Μεθοδολογία της Έρευνας στις Κοινωνικές Επιστήμες Ι & ΙΙ Μάθημα 15-16: Συνέντευξη

Συνέντευξη Στόχος η οργάνωση προφορικής επικοινωνίας συνεντευκτή-ερωτώμενου και Η συλλογή ενός αριθμού πληροφοριών πάνω σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο/θέμα Συνήθως πραγματοποιείται με δύο πρόσωπα αλλά μπορεί και να πραγματοποιηθεί και σε ομαδικό πλαίσιο.

Σκοποί συνέντευξης Ερευνητικός Διαγνωστικός Θεραπευτικός

Είδη συνέντευξης: Δομημένη και μη δομημένη Συνέντευξη σε βάθος ελεύθερη ή εστιασμένη Συνέντευξη σε βάθος Άμεση και έμμεση Επαναλαμβανόμενη συνέντευξη Κλινική συνέντευξη

Σύνταξη «οδηγού συνέντευξης»: α’ στάδιο: Προσδιορισμός του θέματος. Μετατροπή σκοπών της έρευνας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. β’ στάδιο: Διατύπωση και επεξεργασία ερωτήσεων ανάλογα με το είδος των ανθρώπων στους οποίους η συνέντευξη απευθύνεται (Κλειστές/ανοιχτές, άμεσες/έμμεσες, γενικές/συγκεκριμένες) γ’ στάδιο: Εκπαίδευση των συνεντευκτών (Δεξιότητες όπως η δυνατότητα ακρόασης, διατύπωση κα κατεύθυνση ερωτήσεων προϋποθέτουν εκπαίδευση) Δοκιμή οδηγού/σχεδίου συνέντευξης

Τι πρέπει να προσέξουμε γενικά στη διατύπωση ερωτήσεων Έναρξη με ευκολότερες και γενικότερες ερωτήσεις. Λογική αλληλουχία στη διατύπωση των ερωτήσεων Να μην υποβάλλουν μια συγκεκριμένη απάντηση στον/στην ερωτώμενο/η Αποφεύγουμε φράσεις που εμπεριέχουν διπλές και τριπλές ερωτήσεις Διατύπωση συγκεκριμένων ερωτήσεων Οι ερωτήσεις να είναι σαφείς, χωρίς διφορούμενες έννοιες Να μη δημιουργούν αναστολές στον/στην ερωτώμενο/η.

Διεξαγωγή συνέντευξης Εξασφάλιση συναίνεσης του ερωτώμενου (αντικείμενο έρευνας, υπεύθυνος οργανισμός, ανωνυμία, προσδοκίες, κίνητρα) Χρήση συσκευής ηχογράφησης (πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα) Το περιβάλλον της συνέντευξης (εξασφάλιση ιδιωτικού χαρακτήρα, λεπτομέρειες που επηρεάζουν τη διαδικασία) Πόσες συνεντεύξεις; πληροφοριακός κορεσμός

Σχέση μεταξύ συνεντευκτή και ερωτώμενου Διαδικασία αλληλεπίδρασης: πολύπλοκη. Ρόλοι στη συνέντευξη σημαντικό να διατηρηθούν: Συνεντευκτής ως ρυθμιστής. Να καμφθούν οι αντιστάσεις. Διαφορετικές αντιδράσεις των ερωτώμενων. Ανθρώπινη τάση ερωτώμενων να προβάλλουν επιθυμητά χαρακτηριστικά.

Οι μηχανισμοί άμυνας του Εγώ στη διάρκεια της συνέντευξης Άρνηση Εκλογίκευση Προβολή Απώθηση

Παράγοντες που βοηθούν να μιλήσει ο ερωτώμενος Η ευγένεια του συνεντευκτή Κλίμα εμπιστοσύνης, ενσυναίσθηση, «να μπεις στη θέση του άλλου» Η επιθυμία του ερωτώμενου να συμβάλλει στην αλλαγή μιας κατάστασης (ακόμα και αν ο ίδιος δεν έχει άμεση σχέση με την κατάσταση αυτή) Ανάγκη των ανθρώπων για επικοινωνία.

Δραστηριότητα Σε ζευγάρια πάρτε συνέντευξη η μια από την άλλη σε ένα από τα τέσσερα παρακάτω θέματα: α. Αναμνήσεις από κάποιες παιδικές σας διακοπές β. Λόγοι για τους οποίους επιλέξατε το αντικείμενο σπουδών σας γ. Σκέψεις για την κρίση Στη συνέχεια στοχασθείτε τις δυσκολίες που συναντήσατε είτε ως συνεντεύκτρια είτε ως ερωτώμενη.