ΔΙΑΛΕΞΗ 7 Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η σχέση της με την Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα των Επιχειρήσεων και των Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η σχέση της με την Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα των Επιχειρήσεων Κριτήρια Προσδιορισμού της χρηματοοικονομικής απόδοσης Οι αριθμοδείκτες ή χρηματοοικονομικοί δείκτες είναι το πηλίκο μεταξύ επιλεγμένων αριθμητικών τιμών που λαμβάνονται από τις οικονομικές καταστάσεις μιας επιχείρησης, όπως για παράδειγμα τον Ισολογισμό και την Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Καταρτίζονται με σκοπό τον προσδιορισμό της πραγματικής θέσεως ή της αποδοτικότητας των διάφορων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων, οι οποίοι αφορούν μία οικονομική μονάδα και σε τελική ανάλυση στοχεύουν στον προσδιορισμό της πραγματικής καταστάσεως ολόκληρης της οικονομικής μονάδας ή και γενικότερα του κλάδου στον οποίο ανήκει η μονάδα αυτή. Η χρήση των πιο σημαντικών αριθμοδεικτών συνιστά ένα χρήσιμο εργαλείο επιλογής και παρακολούθησης των διαφόρων εταιρειών σε συνδυασμό πάντα με επιπρόσθετα εργαλεία ανάλυσης, καθώς αυτοί εκφράζουν σχέσεις που παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον και οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες παρέχουν ενδείξεις για την πορεία μιας εταιρείας, καθώς και για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που ακολουθούνται από τη διοίκησή της. Έτσι, μπορούμε να πληροφορηθούμε σε γενικές γραμμές για τη ρευστότητα, τη δραστηριότητα, την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα σε σχέση με τη διάρθρωση των κεφαλαίων μιας επιχείρησης.

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η σχέση της με την Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα των Επιχειρήσεων Βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών : Αριθμοδείκτες ρευστότητας (χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης της επιχείρησης όσο και της ικανότητάς της να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της). Αριθμοδείκτες δραστηριότητας ή κυκλοφοριακής ταχύτητας (μετράται ο βαθμός αποτελεσματικότητας μιας επιχειρήσεως στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων). Αριθμοδείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης ή μόχλευσης (εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της)

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η σχέση της με την Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα των Επιχειρήσεων Βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών : Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας (μετράται η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, η δυναμικότητα των κερδών της και η ικανότητα της διοικήσεώς της). Αριθμοδείκτες επενδύσεων σε μετοχικούς τίτλους (συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχειρήσεως και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη, τα μερίσματα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της). Δείκτης Γενικής Ρευστότητας = Σύνολο κυκλοφορούντος Ενεργητικού / Σύνολο βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων Δείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων= Συνολικές ετήσιες πωλήσεις / Σύνολο απαιτήσεων

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και η σχέση της με την Χρηματοοικονομική Αποδοτικότητα των Επιχειρήσεων Βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών : Δείκτης Κάλυψης Χρηματοοικονομικών Εξόδων =Κέρδη προ Τόκων και Φόρων /Ετήσια Χρηματοοικονομικά Έξοδα Δείκτης Καθαρού Κέρδους μετά φόρων % = Καθαρά Κέρδη μετά Φόρων/ Πωλήσεις Δείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων % = Καθαρά Κέρδη μετά Φόρων / Ίδια Κεφάλαια Market to Book =Τιμή μετοχής / Λογιστική τιμή μετοχής

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων Η απόδοση μιας χρηματοοικονομικής επένδυσης, αν και σημαντικό εργαλείο στην ανάλυση επενδυτικών αποφάσεων, δεν συνιστά το μοναδικό ή το κυριότερο κριτήριο. Στις μέρες μας ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης, κοινωνικής ευημερίας και περιβαλλοντικής ανάπτυξης διαδραματίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση σχετικών αποφάσεων, γεγονός που καταδεικνύεται από το ποσοστό της επιχειρηματικής δραστηριότητας που αναλαμβάνεται από την κοινωνικά υπεύθυνες επιχειρήσεις όσο και από τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε αυτές. Ένας κοινωνικά υπεύθυνος επενδυτής πραγματοποιεί ελέγχους προκειμένου να αποκλείσει κάποιες εταιρείες που δεν είναι κοινωνικά υπεύθυνες αξιολογώντας προς τον σκοπό τούτο διεθνείς νόρμες – κριτήρια που χαρακτηρίζουν μια επένδυση ως κοινωνικά υπεύθυνη ( Social Responsible Investment). Ορισμός Κοινωνικά Υπεύθυνων Επενδύσεων Eurosif (2012) : είναι η επένδυση που εκτός των άλλων κριτηρίων ικανοποιεί συγκεκριμένες νόρμες α) περιβαλλοντικών, β) κοινωνικών επιπτώσεων καθώς και επιπτώσεις σχετικά με την ποιότητα της εταιρικής διακυβέρνησης.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων Πέρα από τα θετικά χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν σχετικά με τις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ τους οι οποίες ενέχουν και μια άλλη διάσταση, αυτή της αποφυγής επενδύσεων σε δραστηριότητες που είναι έκνομες, ή είναι σύννομες αλλά θεωρούνται γενικά επιβλαβείς σύμφωνα με τα χρηστά ήθη. Υπό αυτή την άποψη δεν είναι κοινωνικά υπεύθυνες οι επενδύσεις που αφορούν επιχειρηματικές δραστηριότητες που ασχολούνται με την εμπορία εθιστικών ουσιών, όπως το αλκοόλ, ο καπνός, ή με την προαγωγή τυχερών παιγνίων (τζόγος). Οι Renreboog, Horst και Zhang (2007) υποδεικνύουν ένα σύνολο επενδυτικών ελέγχων που πρέπει να δρομολογείται κάθε φορά για να επιλεγούν ή να αποκλειστούν δραστηριότητες χρησιμοποιώντας κάποια βασικά κριτήρια εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Τα κριτήρια όπως προαναφέρθηκε, συνίσταται σε δείκτες, τους αποκαλούμενους διεθνώς ESG, ακρωνύμιο που σχηματίζεται από τα πρώτα γράμματα των αγγλικών λέξεων Enviroment, Social, Governance. Οι ESG δείκτες ποσοτικοποιούν την ανάπτυξη των αλλαγών μιας εταιρείας σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο εξετάζοντας τη μεταβολή των ESG παραγόντων.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Περιβαλλοντικοί Παράγοντες (Enviromental Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών Επίπεδα εκπομπής ρίπων . Υιοθέτηση – Επένδυση Περιβαλλοντικών Συστημάτων Διαχείρισης και Συμμόρφωσης. Εξοικονόμηση φυσικών πόρων, όπως για παράδειγμα νερό. Εξοικονόμηση διαφόρων πηγών ενέργειας. Διαμόρφωση ειδικών χώρων για τα απορρίμματα. Ανακύκλωση απορριμμάτων. Διάφορα άλλα περιβαλλοντικά θέματα (τοξικότητα, βιοποικιλότητα)

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Περιβαλλοντικοί Παράγοντες (Enviromental Factors) που αξιολογούνται : Μείωση της ελευθέρωσης αζώτου και φωσφόρου και αντιμετώπιση της έκλυσης αμμωνίας που οφείλεται στην αναποτελεσματική διαχείριση των λιπασμάτων και την ανεπαρκή επεξεργασία των λυμάτων. Βελτίωση απόδοσης κατά την τη χρήση λιπασμάτων. Βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης υδάτινων πόρων. Ανάπτυξη αγοράς προϊόντων, χημικών ουσιών και υλικών βιολογικής βάσης. Εξάλειψη ή μείωση της χρησιμοποίησης ουσιών που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος. Πρόληψη ή μείωση των δυσμενών επιπτώσεων της παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων. Περιορισμός των συνολικών επιπτώσεων της χρήσης των πόρων μέσω της εφαρμογής της ακόλουθης ιεράρχησης στα απόβλητα : α) πρόληψη, β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) ανακύκλωση, δ) άλλοι τρόποι ανάκτησης, ε) τελική διάθεση.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Περιβαλλοντικοί Παράγοντες (Enviromental Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Βελτίωση ανταγωνιστικότητας σε συνθήκες ανόδου των τιμών των πόρων και βελτίωση αποδοτικότητας κατά τη χρήση των πόρων με ενίσχυση της καινοτομίας στον επιχειρηματικό τομέα. Προστασία του περιβάλλοντος με την πρόληψη ή μείωση των δυσμενών επιπτώσεων της παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων. Χρήση και παραγωγή των χημικών ουσιών κατά τρόπους που οδηγούν στην ελαχιστοποίηση των σημαντικών δυσμενών επιδράσεων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων Περιβαλλοντική Επικινδυνότητα: συνιστά την πιθανότητα ενός περιβαλλοντικού δυνητικού κινδύνου να πραγματοποιηθεί. Οι αιτίες που προκαλούν την περιβαλλοντική επικινδυνότητα συνοψίζονται σε δύο κατηγορίες : Γεωγενείς, όπως είναι για παράδειγμα η διασπορά στο περιβάλλον τοξικών ιχνοστοιχείων λόγω αποσάρθρωσης πετρωμάτων πλούσιων στα ινχοστοιχεία αυτά. Ανθρωπογενείς, όπως είναι η απόρριψη τοξικών υλικών σε συγκεκριμένο χώρο.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Κοινωνικοί Παράγοντες (Social Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Συνθήκες εργασίας στους χώρους εργασίας αναφορικά με θέματα υγείας, ασφάλειας. Αποτελεσματική διαχείριση ανθρωπίνου κεφαλαίου. Δυνατότητα του μετόχου να παίζει ενεργητικό ρόλο στην διαμόρφωση των αποφάσεων της εταιρείας. Σχέσεις με τους προμηθευτές που πρέπει να στηρίζονται στην αξιοπιστία, την διαφάνεια, την καλή πίστη, τα συναλλακτικά ήθη και έθιμα. Σχέσεις με τους πελάτες που πρέπει να στηρίζονται στην αξιοπιστία, την διαφάνεια, την καλή πίστη, τα συναλλακτικά ήθη και έθιμα.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Κοινωνικοί Παράγοντες (Social Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Ενασχόληση με τις τοπικές κοινότητες Παροχές και χορηγίες προς την κοινότητα Ενεργός συμμετοχή των επιχειρήσεων σε θέματα κοινωνικού αποκλεισμού, φτώχειας, διατροφής, προαγωγής πολιτιστικών αγαθών, όπως είναι ο αθλητισμός, οι τέχνες, οι επιστήμες. Ενέργειες της επιχείρησης εναντίων της παιδικής/καταναγκαστικής εργασίας. Σχεδιασμός προγραμμάτων απασχόλησης νέων επιστημόνων με στόχο την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Κοινωνικοί Παράγοντες (Social Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Η ορολογία “Χώρος εργασίας” στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης είναι γενικός και ενέχει τέσσερεις συμφυείς εννοιολογικές διαστάσεις : Εργασιακό Περιβάλλον Αμοιβές και Παροχές Κατάρτιση και Επαγγελματική Εξέλιξη Ίσες ευκαιρίες Θέματα απασχολησιμότητας

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων Ο όρος Εργασιακό Περιβάλλον αφόρα τα ακόλουθα θέματα : Ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας. Προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Επίτευξη ισορροπίας μεταξύ εργασιακής απασχόλησης και ελεύθερου χρόνου. Τυχόν ατυχήματα στον χώρο εργασίας. Ζητήματα βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων Ο όρος Ίσες Ευκαιρίες αφόρα τα ακόλουθα θέματα : Σχεδιασμός και εφαρμογή δεοντολογικού κώδικα συμπεριφοράς. Καταστολή ενεργειών που προκαλούν οποιαδήποτε διάκριση στο χώρο εργασίας. Ανάληψη πρωτοβουλιών και μέτρων που προάγουν την ισότητα στον χώρο εργασίας. Παροχή βασικής και ειδικής εκπαίδευσης. Ο όρος Κατάρτιση και Επαγγελματική Εξέλιξη αναφέρεται στα ακόλουθα θέματα : Δράσεις διατήρησης του επιπέδου δεξιοτήτων των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα κατάρτιση, ενδυνάμωση. Προγράμματα υποστήριξης τεχνολογικών αλλαγών. Διαρκής επιμόρφωση και ενθάρρυνση της συμμετοχής των εργαζομένων σε προγράμματα διά βίου μάθησης .

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Παράγοντες διακυβέρνησης (Governance Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Συμμόρφωση με τους νόμους. Εταιρικές πρακτικές που υποστηρίζουν το δημοκρατικό πρόταγμα. Εμπέδωση και διάδοση πρακτικών σχετικά με έντιμες μεθόδους εμπορίας. Αποφυγή κάθε μορφής δωροδοκία.

Χρηματιστηριακοί δείκτες περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων ESG Παράγοντες Παράγοντες διακυβέρνησης (Governance Factors) που αξιολογούνται στην κατάρτιση των ESG δεικτών : Αποφυγή ανάληψης ενεργειών που καταλήγουν σε σύγκρουση συμφερόντων από την ηγεσία των επιχειρήσεων. Συνεπή συμμόρφωση με τον σχεδιασμένο και διακηρυγμένο κώδικα δεοντολογίας της επιχείρησης. Δικαιώματα μετόχων. Ζητήματα αμοιβής διευθυντικών στελεχών.