Η γένεση των εκπαιδευτικών συστημάτων στην Ευρώπη Σ. Ηλιάδου-Τάχου Καθηγήτριας ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Προϋποθέσεις του εκπαιδευτικού δανεισμού Ο εκπαιδευτικός δανεισμός συνδέεται με τη γένεση των εθνών κρατών (18ος-19ος αι) αφού: α) Προϋπόθεση υπήρξε η γένεση της προτεσταντικής ηθικής και του Διαφω τισμού (πολιτισμικό επίπεδο) β) Προϋπόθεση υπήρξαν ο εθνικισμός , η οργάνωση & διοίκηση του κράτους και η ιδιότητα του πολίτη (πολιτικό επίπεδο) γ) Προϋπόθεση υπήρξε ο βιομηχανικός καπιταλισμός & η διεθνής αγορά (οικονομικό επίπεδο) δ) Προϋπόθεση υπήρξε η αστικοποίηση & η πικυριαρχία της αστικής τάξης (κοινωνικό επίπεδο)

Η εξέλιξη του εκπαιδευτικού θεσμού Βιβλιογραφία: Whitty, Novoa, Green, Ritger, Simon Περιοδοποίηση της εξέλιξης εκ/κού θεσμού (νεωτερικότητα) Α (1750-1850):συγκρότηση α/θμιας εκ/σης: διαδικασίες συγκρότησης έθνους-κράτους Β (1860-1940): ανάπτυξη β/θμιας εκ/σης:προσαρμογή εθνών-κρατών στο βιομηχανικό καπιταλισμό Γ (1950-2000) εξέλιξη μεταβ/θμιας επαγγελματικής & 3/θμιας εκπ/σης: παγκόσμια αγορά τεχνολογία διεθνοποίησης (θεωρία ανθρώπινου κεφαλαίου, εκσυγχρονισμός, εκδημοκρατισμός, ισότητα ευκαιριών, μαζικοποίηση, οικονομικός καταμερισμός εργασίας..)

Η γένεση δημοσίων συστημάτων μαζικής εκ/σης Α περίοδος στοιχειώδους: α μισό 19ου αι. Παράγοντες: α) Archer: Συνδέεται με μεταβολές στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα β) Green: Συνδέεται με τις λειτουργίες του έθνους-κράτους (σχολείο: εθνική συνέχεια) 1870-1930: θέσπιση β/θμιας εκ/σης: συνδέεται με επιδράσεις βιομηχανικής επανάστασης (εκπ/κό σύστημα μέσο για οικ. ανάπτυξη κοιωνιών)

Λειτουργίες του εκ/κού θεσμού α) Φορέας μετάδοσης αξιών, γνώσεων, στάσεων β) Φορέας αναπαραγωγής κοιν./ πολιτικών ανισοτήτων γ) Σύστημα ιδεολογικού ελέγχου (γνώσεις ταξινομημένες στα προγράμματα: συγκρότηση παιδ.κώδικα, εκφορά εκ/κού λόγου) δ)Εκ/ση σε διαβαθμισμένα σχολεία με ρυθμισμένο πλαίσιο λειτουργίας Χαρακτηριστικά ευρ. Μοντέλου: ευρωκεντρισμός, αποικιοκρατία

Ιστορικές ρίζες του εκ/κού δανεισμού Erasmus (1469-1536): οικοδόμηση ενιαίου ΕΣ Comenius (1592-1670):ευρωπαϊκή κληρονομιά, παγκόσμια γνώση, διεθνή ειρήνη Marc Antoine Jullien de Paris:Δοκίμιο & παρατηρήσεις στην έρευνα πάνω στη συγκριτική εκ/ση (1817) V. Cousin, H. Mann, J. Griscom, H. Barnard, M. Arnold, J. Kay, M. Sadler, T. Kruse, F. Thiersch: αξιοποίηση της εμπειρίας των λαών, προώθηση συνεργασίας, ενεργοποίηση κυβερνήσεων, κατανόηση ιδιαιτεροτήτων

Ιστορική-ερμηνευτική μέθοδος (20ος αι) Ιστορική-ερμηνευτική μέθοδος (20ος αι) Στροφή του ενδιαφέροντος στις σχέσεις κοινωνίας- εκπαίδευσης. Αναζήτηση αιτιωδών σχέσεων. Αφετηρία: Μ. Sadler:Σε ποιο βαθμό μπορούμε να μάθουμε κάτι με πρακτική αξία από τη μελέτη των ξένων εκ/κών συστημάτων (1900) Εκ/ποι:I. Kandel, N. Hans, V. Mallinson, F. Schneider, R. Ulich, G. Bereday. Στόχος: όχι η περιγραφή των ΕΣ αλλά η διερεύνηση αιτίων που επιδρούν στις δομές, πολιτικές πρακτικές κλπ

Σύγχρονες τάσεις της ΣΕ α) Υπέρβαση των ορίων του εθνικού κράτους ως πεδίου έρευνας β) κυριαρχία ποιοτικών αναλύσων γ) διατύπωση εναλλακτικών θεωρήσεων δ) εμφάνιση νέων ερευνητικών ενδιαφερόντων

Μοντέλα σύγχρονων τάσεων ΣE κατά Μπουζάκη α) Δομικός λειτουργισμός: έμφαση στη μελέτη των εκ/κών φαινομένων σε σχέση με τις κοινωνικές λειτορυγίες, τάξεις, αλληλεξάρτηση β) Αναπτυξιακό-εκσυγχρονιστικό μοντέλο: εφαρμόζεται από τους διεθνείς Οργανισμούς συνδέει τον τεχνολογικό λειτουργισμό με τον εκσυγχρονισμό και τη θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου γ) Συγκρουσιακό μοντέλο: νεομαρξιστική κριτική εκ/σης ως μοντέλου αναπαραγωγής της ιδεολογίας (Bourdieu, Passeron), & κριτική στις σχέσεις ηγεμονίας,κέντρου-περιφέρειας (Arnove, Altbach, Kelly)

Αποδόμηση της νεωτερικότητας Απαρχές 10ετίας 90 Παράγοντες μετασχηματισμών α) η παγκοσμιοποίηση των οικ. σχέσεων β) η κοινωνία της πληροφοίας γ) η ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης δ) οι δημογραφικές εξελίξεις

Επιπτώσεις αποδόμησης νεωτερικότητας Οικονομία: Απελευθέρωση αγορών, κατάργηση εθνικού προστατευτισμού, μεταφορά παραγωγικής δραστηριότητας στον τρίτο κόσμο, εξουσία πολυεθνικών Πολιτική: μεταφορά αρμοδιοτήτων σε πολυεθνικά μορφώματα, ενίσχυση ρόλου διεθνών οργανισμών Κοινωνία: αλλαγές στον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας, γήρανση, ανεργία, κοινωνία 2/3 Πολιτισμός: κυκλοφορία πολιτιστικού κεφαλαίου μέσω τεχνολογίαςεμπορευματοποίηση της κουλτούρας

Κρίση του εκ/κού θεσμού α) ως μηχανισμού θέσμισης (ΕΣ) β) ως διαμεσολάβησης (ιδεολογικός μηχανισμός) γ) ως διαδικασίας (μηχανισμός ενσωμάτωσης/κατανομής/αναπαραγωγής) δ) ως αποτελέσματος (γνώση, κατάρτιση, μόρφωση, παιδεία) Εξαιτίας του νέου πλαισίου της παγκοσμιοποίησης