Επιχειρηματικότητα και Οικονομικό Περιβάλλον Διάλεξη 2η (2013 – 14) Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379621 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/DS175/index.php

Πως Συνδέονται οι Όροι Ορισμός επιχειρηματικότητας Διαφορά μιας νέας ιδέας, ή δημιουργείας κάτι νέου ή καινούργιου με την εισαγωγή ενός νεόυ προιοντος στην αγορά Μόνο το 7% περίπου των νέων ιδεών βρίσκει «τον δρόμο του» Η μέση αποδοση των νέων εφευρέσεων είναι -7% Μέσω των οικονομικών θεωριών της επιχειρηματικότητας

Εφεύρεση και καινοτομία Εφεύρεση είναι «η πρώτη εμφάνιση μιας ιδέας, ενός προϊόντος ή μιας διαδικασίας» Καινοτομία είναι «…η πρώτη εμπορευματοποίηση μιας ιδέας» Εφευρέσεις και καινοτομίες σε ποντικοπαγίδες τα κέρδη από τις εφευρέσεις είναι συνήθως αμελητέα Οι εφευρέσεις και οι καινοτομίες είναι βασικές για την οικονομική ανάπτυξη

Πλεόνασμα του καταναλωτή που παράγεται από μια επιλογή των καινοτομιών

Οι πέντε τύποι ριζοσπαστικής καινοτομίας Εισαγωγή νέας παραγωγικής μεθόδου Δημιουργία νέας αγοράς Κατάκτηση νέας πηγής για την προμήθεια πρώτης ύλης ή ημιτελών προϊόντων Δημιουργία νέου τύπου βιομηχανικής οργάνωσης Εισαγωγή νέου αγαθού ή σημαντικής βελτίωσης

Άλλοι σημαντικοί όροι Βελτιωτική καινοτομία Καινοτομία προϊόντος (πλεονεκτήματα ποιότητας) Καινοτομία διαδικασίας (πλεονεκτήματα κόστους)

Μετρώντας την καινοτομία: Δείκτες «εισροών» Οι δαπάνες για Ε&Α ή ο αριθμός των εργαζομένων στην Ε&Α Δεν είναι απαραίτητο ότι ο δείκτης αυτός σχετίζεται με την παραγωγή καινοτομίας Είναι προκατειλημμένος υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων Η καινοτομία στις μικρές επιχειρήσεις αφορά όλη την επιχείρηση και δεν περιορίζεται στο τμήμα Ε&Α Περιοριστικός δείκτης της καινοτομίας

Μετρώντας την καινοτομία: Δείκτες «εισροών» Οι δαπάνες για Ε&Α ή ο αριθμός των εργαζομένων στην Ε&Α Δεν είναι απαραίτητο ότι ο δείκτης αυτός σχετίζεται με την παραγωγή καινοτομίας Είναι προκατειλημμένος υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων Η καινοτομία στις μικρές επιχειρήσεις αφορά όλη την επιχείρηση και δεν περιορίζεται στο τμήμα Ε&Α Περιοριστικός δείκτης της καινοτομίας

Μετρώντας την καινοτομία: Ενδιάμεσοι δείκτες μέτρησης Ως δείκτης μπορεί να χρησιμεύσει ο αριθμός των αιτήσεων ευρεσιτεχνίας, των ευρεσιτεχνιών που παραχωρούνται και των νέων προϊόντων που ανακοινώνονται Η ευρεσιτεχνία είναι αρνητικό δικαίωμα που «προφυλάσσει» τον καινοτόμο Οι κυβερνήσεις προστατεύουν τις ευρεσιτεχνίες για να ενισχύσουν την καινοτομία (αλλιώς ίσως οι επιχειρηματίες να μην καινοτομούσαν) και τα οφέλη από «εξωτερικότητες»

Στατική εναντίον Δυναμικής Απόδοσης € € Κατά τη Διάρκεια της «προστασίας» Μετά τη λήξη της περιόδου «προστασίας» I I p0 p0 II II p1 III q0 q0 q1 Q

Μετρώντας την καινοτομία: Ενδιάμεσοι δείκτες μέτρησης (συνέχεια) Πλεονεκτήματα: Οι ευρεσιτεχνίες είναι δαπανηρές και με τον τρόπο αυτό μειώνονται οι «τετριμμένες» πατέντες Καλύτερος δείκτης της παραγόμενης καινοτομίας από τις δαπάνες Ε&Α ή τους εργαζόμενους στην Ε&Α

Μειονεκτήματα του δείκτη που βασίζεται στις ευρεσιτεχνίες Υπάρχουν και άλλες μορφές δικαιωμάτων: Σχεδιαστικά δικαιώματα Πνευματικά δικαιώματα Δικαιώματα εμπορικού σήματος Υψηλό κόστος της ευρεσιτεχνίας Δυσκολία προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων Χρήση εναλλακτικών στρατηγικών (π.χ. βιομηχανικό μυστικό)

Οι μεγάλες επιχειρήσεις κάνουν πιο εκτεταμένη χρήση των πνευματικών δικαιωμάτων

Τα μειονεκτήματα των ενδιάμεσων δεικτών Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι πιο πιθανό να κάνουν χρήση πνευματικών δικαιωμάτων Οι αναγγελίες νέων προϊόντων δεν αποτελούν πάντα έγκυρο τρόπο μέτρησης της καινοτομίας προϊόντων Οι αναγγελίες ευρεσιτεχνιών/νέων προϊόντων είναι καλύτερος τρόπος μέτρησης της τεχνολογικής δραστηριότητας παρά της καινοτομίας

Άμεση μέτρηση της καινοτομίας Μέσω ερευνών πεδίου που διερευνούν την καινοτομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων Το πλεονέκτημα είναι ότι μπορεί έτσι να διαμορφωθεί ένας δείκτης αποδοτικότητας της καινοτομίας (καινοτομία/απασχόληση) Υπάρχει όμως το πρόβλημα της υποκειμενικότητας των απόψεων και του σφάλματος ανάκλησης Κανένας δείκτης δεν είναι τέλειος

Πώς προκύπτει η καινοτομία; Δεν έχει να κάνει μόνο με τις εισροές (εξωγενείς επιδράσεις) αλλά και με το πόσο «έξυπνα» φέρεται κανείς (ενδογενής διαδικασία) Εξωτερικότητες Εξαρτάται από το ήδη χαραγμένο «μονοπάτι» και το ιδιαίτερο πλαίσιο

Η προσέγγιση του τεχνολογικού υποδείγματος Καινοτομία στη διάρκεια του τεχνολογικού κύκλου ζωής

Ατμός, ηλεκτρισμός και πετρέλαιο

Τεχνολογική καμπύλη S Σχήμα 5.2 Τεχνολογική καμπύλη S

Τα προβλήματα αυτών των προσεγγίσεων Είναι περισσότερο περιγραφικές παρά προγνωστικές Τείνουν να υποβιβάζουν τον ρόλο των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών Δύσκολα εφαρμόζονται σε πιο εξειδικευμένες αγορές ή σε καινοτομίες που δεν συναντούν εμπορική επιτυχία

Πλεονεκτήματα & μειονεκτήματα των ΜΜΕ αναφορικά με την καινοτομία

Ανακεφαλαίωση Η καινοτομία μετριέται δύσκολα Μπορούν να εντοπιστούν τα γενικά μοτίβα της καινοτομικής δραστηριότητας of innovative, όμως είναι αδύνατον να επιλεγούν «νικητές» Η καινοτομία στις μικρές και στις μεγάλες επιχειρήσεις εξαρτάται από το περιβάλλον (τομέα) και οι σχετικές έρευνες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις δυναμικές δραστηριότητες (εξωτερικότητες)

Βιβλιογραφία Storey D., Greene F., Χασσίδ Ι., Φαφαλιού Ε., (2011), «Επιχειρηματικότητα για Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις», Κεφ. 5, ‘Καινοτομία’, σσ. 147 – 175, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική