Κειμενογλωσσολογία 11ο μάθημα

Κριτήρια κειμενικότητας (Beaugrande και Dressler 1981) Συνοχή, πληροφορητικότητα, συνεκτικότητα, προθετικότητα και περιστασιακότητα διακειμενικότητα, αποδεκτότητα. Τα κριτήρια αυτά θεωρούμε ότι συμβάλλουν στη συνειδητοποίηση του τρόπου οργάνωσης, σύστασης και κατανόησης ενός κειμένου, νοούμενου ΟΧΙ ως απλής συμπαράθεσης προτάσεων, αλλά ως ενότητας λόγου με λειτουργικό χαρακτήρα.

Διακειμενικότητα Διακειμενικότητα είναι η γνώση των χαρακτηριστικών άλλων ομοειδών κειμένων που ανακαλούν πομπός και δέκτης κατά την παραγωγή και ερμηνεία του. Συνδέοντας τη διακειμενικότητα με τα νοητικά σχήματα, μπορούμε να πούμε ότι κάθε κείμενο εντάσσεται μαζί με τα ομοειδή του σε μια ευρύτερη κατηγορία είδους λόγου (genre) η οποία συνοψίζεται σε και ενεργοποιείται ως νοητικό σχήμα.

Διακειμενικότητα Μεταξύ των συνηθέστερων και πιο αντιπροσωπευτικών ειδών λόγου (κειμενικών τύπων) είναι: η αφήγηση η περιγραφή η επιχειρηματολογία Τα είδη λόγου, ως κειμενικοί τύποι, αποτελούν αναπόσπαστα συστατικά μιας πολιτισμικής και γλωσσικής κοινότητας, κοινωνικές κατασκευές που εξυπηρετούν διαφορετικές κοινωνικές λειτουργίες και εξελίσσονται (π.χ. επιστολή).

Διακειμενικότητα Τα είδη λόγου έχουν διακριτικά (γλωσσικά και μακροδομικά) χαρακτηριστικά, ανάλογα με το σκοπό που καθένα επιδιώκει να πραγματοποιήσει: Π.χ. ένα λογοτεχνικό κείμενο (αισθητική απόλαυση) είναι άμεσα και εμφανώς διακριτό από μια επιστημονική περιγραφή (λογική τεκμηρίωση). Κάθε μέλος μιας κοινότητας, για να λειτουργεί αποτελεσματικά, πρέπει να γνωρίζει τις γλωσσικές και δομικές συμβάσεις των ειδών λόγου (πρβ. τεχνική περιγραφή Vs εξιστόρηση)

Parker, C.A. (2011) Conflict-dialogue pedagogies as learning opportunities for ethnocultural minority immigrant students. In C. Broom (Ed.), Citizen Education Research Network (CERN) Peer Review Collection 2011. Okanagan: Citizen Education Research Network, Comparative and International Education Society of Canada, Canadian Society for the Study of Education, 43-56. http://education.ok.ubc.ca/__shared/assets/2011CERNpeerCollecitons42738.pdf [ημερομηνία πρόσβασης: 20-04-2016]. Parker, C.A. (2012) Conflicts and ‘Canadian’ identities embedded in citizenship education: Diverse immigrant students’ experiences. In P. Cunningham & N. Fretwell (Eds.), Creating communities: Local, national and global, London: CiCe, 623-635. Parker, C.A. (2011) Conflict-dialogue pedagogies as learning opportunities for ethnocultural minority immigrant students. In C. Broom (Ed.), Citizen Education Research Network (CERN) Peer Review Collection 2011. Okanagan: Citizen Education Research Network, Comparative and International Education Society of Canada, Canadian Society for the Study of Education, 43-56. http://education.ok.ubc.ca/__shared/assets/2011CERNpeerCollecitons42738.pdf [ημερομηνία πρόσβασης: 20-04-2016]. Parker, C.A. (2012) Conflicts and ‘Canadian’ identities embedded in citizenship education: Diverse immigrant students’ experiences. In P. Cunningham & N. Fretwell (Eds.), Creating communities: Local, national and global, London: CiCe, 623-635. Διακειμενικότητα H αφήγηση χρησιμοποιείται συνήθως σε, παραμύθια, προσωπικές εξιστορήσεις, ιστορικές εξιστορήσεις, ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΡΕΠΟΡΤΑΖ κτλ. H περιγραφή χρησιμοποιείται συνήθως σε προσωπικές περιγραφές, τεχνικές περιγραφές, επιστημονικές/πληροφοριακές αναφορές κτλ. H επιχειρηματολογία χρησιμοποιείται συνήθως σε δοκίμια, κριτικές ανασκοπήσεις, αντιπαραθετικές συζητήσεις κτλ.

Δομή αφήγησης (Labov &Waletzky 1967) Μια ολοκληρωμένη αφήγηση αποτελείται από τα ακόλουθα συστατικά μέρη (Knapp & Watkins 1994):   Την περίληψη, η οποία προλογίζει το θέμα της ιστορίας, π.χ. «Έμαθες τι έγινε χτες στη συναυλία;», «Έχεις ακούσει την ιστορία με το δράκο;». Τον προσανατολισμό, όπου δίνονται πληροφορίες υποδομής σχετικά με τι έκανε ποιος και πότε, π.χ. «Πριν πολλά πολλά χρόνια κοντά σ’ ένα κάστρο ήταν ένας δράκος. Στο κάστρο ζούσε μια πριγκίπισσα με το βασιλιά πατέρα της και τη βασίλισσα μητέρα της». Την εξέλιξη της δράσης, όπου τα συμβάντα της ιστορίας διατάσσονται σε μια χρονική ακολουθία και δίνεται έτσι απάντηση στο ερώτημα «και μετά τι έγινε;». Π.χ. «Ο δράκος ένιωθε μοναξιά, γι’ αυτό πήγε και την απήγαγε. Είδε όμως πόσο πολύ λυπημένη ήταν και έκανε κάτι πολύ συγκινητικό: Καθώς κοιμόταν, τη σήκωσε απαλά και την επέστρεψε στο κάστρο».

Δομή αφήγησης Την αξιολόγηση, η οποία υπάρχει διάσπαρτη κατά την εξιστόρηση των γεγονότων και δείχνει τη σημασία τους (τις στάσεις και τα συναισθήματα του αφηγητή προς αυτά). Στο παράδειγμά μας ο επιτατικός προσδιορισμός του «λυπημένη» («πόσο πολύ») αποτελεί εσωτερικό σχολιασμό μέσω του οποίου υποδηλώνεται ότι η πράξη του δράκου δεν ήταν καθόλου σωστή. Το κλείσιμο, όπου επιχειρείται η μετάβαση από τον παρελθοντικό κόσμο της ιστορίας στον παροντικό κόσμο της συνομιλίας με γενικές παρατηρήσεις ή γενικότερα συμπεράσματα. Στο παράδειγμά μας το κλείσιμο θα μπορούσε να έχει ως εξής: «Για να είναι λοιπόν ομαλή η συνύπαρξη μ’ έναν άνθρωπο, πρέπει να μένει κοντά μας με τη θέλησή του και όχι να τον κρατάμε με τη βία».

Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών για το γλωσσικό μάθημα Από τη λέξη και τη μορφολογία της στην πρόταση και τη σύνταξή της στο κείμενο και τη σύστασή του στην ιδεολογική συγκρότηση του κειμένου και τη σύλληψή του ως μέσο κατασκευής ταυτοτήτων

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!