Διαβάζοντας με το παιδί μου: οφέλη και στρατηγικές Διαβάζοντας με το παιδί μου: οφέλη και στρατηγικές Βασιλοπούλου Αμαλία, Α.Μ. 5599 Καθηγητής: κ. Στελλάκης Μάθημα: Οικογενειακός Γραμματισμός Πάτρα, Δεκέμβριος, 2016

Οι γλωσσικές ικανότητες που αποκτά το παιδί κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του φαίνεται πως δύνανται να επιδράσουν καταλυτικά στη γλωσσική ικανότητα που αναπτύσσει κατά τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως οι αναγνωστικές και εν γένει γλωσσικές ικανότητες του παιδιού κατά την κρίσιμη ηλικία των 11 ετών σχετίζεται άμεσα με τις πρώιμες γλωσσικές του ικανότητες Το γεγονός αυτό φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη εξοικείωσης των παιδιών με την ανάγνωση βιβλίων ήδη από τη βρεφική ηλικία

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Τα παιδιά, ανεξάρτητα από τις εκάστοτε συνθήκες, κατακτούν έναν εντυπωσιακό βαθμό γλωσσικών ικανοτήτων ήδη από την πρώιμη παιδική ηλικία Από την ηλικία των έξι (6) μηνών τα βρέφη έχουν αναπτύξει την ικανότητα να διακρίνουν όλους τους ήχους της μητρικής τους γλώσσας μέχρι την ηλικία των δύο (2) ετών έχουν αποκτήσει ένα λεξιλόγιο έκτασης περίπου 300 λέξεων τις οποίες μπορούν να συνδυάζουν σε απλές φραστικές δομές. Μέχρι την ηλικία των τεσσάρων (4) ετών έχουν αναπτύξει την ικανότητα να εκφράζουν πολύπλοκες ιδέες μέσω προτασιακών δομών όμοιων με των ενηλίκων, ενώ μέχρι τα έξι (6) έτη η πλειοψηφία των παιδιών έχει κατακτήσει ένα λεξιλόγιο περίπου 14.000 λέξεων που τους δίνει τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε μια συζήτηση, να συνθέτουν ποιήματα, να λένε αστεία και να επιλύουν αινίγματα (McGinty & Justice, 2010)

αναφορικά με τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους, οι ερευνητές τονίζουν τη σπουδαιότητα που έχουν οι «έντυπες» λέξεις, οι λέξεις, δηλαδή, τις οποίες μπορεί να βρει τα παιδιά σε ένα βιβλίο ή σε κάποιο άλλο έντυπο μέσο την αξία της ανάγνωσης βιβλίων στα παιδιά και, μάλιστα, ήδη απο τη νηπιακή ηλικία: τα εφοδιάζουν με εκείνο το γνωστικό επίπεδο, το οποίο απαιτείται ώστε να κατανοούν όσα ακούν, βλέπουν ή διαβάζουν (Koralek, 2001) επιφέρει ένα πλήθος συναισθηματικών και κοινωνικών ωφελειών, αλλά και για την απόκτηση ευρύτερων γνώσεων (Clark & Rumbold, 2006) οφέλη αναφορικά με την κατανόηση των κειμένων, την ανάπτυξη θετικών συμπεριφορών απέναντι στο διάβασμα, αλλά και την ανάπτυξη ενός θετικού και ευχάριστου συναισθήματος που θα συνοδεύει την ανάγνωση βιβλίων και στην ενήλικη ζωή (Clark & Rumbold, 2006).

ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Οι ερευνητές επισημαίνουν την αξία της ανάγνωσης βιβλίων, από τους γονείς, στα παιδιά τους σε όλες τις ηλικίες: αποτελεί μια σημαντική και ταυτόχρονα ευχάριστη εμπειρία για τα παιδιά, τα οποία κινητοποιούνται ως προς την προσωπική ενασχόληση με το βιβλίο επιτυγχάνεται ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου τους παράλληλα με τη δυνατότητα κατανόησης του κόσμου, ο οποίος τα περιβάλλει (Koralek, 2001) παρέχει τη δυνατότητα στους γονείς (και στους εκπαιδευτικούς) να αποτελέσουν αναγνωστικό πρότυπο για τα παιδιά τους, τα οποία συμμερίζονται τον ενθουσιασμό των γονέων τους και μιμούνται τα αναγνωστικά τους πρότυπα οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να τα μυήσουν στη γλώσσα των βιβλίων επιτρέπει στα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους για να εξερευνήσουν άγνωστους τόπους, χρόνους, να πλάσουν τους ήρωες, να υπερβούν τις συμβάσεις που επιβάλλει η πραγματικότητα, αλλά να αναπτύξουν διάλογο με τους γονείς τους αναφορικά με όσα τους άκουσαν να τους διαβάζουν (Koralek, 2001).

Οφέλη κατά τη βρεφική ηλικία: παρέχει τη δυνατότητα στα βρέφη να συσχετίσουν το βιβλίο και τη διαδικασία της ανάγνωσης με ευχάριστα συναισθήματα να εξοικειωθούν με τους ήχους, το ρυθμό και το άκουσμα των λέξεων. ενεργοποιούν και μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους (την ακοή, την όραση και την αφή), να παράγουν τα ίδια ήχους και εστιάζουν την προσοχή τους σε εικόνες που σχετίζονται με κάποια λέξη (Koralek, 2001) Οφέλη κατά την παιδική ηλικία: εκτός από τα ευχάριστα συναισθήματα που συνοδεύουν το άκουσμα των βιβλίων, τα παιδιά χτίζουν το λεξιλόγιό τους αντιλαμβάνονται ότι τα βιβλία μπορούν να αποτελέσουν ένα ευχάριστο εργαλείο μάθησης και παιχνιδιού αποκτούν την ικανότητα να συνδέουν εικόνες με ακολουθίες ιστοριών αρχίζουν να πλάθουν τις εικόνες αυτών που ακούν στο μυαλό τους (IRA, 1998)

μπορούν εύκολα και ευχάριστα να μεταφερθούν σε άλλα μέρη αρχίζουν να σχηματίζουν απόψεις, αλλά και να καταλαβαίνουν τις απόψεις των άλλων, να αναπτύσσουν την αίσθηση του χιούμορ ακούγοντας τους γονείς τους να διαβάζουν βιβλία, τους δίνεται η δυνατότητα να εξοικειωθούν με διάφορους και διαφορετικούς χαρακτήρες αναπτύσσουν ταυτόχρονα τη φαντασία τους και να κάνουν συσχετίσεις μεταξύ της δικής τους ζωής και πραγματικότητας και της ζωής των άλλων (Atkinson, 2008).

Η εξοικείωση των παιδιών με το άκουσμα βιβλίων ήδη από τη βρεφική τους ηλικία, αυξάνει τις πιθανότητες να καταστούν και τα ίδια ως μαθητές και αργότερα ως ενήλικα άτομα ικανοί αναγνώστες, να αναπτύξουν, δηλαδή, μια θετική στάση απέναντι στην ανάγνωση και γενικά στην ενασχόληση με το βιβλίο και τελικά να αναπτύξουν ένα πλήθος κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Αποτελέστε αναγνωστικό πρότυπο για τα παιδιά σας Επιλέξτε μαζί με τα παιδιά σας το βιβλίο που θα διαβάσετε Δώστε προσοχή στα: Περιεχόμενο Εικονογράφηση Αριθμός σελίδων Ευκολία ή δυσκολία που θα έχει το παιδί σας να διαβάσει μόνο του το βιβλίο

Να θυμάστε ότι ο συνδυασμός εικόνας και κειμένου μπορεί να συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση του κειμένου, καθώς δίνει την ευκαιρία στο παιδί να αναπτύξει περαιτέρω τη φαντασία του και το λεξιλόγιό του Δημιουργήστε το κατάλληλο κλίμα, ώστε να μην αποσπάται η προσοχή του παιδιού σας από την κοινή σας δραστηριότητα Διαφοροποιήστε: Τη φωνή Την ταχύτητα ανάγνωσης Τον επιτονισμό σας

Δημιουργήστε τις προϋποθέσεις για μια σειρά ερωτήσεων –απαντήσεων Ανοίξτε διάλογο με το παιδί σας για όσα διαβάσατε μαζί

Κλεινοντασ… «Η ανάγνωση βιβλίων ανοίγει στα παιδιά ένα παράθυρο για το μέλλον τους» (Warren, Brooks & Paxton, 2014) Γι΄ αυτό, αφιερώστε έστω και 10 λεπτά την ημέρα χρόνο για να διαβάζετε στα παιδιά σας ή μαζί με τα παιδιά σας..

Σας ευχαριστώ πολύ…