Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 E-mail: pavlikak@otenet.gr Διαχείριση Απορριμμάτων: το πρόβλημα- οι εναλλακτικές λύσεις και διδακτικές προτάσεις Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ04 E-mail: pavlikak@otenet.gr Άνω Λιόσια 27-11-2012

Διαχείριση απορριμμάτων Ένα σοβαρό εθνικό αλλά και διεθνές πρόβλημα Σήμερα παρασκευάζονται και χρησιμοποιούνται περισσότερες από 70.000 χημικές ουσίες, οι οποίες έχουν σαν σκοπό να «ευκολύνουν» την ζωή μας. Πολλές από αυτές είναι επικίνδυνες για την υγεία, καθώς επίσης και η διάθεσή τους εγκυμονεί κινδύνους για το περιβάλλον. Στις ΗΠΑ παράγονται περισσότερο από 1 τόνο επικινδύνων και τοξικών αποβλήτων ανά κάτοικο ανά έτος. Από αυτήν την ποσότητα μόνο το 17% διατίθεται στο περιβάλλον με σχετική ασφάλεια.

Διαχείριση απορριμμάτων Οφείλει να αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας Έχουμε υπερβολική αύξηση των παραγομένων ποσοτήτων στερεών απορριμμάτων, και λόγω αύξησης του πληθυσμού, αλλά κυρίως λόγω αύξησης των καταναλωτικών συνηθειών μας. Η διάθεση των στερεών απορριμμάτων είναι σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα, λόγω των κινδύνων για την υγεία. Είναι σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, γιατί οι περιοχές όπου κατασκευάζονται και λειτουργούν χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων υποβαθμίζονται αυτόματα, επειδή κανείς δεν θέλει να μένει κοντά (π.χ. Α. Λιόσια).

Σκοπός Η δημιουργία ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών που δρουν και αντιδρούν στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και της προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος

Η ατομική συμπεριφορά παίζει καθοριστικό ρόλο και μπορεί να επηρεάσει τις πολιτικές και την εφαρμογή τους να ενημερώσει και να κινητοποιήσει τους συμμαθητές/ συμπολίτες να συμβάλει καθοριστικά στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των απορριμμάτων

Μερικοί διδακτικοί στόχοι Να καταγράψουν τα είδη των απορριμμάτων που επιβαρύνουν ή όχι την υγεία και το περιβάλλον Να γνωρίσουν τους σύγχρονους τρόπους διαχείρισης των απορριμμάτων Να ερευνούν Να συλλέγουν και να επεξεργάζονται στοιχεία

Μερικοί στόχοι ακόμη Να προβληματιστούν για τις αιτίες και τους κινδύνους που απορρέουν από την κακή διαχείριση των απορριμμάτων και των αποβλήτων Να ασκηθούν ώστε να συνειδητοποιήσουν την ατομική και συλλογική ευθύνη στη λήψη των αποφάσεων Να μπορούν να στηρίζουν τις σωστές αποφάσεις και να αντιδρούν στις επιζήμιες Να συνεργάζονται Να σχεδιάζουν συλλογικές δράσεις

Θέλουμε οι μελλοντικοί πολίτες να έχουν Κριτική ενημέρωση Δράση και συμμετοχή Κοινωνική ευθύνη Οικολογική ευθύνη Αλληλεγγύη

Καποιες διαςταςεις του θεματος ΣΥΛΛΟΓΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΘΝΙΚΗ-ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΧΩΜΑΤΕΡΕΣ, ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΤΟΜΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΧΩΜΑΤΕΡΗ ΑΝΩ ΛΙΟΣΙΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΩΝ - ΜΚΟ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΠΙΤΙ-ΣΧΟΛΕΙΟ-ΓΕΙΤΟΝΙΑ-ΠΟΛΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕΙΩΣΗ- ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ- ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΑΣΤΙΚΑ, ΑΓΡΟΤΙΚΑ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ, ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ, ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΣΤΕΡΕΑ/ ΥΓΡΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

Τι μπορούμε να κάνουμε Τι μπορούμε να κάνουμε: Μαθήματα Ερευνητική Εργασία Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Αγωγής Υγείας /Καταναλωτή

ΜΑΘΗΜΑ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΔΑΧΘΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ Γλώσσα και Λογοτεχνία Συλλογή και παρουσίαση πληροφοριών Έκφραση γνώμης / επιλογής Διαπραγμάτευση μίας λύσης Στάθμιση διαφόρων απόψεων Έκφραση παραπόνων Μαθηματικά Έρευνες / δημοσκοπήσεις Στατιστική ανάλυση στοιχείων

Φυσική / Χημεία / Βιολογία Ενέργεια Ανακύκλωση Περιβάλλον Τρόφιμα Ετικέτες Υγεία Ασφάλεια υλικών και προϊόντων Χρήση φυσικών πόρων Γεωγραφία Εμπόριο Παγκόσμια αλληλεξάρτηση

Αγωγή του Πολίτη Ανάγκες και επιθυμίες Δικαιώματα και υποχρεώσεις πολίτη Φτώχεια και ευημερία Καταναλωτισμός Εκπροσώπηση - οργανώσεις πολιτών Νομοθεσία Δημοκρατία Αρχές Οικονομίας Κόστος διαχείρισης απορριμμάτων Αγορές και πωλήσεις Υποχρεώσεις των επιχειρήσεων έναντι των πολιτών Marketing Ηθική των επιχειρήσεων Εμπόριο Ανταγωνισμός

Σχέδιο και Τεχνολογία Σχεδιασμός καταναλωτικών αγαθών Ανακυκλώσιμα υλικά Οικιακή Οικονομία Δικαιώματα και υποχρεώσεις των καταναλωτών Τρόφιμα Ετικέτες Οργανώσεις καταναλωτών

Παράδειγμα 1 (Γλώσσα, Βιολογία, Χημεία) Παράδειγμα 1 (Γλώσσα, Βιολογία, Χημεία) ΠΑΡΕΛΘΟΝ Η ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΑΚΟΥΛΑ ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ (ΕΦΗΜ. Metropolis 5/2/08)   Φόρο στις πλαστικές σακούλες ψήφισε η Ιρλανδία το 2002, βάσει του οποίου όσοι πελάτες θέλουν σακούλα για τα ψώνια τους πρέπει να πληρώνουν 33 λεπτά στο ταμείο του σούπερ μάρκετ. Έπειτα από μία μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία, η χρήση της σακούλας μειώθηκε, σε λίγες εβδομάδες, κατά 94%. Μέσα σε ένα χρόνο, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της χώρας αγόρασαν υφασμάτινες σακούλες πολλών χρήσεων, τις οποίες κρατούν στο γραφείο ή στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου. Οι πλαστικές σακούλες δεν απαγορεύτηκαν . παρ’ όλα αυτά, το να κρατάς σακούλα είναι πλέον κοινωνικά απαράδεκτο. Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Ιρλανδίας έχει προειδοποιήσει τα καταστήματα ότι αν καθιερώσουν τις χάρτινες σακούλες, θα τις φορολογήσει κι αυτές. Ο λόγος είναι ότι παρ’ όλο που αυτές οι σακούλες είναι βιοδιασπώμενες και καλύτερες για το περιβάλλον, οι μελέτες δείχνουν ότι κατά την παραγωγή και τη μεταφορά τους εκλύονται περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου απ’ ότι για τις πλαστικές. Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέτρο αυτό στηρίζουν και οι καταστηματάρχες της Ιρλανδίας, οι οποίοι είναι ένθερμοι οπαδοί της φορολόγησης της πλαστικής σακούλας.

Παράδειγμα 2 (Γλώσσα, Βιολογία, Χημεία)

Θέτουμε ερωτήματα και συζητάμε Σε τι αναφέρεται το άρθρο; Ποιο είναι το πρόβλημα; Ποιοι εμπλέκονται; Ποιος ευθύνεται; Τι απόψεις ακούγονται; Προτείνονται λύσεις; Ποια είναι η θέση μας; Τι μπορούμε να κάνουμε ως πολίτες; ?

Παράδειγμα 3: Κατασκευή - μελέτη διαγραμμάτων (Μαθηματικά, Φυσική, Οικονομία) Τα σημερινά πλυντήρια , οι τηλεοράσεις και τα πλυντήρια πιάτων είναι πιο αποτελεσματικά απ’ ότι 15 χρόνια πριν, (διακεκομμένες γραμμές) αλλά... Οι αριθμοί των χρησιμοποιούμενων συσκευών έχουν αυξηθεί δραματικά (συνεχής γραμμή) Έτσι, έχουμε μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρισμού (κόκκινη γραμμή)

Παραδείγματα μαθημάτων Φ.Ε. όπου μπορούν να γίνουν αναφορές (1) Μάθημα Κεφάλαιο -Ενότητα Γεωγραφία Α΄Γυμνασίου - Ανθρωπογενές περιβάλλον - Φυσικοί και ανθρώπινοι πόροι Γεωλογία-Γεωγραφία Β΄ Γυμνασίου - Οι οικονομικές δραστηριότητες των Ευρωπαίων Χημεία Β΄Γυμνασίου Από το νερό στο άτομο Έδαφος Φυσική Γ΄ Γυμνασίου - Ηλεκτρική ενέργεια Χημεία Γ΄ Γυμνασίου Τα αλογόνα Πετρέλαιο , Φυσικό αέριο, πετροχημικά Βιολογία Γ΄ Γυμνασίου Οι ασθένειες και οι παράγοντες που σχερτίζονται με την εμφάνισή τους Διατήρηση και συνέχεια της ζωής Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (πιλοτικό πρόγραμμα) Α, Β, Γ Γυμνασίου) Όλες οι ενότητες

Παραδείγματα μαθημάτων Φ.Ε. όπου μπορούν να γίνουν αναφορές (2) Μάθημα Κεφάλαιο -Ενότητα Φυσική Α΄ Λυκείου -Ενέργεια Φυσική Β΄ Λυκείου - Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή: Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος Χημεία Β΄Λυκείου Γενικής Παιδείας - Αλκένια (πολυμερισμός, πλαστικά, αποδόμηση πλαστικών) Βιολογία Β’ Λυκείου Γενικής Παιδείας Γενετική Διαχείριση φυσικών πόρων Β΄ Λυκείου (επιλογής) Διαχείριση αποβλήτων Βιολογία Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας - Ρύπανση υδάτων και εδάφους, βιοσυσσώρευση)

Ερευνητική εργασία – Προγράμματα Π.Ε, ΑΥ, ΑτΚ Μέθοδοι Ερευνητικά εργαλεία Έρευνα στο πεδίο Μετρήσεις, φωτογραφίες, βιντεοσκοπήσεις, καταγραφή σε πίνακες Έρευνα στο κοινό –δημοσκόπηση Ερωτηματολόγια Συνέντευξη Ερωτηματολόγιο –ελεύθερη συνέντευξη Ανάλυση περιεχομένου Κείμενα, άρθρα Παρατήρηση Φωτογραφίες, ταινίες Επίλυση προβλήματος Άρθρα, διαγράμματα, πηγές από διαδίκτυο, βιβλία Εννοιολογικός χάρτης Κείμενα, πηγές από διαδίκτυο, μαρτυρίες Μελέτη περίπτωσης Δραματοποίηση Σενάριο, ρόλοι, κείμενα, άρθρα

Κάποιες δραστηριότητες… Καταγραφή απορριμμάτων που προέρχονται από διάφορες πηγές (κατοικίες, σχολείο, δημόσιες υπηρεσίες, βιομηχανίες κλπ) Καταγραφή φυσικών πόρων από τους οποίους κατασκευάζονται διάφορα προϊόντα καθημερινής χρήσης Έρευνα για το που καταλήγουν τα απορρίμματά σας Καταγραφή κάδων απορριμμάτων/ κάδων ανακύκλωσης στη γειτονιά σας Συζήτηση για την απόθεση των απορριμμάτων σε ανοιχτές χωματερές, ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ

…και άλλες δραστηριότητες Έρευνα - ενημέρωση για τις διεργασίες επεξεργασίας και μετασχηματισμού των απορριμμάτων Οργάνωση έρευνας για τις συνήθειες των μαθητών και των οικογενειών τους σχετικά με τα απορρίμματα και την ανακύκλωση Καταγραφή για τη διαδρομή που κάνουν στα σκουπίδια από το σπίτι/ σχολείο μέχρι το χώρο απόθεσης Εκστρατεία ενημέρωσης των συμπολιτών σας

…και άλλες πολλές….. play

Τι κι αν λόγω κάποιας …φράου και των φίλων της αισθανόμαστε ότι παλεύουμε μόνοι

Τα παιδιά θα δώσουν θα μας δείξουν το δρόμο και τη λύση

Εμείς οφείλουμε να πράξουμε… “Πράττω κατά τον δαίμονα εαυτού” ουσιαστικά σημαίνει “πράττω σύμφωνα με αυτό που η συνείδησή μου θεωρεί σωστό” Πηγή: diadrastiko: ΓΙΑΤΙ ο ΤΑΦΟΣ του JIM MORISSON έχει ΕΛΛΗΝΙΚΗ επιγραφή; http://diadrastiko.blogspot.com/2012/01/jim-morisson.html#ixzz2DFAd7uib

…να γίνουμε “καβαλάρηδες στην καταιγίδα” Riders on the storm Riders on the storm Riders on the storm Into this house we're born Into this world we're thrown ………………………… There's a killer on the road His brain is squirmin' like a toad …………………………… Let your children play http://lyricstranslate.com … και να ανοίξουμε τις “πόρτες”

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας ! Ελπίδα υπάρχει ακόμη…. Για τις διαφάνειες με τον μικρό ήρωα και τους Doors ευχαριστώ το συνάδελφο Κώστα Καφετζόπουλο του οποίου την ιδέα αντέγραψα)