Χρηματοοικονομική Λογιστική Σύμφωνα με τα Διεθνή και τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Κεφάλαιο 5 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (ΕΓΛΣ) ΣΧΕΔΙΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ (ΕΛΠ)

Λογιστικά γεγονότα (ΛΠΣ) Πρόκειται για συναλλαγές της επιχείρησης με πελάτες, προμηθευτές και λοιπούς τρίτους, καθώς και εξωτερικά γεγονότα που έχουν επιπτώσεις στα αποτελέσματα και τους λογαριασμούς που συγκροτούν τη χρηματοοικονομική της κατάσταση. Κεφ.5 1

Λογιστικά γεγονότα (παραδείγματα) Αγορά ή κατασκευή κτηρίων, αγορά μηχανημάτων, επίπλων και λοιπού εξοπλισμού (αγορά παγίων) Αγορά εμπορευμάτων Καταβολή ενοικίων, πληρωμή μισθών και ημερομισθίων, δαπάνη ηλεκτρικού ρεύματος (έξοδα) Πώληση εμπορευμάτων, παροχή υπηρεσιών κλπ (έσοδα) Κεφ.5 2

Λογιστικό πληροφοριακό σύστημα Χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη λογιστικά γεγονότα και στοιχεία από το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης (υπόλοιπα λογαριασμών παρελθόντων ετών, τιμές συναλλάγματος, επιτόκια euribor κλπ) για την παραγωγή πληροφοριών χρήσιμων για τη λήψη αποφάσεων. Κεφ.5 3

Λογιστικό πληροφοριακό σύστημα (συνέχεια) Λογιστικά γεγονότα Πρώτη ύλη (input) Επεξεργασία Πληροφορίες (output) Λοιπά στοιχεία εισόδου Κεφ.5 4

Λογιστικό πληροφοριακό σύστημα (συνέχεια) α. Ένα ΛΠΣ δεν είναι απαραίτητο να λειτουργεί σε ένα αποκλειστικά μηχανογραφημένο περιβάλλον. β. Η διαδικασία επεξεργασίας των πληροφοριών δεν είναι απαραίτητο να γίνεται από υπαλλήλους της επιχείρησης, αλλά μπορεί να ανατεθεί σε τρίτους, που βρίσκονται εκτός των γραφείων της επιχείρησης. Κεφ.5 5

Τα στοιχεία εισόδου ενός ΛΠΣ α. η ημερομηνία που έλαβε χώρα το λογιστικό γεγονός β. ο κωδικός και η ονομασία των χρεούμενων και πιστούμενων λογαριασμών γ. συνοπτική περιγραφή του λογιστικού γεγονότος δ. αναφορά στα δικαιολογητικά της εγγραφής (τιμολόγια, αποδείξεις είσπραξης κλπ) Κεφ.5 6

Τα στοιχεία εισόδου κατά τον Pacioli Ποιος; Giovanni Lombroso Τι; Μετρητά Πού; Πάδοδα Πότε; 23 Οκτωβρίου 1348 Πώς; Ως δάνειο Πόσο; 300 λίρες Μάρτυρας; Franco Peruzzi 1 2 3 4 5 6 7 Κεφ.5 7

Λογιστικό σχέδιο Είναι ένα συστηματικό πλαίσιο οργάνωσης των λογαριασμών, κωδικοποίησής τους δηλαδή κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται η τυποποίηση και απλούστευση των λογιστικών καταχωρήσεων, ιδιαίτερα σε ένα μηχανογραφημένο περιβάλλον. Κεφ.5 8

Ισχύοντα στην Ελλάδα λογιστικά σχέδια μέχρι 31.12.2014 Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο (ΕΓΛΣ) του ν.1123/1980 Τα Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια α. για τις τράπεζες (π.δ. 384/1992) β. για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις (π.δ. 148/1984) γ. για τους Δήμους και τις Κοινότητες (π.δ. 315/1999) Κεφ.5 9

των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ΕΛΠ) Το σχέδιο λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ΕΛΠ) (ν.4308/2014) α. Ισχύει από 1.1.2015 β. Οι επιχειρήσεις που εφάρμοζαν μέχρι 31.12.2014 το ΕΓΛΣ μπορούν να συνεχίζουν να το εφαρμόζουν και μετά την ημερομηνία αυτή. Το ίδιο ισχύει και για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις που εφάρμοζαν τα αντίστοιχα κλαδικά. Κεφ.5 10

Διάρθρωση Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΟΜΑΔΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗΣ (ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ) ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Πάγιο Ενεργητικό Αποθέματα Απαιτήσεις Διαθέσιμα Καθαρή θέση Προβλέψεις Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Οργανικά έξοδα κατ’ είδος Οργανικά έσοδα Λογαριασμοί αποτελεσμάτων Ανόργανα έξοδα, έσοδα 1 2 3 4 5 6 7 8 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΟΜΑΔΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΑΞΕΩΣ 9 Κεφ.5 11

Οι ομάδες λογαριασμών των ΕΛΠ Ομάδα 1: Ενσώματα και άυλα μη κυκλοφορούντα (πάγια) περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 2: Αποθέματα Ομάδα 3: Χρηματοοικονομικά και λοιπά περιουσιακά στοιχεία Ομάδα 4: Καθαρή θέση Ομάδα 5: Υποχρεώσεις Ομάδα 6: Έξοδα και ζημίες Ομάδα 7: Έσοδα και κέρδη Ομάδα 8: Ιδιοπαραγωγή, υποκαταστήματα και αποτελέσματα περιόδου Κεφ.5 12

Διαφορές στην κωδικοποίηση ΕΓΛΣ και ΕΛΠ Οι ομάδες από δέκα (10) περιορίζονται σε οκτώ (8). Καταργούνται δηλαδή η ομάδα 9 για την κοστολόγηση και η ομάδα 0 των λογαριασμών τάξεως. Οι ζημίες και τα κέρδη εντάσσονται στις ομάδες 6 και 7 αντίστοιχα, αντί της ομάδας 8. Κεφ.5 13

Διαφορές στην κωδικοποίηση ΕΓΛΣ και ΕΛΠ (συνέχεια) Το ΕΓΛΣ είναι ένα άκαμπτο σύστημα, όπου οι επιχειρήσεις έχουν ελάχιστες έως μηδενικές δυνατότητες ευελιξίας. Τα ΕΛΠ δίνουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να ανοίγουν και να ονοματίζουν λογαριασμούς με μεγάλη ευχέρεια. Κεφ.5 14

Το περιεχόμενο των ΕΛΠ Τα ΕΛΠ εκτός από σχέδιο λογαριασμών παρέχουν και οδηγίες αναγνώρισης, απομείωσης, αποτίμησης και διακοπής αναγνώρισης των λογαριασμών που στηρίζονται στα IFRS. Κεφ.5 15

Το περιεχόμενο των ΕΛΠ (συνέχεια) Τα ΕΛΠ αποτελούν μια φωτογραφική αποτύπωση των IFRS μιας δεδομένης στιγμής. Έτσι, δεν λαμβάνουν υπόψη αλλαγές και προσθήκες που γίνονται σε αυτά σε διαρκή βάση. Τους λείπει δηλαδή ο δυναμικός χαρακτήρας, αλλά αποτελούν ένα εύχρηστο εργαλείο για τις επιχειρήσεις που δεν είναι υποχρεωμένες να εφαρμόζουν τα IFRS. Κεφ.5 16

Τα στοιχεία εξόδου ενός ΛΠΣ Οι πληροφοριακές καταστάσεις που μπορούν να παραχθούν είναι θεωρητικά άπειρες. Οι πιο γνωστές και σημαντικότερες το ενιαίο ημερολόγιο τα αναλυτικά καθολικά το γενικό καθολικό το ισοζύγιο λογαριασμών γενικού καθολικού ο ισολογισμός ο λογαριασμός «αποτελέσματα χρήσεως» Κεφ.5 17

Το Ημερολόγιο Αποτελεί το σημαντικότερο λογιστικό βιβλίο μιας επιχείρησης, στο οποίο καταχωρούνται με απόλυτη χρονολογική σειρά όλα τα λογιστικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην επιχείρηση, με όλες τις λεπτομέρειες που ταυτοποιούν κάθε γεγονός. Κεφ.5 18

Το ημερολόγιο Κεφ.5 19 15.01 1/30.11.2016 Χ 38.02 Καταθέσεις όψεως 38.02.01 ALPHA BANK 50.000 Π 40 Κεφάλαιο Α 30.000 Β 20.000 Αιτιολογία: Είσπραξη από τους εταίρους της εισφοράς τους στη συγκρότηση του κεφαλαίου. 2/1.12.2016 15.01 Εξοπλισμός 2.000 Αιτιολογία: Αγορά παγίων. Τιμολόγιο 175/1.12.2016 ΕΡΜΗΣ ΕΠΕ. Κεφ.5 19

Το ημερολόγιο (συνέχεια) 3/1.12.2016 Χ 20.02 Αγορές εμπορευμάτων 5.000 Π 38.02 Καταθέσεις όψεως 38.02.01 ALPHA BANK 3.000 50.01 Προμηθευτές 50.01.01 Γεώργιος Αντωνόπουλος 2.000 Αιτιολογία: Αγορά εμπορευμάτων μετρητοίς και επί πιστώσεις. Τιμ.Α-618/1.12.16 ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΙΚΗ ΟΕ. 4/10.12.2016 38.01 Ταμείο 230 70.01.01 Πωλήσεις εμπορευμάτων Αιτιολογία: Πωλήσεις ως δελτία λιανικής 1-3/10.12.2016. Κεφ.5 20

Το ημερολόγιο (συνέχεια) 5/10.12.2016 Χ 50.01 Προμηθευτές 50.01.01 Γεώργιος Αντωνόπουλος 1.000 Π 38.02 Καταθέσεις όψεως 38.02.01 ALPHA BANK Αιτιολογία: Μερική εξόφληση προμηθευτή μας κ. Αντωνόπουλου. 6/14.12.2016 20.02 Αγορές εμπορευμάτων 2.000 Αιτιολογία: Πωλήσεις ως δελτία λιανικής 1-3/10.12.2016. Κεφ.5 21

Αναλυτικά καθολικά Κεφ.5 22 Περιέχουν λεπτομέρειες των καταχωρήσεων σε ένα λογαριασμό τελευταίας βαθμίδας ανάλυσης. 38.02.01 ALPHA BANK 30.11.2016 Εταίρος Α 30.000 1.12.2016 Αγορά πάγκων 2.000 Εταίρος Β 20.000 10.12.2016 κ. Αντωνόπουλος έναντι 1.000 Μερικό Σύνολο 3.000 Χρεωστικό υπόλοιπο 47.000 Σύνολο 50.000 Κεφ.5 22

Αναλυτικά καθολικά (συνέχεια) 50.01.01 Γεώργιος Αντωνόπουλος 10.12.2016 Έναντι 1.000 1.12.2016 Τιμ.Α-618/1.12.2016 2.000 Πιστωτικό υπόλοιπο 3.000 14.12.2016 Τιμ.Α-742/14.12.2016 Σύνολο 4.000 Ο ανωτέρω αποτελεί κλασική περίπτωση ενός τρεχούμενου λογαριασμού μεταξύ εμπόρων. Τον χαρακτηρίζει δυναμικότητα με τη συνεχή μεταβολή του υπολοίπου. Κεφ.5 23

Γενικό καθολικό Είναι μαζί με το Ημερολόγιο από τα πιο βασικά βιβλία μιας επιχείρησης και περιλαμβάνει τους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς ενός λογιστικού σχεδίου με τα ποσά των κινήσεων και τα υπόλοιπα κάθε λογαριασμού σε Euro. Κεφ.5 24

Γενικό καθολικό (συνέχεια) Περιέχει σε καθημερινή βάση συγκεντρωμένες όλες τις χρεώσεις και πιστώσεις των αναλυτικών λογαριασμών. Προμηθευτές Ημερομηνία Κινήσεις Υπόλοιπο Χρέωση Πίστωση Χρεωστικό Πιστωτικό 1.12.2016 2.000 10.12.2016 1.000 14.12.2016 3.000 23.12.2016 6.300 12.100 8.800 Σύνολο 7.300 16.100 Κεφ.5 25

Το Ισοζύγιο των λογαριασμών του Γενικού καθολικού Περιέχει τα αθροίσματα των ποσών και υπολοίπων όλων των πρωτοβάθμιων λογαριασμών σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Κεφ.5 26

Το Ισοζύγιο των λογαριασμών του Γενικού καθολικού (συνέχεια) Λογαριασμοί Ισοζύγιο ποσών Ισοζύγιο υπολοίπων Κωδ. Ονομασία Χρέωση Πίστωση 10 Οικόπεδα 140.000 - 11 Κτήρια-Εγκαταστάσεις κτηρίων 180.000 30.000 150.000 14 Έπιπλα & λοιπός εξοπλισμός 8.000 22.000 20 Εμπορεύματα 62.000 34.000 28.000 30 Πελάτες 9.280 3.985 5.295 38 Χρηματικά διαθέσιμα 33.255 17.800 15.455 40 Κεφάλαιο 330.000 50 Προμηθευτές 7.300 16.100 8.800 55 Ασφαλιστικοί οργανισμοί 4.300 60 Αμοιβές & έξοδα προσωπικού 10.200 64 Διάφορα έξοδα 9.600 70 Πωλήσεις εμπορευμάτων 37.450   Σύνολο 481.635 380.550 Κεφ.5 27

Ο Ισολογισμός Είναι το Ισοζύγιο υπολοίπων των λογαριασμών του Γενικού καθολικού, με τις εξής διαφορές: α. οι αποτελεσματικοί λογαριασμοί έχουν κλείσει, προκειμένου να εξαχθεί το αποτέλεσμα β. έχει γίνει ανακατάταξη των λογαριασμών του ενεργητικού και παθητικού. Κεφ.5 28

Ο Ισολογισμός (συνέχεια) Ενεργητικό   Κυκλοφορούν ενεργητικό 48.750 Ταμείο 15.455 Απαιτήσεις από πελάτες 5.295 Αποθέματα 28.000 Πάγια και μακροπρόθεσμες απαιτήσεις 312.000 Ενσώματες ακινητοποιήσεις 350.000 Μείον: αποσβέσεις 38.000 Σύνολο 360.750 Παθητικό Υποχρεώσεις βραχυπρόθεσμες 16.630 Προμηθευτές 8.800 Υποχρεώσεις από φόρους-τέλη 3.530 Ασφαλιστικοί οργανισμοί 4.300 Καθαρή θέση 344.120 Μετοχικό κεφάλαιο 330.000 Λοιποί λογαριασμοί καθαρής θέσης 14.120 Κεφ.5 29

«αποτελέσματα χρήσης» Ο λογαριασμός «αποτελέσματα χρήσης» Προκύπτει: α. εάν μεταφέρουμε σε αυτόν (μηδενίσουμε) τα υπόλοιπα των λογαριασμών του Γενικού καθολικού που περιέχουν αποτελέσματα (ομάδες 6 και 7) β. εάν υπολογίσουμε το φόρο που προκύπτει σε περίπτωση κερδών και μεταφέρουμε τη διαφορά στην καθαρή θέση. Κεφ.5 30

«αποτελέσματα χρήσης» Ο λογαριασμός «αποτελέσματα χρήσης» (συνέχεια) Πωλήσεις εμπορευμάτων (καθαρές)   37.450 Μείον: Αμοιβές & έξοδα προσωπικού 10.200 Διάφορα έξοδα 9.600 19.800 Κέρδη πριν από το φόρο εισοδήματος 17.650 Φόρος εισοδήματος 20% 3.530 Καθαρά κέρδη μετά το φόρο εισοδήματος 14.120 Κεφ.5 31

Οδηγίες προς τον εκπαιδευτή Στο λογαριασμό «πωλήσεις εμπορευμάτων» γίνεται η χρήση του προσδιορισμού «καθαρές», για να αποφύγουμε τη χρήση του λογαριασμού «κόστος πωληθέντων», κάτι με το οποίο δεν έχουν ακόμη εξοικειωθεί οι σπουδαστές. Αυτό γίνεται στο κεφάλαιο 7 «Η λογιστική των αποθεμάτων και των πωλήσεων».

Χρόνος ενημέρωσης και διαφύλαξης των λογιστικών αρχείων (βιβλίων) Τα ΕΛΠ περιέχουν ειδικές διατάξεις για το χρόνο που πρέπει να γίνεται η ενημέρωση των λογιστικών βιβλίων, καθώς και για πόσο χρόνο πρέπει να διαφυλάσσονται τα βιβλία, προκειμένου να διασφαλιστεί ο εκ των υστέρων έλεγχος των καταχωρήσεων. Κεφ.5 32