Σύγχρονες Τάσεις Συμβουλευτικής Διαπολιτισμική Συμβουλευτική

􀂄 Εμβάθυνση σε πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς Πως νοείται στην κουλτούρα του πελάτη: - η έννοια της πραγματικότητας (δυϊκή ή ολιστική) - η αίσθηση του εαυτού (αναφορικός ή κοινωνικός) - η διάπλαση της ηθικότητας (επιλογή ή πεπρωμένο, αξίες) - η έννοια του χρόνου (παρελθόν ή μέλλον, σεβασμός ηλικίας) - η σημασία του τόπου

Παρατήρηση εξωτερικών όψεων ζωής του πελάτη 􀂄 - μη λεκτική συμπεριφορά, οπτική επαφή, απόσταση, χειρονομία, άγγιγμα - χρήση γλώσσας (σχολαστική - αναλυτική ή περιγραφική) - πρότυπα συγγένειας και σχέσεων - σχέσεις ανάμεσα στα φύλα - έκφραση του συναισθήματος - ρόλος του θεραπευτή και της θεραπείας

􀂄 Αναγκαιότητα􀂄 Κουλτούρα Πολιτισμική ανομοιογένεια κοινωνίας Εξάπλωση δικτύων παγκόσμιας επικοινωνίας Κουλτούρα: «ο τρόπος ζωής μιας ομάδας ανθρώπων» Πολυπλοκότητα Κατανόηση: μακρά διαβίωση– συστηματική παρατήρηση “Κουλτούρα είναι ένα σύστημα κληρονομημένων αντιλήψεων που εκφράζονται με συμβολική μορφή, μέσα από το οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν, διαιωνίζονται και προάγουν τη γνώση τους και τις στάσεις τους απέναντι στη ζωή” (Geertz 1973)

Αντιδράσεις της Συμβουλευτικής θεμελιώδεις προσεγγίσεις: μοντέλο δυτικού πολιτισμού - στρατηγικές ευαισθητοποίησης - η κουλτούρα στο επίκεντρο της εικόνας του προσώπου “Η πολυπολιτισμική προσέγγιση θεωρεί ότι η συμμετοχή σε μία κουλτούρα επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη της προσωπικότητας, και ότι τα συναισθηματικά ή τα προβλήματα συμπεριφοράς που εμφανίζει το άτομο αντικαθρεπτίζουν το πώς εννοούνται και ορίζονται οι σχέσεις, η ηθική και η αίσθηση του «εύ ζειν» στην κουλτούρα στην οποία ζει” (Pedersen 1991)

Ο διαπολιτισμικός σύμβουλος η κατάρτιση του είναι μη ρεαλιστική έχει ελάχιστο χρόνο κατανόησης των πραγμάτων αγνοεί την αλληλεπίδραση του πελάτη στο περιβάλλον “Ο σύμβουλος πρέπει να είναι ικανός να εφαρμόσει ένα σχηματικό μοντέλο για το πώς ο προσωπικός και ο σχεσιακός κόσμος του πελάτη, καθώς και οι βασικές υποθέσεις του για τη βοήθεια μπορεί να έχουν διαμορφωθεί από την κουλτούρα” (McLeod 2003)

Εμβάθυνση σε πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς Πως νοείται στην κουλτούρα του πελάτη: - η έννοια της πραγματικότητας (δυϊκή ή ολιστική) - η αίσθηση του εαυτού (αναφορικός ή κοινωνικός) - η διάπλαση της ηθικότητας (επιλογή ή πεπρωμένο, αξίες) - η έννοια του χρόνου (παρελθόν ή μέλλον, σεβασμός ηλικίας) - η σημασία του τόπου

Παρατήρηση εξωτερικών όψεων ζωής του πελάτη - μη λεκτική συμπεριφορά, οπτική επαφή, απόσταση, χειρονομία, άγγιγμα - χρήση γλώσσας (σχολαστική - αναλυτική ή περιγραφική) - πρότυπα συγγένειας και σχέσεων - σχέσεις ανάμεσα στα φύλα - έκφραση του συναισθήματος - ρόλος του θεραπευτή και της θεραπείας

Συμβουλευτικές προσεγγίσεις στην πράξη Πολιτισμική ευελιξία: Ο σύμβουλος ταυτίζεται με την κουλτούρα του πελάτη στις πρώτες συναντήσεις και έπειτα προχωρά πειραματικά (Ramirez 1991) Πολιτισμική ενσυναίσθηση: Ο σύμβουλος χρησιμοποιεί ένασύνολο αρχών ή πεποιθήσεων της κουλτούρας του πελάτηαντί να βασίζεται σε μία ποικιλία δεξιοτήτων ή τεχνικών (Ridley & Dingle 1996)

Χαρακτηριστικά προγράμματος κατάρτισης - ένταξη στο προσωπικό μελών μιας κουλτούρας - εγγραφή μελών μιας κουλτούρας ως σπουδαστών - ενθάρρυνση έρευνας σε ομάδες μιας κουλτούρας - βιωματικές συνεδρίες - διδασκαλία με πολιτισμική ευαισθησία

Συμπεράσματα 􀂄 - Δυσκολία κατάρτισης διαπολιτισμικών συμβούλων - Αναγκαιότητα ύπαρξης Προτάσεις - Κατάρτιση μελών μιας κουλτούρας ως συμβούλων

Η διαπολιτισμική συμβουλευτική έχει ως στόχους τη δημιουργία ή βελτίωση ικανοτήτων διαπολιτισμικής επικοινωνίας (cultural awareness, cultural competence) τη βελτίωση των δυνατοτήτων ένταξης ξένων συνεργατών σε μια επιχείρηση ή ομάδα την αξιοποίηση των εμπειριών και δυνατοτήτων ξένων και επαναπατρισμένων συνεργατών (repatriates) τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών τη μετάδοση εμπειριών και know how που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό την αποφυγή ενός ενδεχόμενου πολιτισμικού σοκ (cultural shock)

Σε επαγγελματικό επίπεδο Στις μέρες μας η συνεργασία με ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα αποτελεί αναγκαιότητα και προσφέρει πολλές δυνατότητες. Συγχρόνως όμως δημιουργεί επιπλοκές που δεν λύνονται αυτονόητα. Κάτι που είναι θετικό σε ένα πολιτισμικό πλαίσιο, μπορεί να θεωρηθεί αγενές σε ένα άλλο (π.χ. τύποι μάνατζμεντ, άσκηση κριτικής, στυλ επικοινωνίας, μέθοδοι διεξαγωγής συζητήσεων κ.τ.λ.). Είναι γνωστό ότι η επίδοση πολυπολυτισμικών ομάδων εργασίας κατατάσσεται είτε υπέρ είτε υπό του μέσου όρου, σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι μέτρια.

Σε προσωπικό επίπεδο Η επιτυχία αρμονικής συμβίωσης σε μεικτά ζευγάρια δεν είναι πάντα αυτονόητη. Επίσης δεν είναι πάντα εύκολη η συμβίωση με μέλη της οικογένειας που έχουν ζήσει για μεγάλο διάστημα στο εξωτερικό. Πολύ συχνά δημιουργούνται εντάσεις που έχουν να κάνουν με τις πολιτισμικές εμπειρίες του κάθε ατόμου. Αν δεν αναγνωριστούν και αντιμετωπιστούν κατάλληλα αυτά τα αίτια, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές συγκρούσεις ή στην απομάκρυνση των προσώπων μεταξύ τους. Η αντιμετώπιση δυσκολιών που οφείλονται σε πολιτισμικές διαφορές απαιτεί ειδικευμένους ψυχολόγους, καθώς είναι αδύνατον για κάποιον που δεν έχει έρθει αντιμέτωπος με ξένες κουλτούρες να αντιληφθεί σε όλες της τις διαστάσεις τη δική του.