Published Online: April 2, 2015 Circulating tumor DNA and CT monitoring in patients with untreated diffuse large B-cell lymphoma: Α correlative biomarker study Mark Roschewski, ET AL. The Lancet OncolOGY Published Online: April 2, 2015 Μαρία Μουρατίδου Ιατρικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Βιοδείκτης Βιολογικό μόριο που ανιχνεύεται και ταυτοποιείται σε συγκεκριμένη ασθένεια και βοηθά στην: Αξιολόγηση βαθμού σοβαρότητας Πρόγνωση Ανταπόκριση στη θεραπεία Αρωγή στη λήψη απόφασης για την κατάλληλη περίοδο επέμβασης Ιδανικός Βιοδείκτης

Καταγωγή και Ιεραρχική εξέλιξη των αιμοποιητικών κυττάρων Καταγωγή και Ιεραρχική εξέλιξη των αιμοποιητικών κυττάρων

Λέμφωμα Nόσος από κακοήθη λεμφοκύτταρα που συσσωρεύονται στους λεμφαδένες Στο αίμα ή διήθηση άλλων οργάνων (ΓΕΣ, δέρμα, οστά, ΚΝΣ) Διάκριση σε: Λέμφωμα Hodgkin (HL) Λέμφωμα non-Hodgkin (NHL) Κύτταρα Reed-Sternberg (RS)

Επίπτωση του NHL Howlader N et al. SEER Cancer Statistics Review, 1975-2012, National Cancer Institute http://seer.cancer.gov/csr/1975_2012

Τύποι NHL

Διάχυτο από μεγάλα Β κύτταρα λέμφωμα

Διάχυτο από μεγάλα Β κύτταρα λέμφωμα Υψηλής κακοήθειας (“επιθετικό”) Γονίδιο BCL-6, χρωμόσωμα 3q27 (BCL-2=20%) Αμοιβαία διαμετάθεση μεταξύ γονιδίου που κωδικοποιεί ανοσοσφαιρίνη (Ιg) με πρωτο-ογκογονίδιο

Επέκταση DLBCL

Ann Arbor staging system Σταδιοποίηση DLBCL Ann Arbor staging system

Θεραπεία Χημειοθεραπεία ± Ακτινοθεραπεία Σε προσβολή ΚΝΣ Υποτροπή Ριτουξιμάμπη + CHOP (R-CHOP) Ετοποσίδη + R-CHOP (R-EPOCH) Σε προσβολή ΚΝΣ Ενδορραχιαία ή συστηματικά μεθοτρεξάτη Υποτροπή ESHAP ή R-ICE Αυτόλογη/Αλλογενής μεταμόσχευση

Παρακολούθηση CT/PET scan Μετά την υποτροπή (40%) δυσμενής έκβαση Έκθεση σε ακτινοβολία Κόστος Ανακριβείς Μετά την υποτροπή (40%) δυσμενής έκβαση

Σκοπός Μελέτης Can circulating tumor DNA (ctDNA) encoding the clonal immunoglobulin gene sequence be detected in the serum of patients with DLBCL and be used to predict clinical recurrence after treatment?

Εισαγωγή Υποτροπή = αποτέλεσμα ελάχιστης υπολειπόμενης νόσου Απόπτωση + νέκρωση νεοπλασματικών κυττάρων = ctDNA next-generation sequencing βάση μοναδικής αλληλουχίας Ig γονιδίου Ανίχνευση Ποσοτικοποίηση

Σχεδιασμός Μελέτης Αναδρομική μελέτη ctDNA 3 πρώτης γραμμής πρωτόκολλα EPOCH (+/- rituximab) σε περίοδο 20 ετών

Κριτήρια επιλογής Διάγνωση DLBCL χωρίς στοιχεία νωθρής ιστοπαθολογίας Απουσία προηγούμενης θεραπείας - τεστ εγκυμοσύνης Φυσιολογικές εργαστηριακές τιμές Stage II τουλάχιστον Stage I DLBCL μεσοθωρακίου HIV

Κριτήρια αποκλεισμού Άλλες συστηματικές κακοήθειες Σοβαρή λοίμωξη Πρόσφατο ΕΜ (εντός 1 έτους) Ανεπαρκής καρδιακή λειτουργία (ΚΕ < 40%)

Συλλογή και banking των δειγμάτων Πριν τη θεραπεία Πριν από κάθε κύκλο Τέλος θεραπείας Κάθε σταδιοποιημένη εκτίμηση για ανάλυση αποτελεσμάτων 10 ml-> φυγοκέντρηση, 1ml σε ependorf και Θ όχι <-20oC

Εκτίμηση με ολόσωμο CT scan Πριν τη θεραπεία Μετά από τον 2ο ή 4ο κύκλο Μετά τον τελευταίο κύκλο Παρακολούθηση: Κάθε 3 μήνες το 1ο έτος Κάθε 4 μήνες το 2ο έτος Κάθε 6 μήνες το 3ο έτος Μία φορά το 4ο και 5ο έτος >5 έτη μία φορά το έτος ΚΕ και δείγμα ορού

Τελικοί προσδιορισμοί τιμών ctDNA Στατιστική Ανάλυση Χρήση βασικών μοντέλων και μεθόδων Ενδιάμεσες αναλύσεις (interim) Ανάλυση περιόδου παρακολούθησης (surveillance) Ευαισθησία Ειδικότητα +/- προγνωστική αξία Τελικοί προσδιορισμοί τιμών ctDNA Κλινική εξέλιξη νόσου

Αποτελέσματα

Ποσοτικοποίηση ctDNA Σημαντική σχέση συγκέντρωσης ctDNA πριν τη θεραπεία και φορτίο νόσου ctDNA και κύκλοι θεραπείας

Αποτελέσματα ενδιάμεσων αναλύσεων (1) 15 εξέλιξη (14 ταχεία) 17 εξέλιξη (7 ταχεία)

Αποτελέσματα ενδιάμεσων αναλύσεων (2) Ανιχνεύσιμες τιμές ctDNA κατά την ενδιάμεση φάση: + προγνωστική αξία -> 62,5% - προγνωστική αξία -> 79,8 % Ευαισθησία -> 46,9% Ειδικότητα -> 88,2%

Αποτελέσματα ομάδας παρακολούθησης (1) 15 ανιχνεύσιμα επίπεδα ctDNA προ κλινικής εκδήλωσης

Αποτελέσματα ομάδας παρακολούθησης (2) Ανιχνεύσιμες τιμές ctDNA κατά τη φάση παρακολούθησης: + προγνωστική αξία -> 88,2 - προγνωστική αξία -> 97,8% Ευαισθησία -> 88,2% Ειδικότητα ->97,8% Ανίχνευση ctDNA κατά ΜΟ 3,5 μήνες προ κλινικής υποτροπής

Συζήτηση …1 ctDNA στην φάση παρακολούθησης ctDNA στην ενδιάμεση φάση Ταυτοποίηση ασθενών αυξημένου ρίσκου υποτροπής προ κλινικής εξέλιξης > ευαισθησία από CT < φορτίο νόσου μετά την υποτροπή ctDNA στην ενδιάμεση φάση Πιθανός βιοδείκτης ασθενών >πιθανότητα υποτροπής

Συζήτηση …2 Μακροχρόνια ύφεση -> μη ανιχνεύσιμο ctDNA 1000 δείγματα με 2 θετικά Όριο ανίχνευσης Αδυναμία επιβεβαίωσης σε επανεξέταση 7 ασθενείς επιθετική νόσο σε EoT και χωρίς ανίχνευση ctDNA: 5 εστιακή νόσο σε EoT 1 δεν είχε δείγμα προ υποτροπής 1 υποτροπή με μετάλλαξη σε άλλο κλώνο

Πιθανές ερευνητικές χρήσεις Πιθανές ερευνητικές χρήσεις Ενδιάμεση φάση θεραπείας Έλεγχος νέων φαρμάκων παράλληλα με μοριακή ανταπόκριση Ανίχνευση και καταγραφή ποικιλίας μεταλλάξεων ctDNA PET scan Ανταπόκριση (risk adoptive treatment)

Συμπεράσματα Ανίχνευση ctDNA -> αυξημένος κινδυνος υποτροπής Μη επεμβατική και συχνά επαναλαμβανόμενη Ιδανικός βιοδείκτης Εναλλακτικά ή επιπρόσθετα τωρινών απεικονιστικών μεθόδων

Ευχαριστω για την προσοχη σασ Circulating tumor DNA and CT monitoring in patients with untreated diffuse large B-cell lymphoma: Α correlative biomarker study Ευχαριστω για την προσοχη σασ Μαρία Μουρατίδου Ιατρικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων