ΔΙΑΣΑΦΗΣΗ - ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ -1Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δρ. Σαββίδης Γ. Σεραφείμ Καθηγητής Τ.Ε.Ι Δυτικής Μακεδονίας

Περί πρώτων υλών «ανακύκλωση, αξιοποίηση και επεξεργασία αποβλήτων» «δευτερογενών πρώτων υλών» «πρωτογενείς ορυκτές πρώτες ύλες» «σκουπίδι»

Ελληνική Νομοθεσία Νόμος 3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α) Νόμος 2939/2001 (ΦΕΚ 179 Α) Κοινή Υπουργική Απόφαση 69728/824/1996 (ΦΕΚ 358 Β) Κοινή Υπουργική Απόφαση 114218/97 (ΦΕΚ 1016 Β) Κοινή Υπουργική Απόφαση 19396/1546/1991 (ΦΕΚ 604 Β) Κοινή Υπουργική Απόφαση 2487/455/1999 Κοινή Υπουργική Απόφαση 29407/3508/2002 Υ.Α. ΟΙΚ/1999 Υ.Α.Η.Π//2003

Ευρωπαϊκή Νομοθεσία ΤΑΦΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΙΔΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Τοπικές καταναλωτικές συνήθειες Οι τοπικές καταναλωτικές συνήθεις παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στη σύσταση όσο και στην ποσότητα των παραγόμενων αποβλήτων. Η διαφοροποίηση αυτή αποδίδεται κυρίως στο διαφορετικό τρόπο ζωής ο οποίος εκφράζεται ακόμη και με το διαφορετικό τρόπο διατροφής μεταξύ των κατοίκων αστικών κέντρων και αυτών της περιφέρειας. Για παράδειγμα, στα απορρίμματα των αστικών κέντρων όπου οι πολίτες διατρέφονται κυρίως με έτοιμες τροφές, η περιεκτικότητα σε υλικά συσκευασίας είναι αυξημένη σε σχέση με τα απορρίμματα επαρχιακών πόλεων όπου οι κάτοικοι ακόμη μαγειρεύουν συχνότερα.

Επίδραση της πολιτικής θέλησης στη διαχείριση αποβλήτων Ψήφιση κατάλληλων νόμων και ενδεχομένως τροποποιήσεις συντάγματος Υποχρέωση ανακύκλωσης (επιστροφή φιαλών με αντίτιμο) Κατασκευή υποδομών αξιοποίησης αποβλήτων Θεσμοθέτηση διαφόρων σταδίων αξιοποίησης αποβλήτων Κατάργηση γραφειοκρατίας κατά την έκδοση αδειών κατασκευής μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων Στρατηγική και δομή των τελών ανακύκλωσης (όχι αποτρεπτικά τέλη)

Ποιοτική σύσταση οικιακών απορριμμάτων

Επίδραση των οικονομοτεχνικών συνθηκών Τα οικονομοτεχνικά δεδομένα αποτελούν τη βάση για την αναγνώριση των παραγόντων που επηρεάζουν το κόστος της επεξεργασίας των αποβλήτων. Η υλική σύσταση, η παραγωγή, η ποσότητα και οι φυσικοχημικές ιδιότητες των αποβλήτων καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη μέθοδο επεξεργασίας τους. Στα οικονομοτεχνικά δεδομένα μιας περιοχής συμπεριλαμβάνονται επίσης τα υπάρχοντα συστήματα αξιοποίησης, η προσφορά επί τόπου παροχής υπηρεσιών, η συμφέρουσα αξιοποίηση – απόσυρση των αποβλήτων και η ζήτηση δευτερογενών υλικών στην αγορά.

Περιεκτικότητα των διαφόρων κλασμάτων των αποβλήτων σε βαριά μέταλλα

Φυσικοχημικές ιδιότητες αποβλήτων θερμογόνος δύναμη η περιεκτικότητα σε βαριά μέταλλα ο θόρυβος που προκαλείται απ’ τη λειτουργία μιας εγκατάστασης επεξεργασίας η μόλυνση της ατμόσφαιρας Στα καταναλωτικά αγαθά κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, ενσωματώνονται επιβλαβή στοιχεία όπως χλώριο, μόλυβδος, χρώμιο και κάδμιο, τα οποία ανιχνεύονται κατόπιν στα απόβλητα Τα σημαντικότερα επιβλαβή στοιχεία που ανιχνεύθηκαν σε στερεά οικιακά απόβλητα είναι το αρσενικό, ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, το κάδμιο, το χρώμιο, ο χαλκός, το νικέλιο, διάφοροι χλωριούχοι υδρογονάνθρακες

Υγιεινή και μολυντές Η λειτουργία εγκαταστάσεων μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων συνδέεται με εκπομπές αιωρουμένων σωματιδίων, οσμών, θορύβου και κονιορτού. Αυτά επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα, την υδρόσφαιρα, το έδαφος και τον άνθρωπο, με συνέπεια να κατέχουν υψηλή θέση στις οικολογικές αξιολογήσεις, στις διαδικασίες έκδοσης αδειών και στον τομέα της αποδοχής απ’ τους πολίτες. Μικροοργανισμοί, μύκητες Οσμές Θόρυβος Κονιορτός

Μέτρα προστασίας Κατά το σχεδιασμό εγκαταστάσεων μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των περιοίκων όσο και οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις. Οι μέγιστες επιτρεπόμενες μέσες τιμές για τις διάφορες πηγές ρύπανσης δίδονται στον πίνακα 5. Επισημαίνεται επίσης ότι η ελάχιστη απόσταση κατασκευής εγκαταστάσεων επεξεργασίας απορριμμάτων από κατοικημένες περιοχές είναι τα 300 μέτρα. Οι τεχνικές οδηγίες για την αντιμετώπιση του θορύβου σε εγκαταστάσεις μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας αποβλήτων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπουν ανώτατα όρια. Πρέπει να λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα ηχομόνωσης ώστε ο θόρυβος που τελικά φθάνει στους εργαζόμενους να μην ξεπερνάει τα 85 dB. Για να επιτευχθεί αυτό επιβάλλεται ακόμη και η εξωτερική θωράκιση των μηχανών.

Αγορές απορρόφησης προϊόντων επεξεργασίας αποβλήτων Το σημαντικότερο προϊόν της μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας των αποβλήτων αποτελεί το καύσιμο κλάσμα. Πολλοί δήμοι αποφάσισαν να εφαρμόσουν τη μέθοδο της μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας των αποβλήτων τους με στόχο να παράγουν καύσιμο κλάσμα. Οι αποδέκτες του ζητούν απ’ τους δήμους κάποιο τέλος ως αποζημίωση, το ύψος του οποίου εξαρτάται απ’ την ποιότητα του προϊόντος και το πεδίο χρήσης του. Τα τέλη που ισχύουν σήμερα κυμαίνονται από 25 €/t έως και 120 €/t.

Αποδέκτες του καύσιμου κλάσματος των αποβλήτων 1. Εγκαταστάσεις απορρύπανσης Εγκαταστάσεις καύσεις σκουπιδιών Εγκαταστάσεις παραγωγής βιολογικού αερίου 2. Μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Μονάδες καύσης λιγνίτη Μονάδες καύσης λιθάνθρακα 3. Μονάδες παραγωγής Τσιμέντου, ασβέστη, τούβλων Ασφαλτομίγματος Σιδήρου και χάλυβα

Θεωρητικές τιμές χρήσης εναλλακτικών καυσίμων στη Γερμανία

Ποιοτικά κριτήρια εναλλακτικών καυσίμων από απόβλητα Απαιτήσεις των αποδεκτών εναλλακτικών καυσίμων σχετικά με την κοκκομετρία, τη χωροπυκνότητα και το ποσοστό επιβλαβών συστατικών τους.

Κριτηρία ποιότητας που ισχύουν σήμερα στην ευρώπη για τα εναλλακτικά καύσιμα

Ανακύκλωση Σήμερα στοχεύουμε στην «ολοκληρωμένη αντιμετώπιση» του θέματος, βάσει της οποίας η προστασία του περιβάλλοντος ξεκινάει από το σχεδιασμό κάθε προϊόντος. Τελική επιδίωξη είναι η λήψη κατάλληλων μέτρων, ώστε στον κύκλο ζωής κάθε προϊόντος να προκύπτουν κλειστές ή μεταξύ τους επικοινωνούσες αλυσίδες υλικών. Οι έννοιες αποφεύγω, αξιοποιώ και επαναχρησιμοποιώ τα απόβλητα είναι το τρίπτυχο ενός κόσμου φτωχότερου σε απορρίμματα και φιλικότερου προς το περιβάλλον. Η ερώτηση για το τι; σε ποιο βαθμό; και που; μπορεί κάθε υλικό να ξαναχρησιμοποιηθεί αφορά περισσότερο το κόστος και όχι την τεχνολογία της διαδικασίας ανακύκλωσής του.

Οι κυριότερες έννοιες και ο συνηθισμένος ορισμός τους Ρετάλια: Υπολείμματα μεταχειρισμένων προϊόντων Κατεργασία - Εξευγενισμός: Διατήρηση ή ανάκτηση των ιδιοτήτων ενός υλικού με στόχο την επαναχρησιμοποίησή του Εμπλουτισμός: Προετοιμασία για την ανάκτηση χρήσιμων υλικών Διαχείριση: Η συλλογή, η επεξεργασία με στόχο την απόθεση ή την επαναχρησιμοποίηση σ ένα νέο κύκλο παραγωγής υλικών ή ενέργειας Ανακύκλωση υλικών: Η επαναφορά σ ένα νέο κύκλο παραγωγής, με ή χωρίς προηγούμενο εμπλουτισμό, απορριμμάτων παραγωγικών διαδικασιών και παλιών υλικών μεταχειρισμένων προϊόντων ή παραπροϊόντων Ανακύκλωση προϊόντων: Η Επαναφορά ενός χρησιμοποιημένου προϊόντος, με ή χωρίς προηγούμενη επεξεργασία, σε ένα

Δευτερογενής πρώτη ύλη: Πρώτη ύλη προερχόμενη από απόβλητα Ανακύκλωση: Η διαδικασία για την επαναχρησιμοποίηση απορριμμάτων και μεταχειρισμένων πρώτων υλών, προϊόντων ή παραπροϊόντων. Αξιοποίηση: Κάθε εργασία ανακύκλωσης ή ανάκτησης υλικών ή ενέργειας από τα απόβλητα Επαναχρησιμοποίηση: Νέα χρήση για εκτέλεση διαφορετικής λειτουργίας ή παραγωγή άλλου προϊόντος Δευτερογενής πρώτη ύλη: Πρώτη ύλη προερχόμενη από απόβλητα Επεξεργασία: Η εφαρμογή ή ο συνδυασμός φυσικών, χημικών, θερμικών και βιολογικών διαδικασιών που μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων έτσι ώστε να περιορίζεται ο όγκος ή οι επικίνδυνες ιδιότητές τους, να διευκολύνεται ο χειρισμός τους και να επιτυγχάνεται η ανάκτηση υλικών ή ενέργειας Στερεό Απόβλητο: Απόβλητα είναι όλα τα κινητά αντικείμενα, τα οποία ο ιδιοκτήτης τους απορρίπτει, προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει. Επίσης ως απόβλητα θεωρούνται όλα τα υλικά που προκύπτουν κατά την παραγωγή ενέργειας, κατά την παραγωγή προϊόντων ή κατά την επεξεργασία ή κατανάλωση υλικών ή προϊόντων, και δεν αποτελούν το επιδιωκόμενο τελικό προϊόν. Ακόμη απόβλητα είναι όλα τα υλικά τα οποία δε χρησιμοποιούνται πλέον για κάποιες χρήσεις και δεν υπάρχει πλέον αντίστοιχη χρήση για αυτά.

Στόχοι της Ανακύκλωσης Στην ανακούφιση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και απόθεσης Στην προστασία του περιβάλλοντος Στην εξοικονόμηση ενέργειας Στη διατήρηση των φυσικών πρώτων υλών

Μορφές ανακύκλωσης (1) Σύμφωνα με τον VDI (Verein Deutscher Ingenieure, αντίστοιχο Τ.Ε.Ε. Γερμανίας) ως ανακύκλωση ορίζεται η νέα χρησιμοποίηση ή η νέα αξιοποίηση προϊόντων ή εξαρτημάτων τους σε ένα νέο κύκλωμα παραγωγής, διακρίνεται δε αυτή σε: Ανακύκλωση παλιών υλικών (είναι η σημαντικότερη μορφή ανακύκλωσης): Μεταχειρισμένα προϊόντα ή παλιά υλικά επαναφέρονται στον παραγωγικό κύκλο ως δευτερογενή υλικά. Ανακύκλωση καταλοίπων παραγωγής: Απορρίμματα καθώς και βοηθητικά ή λειτουργικά υλικά παραγωγικής διαδικασίας χρησιμοποιούνται άμεσα ή μετά από επεξεργασία πάλι στην παραγωγή. Ανακύκλωση προϊόντων: Μεταχειρισμένα προϊόντα βρίσκουν διαφορετική χρήση από αυτή για την οποία

Μορφές ανακύκλωσης (2)

Βασικά προβλήματα και κίνδυνοι της ανακύκλωσης Προϋπόθεση για έναν κύκλο παραγωγής είναι τα προϊόντα των επόμενων κύκλων (δευτερογενή) να είναι ίδια ή ίδιας ποιότητας με αυτά του πρώτου κύκλου (πρωτογενή). Όμως στην πράξη τα δευτερογενή προϊόντα είναι κατά κανόνα χαμηλότερης ποιότητας από τα πρωτογενή, με συνέπεια να μην υπάρχει σχεδόν ποτέ ανακύκλωση αλλά «υποκύκλωση». Καθίσταται προφανές ότι η χαμηλή ποιότητα των ανακυκλωμένων υλικών εμποδίζει την ευρεία χρήση τους, με αποτέλεσμα πολλά υλικά ανακύκλωσης να στοιβάζονται σε χώρους απόθεσης ή να καταλήγουν ακόμη και στις χωματερές. Όσο τα προϊόντα ανακύκλωσης θα είναι ποιοτικά κατώτερα θα συνεχίζεται η χρησιμοποίηση των πρωτογενών υλικών. Επομένως παράλληλα με τη βελτίωση των μεθόδων ανακύκλωσης και την ποιοτική αναβάθμιση των δευτερογενών πρώτων υλών, πρέπει οι ειδικοί να εντείνουν τις προσπάθειές τους για εξεύρεση νέων χρήσεων των προϊόντων ανακύκλωσης.

Διαδικασίες ανακύκλωσης Επιλεκτικός τεμαχισμός και κοσκίνισμα Βαρυτομετρικός διαχωρισμός Μαγνητικός διαχωρισμός Αεροδιαχωρισμός Χειροδιαλογή Φιλτράρισμα υγρών ή αερίων Οπτικός διαχωρισμός:

Μελέτη και ανάλυση αποβλήτων Αστικά απόβλητα (οικιακά απόβλητα, απόβλητα κήπων και πάρκων, επαγγελματικά / βιοτεχνικά απόβλητα, απόβλητα καθαριότητος δρόμων, απόβλητα αποχετεύσεων) Δομικά απόβλητα (κατεδαφίσεις, εργοτάξια, αποκαταστάσεις εδαφών, συντηρήσεις δρόμων) Απόβλητα παραγωγής (βιομηχανικά) Απόβλητα ιδιαίτερου κινδύνου

Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων (Ε. Κ. Α Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) - Εγκύκλιος της Ευρωπαϊκής - Ένωσης Απόφαση της Επιτροπής

Περιεχόμενα της κατηγορίας 17 (Απόβλητα από κατασκευές, κατεδαφίσεις και κατασκευές δρόμων)

Περιεχόμενα της κατηγορίας 20 (δημοτικά και παρόμοια απόβλητα από βιομηχανίες και ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων και των ξεχωριστά συλλεγόμενων κλασμάτων)

Χαρακτηρισμός αποβλήτων Η σύσταση και ο βαθμός ομοιογένειας, ο βαθμός αποδέσμευσης ή σύμφυσης μεταξύ τους, καθώς το σχήμα και το μέγεθος των υλικών. Ως προς το σχήμα τους τα υλικά μπορεί να είναι συμπαγή, πλακοειδή, ραβδοειδή ή καλώδια, κυρτωμένα ή επίπεδα. Τα χρήσιμα και άχρηστα υλικά μπορεί να βρίσκονται αποδεσμευμένα-ελεύθερα ή σε σύμφυση μεταξύ τους. Ως προς την κοκκομετρία τους τα απορρίμματα διακρίνονται σε λεπτόκοκκα (0–8 mm), μεσαία (8–40 mm) και αδρόκοκκα απορρίμματα (40–120 mm και >120 mm). Ο βαθμός αποδέσμευσης είναι ένα χαρακτηριστικό μέγεθος των απορριμμάτων που δηλώνει το ποσοστό μάζας του αποδεσμευμένου-ελεύθερου συστατικού σε σχέση με τη συνολική (ελεύθερο + σε σύμφυση) του μάζα εντός μιας συγκεκριμένης ποσότητας απορριμμάτων. Ο καθορισμός του βαθμού αποδέσμευσης είναι μια λεπτομερής χειρωνακτική διαδικασία η οποία κατά κανόνα απαιτεί την πλήρη αποσυναρμολόγηση ή τον τεμαχισμό των απορριμμάτων.

Ως προς την επικινδυνότητά τους τα απορρίμματα διακρίνονται Επικίνδυνα για έκρηξη και ανάφλεξη Επικίνδυνα για μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα και της ατμόσφαιρας Επικίνδυνα για πρόκληση και μετάδοση ασθενειών

Ποσότητες αποβλήτων Η ακριβής καταγραφή της συνολικής ποσότητας (βάρος ή όγκος) των απορριμμάτων που προκύπτουν σε μια χώρα είναι ανέφικτη και μπορεί να γίνει μόνο ως εκτίμηση. Κυριότερες αιτίες αυτής της αδυναμίας είναι: Οι ανακριβείς και ελλιπείς δηλώσεις στοιχείων. Η επεξεργασία των αποβλήτων συμβαίνει συνήθως σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις των κατασκευαστών ή των μεταποιητών με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πλήρη στοιχεία ειδικά για τις ποσότητες. Η διαφορετική κατάταξη των απορριμμάτων. Σε πολλές χώρες της Ε.Ε. ισχύουν ακόμη εθνικοί κατάλογοι αποβλήτων και όχι ο Ε.Κ.Α. Οι ποσότητες των διαφόρων αποβλήτων εκφράζονται κατά κανόνα σε μονάδες βάρους ανά κάτοικο και συγκεκριμένη χρονική περίοδο (μέρα.........έτος). Στη στατιστική ανάλυση των αποβλήτων χρησιμοποιείται κυρίως το βάρος τους. Όμως στο σχεδιασμό μιας μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων παίζει σημαντικό ρόλο η γνώση του όγκου τους.

Συλλογή και επεξεργασία αποβλήτων στη Γερμανία το 1993 κατά είδος

Κατανομή των αστικών αποβλήτων του κρατιδίου της Έσσης Γερμανίας για το έτος 2000

Σύσταση αποβλήτων Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνθεση των αποβλήτων μιας περιοχής είναι: Η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος που αναλύεται Η μέθοδος ανάλυσης που εφαρμόζεται κατά περίπτωση Το προσωπικό που ασχολείται με την ανάλυση (χειρονακτικά, υποκειμενικότητα διαλογέων) Το σύστημα διαχωρισμού που εφαρμόζεται Το βιοτικό επίπεδο της περιοχής Οι οικονομοτεχνικές συνθήκες Οι τοπικές καταναλωτικές συνήθειες Οι πολιτικοί στόχοι Το νομικό πλαίσιο Όμως και η σύσταση των απορριμμάτων υφίσταται έντονες διακυμάνσεις

Σύσταση αποβλήτων Η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος που αναλύεται Η μέθοδος ανάλυσης που εφαρμόζεται κατά περίπτωση Το προσωπικό που ασχολείται με την ανάλυση (χειρονακτικά, υποκειμενικότητα διαλογέων) Το σύστημα διαχωρισμού που εφαρμόζεται Το βιοτικό επίπεδο της περιοχής Οι οικονομοτεχνικές συνθήκες Οι τοπικές καταναλωτικές συνήθειες Οι πολιτικοί στόχοι Το νομικό πλαίσιο

Διακυμάνσεις των αποβλήτων στο κρατίδιο της Έσσης στη Γερμανία από το 1995 έως το 2000

Αναλύσεις αποβλήτων Αναλύσεις φυσικών ή χημικών ιδιοτήτων Αναλύσεις φυσικών ή χημικών ιδιοτήτων ειδικό βάρος υγρασία όγκος πόρων υδροαπορροφητικότητα συμπυκνωσιμότητα υδραυλική αγωγιμότητα pH θερμογόνος δύναμη καταλληλότητα καύσης απώλεια πύρωσης κατάλοιπο πύρωσης καταλληλότητα για κομποστοποίηση βιοαποδομησιμότητα περιεκτικότητα σε άλατα περιεκτικότητα σε επιβλαβή υλικά περιεκτικότητα σε λιπάσματα Αναλύσεις σύνθεσης κατά μέγεθος κόκκων κατά είδος ανάλογα με τη χρησιμότητα ή τις προσμίξεις

Επιλογή αντιπροσωπευτικού δείγματος Οικιακά και παρόμοια επαγγελματικά απόβλητα Μικτό δείγμα ολόκληρης της περιοχής Δείγμα ανάλογα με τη δόμηση (διαμερίσματα, μονοκατοικίες, πολυκατοικίες, ποσοστό πρασίνου) της περιοχής Δείγμα ανάλογα με τις χρήσεις

Παράγοντες που επηρεάζουν τη δειγματοληψία ανάλυσης σε σχέση με το είδος του οικιακού απορρίμματος και τη μορφή αποκομιδής

Εκτέλεση της ανάλυσης

Λογικά βήματα για τον καθορισμό της σύστασης διαφόρων απορριμμάτων

Ταξινόμηση - Κοσκίνισμα Σκοπός της ταξινόμησης (κοσκινίσματος) ενός δείγματος απορριμμάτων είναι η δημιουργία ομάδων υλικών κατάλληλων για περαιτέρω χειρωνακτική διαλογή ή ο εμπλουτισμός συγκεκριμένων ομάδων υλικών. Ως κοκκομετρίες διαχωρισμού επιλέγονται συνήθως τα 8, 40 και 120 mm. Κατά κανόνα διαχωρίζονται χειρωνακτικά μόνο τα κλάσματα >40 mm. Η χειροδιαλογή μικρότερων κλασμάτων είναι αδύνατη λόγω και των δερμάτινων γαντιών που χρησιμοποιεί το προσωπικό της διαλογής. Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα προκύπτουν έτσι τρία (3) κλάσματα κοσκίνισης: Λεπτόκοκκα απορρίμματα (0 – 8 mm) Μεσαία απορρίμματα (8 – 40 mm) Αδρόκοκκα απορρίμματα (40 – 120 mm και > 120 mm)

Απαιτούμενος εξοπλισμός Συγκρότημα κοσκινίσματος Δοχεία για το λεπτόκοκκο κλάσμα <40mm Σταθεροί και μεγάλοι χώροι (σάκοι ή πλαστικά) για συλλογή του κλάσματος >40mm Φτυάρια και αξίνες Ζυγαριές Έντυπα και γραφική ύλη Δοχεία δειγματοληψίας Συσκευή τροφοδοσίας Μάσκες σκόνης, γάντια κτλ

Χειροδιαλογή Η επιλογή του τελικού αριθμού των ομάδων υλικών που θα διαχωριστούν εξαρτάται από το είδος των απορριμμάτων και εμφανίζει μεγάλη διακύμανση. Κατά κανόνα αυτό που προέχει είναι ο διαχωρισμός των απορριμμάτων σε ομάδες χρήσιμων υλικών. Κατά περίπτωση μπορεί να μας ενδιαφέρει και η περιεκτικότητά τους σε βλαβερά και επικίνδυνα συστατικά. Κατά τη θετική χειροδιαλογή διαχωρίζονται και ζυγίζονται ξεχωριστά όλες οι ομάδες χρήσιμων υλικών. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται στα απορρίμματα μικτής συλλογής. Το υπόλειμμα της διαλογής αποτελεί τα άχρηστα υλικά ή τα οργανικά υλικά που θα μπορούσαν να οδηγηθούν για κομποστοποίηση. Η αρνητική χειροδιαλογή εφαρμόζεται σε πολύ ομοιογενή απορρίμματα. Αυτό συμβαίνει στις περιπτώσεις της ξεχωριστής συλλογής υλικών (π.χ. γυαλί, χαρτί, αλουμίνιο, αμιγή βιοτεχνικά απορρίμματα). Το υπόλειμμα της διαλογής αποτελεί τα καθαρά και χρήσιμα υλικά. Φυσικά σε ιδιαίτερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η μικτή (αρνητική και θετική εναλλάξ σε μια διαδικασία) χειροδιαλογή. Έτσι κατά τη διαλογή κάδων γυαλιού μπορεί να γίνει ταυτόχρονος διαχωρισμός κατά χρώμα (λευκό, πράσινο, καφέ γυαλί) ή κατά κατάσταση (σπασμένο ή μη γυαλί).

Απαιτούμενος Εξοπλισμός Κοσκίνισμα – Ταξινόμηση Ζύγιση Εργαλεία και ηλεκτρικός εξοπλισμός Ασφάλεια εργασίας Εξοπλισμός γραφείου Δειγματοληψία Οχήματα

Χειροδιαλογή Η επιλογή του τελικού αριθμού των ομάδων υλικών που θα διαχωριστούν εξαρτάται από το είδος των απορριμμάτων και εμφανίζει μεγάλη διακύμανση. Κατά κανόνα αυτό που προέχει είναι ο διαχωρισμός των απορριμμάτων σε ομάδες χρήσιμων υλικών. Κατά περίπτωση μπορεί να μας ενδιαφέρει και η περιεκτικότητά τους σε βλαβερά και επικίνδυνα συστατικά. Έτσι ανάλογα με την περίπτωση πραγματοποιείται θετική ή αρνητική χειροδιαλογή. Κατά τη θετική χειροδιαλογή διαχωρίζονται και ζυγίζονται ξεχωριστά όλες οι ομάδες χρήσιμων υλικών.

Απαιτούμενος Εξοπλισμός – Κοσκίνισμα Ταξινόμηση Ταινία διαλογής. Ο τρόπος και οι θέσεις επίστρωσης της ταινίας τροφοδοσίας με απορρίμματα, στην περίπτωση μικτά συλλεχθέντων οικιακών απορριμμάτων δίδεται στην εικόνα 6. Δοχεία διαλογής (120/240 λίτρων). Ο αριθμός των κάδων πρέπει να είναι διπλάσιος από τον αριθμό των κατηγοριών των υλικών. 5 λεκάνες συλλογής (χωρητικότητας 5-20 λίτρων), χρησιμοποιούνται για ομάδες υλικών μικρής ποσότητας όπως π.χ. ανεπιθύμητα υλικά για τα περαιτέρω στάδια επεξεργασίας (μέταλλα μαγνητικά ή μη). Ανθεκτικοί σάκοι χωρητικότητας 150-200 λίτρων με το κατάλληλο σύστημα στερέωσης στην ταινία, κάδους 240 λίτρων, ξύλινα ή πλαστικά τελάρα. Μαρκαδόροι (ανεξίτηλοι) για τη σημείωση του απόβαρού τους επί των δοχείων. Κολλητική ταινία. Μαγνήτης για το διαχωρισμό των μαγνητικών μετάλλων από τα μη μαγνητικά. Μεγάλα και ανθεκτικά πλαστικά φύλλα για την προστασία των σωρών από τη βροχή και την ηλιοφάνεια

Εργαλεία και ηλεκτρικός εξοπλισμός Λοιπός εξοπλισμός Ζύγιση Εργαλεία και ηλεκτρικός εξοπλισμός Ασφάλεια εργασίας Εξοπλισμός γραφείου Δειγματοληψία Οχήματα

Οπτική ταξινόμηση Σκοπός της οπτικής ταξινόμησης είναι η εκτίμηση της ποσότητας, της σύστασης και ενδεχομένως της προέλευσης των απορριμμάτων. Παράλληλα μπορεί να καταγραφεί και το είδος του οχήματος μεταφοράς. Κατά κανόνα καταγράφονται πληροφορίες που αφορούν: Την προέλευση Το συνολικό όγκο Το καθαρό βάρος Την κατά όγκο σύσταση των απορριμμάτων Ανάλογα με την επεξεργασιμότητά τους προτείνεται η κατάταξη των απορριμμάτων σε τρεις (3) κατηγορίες, οι οποίες θα δίδουν πληροφορίες για τη δυνατότητα και το βαθμό δυσκολίας της πραγματοποίησης αυτόματης μηχανικής διαλογής τους. «εύκολα». Τα απορρίμματα είναι καθαρά, ξηρά και περιέχουν μεγάλο ποσοστό ενός υλικού. «μεσαία». Τα απορρίμματα είναι ξηρά, ελαφρώς λερωμένα και περιέχουν περισσότερα υλικά. «δύσκολα». Τα απορρίμματα είναι πολύ λερωμένα και υγρά, εμφανίζουν έντονη μίξη και περιέχουν μικρά ποσοστά πάρα πολλών υλικών.

Παράδειγμα εντύπου για καταγραφή οπτικής διαλογής βιοτεχνικών ή επαγγελματικών απορριμμάτων.

Ειδικά βάρη μικτών βιοτεχνικών / επαγγελματικών απορριμμάτων σε kg/m3 σε σχέση με το όχημα ή τον κάδο μεταφοράς.

Φυσικοχημική δομή αποβλήτων Ειδικός δείκτης ποσότητας απορριμμάτων mE Χωροπυκνότητα απορριμμάτων (Bulk Density) ρM Ετήσια ποσότητα απορριμμάτων m

Μελλοντική κατάσταση απορρύπανσης Έως το 2020 θα πρέπει να τεθούν σε λειτουργία οι αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων και της κυκλικής οικονομίας, σύμφωνα με τις οποίες όλα τα απορρίμματα θα υφίστανται μία αξιοποίησή οικολογικά πλήρως ανεκτή. Επίσης σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. το 60% των παραγομένων απορριμμάτων σήμερα αποσύρονται σε Χ.Υ.Τ.Α. και το 30% καίγεται. Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι η υψηλής στάθμης μηχανική-βιολογική επεξεργασία των απορριμμάτων είναι ισάξια με τη θερμική επεξεργασία αυτών. Έτσι από το 2005 επιτρέπεται στην Ε.Ε. η απόσυρση μόνο μηχανικά επεξεργασμένων απορριμμάτων. Παρατηρώντας την υφιστάμενη κατάσταση και τη χωρητικότητα των εγκαταστάσεων π.χ. στη Γερμανία, διαπιστώνεται η δραματική ανάγκη για κατασκευή πολλών νέων εγκαταστάσεων επεξεργασίας. Η χωρητικότητα των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και καύσης απορριμμάτων στη Γερμανία είναι 16 εκατ. τόνοι ανά έτος.

Δειγματοληψία Η προσεκτική προετοιμασία της δειγματοληψίας περιλαμβάνει τα εξής βήματα: Καθορισμός του σκοπού των εξετάσεων Συνάφεια μεταξύ των δειγμάτων διαφόρων κλασμάτων κοσκίνισης και διαχωρισμού Καθορισμός του βάθους των αναλύσεων Είδος των επακόλουθων εργαστηριακών αναλύσεων. Προετοιμασία ενός σχεδίου δειγματοληψίας Καθορισμός της ποσότητας των δειγμάτων και του αριθμού των υπό ανάλυση κλασμάτων Χρονοδιάγραμμα δειγματοληψίας Επεξεργασία πριν τη δειγματοληψία (π.χ. αρχικός τεμαχισμός) Σχεδιασμός των πρωτοκόλλων δειγματοληψίας Προετοιμασία των δοχείων και των εργαλείων δειγματοληψίας

Παράδειγμα δειγματοληψίας για εργαστηριακές αναλύσεις ενός μίγματος οικιακών απορριμμάτων

Επεξεργασία - προετοιμασία των δειγμάτων

Υποχρεωτικές αναλύσεις η χωροπυκνότητα και το ειδικό βάρος η υγρασία η απώλεια πύρωσης και υπόλειμμα πύρωσης η θερμογόνος δύναμη

Ποσοστά υγρασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων στις ΗΠΑ

Προαιρετικές αναλύσεις Βιολογική αποδομησιμότητα (αερόβια ή κομποστοποίηση, αναερόβια ή χώνευση (παραγωγή αερίων), ανάλυση χρήσιμων υλικών, ανάλυση επιβλαβών υλικών (βαριά μέταλλα, γενικά οργανικές βλαβερές ενώσεις, άλατα). Αναλύσεις κριτηρίων κατάταξης των απορριμμάτων σε κατηγορίες ως προς την καταλληλότητά τους για αποθήκευση σε Χ.Υ.Τ.Α.

Eνδεικτικές τιμές υπολειμμάτων και κατώτατης θερμογόνου δύναμης διαφόρων ειδών απορριμμάτων

Ανάλυση διαχωρισμού Με τον όρο ανάλυση διαχωρισμού εννοούμε τον καθορισμό της ποσοτικής και ποιοτικής σύστασης ενός δείγματος αποβλήτων. Κάθε αντιπροσωπευτικό δείγμα διαχωρίζεται σύμφωνα με έναν προκαθορισμένο πίνακα που περιέχει ομάδες υλικών. Ο διαχωρισμός μπορεί να αναφέρεται στο βάρος (κατά βάρος) ή στον όγκο (κατ’ όγκο) του δείγματος

Παραδείγματα αναλύσεων διαχωρισμού 1.) Ανάλυση Μείγματος Υλικών συσκευασίας Πίνακας ομάδων υλικών Κατά είδος (συσκευασίες ποτών, γάλακτος, χυμών κτλ) Κριτήρια του συστήματος αδειοδότησης (πράσινο σημείο) Διάκριση κατά υλικά επιτρεπόμενα/ και μη από το σύστημα 2.) Ανάλυση απορριμμάτων πλούσιων σε θερμογόνο δύναμη Πίνακας ομάδων υλικών: Κατά όμοιες ιδιότητες σχετικά με περιεκτικότητα σε νερό ή θερμογόνο δύναμη (υφάσματα, ίνες, φυλλώδη ή άλλα πλαστικά άλλης μορφής κτλ.) Περιορισμός μόνο στα κύρια συστατικά / Ελαχιστοποίηση της διαδικασίας διαλογής

Δειγματοληψία Η δειγματοληψία γίνεται βάσει προδιαγραφών ISO και έχει σκοπό τη λήψη ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος, δηλ. ενός δείγματος το οποίο θα έχει κατά το δυνατόν τις ιδιότητες του υλικού που θέλουμε να αναλύσουμε. Η ποιότητα της δειγματοληψίας καθορίζεται από τα εξής κριτήρια: Την ποιότητα του δείγματος Τον αριθμό των δειγμάτων Το ελάχιστο βάρος των δειγμάτων Η λήψη του δείγματος γίνεται με αυτόματο διαχωριστή δείγματος ή με τη λήψη βάσει του κανόνα των κώνων

Χαρακτηρισμός Στερεών Αποβλήτων

Διάγραμμα ανάλυσης διαχωρισμού κατά βάρος

Κοκκομετρική ανάλυση

Παράδειγμα Υπολογισμού

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!