ΔΙΑΛΕΞΗ 1η ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΜΕ Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΜΕ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΜΕ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Θεωρίες της «Αδιάφορης σχέσης» Θεωρίες της «Ισχυρής επιρροής» Ιστορική - πολιτισμική προσέγγιση

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Προέλευση ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Προέλευση Προέρχονται κυρίως από τη θεωρία των «Χρήσεων και ικανοποιήσεων» Τι λέει η θεωρία των «Χρήσεων και ικανοποιήσεων» ?

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Θέσεις ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Θέσεις Μεταξύ σχολείου και εκπαίδευσης δεν υπάρχει κάποια «νομοτελειακή» αλληλεπίδραση Όλα τα ΜΜΕ είναι ισότιμα Το μέσο δεν είναι παντοδύναμο, σημαντικό ρόλο παίζει η χρήση του Εστίαση στη σχέση του μέσου με το τυπικό Α.Π. Εξετάζεται ο ρόλος των ΜΜΕ στην ενίσχυση της μόρφωσης των μαθητών Η εξέταση εκπαίδευσης- ΜΜΕ τίθεται εκτός ιστορικού πλαισίου Υπερτονίζεται η σημασία της σχολικής εκπαίδευσης στην κοινωνικοποίηση

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Η προσέγγιση των B. Hodge & D. Tripp Ετερόκλητα τηλεοπτικά μηνύματα για το σχολείο Ευθύνονται τα ΜΜΕ (tv) για την κακή σχολική επίδοση των μαθητών ? Η τηλεόραση πηγή γνώσεων Ενσωμάτωση της τηλεοπτικής κουλτούρας στην εκπαίδευση.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Η προσέγγιση της P. Greenfield Περίπου ότι και οι Hodge & Tripp Η τηλεόραση μέσο για την ενίσχυση της εκπαίδευσης Παραγωγή ειδικού εκπαιδευτικού τηλεοπτικού προγράμματος Εκπαιδευτική tv (π.χ. «Σουσάμι άνοξε») Πρόγραμμα που θα αποδομεί το «κανονικό» τηλεοπτικό πρόγραμμα Συνεργασία οικογένειας – σχολείου για τη χρήση ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων (Εκπαίδευση στα ΜΜΕ) Αδυναμίες Η εμπειρία από το «Σουσάμι άνοιξε» Η αποδόμηση ενισχύει τη δύναμη της τηλεόρασης Προβληματισμοί για την Εκπαίδευση στα ΜΜΕ Αναγκαίος ο κρατικός παρεμβατισμός

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΑΔΙΑΦΟΡΗΣ ΣΧΕΣΗΣ» Η προσέγγιση των Everett Dennis & Melvin DeFleur Τα ΜΜΕ σημαντικός φορέας κοινωνικοποίησης, αλλά η tv δεν ασκεί ιδιαίτερο ρόλο Οι αρνητικές συμπεριφορές που καταγράφονται (π.χ. Cultivation Analysis) δεν έχουν ως αιτία την tv ούτε και στην εκπαίδευση Π.χ. «Γιατί πολεμούσαμε» Η κριτική στην έρευνα του Blumer – ο ρόλος του κοινωνικού – πολιτισμικού περιβάλλοντος

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΙΣΧΥΡΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ» Προέλευση ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΙΣΧΥΡΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ» Προέλευση Προέρχονται από τη «Θεωρία του μέσου» (McLuhan, Postman, Baudrillard κ.ά.) Επικεντρώνονται κυρίως στο ρόλο της τηλεόρασης Δεν διερευνάται το περιεχόμενο αλλά ο το μέσο, η φόρμα

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΙΣΧΥΡΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ» Γενικές θέσεις ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ «ΙΣΧΥΡΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ» Γενικές θέσεις Η τηλεόραση καθορίζει ποια γνώση είναι σημαντική Η τηλεόραση επηρεάζει τον τρόπο μάθησης Η τηλεόραση επηρεάζει του σκοπούς της μόρφωσης Αξίες και κανόνες συμπεριφοράς γίνονται αυτοί της τηλεοπτικής επικοινωνίας Η σημασία της αρέσκειας-απαρέσκειας Η μάθηση ως ψυχαγωγία Πολυκειμενικότητα Δημιουργείται ανταγωνισμός σχολείου - τηλεόρασης

Εκδοχές των θεωριών της «ισχυρής επιρροής» Θεωρίες αρνητικής ισχυρής επιρροής (Postman, Baudrillard) Θεωρίες θετικής ισχυρής επιρροής

Θεωρίες αρνητικής ισχυρής επιρροής Postman Θέσεις H τηλεόραση επηρεάζει μέσω του «κρυφού περιεχομένου» Ευχάριστη μάθηση Όχι απομνημόνευση Μετατόπιση της εκπαιδευτικής γνώσης προς περιεχόμενα που εξεικονίζονται Αλλαγή του διδακτικού μοντέλου Η διοίκηση της εκπαίδευσης υιοθετεί το εξεικονισμό Οι εκπαιδευτικοί αντιδρούν Αδυναμίες Παρακάμπτει τη νοηματοδότηση Δεν διερευνά για ποιο λόγο γίνεται κυρίαρχη η τηλεόραση (εξαίρεση Baudrillard) Δεν αντικρούει τα δεδομένα περί μη επιρροής

Θεωρίες αρνητικής ισχυρής επιρροής Baudrillard Θέσεις Η κυριαρχία των ΜΜΕ συνεπάγεται την κυριαρχία της συμβολικής αξίας και των ομοιωμάτων στην εκπαίδευση Ως αποτέλεσμα προκύπτει η πολιτιστική ανακύκλωση στην εκπαίδευση Σημασία δεν έχει η αλήθεια αλλά ο συγχρονισμός και η ταχύτητα απόκτησης Αδυναμίες Τα ΜΜΕ δεν κυριαρχούν κατά τύχη ή λόγω τεχνολογικών αλλαγών Η εκπαίδευση έχει και πρακτικές λειτουργίες Η επίδραση της τηλεόρασης στην εκπαίδευση εξαρτάται από την κοινωνική δομή

Θεωρίες της θετικής ισχυρής επιρροής

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Τα ΜΜΕ, η εκπαίδευση και η μεταξύ τους σχέση δεν είναι διαχρονική αλλά διαμορφώνεται ιστορικά. Κεντρικό ρόλο παίζει η σχέση εργασίας-επικοινωνίας Βαθιά τομή στις οικονομίες τέλη 19ου αιώνα-εμφάνιση της εντατικής παραγωγής και της συμβολικής αξίας, κατ’ ανάγκη και των ΜΜΕ. Σήμερα η σχέση εκπαίδευσης-ΜΜΕ αλλάζει λόγω αλλαγής του συστήματος μαζικής παραγωγής- μαζικής κατανάλωσης.