Μονεμβασιά, «Το Πέτρινο Καράβι»- Μνημείο Βυζαντινού Πολιτισμού Μονεμβασιά, «Το Πέτρινο Καράβι»- Μνημείο Βυζαντινού Πολιτισμού 3ο ΓΕΛ ΚΟΡΩΠΙΟΥ Σχολικό Έτος 2016-2017 Β΄ Λυκείου Υπεύθυνες Καθηγήτριες: Αλεξάτου Αμαλία Παππά Μαρία

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ: ΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΚΑΡΑΒΙ

Ο Τόπος Η Μονεμβασία ή Μονεμβασιά ή Μονοβάσια, γνωστή στους Φράγκους ως Μαλβαζία, είναι μια μικρή ιστορική πόλη στη νοτιοανατολική ακτή της Πελοποννήσου στο Νομό Λακωνίας. Είναι κτισμένη πάνω σε ασβεστολιθικό βράχο περίπου 20 ναυτικά μίλια από το ακρωτήριο Μαλέας. Ο βράχος έχει μήκος 1,5 χιλιόμετρο, μέγιστο πλάτος 600 μέτρα και μέγιστο ύψος 198,5 μέτρα. Γύρω από τους γκρεμούς υπάρχει στενή λωρίδα ξηράς.

Η κορυφή του είναι ομαλή και κεκλιμένη Η κορυφή του είναι ομαλή και κεκλιμένη. Από τον Στράβωνα και τον Παυσανία μαθαίνουμε ότι η μορφή που είχε στα αρχαία χρόνια πρέπει να ήταν παρόμοια με τη σημερινή καθώς οι γεωλογικές μεταβολές τις τελευταίες χιλιετίες είναι μικρές, όπως αυτές που προκλήθηκαν από σεισμό του 365μ.Χ. Σήμερα συνδέεται με τη ξηρά με γέφυρα, στην οποία υπάρχει άνοιγμα για να περνούν βάρκες. Στην κορυφή του βράχου βρίσκεται η Πάνω Πόλη και η Κάτω Πόλη βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του βράχου. .

Η Καστροπολιτεία Μπαίνοντας στην πόλη αριστερά βρίσκεται το σπίτι του ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσου. Στη συνέχεια ο κεντρικός δρόμος με το βυζαντινό καλντερίμι οδηγεί προς την Κεντρική Πλατεία με το παλαιό κανόνι και την Εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού .Είναι μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, μήκους 40 μ. και πλάτους 26. Χτίστηκε πιθανότατα παράλληλα με την ίδρυση της πόλης κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο και είναι η παλαιότερη εκκλησία του κάστρου.

Απέναντι βρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο της Μονεμβασιάς Απέναντι βρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο της Μονεμβασιάς. Πρόκειται για ένα διατηρητέο τζαμί του 16ου αιώνα όπου υπήρξε ναός, τζαμί, μονή καπουτσίνων, πάλι τζαμί, φυλακές, καφενείο και σήμερα μουσείο. Τα ευρήματα είναι λίθινα γλυπτά που προέρχονται από το ναό της Αγίας Σοφίας και κεραμικά μικροαντικείμενα καθημερινής χρήσης που ανάγονται από τα τέλη του 12ου αιώνα έως την όψιμη περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Μετά από μία ανηφορική διαδρομή ο επισκέπτης φτάνει στην επάνω πόλη, τον «Γουλά»,που αναπτύχθηκε στο κεκλιμένο πλάτωμα που υπάρχει στην κορυφή του βράχου. Κατά την περίοδο της ακμής της αποτελούσε χώρο κατοικίας των πλουσίων, στρατιωτικών και αριστοκρατικών οικογενειών. Έπαψε ουσιαστικά να είναι πόλη το 1690. Το μόνο διατηρημένο κτήριο είναι η Αγία Σοφία που διαθέτει ένα θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο. Στο Κάστρο υπάρχουν 40 εκκλησίες, μεταξύ των οποίων της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας, της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Κρητικιάς, του Αγίου Νικολάου, καθώς και εργαστήριο και μουσείο αργυροχρυσοχοΐας.

Στο Κάστρο υπάρχουν 40 εκκλησίες, μεταξύ των οποίων της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας, της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Κρητικιάς, του Αγίου Νικολάου, καθώς και εργαστήριο και μουσείο αργυροχρυσοχοΐας.

Μονεμβασιά: Τα μονοπάτια της Ιστορίας

Στην κοσμοπολίτικη μεσαιωνική πόλη της Μονεμβασιάς οι ναοί, ορθόδοξοι και καθολικοί, αποτελούσαν εκτός από τόπους λατρείας, σημείο συνάντησης των κατοίκων και δείγματα ακμής, αίγλης και πλούτου. Αρχείο του 19ου αιώνα αναφέρει 33 εκκλησίες, από τις οποίες σήμερα σώζονται 26. Αρκετές σε ερειπιώδη κατάσταση, άλλες κρυμμένες σε αυλές και υπόγεια κατοικιών, ενώ λίγες είναι αυτές που λειτουργούν ακόμη ως εκκλησίες. Από την μεγαλόπρεπη Αγία Σοφία στην κορυφή του βράχου, ως το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων σε φυσική κοιλότητα του βράχου, οι εκκλησίες προσθέτουν χρώμα και γραφικότητα στην έτσι κι αλλιώς μαγευτική καστροπολιτεία.

Στην κοσμοπολίτικη μεσαιωνική πόλη της Μονεμβασιάς οι ναοί, ορθόδοξοι και καθολικοί, αποτελούσαν εκτός από τόπους λατρείας, σημείο συνάντησης των κατοίκων και δείγματα ακμής, αίγλης και πλούτου. Αρχείο του 19ου αιώνα αναφέρει 33 εκκλησίες, από τις οποίες σήμερα σώζονται 26. Αρκετές σε ερειπιώδη κατάσταση, άλλες κρυμμένες σε αυλές και υπόγεια κατοικιών, ενώ λίγες είναι αυτές που λειτουργούν ακόμη ως εκκλησίες. Από την μεγαλόπρεπη Αγία Σοφία στην κορυφή του βράχου, ως το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων σε φυσική κοιλότητα του βράχου, οι εκκλησίες προσθέτουν χρώμα και γραφικότητα στην έτσι κι αλλιώς μαγευτική καστροπολιτεία.

Ναός Ελκομένου Χριστού Τρίκλιτος καμαροσκέπαστος ναός με τρούλο στην κεντρική πλατεία της Κάτω Πόλης. Κτίστηκε τον 6ο ή 7ο αιώνα, φτάνοντας στη σημερινή μορφή και μέγεθός του το 1697, μετά από διαδοχικές επισκευές. Γιορτάζει τη Μεγάλη Πέμπτη και είναι η μοναδική εκκλησία που φέρει αυτό το όνομα, προερχόμενο από εικονογραφικό τύπο που παριστάνει τον Ιησού στην πορεία του προς το Γολγοθά. Στη νοτιανατολική πλευρά του ναού, στο παλαιό παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη, φυλάσσεται η εικόνα της Σταύρωσης του β' μισού του 14ου αιώνα, που θεωρείται αριστούργημα της Παλαιολόγειας τέχνης. Η εικόνα εκλάπη το 1979 και βρισκόταν μέχρι το 2011 στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, οπότε και επέστρεψε πανηγυρικά στη Μονεμβασιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εκκλησία δεν μετατράπηκε ποτέ σε τζαμί από τους Τούρκους.

Παναγία Μυρτιδιώτισσα ή Κρητικιά Μονόχωρος τρουλαίος ναός της περιόδου της Β Ενετοκρατίας (1690-1715).Βρίσκεται σε κεντρικό σημείο του οικισμού της Κάτω Πόλης, δίπλα στο ναό του Ελκόμενου Χριστού. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση στο εσωτερικό του ναού φυλασσόταν η εικόνα της Παναγίας των Μυρτιδίων ή Μυρτιδιώτισσας, η λατρεία της οποίας συνδεόταν με τα γειτονικά Κύθηρα. Ονομάζεται και Παναγία Κρητικιά, καθώς σχετίζεται με τη συνοικία των Κρητών προσφύγων της Μονεμβασιάς. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο που κοσμεί το ναό αποτελείται από τμήματα του παλιού τέμπλου του Ναού του Ελκόμενου Χριστού, που μεταφέρθηκαν εκεί στις αρχές του 20ου αιώνα.

Παναγία Χρυσαφίτισσα Οκταγωνικός τρουλαίος ναός που δεσπόζει στη μεγάλη Τάπια της Κάτω Πόλης. Κτίστηκε την περίοδο της Α' Τουρκοκρατίας, πιθανώς στη θέση παλαιότερου ναού. Η ίδρυση της εκκλησίας συνδέεται με την μετάσταση  της εικόνας της Παναγίας από το χωριό Χρύσαφα, κοντά στη Σπάρτη. Η εικόνα βρέθηκε με ανεξήγητο τρόπο στο ναό και από εκείνη τη μέρα στο σημείο αυτό αναβλύζει πόσιμο νερό. Αργότερα εκεί χτίστηκε και το παρεκκλήσιο της Εύρεσης. Η εικόνα είναι συνδεδεμένη με πολλά θαύματα και το νερό, που ονομάζεται "αγίασμα Χρυσαφιτίσσης" θεωρείται πως είναι ιαματικό. Η μνήμη της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας γιορτάζεται μια εβδομάδα μετά την Κυριακή του Θωμά, με την εντυπωσιακή λιτανεία της εικόνας της στα καλντερίμια της πόλης. Είναι ναός που αξίζει να τον επισκεφτεί κάθε επισκέπτης της Μονεμβασιάς.

Ναός Αγίας Σοφίας στην Άνω Πόλη Πρόκειται για το σημαντικότερο μνημείο της Μονεμβασιάς. Κτισμένη το 12ο αιώνα, δεσπόζει στη  βόρεια πλευρά του απόκρημνου βράχου. Ανήκει στον τύπου του σύνθετου ή ηπειρώτικου οκταγωνικού και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το καθολικό της Μονής Δαφνίου και τον Όσιο Λουκά. Ο γλυπτός διάκοσμος του ναού ανάγεται στον 12ο και 13ο αι. Ο Ναός ήταν αφιερωμένος αρχικά στην Παναγία Οδηγήτρια και μετονομάστηκε σε Αγία Σοφία μετά τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους, καθώς θεωρήθηκε πιστό αντίγραφο του ομώνυμου ναού της Κωνσταντινούπολης. Οι Οθωμανοί το μετέτρεψαν σε τζαμί. Ο Ναός λειτούργησε ως καθολικό μονής αφιερωμένα στη Madonna del Carmine. Το 1958 το μνημείο αναστηλώθηκε από τον Ευστάθιο Στίκα, ενώ σήμερα εκτελούνται εργασίες στερέωσης και αποκατάστασής του, ώστε να είναι πάλι επισκέψιμο για το κοινό.

Συμμετέχοντες μαθητές: Παναγιωτακόπουλος Ιωάννης Ρουμελιώτη Γεωργία Χοτζάι Μπεσιόνα Χατζημητάκου Άννα Χατζηαλεξάνδρου Ιωάννης-Χρυσοβαλάντης Μοσχοπούλου Μαρία ΜεμούσιΝταγιάνα Καμαργιάννης – Βασιλείου Παναγιώτης Κατσίκης Παναγιώτης Σέχου Σωτήρη Γεωργοπούλου Χριστίνα Γεωργακούλα Αναστασία Καραγιοβάννη Ματένια Καρκαλέτσος Δημήτριος Λέκκας Σπυρίδων Καψάλη Αγγελική Καψάλη Ελένη Κατσουλοπούλου Αικατερίνη ΠαντελίουΓεώργία Πλατσατούρα Χρυσούλα Ξενόπουλος Μάριος Τσομάνι Στεφανία Χρονόπουλος Παναγιώτης-Αναστάσιος  

Τέλος