Γεννητικό σύστημα θήλεως Σώμα μήτρας Κίττυ Παυλάκη

Ενδομήτριο Μορφολογικές διακυμάνσεις φυσιολογικού ενδομήτριου Επίδραση οιστρογόνων και προγεστερόνης 2. Παθολογικό ενδομήτριο ως αποτέλεσμα παρατεταμμένης οιστρογονικής επίδρασης α. Ενδομητρική υπερπλασία β. Καρκίνος ενδομητρίου

Οιστρογόνα και προγεστερόνη Υποθάλαμος GnRH Πρόσθια υπόφυση LH/FSH Ωοθήκη Οιστρογόνα και προγεστερόνη Μήτρα

Απλή υστερεκτομή (λεμφαδένες/επίπλουν) Η διάγνωση ενός παθολογικού ή φυσιολογικού ενδομήτριου γίνεται μόνο σε υλικό απόξεσης Συνήθως οι γυναίκες οδηγούνται σε απόξεση λόγω μίας μητρορραγίας /μηνορραγίας ή ενός απεικονιστικού ευρήματος. Η απάντηση της ιστολογικής εξέτασης θα καθορίσει τον περαιτέρω χειρισμό της γυναίκας Παρακολούθηση Φαρμακευτική αγωγή Απλή υστερεκτομή (λεμφαδένες/επίπλουν) Ριζική υστερεκτομή

Απλή υπερπλασία: γνήσια υπερπλασία χωρίς νεοπλασματικό δυναμικό Η παρατεταμμένη μη αντιροπούμενη οιστρογονική επίδραση έχει ως αποτέλεσμα την ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Απλή υπερπλασία: γνήσια υπερπλασία χωρίς νεοπλασματικό δυναμικό Σύνθετη υπερπλασία: μπορεί να αφορά σε «μονοκλωνικό προ-καρκίνο»

Ποιά είναι η θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου? Προγεστερόνη

Καρκίνος ενδομητρίου Ο συχνότερος κακοήθης όγκος του γυναικείου γεννητικού συστήματος Ο τέταρτος πιό συχνός καρκίνος στις γυναίκες μετά το καρκίνωμα μαστού, παχέος εντέρου και πνεύμονα. Η ετήσια επίπτωση υπολογίζεται σε 10-20 περιπτώσεις ανά 100.000 γυναίκες.

10-15% των καρκίνων αρχικού σταδίου Σημαντική αύξηση του αριθμού των καρκίνων του ενδομητρίου σε γυναίκες <40 ετών 10-15% των καρκίνων αρχικού σταδίου Ατοκες γυναίκες έχουν 2-3 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από ότι μητέρες 1-5 παιδιών

? Καρκίνος ενδομητρίου ΤΥΠΟΥ Ι ΤΥΠΟΥ ΙΙ Ορώδης ή διαυγοκυτταρικός Grade 3 Ενδομητριοειδής Grade 1 – Grade 2 ? Ενδομητριοειδές καρκίνωμα Grade 3

Τύπου Ι και Τύπου ΙΙ καρκινώματα του ενδομητρίου διαφέρουν σε: Επιδημιολογικά δεδομένα 2. Μορφολογικά χαρακτηριστικά 3. Κλινική συμπεριφορά 4. Θεραπευτική αντιμετώπιση

Επιδημιολογικά δεδομένα ΤΥΠΟΥ Ι ΤΥΠΟΥ ΙΙ Λευκές Ατοκες Παχύσαρκες Διαβητικές Περιεμμηνοπαυσιακές Οιστρογόνα Κάπνισμα Μαύρες Πολύτεκνες Οχι παχύσαρκες Μετεμμηνοπαυσιακές Οχι Οιστρογόνα Κάπνισμα

2. Μοριακές οδοί καρκινογένεσης ΤΥΠΟΥ Ι ΤΥΠΟΥ ΙΙ Αδρανοποίηση του ΡΤΕΝ Μικροδορυφορική αστάθεια Μεταλλάξεις του K-ras Μεταλλάξεις της β- catenin Μεταλλάξεις του p53 Αδρανοποίηση του p16 Αδρανοποίηση της e-cadherin Ενίσχυση του Her2/neu

Ενδομητριοειδές (Τύπου Ι) Ορώδες (Τύπου ΙΙ)

Βιολογική συμπεριφορά Τύπου Ι Τύπου ΙΙ Συχνότητα 80% 10% 5ετής επιβίωση 89% 55% Νόσος εκτός μήτρας 26% 46% Η 5ετής επιβίωση του τύπου ΙΙ σε στάδια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV είναι 50-80%, 50%, 20%, 5-10%

Θεραπευτική αντιμετώπιση Τύπου Ι: Ολική υστερεκτομή με ή χωρίς λεμφαδενεκτομή Ανάλογα με τη διαφοροποίηση του όγκου στα ξέσματα και τα απεικονιστικά ευρήματα Επικουρική θεραπεία ανάλογα με τα ευρήματα της υστερεκτομής Τύπου ΙΙ: Ολική υστερεκτομή με λεμφαδενεκτομή και επιπλεκτομή Πάντα χημειοθεραπεία και ενίοτε και ακτινοθεραπεία

Τύπου Ι (ενδομητριοειδές) και Τύπου ΙΙ (ορώδες) καρκίνωμα ενδομήτριου Λόγω της διαφορετικής πρόγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι σημαντική η σωστή διάγνωση ΑΝΟΣΟΙΣΤΟΧΗΜΕΙΑ Τύπου Ι Τύπου ΙΙ ER + - PR + - P16 +/- + P53 +/- + ή εντελώς – (10%) PTEN - +

Σταδιοποίηση (FIGO 2009) Στάδιο Ι: Γιατί άλλαξε η σταδιοποίηση του 1989? Στάδιο Ι: Βρέθηκε μικρή διαφορά στην επιβίωση ασθενών με αρνητικούς λεμφαδένες των οποίων το καρκίνωμα περιορίζονταν στο ενδομήτριο ή διηθούσε <50% του πάχους του μυομητρίου 1989 2009 Στάδιο ΙΑ: Απουσία διήθησης του μυομητρίου Στάδιο ΙΒ: Διήθηση <50% του μυομητρίου Στάδιο ΙC: Διήθηση ίση ή >50% του μυομητρίου Στάδιο ΙΑ: Διήθηση <50% Στάδιο ΙΒ: Διήθηση ίση ή >50%

Στάδιο ΙΙ: FIGO 1989 Στάδιο ΙΙΑ: επέκταση κατά μήκος της επιφάνειας του τραχήλου ή των τραχηλικών αδενίων Στάδιο ΙΙΒ: διήθηση του στρώματος του τραχήλου ΑΛΛΑ Ασθενείς με στάδιο ΙΙΑ είχαν κλινική πορεία σαφώς καλύτερη από αυτή ασθενών με στάδιο ΙC. FIGO 2009 Στάδιο ΙΙ: Ο καρκίνος διηθεί το στρώμα του τραχήλου

Στάδιο ΙΙΙ: Καρκίνος εκτός μήτρας εντοπισμένος στην πύελο ή το οπισθοπεριτόναιο ΙΙΙΑ: Ο καρκίνος διηθεί τον ορογόνο Ο καρκίνος καταλαμβάνει το εξάρτημα ΙΙΙΒ: Διήθηση του κόλπου Διήθηση του παραμήτριου Διήθηση του πυελικού περιτόναιου ΙΙΙC: Διήθηση οπισθοπεριτοναϊκών λεμφαδένων IIIC1: Πυελικών λεμφαδένων IIIC2: Παρα-αορτικών λεμφαδένων Στάδιο IV: Καρκίνος εκτός μήτρας IVA: Διήθηση των γύρω οργάνων ( ορθό, ουροδόχος) IVB: Απομακρυσμένες μεταστάσεις

Μυομήτριο και ενδομητρικό στρώμα

Αδενομύωση Η παρουσία ενδομητρικών αδενίων και στρώματος μέσα στο μυομήτριο

Όγκοι από λείες μυικές ίνες Λειομυώματα Λειομυοσαρκώματα Όγκοι από ενδομητρικό στρώμα Στρωματικοί όζοι Ενδομητρικά Στρωματικά Σαρκώματα Μικτοί επιθηλιακοί-μεσεγχυματικοί όγκοι Αδενοινώματα Αδενοσαρκώματα

Όγκοι από λείες μυϊκές ίνες Καλοήθεις: Λειομυώματα

Λειομύωμα: όγκος καλοήθης, λευκωπός, δεσμιδωτός, σκληροελαστικός. Ιστολογικά: διαπλεκόμενες δεσμίδες λείων μυϊκών ινών. Ανοσοϊστοχημικά: Ακτίνη λείων μυϊκών ινών (SMA), Desmin, h-caldesmon

Κυτταρικά χαρακτηριστικά: κύτταρα ατρακτόμορφα με επιμήκεις πυρήνες που έχουν αποστρογγυλομένα άκρα (δίκην πούρου).

Επιθηλιοειδές λειομύωμα: κύτταρα υποστρόγγυλα, επιθηλιόμορφα με ηωσινοφιλικό κυτταρόπλασμα.

Μυξοειδές λειομύωμα: υποκυτταρικό νεόπλασμα με αφθονο μυξοματώδες υποστρωμα.

Ογκοι από λείες μυϊκές ίνες Με ασυνήθη μορφολογικά χαρακτηριστικά Με ασυνήθη τρόπο ανάπτυξης Διαχωριστικό λειομύωμα Κοτυλιδόμοεφο λειομύωμα Ενδοφλέβια λειομυομάτωση Καλόηθες μεταναστέυον λειομύωμα Μεταναστευτική περιτοναϊκή λειομυομάτωση Ατυπο λειομύωμα με περιορισμένη εμπειρία Ογκος από λείες μυϊκές ίνες με χαμηλό κακόηθες δυναμικό Ατυπο λειομύωμα με μικρή πιθανότητα υποτροπής Μιτοτικά ενεργό λειομύωμα με περιορισμένη εμπειρία

Λειομυοσάρκωμα Κλινικά: Γυναίκες >40 ετών Αλγος ή ανώμαλη κολπική αιμόρροια Αιμοπεριτόναιο Συμπεριφορά: Φτωχή 5-ετής επιβίωση (25-75%) Υψηλό ποσοστό υποτροπών (45-75%) Μακροσκοπικά: Μεγάλη μονήρης μάζα με ασαφές περίγραμμα Η μεγαλύτερη μάζα σε μία λειομυοματώδη μήτρα «Κρεατώδης» επιφάνεια, αιμορραγίες, νεκρώσεις Ιστολογία: Μιτώσεις, ατυπία, νεκρώσεις

Λειομυοσαρκώματα

Όγκοι από ενδομητρικό στρώμα Μικρά ομοιόμορφα κύτταρα Μικρή ατυπία Σπάνιες μιτώσεις Χαρακτηριστικό αγγειακό δίκτυο Ανοσοϊστοχημεία: CD10

Ενδομητρικός στρωματικός όζος Ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα Ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα Γυναίκες κάθε ηλικίας Μητρορραγία. άλγος πυέλου, μηνορραγία Καμία συσχέτιση με τους προδιαθεσικούς παράγοντες του ενδομητρικού καρκινώματος Πιθανή σχέση με ακτινοβολία ή λήψη ταμοξιφένης

Γίνεται ΜΟΝΟ από τον τρόπο ανάπτυξης του σε σχέση με το μυομήτριο Η διαφορική διάγνωση μεταξύ ενός καλοήθους ενδομητρικού στρωματικού όζου και ενός κακοήθους ενδομητρικού στρωματικού σαρκώματος δε γίνεται ούτε από το μέγεθος του νεοπλάσματος ούτε από τον αριθμό των μιτώσεων. Γίνεται ΜΟΝΟ από τον τρόπο ανάπτυξης του σε σχέση με το μυομήτριο

Ενδομητρικός στρωματικός όζος Ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα

Η διαφορική διάγνωση ΔΕN μπορεί να γίνει σε υλικό ξεσμάτων Απάντηση ιστολογικής εξέτασης: Ενδομητρικό στρωματικό νεόπλασμα. Το κατά πόσον πρόκειται για καλοήθη στρωματικό όζο ή για χαμηλής κακοήθειας ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα τεκμηριώνεται μόνο σε παρασκεύασμα υστερεκτομής.

Συμπαγής ενδοτοιχωματικός όγκος Υποβλεννογονίως προβάλλον μόρφωμα Κυστική μάζα Διάχυτη πάχυνση

Ενδομητρικό στρωματικό σάρκωμα: Χαμηλής κακοήθειας νεόπλασμα με βραδεία εξέλιξη Το 50% των ασθενών θα εμφανίσει μια ή περισσότερες κοιλιακές ή πυελικές υποτροπές. Ο μέσος χρόνος για την υποτροπή είναι τα 3-5 χρόνια ενώ μπορεί να εμφανιστούν μέχρι και 20 χρόνια μετά. Η 5ετής επιβίωση κυμαίνεται από 67% μέχρι και 100% Ανοσοϊστοχημικά: CD10

Αδενοίνωμα: καλόηθες, μικρή κυτταροβρίθεια, <2μιτώσεις Αδενοσάρκωμα: χαμηλής κακοήθειας, >2 μιτώσεις, «φυλλοειδές» πρότυπο ανάπτυξης, περιαδενική πύκνωση, μπορεί να έχει υπερανάπτυξη του στρώματος.

Σας ευχαριστώ