ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΧΟΡΟΣ

ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΌΜΩΣ Ο ΧΟΡΟΣ; Ο χορός είναι μορφή καλλιτεχνικής και αθλητικής έκφρασης η οποία γενικά αναφέρεται στην κίνηση του σώματος, συνήθως ρυθμική και σύμφωνη με τη μουσική. Είναι ένας τρόπος επικοινωνίας μέσω του σώματος. Έτσι μπορούν να εκφραστούν διάφορα συναισθήματα.

Η ιστορία του Σύγχρονου Χορού Ο σύγχρονος χορός είναι ένα είδος το οποίο διαπραγματεύεται συστήματα και μεθοδολογίες φερμένες από τον Μοντέρνο χορό, τον Μεταμοντέρνο χορό αλλά και τον κλασικό χορό. Οι βασικές αρχές του σύγχρονου χορού είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τα φυσικά φαινόμενα όπως η βαρύτητα, η ταλάντωση, η πτώση, η επαναφορά, η ισορροπία κ.α. Ο τρόπος με τον οποίο ο χορευτής θα χρησιμοποιήσει την ενέργεια του παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στο αποτέλεσμα. Πρωτοπόροι του σύγχρονου χορού είναι οι Isadora Duncan, Horis Humphrey, Martha Graham, Rudolph von Laban, Jose Limon. Μερικοί από αυτούς έχουν δημιουργήσει τα δικά τους συστήματα και μεθοδολογίες διδασκαλίας.

ΑΣ ΓΝΩΡΙΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΣ … Η Ισιδώρα Ντάνκαν υπήρξε χορεύτρια και θεωρείται από πολλούς σαν η μητέρα του σύγχρονου χορού. Υπήρξε γνωστή και σαν "ξυπόλητη χορεύτρια". Η χορογραφία της είναι εμπνευσμένη από την αρχαία ελληνική χορογραφία.

Jose Limon Ο Χοσέ Λιμόν απ’ τους σημαντικότερους θεμελιωτές του σύγχρονου χορού, ριζοσπαστικοποίησε δραστικά την έως τότε ισχύουσα άποψη για το χορό. Έδωσε στο χορό ένα στιλ ρωμαλέο και αρρενωπό, γεμάτο πάθος, ελευθερία αλλά και κομψότητα. Η τεχνική του και το ιδιαίτερο στιλ του έγινε σημείο αναφοράς για τον μοντέρνο χορό και διδάσκεται σήμερα σε πάνω από διακόσια πανεπιστήμια και ακαδημίες χορού σε όλον τον κόσμο.

ΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΧΟΡΟΣ Ο Μοντέρνος και Σύγχρονος χορός αναφέρεται στο είδος αυτού του χορού που έπεται του κλασικού. Στις αρχές του πρηγούμενου αιώνα η ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί καλλιτεχνικά, άρα και χορευτικά, με πιο αυθεντικό, φυσικό και λειτουργικό τρόπο τον οδήγησε σε κινητικά πρότυπα πιο κοντά στην καθημερινή κι ελεύθερη κίνηση μακρυά από αυστηρές νόρμες και κανόνες, όπως αυτά του μπαλέτου

HIP HOP Το χιπ χοπ  είναι ένα κίνημα υποκουλτούρας που σχηματίστηκε στις αρχές του 1970 από την αφροαμερικάνικη και πουερτορικανή νεολαία του νότιου Μπρονξ της Νέας Υόρκης.Έγινε ευρύτερα γνωστό στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ στη δεκαετία του 2000 έγινε το πιο δημοφιλές είδος μουσική στον κόσμο. Χαρακτηρίζεται από τέσσερις ξεχωριστές εκδηλώσεις κουλτούρας: μουσική rap (λεκτικά), Djing (ακουστικά), b-boying (σωματικά) και γκράφιτι (οπτικά). Αν και συνεχίζει να αναπτύσσει πολλά στυλ παγκοσμίως, αυτοί είναι οι τέσσερις ακρογωνιαίοι λίθοι που προσφέρουν συνοχή στον όρο χιπ χοπ.

Break Dance To Break dance ή αλλιώς B-boying είναι ένα είδος του χορού που περιέχεται στο Street Dance και δημιουργήθηκε στην Νέα Υόρκη από νέους Αφροαμερικανούς και Λατίνους την δεκαετία του 1970.Για να κερδίσει την προσοχή και την δημοτικότητα στα μέσα ενημέρωσης,ο χορός αυτός εξαπλώθηκε παγκοσμίως στην Νότια Κορέα,στην Αγγλία,στην Γερμανία,στην Γαλλία,στην Ρωσία και την Ιαπωνία.Το Break dance αποτελείται από τέσσερα βασικά στοιχεία:το toprock,downrock,power moves και freezes.O χορός αυτός περιέχει Χιπ χοπ και breakbeats παρ' ότι οι σύγχρονες τάσεις επιτρέπουν μια πιο ευρύτερη ποικιλία μουσικής. Ένας επαγγελματίας χορευτής ονομάζεται b-boy ή b-girl ή breaker.Ωστόσο,ο όρος "Break dance" χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον χορό "B-boying" και το "breaking" όπου αυτοί είναι και οι αρχικοί του όροι.Εξάλλου αυτολυς τους όρους προτίμάν να τους χρησιμοποιούν από την πλειοψηφία των επαγγελματιών

Αθανασία Γιάνναρου Άννα Τσεμπελή

Παραδοσιακοί χοροί Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο χορός είναι δώρο των θεών προς τον άνθρωπο.

Οφέλη παραδοσιακών χορών στα παιδιά  Δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά να εκδηλώσουν τη ζωντάνια τους, να σύρουν το χορό, να νιώσουν τη χαρά της δημιουργικής έκφρασης, να τραγουδήσουν, να συγκινηθούν, να αποκτήσουν σχέση με την ελληνική μουσική και το τραγούδι. Ο παραδοσιακός χορός είναι φυσική κίνηση και γι’ αυτό αποτελεί μια εξαιρετική φυσική άσκηση για το σώμα και το πνεύμα ενός παιδιού.

Διδάσκει την περηφάνια και την απογείωση, ενώ με την αναβίωση των ηθών, εθίμων και συνηθειών της λαϊκής μας παράδοσης γίνεται το μέσο που συνδέει το παρελθόν και την ιστορία με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Η διδασκαλία των παραδοσιακών χορών πέρα από τη λαογραφική και πολιτιστική αξία που έχει, αναφέρεται στην ψυχοκινητική ανάπτυξη ενός παιδιού, την καλή του ισορροπία, τη σωματική άσκηση, την αισθητική του καλλιέργεια, την κοινωνικοποίησή του, την καλή συνεργασία και το πνεύμα ομαδικότητας που αναπτύσσεται στους κόλπους της ομάδας.

Η ονομασία κάθε χορού προκύπτει: α) από την ονομασία της περιοχής που χορεύεται β) από τα λόγια του τραγουδιού που συνοδεύουν το χορό γ) από την τοποθέτηση των χορευτών δ) από τη λαβή των χεριών ε) από κάποια αντικείμενα που χρησιμοποιούνται (πχ μαντίλι).

ΚΕΡΚΥΡΑ – ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ Χορεύεται στην Κέρκυρα από γυναίκες που κρατούν μεγάλα μαντήλια, τα οποία μετακινούν δεξιά και αριστερά όταν σταυρώνουν αντίστοιχα τα πόδια. Οφείλει την ονομασία του στα λόγια του τραγουδιού τα οποία τον συνοδεύουν: « Κάτω στον Άη Γιώργη στο κρύο το νερό σκοτώσαν τον Γιαννάκη τον ακριβό υιό…» Όλα τα βήματα είναι ισόχρονα και η λαβή είναι από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω.

Λευκάδα- Μπάλος Χορός ελληνικής καταγωγής με πανάρχαια ελληνικά  Χορός ελληνικής καταγωγής με πανάρχαια ελληνικά στοιχεία κι ένας από τους πιο γνωστούς ελληνικούς λαϊκούς νησιώτικους χορούς στην Ελλάδα. Η λέξη μπάλος στα λατινικά είναι δανεισμένη από την ελληνική γλώσσα, προερχόμενη από το ελληνικό ρήμα βαλλίζω. Η μελωδία του μπάλου είναι γενικά χαρούμενη και λυρική.  Χορεύεται συνήθως από ζευγάρια κι ενσωματώνει όλα τα στοιχεία του φλερτ.

Ικαριώτικος O Ικαριώτικος είναι ένας ιδιαίτερα γνωστός σε όλη την Ελλάδα, νησιώτικος, παραδοσιακός χορός και το τραγούδι που τον συνοδεύει, με καταγωγή τους την Ικαρία. 1) ο αυθεντικός Ικαριώτικος που χορεύουν οι Ικαριώτες στα παραδοσιακά πανηγύρια τους. 2)Το τραγούδι "Ικαριώτικος" (Η αγάπη μου στην Ικαριά). Σύγχυση δημιουργείται συχνά μεταξύ των δύο εκδοχών. Πολύς κόσμος πιστεύει ότι το τραγούδι "Η αγάπη μου στην Ικαριά" είναι ο παραδοσιακός Ικαριώτικος χορός, το οποίο είναι ανακριβές.

Ρόδος- Σούστα Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες ενώ τα βασικά βήματα είναι 6. Πήρε το όνομά του από το ιταλικό susta(=ελατήριο) γιατί κατά τη διάρκεια του χορού γίνεται ένα σουστάρισμα του σώματος, μία αναπήδηση.

Κρήτη- Συρτός  Ο χορός είναι ήρεμος και παραλλάζει ανάλογα με τη διάθεση της συντροφιάς ή του οργανοπαίκτη. Χορεύεται σε ανοικτό κύκλο από άνδρες και γυναίκες. Στην Κρήτη τον λένε και χορό της αγάπης επειδή αποδίδεται με χάρη και «λεπτοφιγουράτη μελαγχολία».

Κρήτη- Πεντοζάλι Ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών. Στις μέρες μας αποδίδεται από άνδρες και γυναίκες, παλαιότερα όμως χορευόταν μόνον από άνδρες. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, ο χορός έλαβε τη σημερινή μουσικοχορευτική μορφή και ονομασία του την περίοδο της Επανάστασης του Δασκαλογιάννη στα 1770-71 και αποκτώντας συμβολισμούς στην ονομασία, το βηματισμό και τη μουσική του.

Ονομάστηκε πεντοζάλι, και όχι πεντοζάλης, γιατί συμβολίζει το πέμπτο ζάλο (δηλαδή βήμα), όπως ειπώθηκε η θεωρούμενη πέμπτη κατά σειρά ελπίδα των Κρητικών για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και όχι γιατί έχει πέντε βήματα. Έχει δέκα βήματα, σε ανάμνηση της 10ης Οκτωβρίου του 1769, οπότε λήφθηκε η απόφαση των Σφακιανών για την πραγματοποίηση της επανάστασης, και η μουσική του αποτελείται από δώδεκα μουσικές φράσεις (γυρίσματα ή σκοπούς), προς τιμήν των δώδεκα πρωτεργατών της εξέγερσης.

Θράκη - Σουφλιοτούδα Γυναικείος χορός που χορεύεται στη Θράκη κυρίως στο Σουφλί, όπου οφείλει και την ονομασία του. Η λαβή είναι από τις ζώνες ή από τις παλάμες σταυρωτά, με το δεξί χέρι κάθε χορεύτριας κάτω από το αριστερό της προηγούμενης. Χορεύεται με 8 ή 6 βήματα. Μπορούμε να διακρίνουμε το αργό μέρος όπου γίνονται τα βήματα στρωτά προς τη φορά και το γρήγορο όπου τα βήματα γίνονται πηδηχτά προς τη φορά και μπροστά – πίσω με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου. Αν χορεύουμε τον χορό με 8 βήματα τότε το κάθε μέρος αποτελείται από 4 8άρια σύνολο 32 βήματα και τον χωρίζουμε σε 3 μέρη.

Θράκη - Μαντηλάτος Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες  οι οποίοι κρατούν μαντίλια. Είναι αντικριστός χορός και γι’ αυτό λέγεται και καρσιλαμάς (καρσί = αντίκρυ). Χορεύεται κυρίως στους γάμους, όταν οι συγγενείς πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη ή τον κουμπάρο για την εκκλησία. Τα βήματα του χορού είναι εξάρια. Τα χέρια κατά τη διάρκεια των βημάτων κινούνται ελεύθερα το ένα μπροστά και το άλλο πίσω, ή και τα δύο στην έκταση με ελαφρά λυγισμένους τους αγκώνες.

Θράκη - Μπαϊντούσκα Είναι ζωηρός χορός που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σ’ ολόκληρη τη Θράκη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την ερμηνεία γης ονομασίας του χορού. Αν η λέξη έχει σλαβική καταγωγή, τότε σημαίνει πάει ίσια, ενώ αν η ρίζα της λέξης είναι τούρκικη, τότε σημαίνει τον άνθρωπο που δεν περπατά ίσια, κουτσαίνει χωρίς να είναι κουτσός. Ο χορός έχει δέκα βήματα, τα οποία τα χωρίζουμε σε τρία μέρη: Αντίθετα από τη φορά, επιτόπου και προς τη φορά. Η λαβή είναι από τις παλάμες, με τα χέρια κάτω

Μακεδονία - Γκάιντα Χορεύεται με μικρές παραλλαγές σ’ όλη την Μακεδονία και κυρίως στη Φλώρινα, στα χωριά του Ρουμουλκιού (κάμπος Γιαννιτσών) και στη Νάουσα. Η ονομασία του χορού οφείλεται μάλλον στο μουσικό όργανο που συνοδεύει το χορό. Είναι αντρικός χορός και αποτελείται από δύο μέρη: το αργό και το γρήγορο. Στο γρήγορο μέρος ο πρωτοχορευτής εκτελεί φιγούρες και μπορεί να κατευθύνει τον κύκλο σε διάφορους σχηματισμούς

Μακεδονία - Νιζάμικος Είναι ανδρικός χορός της Νάουσας και χορεύεται με λαβή των χεριών από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγώνες. Η ονομασία του οφείλεται στους Νιζάμηδες, Τούρκους οπλισμένους φοροεισπράκτορες τους οποίους οι Ναουσαίοι προσπαθούσαν να εξευμενίσουν με το χορό αυτό και να γλιτώοουν το χαράτσι. Ο Νιζάμικος χορεύεται κάθε χρόνο στο καρναβάλι της Νάουσας με την ονομασία «Μπούλες και Γενίτσαροι». 

Μακεδονία - Ράικος Χορεύεται στις περισσότερες περιοχές της Μακεδονίας από άνδρες και γυναίκες με λαβή των χεριών από τις παλάμες, με τα χέρια τεντωμένα κάτω. Ο χορός αποτελείται από 12 βήματα που εκτελούνται στην αρχή στρωτά και στη συνέχεια πηδηχτά και με περισσότερες κινήσεις σε κάθε βήμα. Τα 8 βήματα του χορού γίνονται προς τη φορά και τα υπόλοιπα 4, αντίθετα από τη φορά.

Ήπειρος - Καγκελάρης Το «Καγκελάρι» ή «Καγκελάρης» Παπαδατών Πρεβέζης χορεύεται πάνω σ’ ένα τραγούδι, χωρίς ενόργανη συνοδεία που το εκτελουν οι άντρες και οι γυναίκες χορευτές. Ο χορός παραπέμπει σε αρχαϊκές μορφές τόσο με το ρυθμικό του σχήμα όσο και με την αντιφωνία, το τραγούδισμα δηλαδή των εξαρχόντων γεροντότερων ανδρών των πρώτων στίχων και της ακόλουθης επανάληψής τους από τους  υπόλοιπους χορευτές. Το χορευτικό του μοτίβο σχηματιζόταν από 5 κινήσεις που επαναλαμβάνονταν σ’ όλη τη διάρκεια του τραγουδιού.  Ο καγκελάρης, ο οποίος χορευόταν την τελευταία μέρα ενός εξαήμερου πανηγυριού που άρχιζε στο χωριό την Κυριακή του Πάσχα και τελείωνε την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής, οφείλει το όνομά του στα «καγκέλια», το δίπλωμα δηλαδή του χορού.

 Οι χορευτές ήταν πιασμένοι θηλυκωτά από το μπράτσο και η διάταξή τους ήταν αυστηρά προκαθορισμένη, με τους γεροντότερους μπροστά, τους νεότερους να ακολουθούν και τις γυναίκες να έπονται, επίσης κατά ηλικία. Το παράγγελμα για την  αναδίπλωση του χορού δινόταν με τους στίχους του τραγουδιού και γινόταν ως εξής: Ο πρωτοχορευτής ή «καγκελάρης», μόλις δινόταν το πρόσταγμα δίπλωνε το χορό προς τ’ αριστερά και μέσα του κύκλου, έτσι ώστε οι χορευτές να έρχονται αντιμέτωποι. Με το δεύτερο παράγγελμα, ο πρωτοχορευτής δίπλωνε το χορό προς τα έξω και δεξιά, σχηματίζοντας τρεις σειρές χορευτών έτσι ώστε οι χορευτές της πρώτης σειράς να έχουν στραμμένα τα νώτα τους σ’ εκείνους της δεύτερης.  Συνέχιζαν να ανοίγονται μέχρι που επανέρχονταν και πάλι στον ανοιχτό κύκλο. 

Ήπειρος - Παραμυθιώτικος Κυκλικός γυναικείος και αντρικός χορός  της περιοχής της Παραμυθιάς απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Χορεύεται με γρήγορη οργανική μουσική, σε δίσημο ρυθμό και σε μέτρο 2/4. Ο χορός αποτελούταν από δύο χορευτικά μοτίβα των 6 κινήσεων. Η λαβή των χεριών ήταν από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω για το πρώτο μοτίβο και με λυγισμένους τους αγκώνες για το δεύτερο. Τα βήματα του δεύτερου χορευτικού μοτίβου είναι σχεδόν επιτόπια, αποτελούν στην ουσία μικρά πηδήματα

Ήπειρος - Ζαγορίσιος Χορεύονταν σε ανοιχτό κύκλο από άνδρες και γυναίκες. Η λαβή των χεριών ήταν από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες ή θηλυκωτά. Το χορευτικό του μοτίβο σχηματιζόταν από 16 κινήσεις που επαναλαμβανόταν σ’ όλη την διάρκεια της μουσικής. Συνοδευόταν είτε από οργανική μουσική είτε με μουσική και τραγούδι, όπως «ο Κωσταντάκης», η «Αλεξάνδρα» το «Πουλάκι» ή τη «Βεργινάδα» που έχει μεταφορική σημασία και εννοεί τη λυγερόκορμη κόρη. Μετά το Ζαγορίσιο το γύριζαν συνήθως σε τσάμικο ή συρτό στα δύο.

Θεσσαλία - Αρβανιτοβλάχικο Ο Αρβανιτοβλάχικος χορεύεται συνήθως ελεύθερα από άνδρες και γυναίκες και στη συνέχεια σχηματίζουν ζευγάρια. Η κίνηση των χεριών στους άνδρες είναι ελεύθερη, φέρνοντας πάντα μπροστά ίδιο χέρι και πόδι, ή έχουν τα χέρια τους πιασμένα στη μεσολαβή. Όταν γίνονται ζευγάρια, η γυναίκα βρίσκεται από την εσωτερική πλευρά του κύκλου.  Οι χορευτές πιάνονται με τα χέρια λυγισμένα στο ύψος του κεφαλιού, ενώ τα εξωτερικά τους χέρια, αριστερό για τη γυναίκα και δεξί για τον άντρα, βρίσκονται στη μεσολαβή και ελεύθερα ψηλά αντίστοιχα. Το χορευτικό μοτίβο του χορού αποτελείται από δύο τεσσάρια, εκ των οποίων το πρώτο αρχίζει με το αριστερό και το δεύτερο από το δεξί.

Θεσσαλία - Μπεράτι Ανδρικός και γυναικείος χορός που συναντάται και στην Ήπειρο. Είναι χορός «συγκαθιστός», και χορευόταν συνήθως στους γάμους, όταν οι συγγενείς συνόδευαν τη νύφη και το γαμπρό στην εκκλησία. Γι’ αυτό και δεν έχει καθορισμένο σχήμα και διακρίνεται για την ελευθερία και την μεγάλη ποικιλία των βημάτων του. Τα βήματα του χορού είναι έξι και χορεύονται τρία δεξιά και τρία αριστερά ή και τα έξι προς τα εμπρός. Εντούτοις ο χορευτής είχε το περιθώριο να αυτοσχεδιάσει με καθίσματα, στροφές, χτυπήματα κλπ.

Θεσσαλία - Ρουγκατσιάρικος Χορεύεται τη μέρα των Φώτων στην περιοχή Φαρσάλων στο Πεδινό Καρδίτσας και σε άλλες Θεσσαλικές περιοχές, σαν τοπικό έθιμο. Ο Ρουγκατσιάρης είναι αυτός που χλευάζει τους γύρω του. Φορά προβιές, έχει πολλά κουδούνια στο λαιμό του. Αυτοί που ντύνονται μ’ αυτό τον τρόπο σχηματίζουν μια παρέα, η οποία γυρίζει από γειτονιά σε γειτονιά χορεύοντας τον χορό με ανταπόδοση φιλέματα και κεράσματα. Τα βήματα του χορού είναι έξι και χορεύονται όπως τα πρώτα βήματα του καλαματιανού. Ο χορός χορεύεται ελεύθερα (χωρίς λαβή) και πηδηχτά. Ο χορευτής έχει μεγάλο περιθώριο να αυτοσχεδιάσει, με πηδήματα, στροφές κλπ.

Στερεά Ελλάδα - Συρτοκαλαματιανός (καγκέλι) Στερεά Ελλάδα - Συρτοκαλαματιανός (καγκέλι) Είναι χορός της Ανατολικής Στερεάς και συνοδεύεται συνήθως από τα τραγούδια Τα Ρίτσα και η Κοντούλα. Το συρτοκαλαματιανό αρχίζει με ρυθμό καλαματιανού σε αργό τέμπο και στη συνέχεια εξελίσσεται πιο γρήγορα και χορεύεται με ταχύτερο ρυθμό. Είναι ο χορός που χορεύουν οι Βλάχοι και οι τσέλιγκες. Ανάλογα με την περιοχή που χορεύεται παρουσιάζει μικρές παραλλαγές, κυρίως σταυρώματα αριστερά – δεξιά.

Στερεά Ελλάδα / Ρούμελη - Χατζηχρήστος Διμερής χορός της περιοχής των Μεγάρων που ξεκινά σε δίσημο ρυθμό συρτού (2/4) και γυρίζει σε τρίσημο ρυθμό τσάμικου. Τα δύο μοτίβα εναλάσσονται συνέχεια στην πορεία της μελωδίας η οποία παίζεται με τα νησιώτικα κυρίως όργανα, το βιολί και το λαούτο. Εκτός από τον Χατζηχρήστο στα Μέγαρα συναντούμε επίσης και τους συρτούς Πιπίνι και Παπίρη σε δίσημο ρυθμό, ενώ στο ρυθμό του καλαματιανού χορεύεται ο χορός Λεπενιώτικο Κατζέλι.

Πελοπόννησος- τσακώνικος Ο Τσακώνικος είναι παραδοσιακός χορός με ρίζες στην αρχαία Ελλάδα. Χορεύεται από γυναίκες και άντρες και έχει προέλευση από την Πελοπόννησο, στην Τσακωνιά δηλαδή στο νοτιοανατολικό τμήμα της επαρχίας Κυνουρίας, του νομού Αρκαδίας. Οι χορευτές με την παραδοσιακή Τσακώνικη ενδυμασία τον χορεύουν στις εθνικές και τοπικές γιορτές καθώς και στα θρησκευτικά πανηγύρια. Οι χορευτές παρατάσσονται σε ανοιχτό κύκλο και χορεύουν κρατώντας ο ένας τον άλλο σφιχτά

Πελοπόννησος - καλαματιανός Δημοφιλέστατος δημοτικός χορός, που λέγεται και ίσος ή συρτός, με πανάρχαιες ελληνικές ρίζες. Άγνωστος είναι ο δημιουργός του. Το όνομα του προέρχεται από την Πελοπόννησο, όπου και δημιουργήθηκε. Πολλές όμως είναι οι θεωρίες που διατυπώθηκαν για την αρχαία του προέλευση. Αυτή φαίνεται από απεικονίσεις σε αγγεία, καθώς επίσης και από τοιχογραφίες που παρουσιάζουν μερικά χαρακτηριστικά του βήματα ή φιγούρες. Το ότι οι χορευτές κρατούν ο ένας τον καρπό του άλλου, μας βοηθάει να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ο καλαματιανός έχει κάποια σχέση με κάποιον από τους χορούς των αρχαίων προγόνων μας.

. Ο ευχάριστος ρυθμός του και τα απλά βήματά του τον καθιέρωσαν σαν τον δημοφιλέστερο Ελληνικό χορό και χορεύεται σε όλη την Ελλάδα από άνδρες και γυναίκες. Τα βασικά βήματα του είναι 12 και χορεύονται ταυτόχρονα από όλους τους χορευτές. Δίνει την ευκαιρία στον χορευτή που σέρνει τον χορό να κάνει πολλούς αυτοσχεδιασμούς. Στην αρχή όλοι οι χορευτές σχηματίζουν κύκλο και βλέπουν το κέντρο του. Τα πόδια τους είναι σε θέση προσοχής, και κρατιούνται μεταξύ τους από τους καρπούς ή με τα μαντήλια.

Νεκταρία Πριφτάκι Αγγελική Καστρή Αφροδίτη Γιαννιά

Ασπρόμαυρη Φωτογραφία Ναταλία Βιντουλεάκ Αλέξανδρος Μπάρμπου Νίκος Μπρινζόι Δημήτρης Οικονόμου Πέτρος Τσάκος

Η γέννηση της ασπρόμαυρης Σύμφωνα με την έγκυρη ιστοσελίδα photo.gr, η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι συνομήλικη με την τέχνη της ίδιας της φωτογραφίας το έγχρωμο εμφανίστηκε πολύ αργότερα και μετά από πολλές αναζητήσεις. Για σχεδόν ένα αιώνα στην ιστορία της φωτογραφίας όλες οι επιλογές περιορίζονταν στο ασπρόμαυρο. Αυτό σημαίνει ότι η γλώσσα της τέχνης χτίστηκε πάνω σε τόνους του γκρι, στη σκιά και στο φως.

Ανάμεσα στους επιτυχείς πειραματισμούς ήταν του σκωτσέζου φυσικού James Clerk Maxwell το 1855 με την τριχρωματική μέθοδο και η πρώτη μέθοδος με ευρεία εμπορική αποδοχή, το Autochrome των αδερφών Lumiere (1903). Μετά ήρθε η Kodak με το Kodachrome και τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία. Έκτοτε εγκαθιδρύθηκε μια “διαμάχη” ανάμεσα στο α/μ και το έγχρωμο, ενώ δίπλα της στήθηκε και μια δεύτερη με την έλευση της ψηφιακής φωτογραφίας.

Ασπρόμαυρο vs Έγχρωμο Όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο ο Henri Cartier Bresson, ο Man Ray, o Robert Frank έχουν συνδέσει την δημιουργία τους με το α/μ και έχουν χτίσει τη γλώσσα της φωτογραφικής τέχνης. Αναπόφευκτα λοιπόν έχουμε συνδέσει την ασπρόμαυρη φωτογραφία με την καλλιτεχνική έκφραση. Λαμπρά δείγματα φωτογραφικής τέχνης προέκυψαν φυσικά και αργότερα στην έγχρωμη εποχή αλλά πάντα, εσφαλμένα πιθανόν, το χρώμα θεωρούνταν ότι συνδεόταν με τον εύκολο εντυπωσιασμό, το περιττό και συχνά το προφανές. Στον αντίποδα η κριτική κατακεραυνώνει όσους απλά μετατρέπουν τις έγχρωμες φωτογραφίες σε ασπρόμαυρες ελπίζοντας να αυτόματα κερδίζουν πιο “καλλιτεχνικό τόνο’’. Οι δυσκολίες ενυπάρχουν και στα δύο είδη, αν μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε έτσι. Μια από τις διαδεδομένες συμβατικές απόψεις είναι το χρώμα προσφέρεται για ρεαλισμό ενώ το α/μ για την ανοιχτή ερμηνεία του καλλιτέχνη. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν να αποδοθούν όλα τα θέματα ικανοποιητικά στο α/μ και αντιστοίχως δεν είναι όλα καλύτερα με χρώμα. Χρειάζεται η οπτική και η σκέψη του καλλιτέχνη που πρέπει να μας μεταφέρει πως είδε την φωτογραφία κατά τη λήψη. Γνωρίζοντας ότι το θέμα είναι ευρύτατο αποφασίσαμε να δώσουμε μερικές συμβουλές που ελπίζουμε να βοηθήσουν τις λήψεις από τεχνική άποψη και ίσως καταφέρουν να συμβάλουν στην έμπνευσή σας. Κατά τ’άλλα το θέμα είναι ανοιχτό και περιμένουμε με χαρά την “φωτογραφική” σας κατάθεση.

Βλέποντας χωρίς χρώμα Δεν δείχνουν όλα τα θέματα καλύτερα σε ασπρόμαυρο. Ο φωτογράφος πρέπει να εκπαιδεύσει το μάτι του ώστε να αντιλαμβάνεται που θα τον βοηθήσει η απουσία χρώματος και που το χρώμα προσθέτει το κάτι παραπάνω. Πριν φωτογραφίσετε αναλογιστείτε πως θα είναι το θέμα σε ασπρόμαυρο, ποιο είναι το πιο φωτεινό και το πιο σκοτεινό σημείο και πως κατανέμονται οι τόνοι ενδιάμεσα. Αν φωτογραφίζετε με DSLR, τραβήξτε οπωσδήποτε σε RAW για να κρατήσετε όσο το δυνατόν περισσότερη τονική πληροφορία. Μην φωτογραφίζετε ποτέ σε B/W mode που προσφέρουν οι ψηφιακές μηχανές γιατί τότε αποφασίζει η μηχανή πώς θα “γυρίσει” τη φωτογραφίας σε α/μ.

Φως Όπως πάντα, πρέπει να μάθουμε να διαβάζουμε σωστά το φως. Η παράλειψη του χρώματος δεν σημαίνει ότι η δουλειά μας γίνεται πιο εύκολη. Μάλλον το αντίθετο. Έχουμε όμως περισσότερη ελευθερία για να φωτογραφίσουμε με διάφορες φωτιστικές συνθήκες. Το καλύτερο φως θα το βρούμε και πάλι το ξημέρωμα και το σούρουπο αλλά πλέον μπορούμε να εκμεταλλευτούμε και τον σκληρό φωτισμό του μεσημεριού για έντονα contrast. Αλλά εδώ είναι η μεγάλη πρόκληση με το φως: πρέπει να ανακαλύψουμε ποιο φως ταιριάζει σε κάθε θέμα. Για παράδειγμα ο συννεφιασμένος καιρός είναι ιδανικός για πορτραίτα αλλά όχι το ίδιο καλός για τοπία.

Γενικές οδηγίες ISO Τα χαμηλά ISO είναι προτιμητέα στην έγχρωμη φωτογραφία. Στην ασπρόμαυρη τα αγαπάμε ακόμα περισσότερο γιατί ο θόρυβος που συνοδεύει τα υψηλά ISO είναι ακόμα πιο ορατός. Αν θέλετε να προσομοιώσετε τον κόκκο του φιλμ είναι καλύτερο να το κάνετε στην επεξεργασία όπου οι συνθήκες είναι ελεγχόμενες. Σύνθεση Και πάλι η μεγάλη πρόκληση της α/μ φωτογραφίας είναι το κάδρο. Δείτε πάλι το κάδρο σας και πριν πατήσετε το κλικ σκεφτείτε πως θα είναι χωρίς χρώμα. Το χρώμα αν μη τι άλλο μπορεί να προκαλέσει το μάτι του θεατή στο σημείο που θέλουμε εμείς. Το σημείο ενδιαφέροντος αυτό θα πρέπει να το προσεγγίσουμε διαφορετικά σε μια α/μ εικόνα. Αν θέλουμε λοιπόν να φωτογραφίζουμε ασπρόμαυρες εικόνες θα πρέπει να εκπαιδεύσουμε το μάτι στο να αναγνωρίζει μέσα στο κάδρο τις γραμμές, τις φόρμες, τα σχήματα αλλά και τους διαφορετικούς τόνους που θα δώσουν τα χρώματα όταν τα γυρίσουμε α/μ. Προσέχουμε τις σκιές και τα πολύ ανοιχτά χρώματα (highlights). Στα τοπία ή στις ευρυγώνιες λήψεις προσέχουμε λεπτομέρειες όπως ένα στύλο, ένα καλώδιο που στην έγχρωμη φωτογραφία μπορεί να μην τραβάνε το μάτι αλλά στην α/μ φωτογραφία μετατρέπονται σε έντονα στοιχεία του κάδρου. Στα πορτραίτα καλό θα είναι να είμαστε λιτοί στο μακιγιάζ και στα pattern των ρούχων.

Τονική Διαβάθμιση Όταν φωτογραφίζουμε σε ασπρόμαυρο όλα τα χρώματα προφανώς μετατρέπονται σε τόνους του γκρι. Τα ανοιχτά χρώματα γίνονται highlights και τα σκούρα οι σκοτεινές περιοχές. Αναλόγως με τι σκοπεύουμε να δείξουμε στην φωτογραφίας ενσωματώνουμε ανάλογη γκάμα τόνων. Ο κανόνας που λέει ότι η μεγάλη γκάμα τονικών διαβαθμίσεων είναι μονόδρομος μπορεί να διαψευστεί από τον κατάλληλο φωτογράφο. Το hard copy

Οριστικοποιώντας το α/μ Για κανένα άλλο φωτογραφικό μέσο δεν ισχύει τόσο πολύ η ταύτιση του έργου με την εκτύπωση όσο στο ασπρόμαυρο. Το hard copy είναι η οριστικοποίηση της έκφρασης, η τελική δημιουργία. Ο φωτογράφος υπογράφει μια προσωπική δήλωση με τους γκρίζους τόνους πάνω στο χαρτί, το κοντράστ, ακόμη και με αυτή καθαυτή την επιλογή του υλικού εκτύπωσης. Στην παλιά καλή (;) εποχή της αργυρούχας τεχνολογίας με το φιλμ και το χαρτί, με το σκοτεινό θάλαμο και τα χημικά είχε χτιστεί μια ολόκληρη μυθολογία. Συχνά πρώτα μάθαινες τα βασικά της εμφάνισης α/μ φιλμ και της εκτύπωσης στο μεγεθυντήρα, τα μαρζέρ και τα κοντάκτ, τα χημικά, τους εμφανιστές και τα υποσουλφίτ, τους τονιστές και τα άλλα τρικ και μετά μπορούσες να πάρεις το χρίσμα του αρχάριου έστω φωτογράφου. Δηλ. να δικαιούσαι να βγεις στο δρόμο με μια μηχανή στο χέρι. Ηρωϊκές εποχές με γλυκόπικρες αναμνήσεις από επιτυχίες και ζημιές, από σκαμπανεβάσματα στην ποιότητα και ένα σωρό πράγματα που έπρεπε να μάθεις – αν και ερασιτέχνης. Τόσοι και τόσοι μαζευόμασταν στα σπίτια των τυχερών με αυτοσχέδιους σκοτεινούς θαλάμους. Με τη στεγνή και την υγρή πλευρά. Με τα τανκ, τα ογκομετρικά και τα συμπαρομαρτούντα χημικά για να εμφανιστεί το φιλμ. Και με τις άπειρες ώρες για να τυπώσουμε ασπρόμαυρο. Άντε για να βρούμε τους χρόνους, για να μάθουμε να δουλεύουμε τα Multigrade χαρτιά, και το χειρότερο για να εξοικειωθούμε με τα χάρτινα υλικά (ξέρετε αυτά τα ινώδους βάσης που με τίποτε δεν ίσιωναν). Τηλέφωνα μυστικοπαθή ο ένας στον άλλον για χρόνους και «συνταγές», για φιλτράκια, για το ένα και το άλλο. Και μετά ήλθε ξαφνικά η ψηφιακή τεχνολογία και τίναξε τα πάντα στον αέρα. Ιδιαίτερα στην εκτύπωση. Όλος αυτός ο εξοπλισμός, η τεχνογνωσία και η μυθολογία της α/μ εκτύπωσης αναιρέθηκε εν μια νυκτί. Τι κι αν εξακολουθούσε να μας ελκύει το ασπρόμαυρο, τι κι αν χρειαζόμασταν να τυπώσουμε για εκθέσεις ή για πάρτη μας. Πασπαρτού έγινε η ψηφιακή εκτύπωση α/μ σε inkjet. Eίχαμε και μια μεταβατική περίοδο αμφισβήτησης ή χάριτος (διαλέξτε) μέχρι το 2005 το πολύ. Και να καταπληκτικά Inkjet χαρτιά κάθε είδους για απαιτητικούς του ασπρόμαυρου. Fine art, Museum grade, με βάση βαμβακιού, bamboo, με σύνθεση που εξομοιώνει καταπληκτικά τις παλιές καλές εμουλσιόν α/μ χαρτιού … Χωρίς χημικά, χωρίς σκοτεινό θάλαμο, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις. Με ένα computer και ένα καλό Inkjet printer, ενίοτε με με εξτρά μελάνια σε τόνους του γκρι. Και με την ίδια αγάπη για το ασπρόμαυρο. Τα μέσα αλλάζουν αλλά η αγάπη μένει…

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!

Προσωπικό αρχείο φωτογραφιών Μπάρμπου Αλέξανδρου!!