Μετά το ζύμωμα, ρίχνουμε και τα υπόλοιπα υλικά, καθώς και 16 γραμ, ψιλό αλάτι σε κάθε κιλό αλεύρι.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Τη παραπάνω δόση, τη πολλαπλασιάζουμε ανάλογα με τη ποσότητα που θέλουμε. ΠΡΟΖΥΜΙ: Σε μια λεκάνη βάζουμε το 1/3 του νερού ζεστό (τα 500 γραμ.), λιώνουμε μέσα σ’ αυτό τη μισή μαγιά (τα 15 γραμ.), ρίχνουμε το 1/3 από το αλεύρι (το 1 κιλό) και τα ανακατεύουμε ώσπου να γίνει μια ζύμη, τη σκεπάζουμε και τη αφήνουμε 10 ώρες σε ζεστό μέρος.

ΖΥΜΩΜΑ: Βάζουμε σε μια λεκάνη ή σε ζυμωτήριο το υπόλοιπο αλεύρι (τα 2 κιλά), τα παραμερίζουμε στην άκρη και στο μέρος που δεν έχει αλεύρι, ρίχνουμε το προζύμι, χύνουμε το υπόλοιπο ζεστό νερό (το 1 κιλό), εκτός από λίγο, την υπόλοιπη μαγιά (τα 15 γραμ.) διαλυμένη στο νερό που χύσαμε στο προζύμι, ρίχνουμε και το αλάτι και αφού λιώσουμε καλά το προζύμι, ζυμώνουμε.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Κατά το ζύμωμα βρέχουμε με το νερό που κρατήσαμε τα χέρια μας και γαλακτίζουμε τη ζύμη. Με το γαλάκτωμα η ζύμη αποκτά ελαστικότητα. Όταν τελειώσουμε το ζύμωμα, σκεπάζουμε τη ζύμη και την αφήνουμε 1 ώρα σε ζεστό μέρος.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Έπειτα κυλινδρίζουμε τη ζύμη και πλάθουμε τα ψωμιά στο μέγεθος και το σχήμα που θέλουμε, τα τοποθετούμε στρωμένα με πινακωτόπανα, ή σε λαμαρίνες ελαφρά λαδωμένες και τα βάζουμε στη στόφα ή τα σκεπάζουμε και τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν.

ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΑΣΠΡΟ ΨΩΜΙ Όταν γίνουν, τα ψήνουμε 30-40 λεπτά περίπου, σε φούρνο 210°C αν είναι μικρά στο μέγεθος, και σε φούρνο 200°C αν είναι μεγάλα  

Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικοί φούρνοι κατακλύστηκαν από μια απίστευτη ποικιλία αλεύρων και ψωμιών, που «ανταγωνίζονται» το κλασσικό άσπρο, χωριάτικο ψωμί. Παρακάτω αναφέρουμε κάποια είδη ψωμιού ενδεικτικά:

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΨΩΜΙΟΥ Καθάριο ή άσπρο ψωμί Φτιαγμένο μόνο από καλά κοσκινισμένο σιτάρι Σταρένιο ή ολικής αλέσεως ψωμί Προέρχεται από την άλεση ολόκληρου του σταριού ( και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες ). Το σταρένιο ψωμί που γίνεται με προζύμι, είναι το παραδοσιακό ελληνικό ψωμί Μπομπότα Ψωμί από καλαμπόκι

ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ Πολύσπορο ψωμί Γίνεται από το σύνολο των δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρώμη, καλαμπόκι, ρύζι και κεχρί) Ψωμί σίκαλης Είναι καλό για τους διαβητικούς γιατί έχει μικρή ποσότητα αμύλου και περισσότερη πρωτεΐνη από το σταρένιο Γερμανικό ψωμί Γίνεται από μείγμα δημητριακών με κυρίαρχη: την σίκαλη

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ Το ψωμί είναι σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών για τον ανθρώπινο οργανισμό. Παρασκευάζεται από τα δημητριακά, τα οποία αποτελούν την βάση της διατροφής των περισσοτέρων λαών. Είναι καθημερινή τροφή τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα ζώα. Το ψωμί είναι πλούσιο σε:

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ Γλουτένη (πρωτεΐνη) η οποία βοηθάει στην ανάπτυξη και συντήρηση του μυϊκού συστήματος. Άμυλο (υδατάνθρακας) το οποίο παρέχει ενέργεια στον οργανισμό για να μπορεί να αντεπεξέλθει στις διάφορες δραστηριότητες. Κυτταρίνη (υδατάνθρακας) η οποία είναι απαραίτητη για την καλή πέψη και καλή λειτουργία του εντέρου.

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ Βιταμίνη Ε η οποία έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, διατηρεί υγιή τα αιμοφόρα αγγεία και βοηθάει στην αναπαραγωγή. Κάλιο το οποίο βοηθάει στη διατήρηση ομαλού ισοζυγίου του νερού μέσα στα κύτταρα του σώματος, σαν βασικός ενεργοποιητής για έναν αριθμό ενζύμων, στη σταθεροποίηση της εσωτερικής δομής των κυττάρων του σώματος και ακόμη βοηθάει στην αύξηση της

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ διεγερσιμότητας των μυών της καρδιάς και του σκελετού, έτσι ώστε να τους καταστήσει πιο δεκτικούς στις νευρικές ώσεις. Νάτριο το οποίο βοηθάει στη μεταβίβαση νευρικών ώσεων, στην εκτέλεση των μυϊκών συσπάσεων, στη διατήρηση ομαλού ισοζυγίου νερού μεταξύ των κυττάρων του σώματος και των περιβαλλόντων υγρών (όπως το κάλιο) καθώς επίσης βοηθάει στην ενεργό μεταφορά

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ των θρεπτικών αμινοξέων και της γλυκόζης μέσα στα κύτταρα του σώματος. Βιταμίνες Β(Β1, Β2, νιασίνη) οι οποίες είναι υπεύθυνες για την καλή κατάσταση του νευρικού και πεπτικού συστήματος καθώς και για την καλή κατάσταση του δέρματος.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Πουλόπουλος Άλλες ερμηνείες: Σπύρος Σκορδίλης Σούλα Μπιρμπίλη Αθηναίοι Χορωδία Τερψιχόρης Παπαστεφάνου Γιάννης Πάριος

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Το ψωμί είναι στο τραπέζι το νερό είναι στο σταμνί το σταμνί στο σκαλοπάτι δώσε του ληστή να πιει Το ψωμί είναι στο τραπέζι το νερό είναι στο σταμνί το σταμνί στο σκαλοπάτι δώσε του Χριστού να πιει Δώσε μάνα του διαβάτη

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΨΩΜΙ του Χριστού και του ληστή δώσε μάνα να χορτάσει δωσ’ του αγάπη μου να πιει

ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΨΩΜΙΟΥ Σχεδιασμένη γραμμή παραγωγής ψωμιού PLC σύστημα για την πλήρωση του ψωμιού, ψωμί μαρμελάδας, βουτύρου ψωμί

Η Προσευχή Η Προσευχή αυτή παραδόθηκε από τον ίδιο τον "Κύριον" Ιησού Χριστό (εξ ου και ο χαρακτηρισμός "Κυριακή"), στους μαθητές του, όπως αυτή αναφέρεται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο στο κεφάλαιο 6.9-13, κατά το ακόλουθο δεκάστιχο κείμενο (μονοτονικό

Η Προσευχή «Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά Σου, ελθέτω η Βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου ως εν ουρανώ και επί της γης. Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν

Η Προσευχή σήμερον, και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών. Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού. Αμήν»

ΤΕΛΟΣ Σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας