Από την Τριλογία White Matter …matters! ΜΕΡΟΣ Γ Από τον Εγκέφαλο προς τον Εγκέφαλο Γ-α: Με έμφαση στην …κίνηση
Υποδιαίρεση νευρικών ινών στον Εγκέφαλο Συνδετικές ίνες Συνδέουν διαφορετικές περιοχές του φλοιού του ιδίου ημισφαιρίου (μακρές, βραχείες) Συνδεσμικές ίνες Συνδέουν ομόλογες περιοχές από τα δύο ημισφαίρια (μεσολόβιο) Προβλητικές ίνες Συνδέουν φλοιώδεις με υποφλοιώδεις περιοχές (λημνίσκοι, δεμάτια)
Συνδετικές επιμήκεις δεσμίδες
Προβλητικές ίνες: Έσω κάψα
Μεσολόβιο
Κεφάλαιο Γ1 Συνδέσεις Έξω-προσθίων πυρήνων
Θάλαμος Ι
Θάλαμος –πυρήνες 2 1. Πρόσθιοι, 2. Υπερμεσολόβια έλικα, 3. μαστίο, 4. μαστιοθαλαμική δεσμίδα, 5. έσω πυρήνες, 6. μετωπιαίος λοβός, 7+12. ωχρά σφαίρα, 8. υποθάλαμος, 9. κεντρικός πυρήνας 10. εμβολοειδής πυρήνας 11. δικτυωτός σχηματισμός 13. κερκοφόρος π., 14. κέλυφος
Thalamus - Προβλητικές 1.Έξω Ραχιαίος 2.Οπίσθιος » 3.βρεγματικός λοβός 4.Πρόσθιος κοιλιακός 5.έσω ωχρά σφαίρα 6.προκινητικός φλοιός 7.Έξω κοιλιακός 8.Άνω παρεγκεφ. Σκέλος 9.Θαλαμική δεσμίδα 10.Απαγωγοί ίνες προς το φλοιό 11.Πρόσθια κεντρ.έλιξ 13.κοιλ.οπίσθιος έξω 14.Λημνίσκος
Θάλαμος - Αντιστοιχία
Λειτουργίες των Βασικών Γαγγλίων Ραβδωτό Σώμα: Κέλυφος, κερκοφόρος πυρήνας (dorsal striatum) Επικλινής πυρήνας (ventral striatum) Ωχρά σφαίρα Διαιρείται σε έσω και έξω μοίρα Υποθαλάμιος πυρήνας (Στην υποθαλάμια χώρα, πίσω και έξω του υποθαλάμου) Μέλαινα ουσία Στο μέσο εγκέφαλο (δικτυωτό και συμπαγές τμήμα) Συμμετέχουν στη διαβάθμιση της μυϊκής δύναμης και σε συνεργασία με το Συνειρμικό Κινητικό φλοιό «αποφασίζουν» και οργανώνουν την αναγκαία ακολουθία γεγονότων. Το κέλυφος αποθηκεύει προπαρασκευασμένα κινητικά προγράμματα (Κινητικό κύκλωμα). Η κεφαλή του κερκοφόρου πυρήνα συμβάλλει στην εκμάθηση των κινήσεων (Γνωσιακό κύκλωμα). Ο επικλινής πυρήνας συμμετέχει στο Μεταιχμιακό κύκλωμα με τον κατώτερο προμετωπιαίο φλοιό, την ωχρά σφαίρα και τον έσω ραχιαίο πυρήνα θαλάμου (κινήσεις οδηγούμενες από το συναίσθημα, π.χ. μειδίαμα)
Λειτουργίες των Βασικών Γαγγλίων Η Ωχρά σφαίρα εξασφαλίζει την ομαλή επιτέλεση των κινήσεων με ανασταλτική δράση που ανταγωνίζεται τη διεγερτική δράση της παρεγκεφαλίδας. Η Μέλαινα ουσία παρέχει στο ραβδωτό σώμα ντοπαμίνη, μέσω συμπαγούς μοίρας (ανταμοιβή, εθισμός σε ουσίες - επικλινής πυρήνας) (κινητική λειτουργία). Η δικτυωτή μοίρα δέχεται προσαγωγούς από την ωχρά σφαίρα (μέσω του υποθαλάμιου πυρήνα) προωθώντας τις προς το θάλαμο
Κεφ. Β5. Νωτιαιοπαρεγκεφαλιδικά δεμάτια Οπίσθιο Από νευρομυϊκές ατράκτους και τενόντια όργανα. Ραχιαίος πυρήνας (VI, Clarke). Από κορμό και κάτω άκρα. Λεπτή ρύθμιση. Αχίαστο. Κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος Πρόσθιο. Από τενόντια όργανα κορμού και κάτω άκρων. Αδρή ρύθμιση. Μερικώς χιαζόμενο. Άνω παρεγκεφαλιδικό σκέλος. Κορμός και κάτω άκρα Άνω άκρα Σφηνοειδές – σφηνοειδοπαρεγκεφαλιδικό. Από νευρομυϊκές ατράκτους και τενόντια όργανα άνω άκρων. Λεπτή ρύθμιση. Σύναψη στο σφηνοειδή πυρήνα. Αχίαστο. Κάτω παρεγκεφαλιδικό σκέλος. Άνω (rostral). Από τενόντια όργανα άνω άκρων. Αδρή ρύθμιση. Αχίαστο. Άνω και κάτω παρεγκεφαλιδικά σκέλη. Πορεύεται μεταξύ προσθίου-οπισθίου.
Λοιπές προσαγωγές οδοί Τετραδυμο-παρεγκεφαλιδικό δεμάτιο. Οπτική – ακουστική οδός. Άνω σκέλος. Αχίαστο Αιθουσαιο-παρεγκεφαλιδικό δεμάτιο. Από (έσω) αιθουσαίο πυρήνα. Κάτω σκέλος. Αχίαστο. Φλοιογεφυρο-παρεγκεφαλιδική οδός. Από γεφυρικούς πυρήνες. Χιαζόμενη. Μέσο σκέλος. Δικτυωτο-παρεγκεφαλιδική οδός. Από μέσο και έξω δικτ. Πυρήνες προμήκους. Κάτω σκέλος
Κύτταρα παρεγκεφαλιδικού φλοιού
Αναρριχώμενες ίνες Από (ετερόπλευρους) κάτω ελαϊκούς πυρήνες Εισερχόμενες Ίνες Αναρριχώμενες ίνες Από (ετερόπλευρους) κάτω ελαϊκούς πυρήνες 1 ίνα πραγματοποιεί χιλιάδες συνάψεις με δενδρίτες ενός έως και 10 κυττάρων Purkinje. Όμως 1 κύτταρο Purkinje συνάπτεται (απευθείας) με μόνο 1 αναρριχώμενη ίνα Βρυώδεις ίνες Όλες οι άλλες 1 ίνα συνάπτεται με 1 κοκκώδες κύτταρο. Πολλές παράλληλες ίνες κοκκωδών κυττάρων απαιτούνται για την ενεργοποίηση ενός (ανασταλτικού!) νευρώνα Purkinje. Αμφότερες διεγείρουν “en passant” κάποιον ή κάποιους από τους κεντρικούς πυρήνες.
Δραστηριότητα λοιπών κυττάρων Δραστηριότητα λοιπών κυττάρων Αστεροειδή και καλαθοκύτταρα αναστέλλουν τα κύτταρα Purkinje που βρίσκονται εκτός της ακτίνας ενεργοποίησης («καθαρίζουν» τη δέσμη) Κύτταρα Golgi τερματίζουν τη δραστηριότητα των κοκκωδών κυττάρων και με τη σειρά τους αναστέλλονται από τα κύτταρα Purkinje (διατήρηση έντονης δραστηριότητας εντός της ακτίνας) Τα κύτταρα Purkinje αναστέλλουν εκλεκτικά 1 κεντρικό πυρήνα Οι νευράξονες των κεντρικών πυρήνων εξέρχονται από την παρεγκεφαλίδα ως απαγωγές ίνες
Παρεγκεφαλιδικοί πυρήνες
Συνδέσεις οροφιαίου πυρήνα (αρχαιο-παρ) Ίνες προς μέσο και άνω αιθουσαίο πυρήνα ελέγχουν τις κινήσεις των οφθαλμών Ίνες προς έξω αιθουσαίο πυρήνα ελέγχουν τη στάση και την ισορροπία μέσω του αιθουσαιονωτιαίου δεματίου (ευοδώνει τους εκτείνοντες, αναστέλλει τους καμπτήρες) Παρέχει ίνες προς το Δικτυωτό Σχηματισμό του Προμήκους
Παρεγκεφαλίδας απαγωγοί
Συνδέσεις σφαιροειδούς πυρήνα (παλαιο-παρ) Ερυθρός πυρήνας Δικτυωτός σχηματισμός (διάμεσος πυρήνας του Cajal) Έξω κοιλιακός πυρήνας του θαλάμου (;)
Συνδέσεις Εμβολοειδούς πυρήνα (παλαιο-παρ) Με Ερυθρό Πυρήνα Με Θάλαμο (Κεντρικός Πυρήνας της ενδοπεταλιακής ομάδας) και μέσω αυτού με ωχρά σφαίρα και ραβδωτό σώμα (βασικά γάγγλια)
Συνδέσεις Οδοντωτού Πυρήνα (νέο-παρ.) Συνδέσεις Οδοντωτού Πυρήνα (νέο-παρ.) Με Ερυθρό Πυρήνα Με Κοιλιακό Έξω πυρήνα του Θαλάμου (και δι΄ αυτού με κινητικό φλοιό και ωχρά σφαίρα)
Συμμετοχή Παρεγκεφαλίδας 2.Νωτιαιοπαρεγκεφαλιδικά δεμάτια 3.Φλοιογεφυρική οδός 4.Οδοντωτός πυρήνας 5.Έξω κοιλιακός πυρήνας θαλάμου 6.Προκεντρικός (συνειρμικός) κινητικός φλοιός 7.Πυραμιδική οδός με παράπλευρα προς παρεγκεφαλίδα 8.Γέφυρα 9.Εμβολοειδής πυρήνας 10.Κεντρικός πυρήνας του θαλάμου 11.Ραβδωτό σώμα 12.Οδοντωτός πυρήνας 13.Ερυθρός πυρήνας 14.Κεντρική καλυπτρική δεσμίδα 15. Ελαία (προς παρεγκεφαλίδα) 16.Ερυθρο – προμηκικό δικτυωτονωτιαίο δεμάτιο 17. Σφαιροειδής πυρήνας 18. Διάμεσος πυρήνας του Cajal 19. Έσω επιμήκης δεσμίδα (18-19)για συζυγείς κινήσεις οφθαλμών 20. Αιθουσαίοι πυρήνες 21. Δικτυωτός σχηματισμός 22. Αιθουσαιονωτιαίο δεμάτιο 23. Γεφυρικό δικτυωτονωτιαίο δεμάτιο 24. Οροφιαίος πυρήνας 24