Κουλυμπούδη Λ.1, Ορφανουδάκης Μ.2 και Σιναπίδου Ε.1 27ο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας της Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών, Βόλος, 28-29 Σεπτεμβρίου 2015 Βελτιωση τησ αποδοσησ φυτων Phaseolus vulgaris με προσθηκη μικροοργανισμων και ζεολιθου στο εδαφοσ Κουλυμπούδη Λ.1, Ορφανουδάκης Μ.2 και Σιναπίδου Ε.1 k_loula@yahoo.gr; morfan@fmenr.duth.gr; esinapid@agro.duth.gr 1Εργαστήριο Γενετικής Βελτίωσης Φυτών και Φυσιολογίας, 2Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 68 200 Ορεστιάδα Μελετήθηκε η επίδραση λιπάσματος, ζεολίθου, μυκορριζών και ενεργών μικροοργανισμών σε φυτά Phaseolus vulgaris τόσο σε συνθήκες κανονικής άρδευσης, όσο και σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης. Τα φυτά αναπτύχθηκαν σε φυτοδοχεία σε έδαφος φτωχό σε θρεπτικά συστατικά, αφού προηγήθηκε ηλιοαπολύμανση. Στις μεταχειρίσεις που υποβλήθηκαν σε υδατική καταπόνηση χορηγούνταν το 1/3 του νερού σε σύγκριση με τα φυτά που αναπτύσσονταν σε κανονικές συνθήκες υγρασίας, τα οποία ποτιζόταν στο μέγιστο της υδατοχωρητικότητας. Στο τέλος του πειράματος, παρατηρήθηκε ότι οι μεταχειρίσεις στις οποίες προστέθηκαν μόνο ενεργοί μικροοργανισμοί παρουσίασαν τις μεγαλύτερες τιμές στο βάρος χλωρής βιομάζας των λοβών, των φύλλων, των βλαστών και των ριζών σε όλες τις συνθήκες. Η μεταχείριση που περιλάμβανε ζεόλιθο και ενεργούς μικροοργανισμούς εμφάνισε την υψηλότερη τιμή στο βάρος ξηρής βιομάζας των φύλλων σε συνθήκες καταπόνησης. Τέλος, η μεταχείριση που περιείχε αποκλειστικά ζεόλιθο παρουσίασε τη μεγαλύτερη τιμή στο βάρος ξηρής βιομάζας των ριζών σε κανονικές συνθήκες, ενώ η εν λόγω παράμετρος σημείωσε τη μεγαλύτερη τιμή στη μεταχείριση με τους ενεργούς μικροοργανισμούς σε συνθήκες μειωμένης άρδευσης. Υλικά και Μέθοδοι Σπορόφυτα Phaseolus vulgaris var. Canelino. Υπόστρωμα: έδαφος φτωχό σε θρεπτικά συστατικά, κατόπιν ηλιοαπολύμανσης. Στις μεταχειρίσεις που περιείχαν ζεόλιθο, η αναλογία εδάφους : ζεόλιθου ήταν 2:1. Στις μεταχειρίσεις που περιείχαν Ενεργούς Μικροοργανισμούς (Ε.Μ.), τοποθετήθηκαν 100 ml κομπόστ αναερόβιας ζύμωσης σε κάθε φυτοδοχείο, ενώ τα φυτά αρδεύονταν κάθε 7 μέρες με υδατικό διάλυμα Ε.Μ., περιεκτικότητας 2%. Στις μεταχειρίσεις που περιείχαν μυκόρριζες (Arbuscular Mycorrhizal Fungi, AMF), ο εμβολιασμός έγινε κατά τη μεταφύτευση. Στις μεταχειρίσεις με λίπασμα, τα φυτά αρδεύονταν με διάλυμα λιπάσματος (7% Ν, 3% P2O5, 6% K2O) κάθε δύο μέρες. Μεταχειρίσεις: ΑΚ, ΑΞ: Ζεόλιθος + AMF ΔΚ, ΔΞ: Ζεόλιθος ΒΚ, ΒΞ: Ζεόλιθος + AMF + Ε.Μ. ΕΚ, ΕΞ: Ζεόλιθος + Ε.Μ. ΓΚ, ΓΞ: Ζεόλιθος + λίπασμα ΣτΚ, ΣτΞ: Ενεργοί Μικροοργανισμοί (Ε.Μ.) ΟΚ: μόνο χώμα (μεταχείριση μάρτυρας) ΑΚ, ΒΚ, ΓΚ, ΔΚ, ΕΚ ΣτΚ, ΟΚ: άρδευση στο μέγιστο της υδατοχωρητικότητας κάθε δύο μέρες, ΑΞ, ΒΞ, ΓΞ, ΔΞ, ΕΞ, ΣτΞ: άρδευση στο 1/3 της υδατοχωρητικότητας κάθε δύο μέρες. Διάρκεια πειράματος: 48 ημέρες. (α) (β) (γ) (δ) Εικόνα 1. Φυτά που αναπτύχθηκαν (α) με ζεόλιθο και μυκόρριζες, (β) με ζεόλιθο και λίπασμα, (γ) με ζεόλιθο και (δ) με ενεργούς μικροοργανισμούς. Αποτελέσματα και Συζήτηση Ως προς το βάρος χλωρής βιομάζας (χ.β.) των λοβών, οι μεταχειρίσεις στις οποίες χορηγήθηκαν ενεργοί μικροοργανισμοί (Ε.Μ.) εμφάνισαν στατιστικά σημαντικά υψηλότερη τιμή και στις δυο συνθήκες άρδευσης, ενώ οι μικρότερες τιμές της εν λόγω παραμέτρου σε συνθήκες κανονικής άρδευσης μετρήθηκαν στις μεταχειρίσεις που περιείχαν αποκλειστικά ζεόλιθο, ζεόλιθο + μυκόρριζες (AMF), αλλά και στο μάρτυρα (Διάγραμμα 1). Όσον αφορά το βάρος της χ.β. των φύλλων, την υψηλότερη τιμή παρουσίασε σε συνθήκες κανονικής άρδευσης η μεταχείριση με Ε.Μ., ενώ σε συνθήκες καταπόνησης, οι μεταχειρίσεις που δέχτηκαν Ε.Μ., Ε.Μ. + ζεόλιθο και Ε.Μ. + AMF + ζεόλιθο. Σχετικά με το βάρος της ξηρής βιομάζας (ξ.β.) των φύλλων, η υψηλότερη τιμή παρατηρήθηκε σε συνθήκες κανονικής άρδευσης στη μεταχείριση που δέχτηκε Ε.Μ. και σε συνθήκες περιορισμένης άρδευσης στη μεταχείριση που περιλάμβανε συνδυασμό Ε.Μ. + ζεόλιθο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στις μεταχειρίσεις που περιλάμβαναν ζεόλιθο το βάρος ξ.β. των φύλλων αυξήθηκε σε συνθήκες ξηρασίας σε σύγκριση με αυτό στις κανονικές συνθήκες άρδευσης με εξαίρεση τις μεταχειρίσεις στις οποίες τα φυτά είχαν εμβολιαστεί με AMF (Διάγραμμα 2). Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεταχειρίσεις στις οποίες χορηγήθηκαν Ε.Μ. εμφάνισαν τη μεγαλύτερη τιμή στην παράμετρο του βάρους της χ.β. των βλαστών σε όλες τις περιπτώσεις (Διάγραμμα 3). Τέλος, σχετικά με το βάρος χ.β. των ριζών σε κανονικές συνθήκες άρδευσης, τη μεγαλύτερη τιμή εμφάνισε η μεταχείριση στην οποία χορηγήθηκαν Ε.Μ., και σε συνθήκες ξηρασίας η χαμηλότερη τιμή παρατηρήθηκε στη μεταχείριση που περιλάμβανε ζεόλιθο + λίπασμα. Επιπρόσθετα, στο βάρος ξ.β. των ριζών σε συνθήκες κανονικής άρδευσης, η μεταχείριση που περιείχε αποκλειστικά ζεόλιθο παρουσίασε την υψηλότερη τιμή, ενώ η μεταχείριση που δέχτηκε Ε.Μ. εμφάνισε την υψηλότερη τιμή σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές (Διάγραμμα 4). Διάγραμμα 1. Βάρος χλωρής βιομάζας των λοβών των φυτών. Οι τιμές είναι μέσοι όροι τεσσάρων επαναλήψεων και εκείνες με διαφορετικά γράμματα διαφέρουν στατιστικώς σημαντικά (P<0.05). (β) (α) Διάγραμμα 2. Βάρος α) χλωρής και β) ξηρής βιομάζας φύλλων των φυτών. Οι τιμές είναι μέσοι όροι τεσσάρων επαναλήψεων και εκείνες με διαφορετικά γράμματα διαφέρουν στατιστικώς σημαντικά (P<0.05). (α) (β) Διάγραμμα 3. Βάρος α) χλωρής και β) ξηρής βιομάζας βλαστών των φυτών. Οι τιμές είναι μέσοι όροι τεσσάρων επαναλήψεων και εκείνες με διαφορετικά γράμματα διαφέρουν στατιστικώς σημαντικά (P<0.05). Συμπεράσματα Συμπερασματικά, η προσθήκη ενεργών μικροοργανισμών φαίνεται να ευνοεί περισσότερο την ανάπτυξη και την απόδοση των φυτών Phaseolus vulgaris ανεξάρτητα από τις υδατικές συνθήκες. Παράλληλα, ο συνδυασμός Ε.Μ. με ζεόλιθο σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης παρατηρήθηκε να επηρεάζει θετικά το βάρος ξηρής βιομάζας των φύλλων. (α) (β) Ευχαριστούμε Τον Σταύρο Μπουλτουρκή για την πολύτιμη βοήθειά του κατά τη διεξαγωγή του πειράματος. Την κα Κωνσταντίνα Ζαφειροπούλου (EM Hellas) για την προσφορά υλικού Ενεργών Μικροοργανισμών και την καθοδήγησή της ως προς τη χρήση του. Τον κο Νίκο Λυγερό για την αρχική ιδέα του πειράματος. Διάγραμμα 4. Βάρος α) χλωρής και β) ξηρής βιομάζας ριζών των φυτών. Οι τιμές είναι μέσοι όροι τεσσάρων επαναλήψεων και εκείνες με διαφορετικά γράμματα διαφέρουν στατιστικώς σημαντικά (P<0.05).