ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Βασική βιβλιογραφία: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Βασική βιβλιογραφία: Booth, W., Colomb, G., and Williams, G. (2008) The Craft of Research. Chicago & London: The University of Chicago Press. Eco, U., (1994) Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία. Αθήνα: Νήσος. Καραγιαννόπουλος, Ι., (1993) Εισαγωγή στην Τεχνική της Επιστημονικής Ιστορικής Εργασίας. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. Λοΐζος, Δ., (2012) Η Ηλεκτρονική ιστορική Έρευνα & Συγγραφή. Ένας Πρακτικός Οδηγός. Αθήνα. Introduction to History, The Open University, Εισαγωγή στην Ιστορία (1985), μεταφρ. Τρίγκου, Κ. Αθήνα: Π. Κουτσούμπος
Σύμφωνα με τον Umberto Eco Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Σύμφωνα με τον Umberto Eco Eco, U. (1994), Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία. Αθήνα: Νήσος, σ. 37. κάνω μια εργασία σημαίνει: εντοπίζω ένα συγκεκριμένο θέμα συγκεντρώνω στοιχεία σχετικά με αυτό το θέμα οργανώνω αυτά τα στοιχεία Μελετώ & επανεξετάζω το θέμα μου στο φως των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν δίνω οργανική μορφή στο υλικό μου συνθέτω τα δεδομένα μου με τρόπο δημιουργικό προσέχω να δίνω όλες τις πληροφορίες στους αναγνώστες μου σχετικά με τα δεδομένα/στοιχεία που βρήκα ώστε να μπορούν να συνεχίσουν την έρευνα για λογαριασμό τους
Σύμφωνα με τον Umberto Eco Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Σύμφωνα με τον Umberto Eco Eco, U. (1994), Πώς γίνεται μια διπλωματική εργασία. Αθήνα: Νήσος, σ. 37. κάνω μια εργασία σημαίνει: εντοπίζω ένα συγκεκριμένο θέμα συγκεντρώνω στοιχεία σχετικά με αυτό το θέμα οργανώνω αυτά τα στοιχεία Μελετώ & επανεξετάζω το θέμα μου στο φως των στοιχείων που συγκεντρώθηκαν δίνω οργανική μορφή στο υλικό μου συνθέτω τα δεδομένα μου με τρόπο δημιουργικό προσέχω να δίνω όλες τις πληροφορίες στους αναγνώστες μου σχετικά με τα δεδομένα/στοιχεία που βρήκα ώστε να μπορούν να συνεχίσουν την έρευνα για λογαριασμό τους εστίαση
Ποια είναι τα συστατικά μιας επιστημονικής ιστορικής εργασίας; Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Ποια είναι τα συστατικά μιας επιστημονικής ιστορικής εργασίας; Το θέμα/κεντρικό ερευνητικό ερώτημα Η υπόθεση εργασίας (ή κεντρική ιδέα) Οι πηγές= τεκμήρια Με μια λέξη, τι είναι αυτό που κάνει μια εργασία επιστημονική; τεκμηρίωση Οι πηγές: Κάθε επιστημονική εργασία θεμελιώνεται στις πηγές της. Τι εννοούμε όταν λέμε πηγές; Οποιαδήποτε πληροφορία σε οποιαδήποτε μορφή αφορά το θέμα που ερευνούμε Είδη πηγών: πρωτογενείς δευτερογενείς Οι πηγές που δημιουργήθηκαν την εποχή που έλαβε χώρα το θέμα που μελετούμε Όλες οι μεταγενέστερες πηγές που αναφέρονται στο εξεταζόμενο θέμα (έργα ιστορικών)
Πρωτογενείς & δευτερογενείς πηγές Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Πρωτογενείς & δευτερογενείς πηγές Introduction to History, The Open University, Εισαγωγή στην Ιστορία (1985), μεταφρ. Τρίγκου, Κ. Αθήνα: Π. Κουτσούμπος, σελ. 84-85.
Πρωτογενείς & δευτερογενείς πηγές Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Πρωτογενείς & δευτερογενείς πηγές Λοΐζος, Δ., (2012) Η Ηλεκτρονική ιστορική Έρευνα & Συγγραφή. Ένας Πρακτικός Οδηγός. Αθήνα, σελ. 70.
On-line βιβλία & περιοδικά Γκρίζα βιβλιογραφία Αρχειακό υλικό /έγγραφα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Ποιες από τις παρακάτω πηγές είναι πρωτογενείς και ποιες δευτερογενείς; Έντυπα βιβλία Έντυπα περιοδικά On-line βιβλία & περιοδικά Γκρίζα βιβλιογραφία Αρχειακό υλικό /έγγραφα Πάπυροι/χειρόγραφα Στατιστικά δεδομένα Εκθέσεις οργανισμών Καταγραφές συνεντεύξεων Οπτικοακουστικό υλικό Τύπος κλπ
Αξιοπιστία και αξιολόγηση των πηγών Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Αξιοπιστία και αξιολόγηση των πηγών Καμία πηγή, είτε πρωτογενής είτε δευτερογενής, δεν πρέπει να θεωρείται εκ των προτέρων αξιόπιστη. Διαφορετική βαρύτητα πηγών. Αξιολόγηση διαδικτυακών τόπων Είδη εργασιών Τί είδος εργασίας θέλω να γράψω; Πανοραμική εργασία Μονογραφική εργασία Προσοχή! Το να κάνουμε μονογραφική εργασία δε σημαίνει πως χάνουμε την πανοραμική θέαση. Ερευνητική είναι και η συνθετική εργασία
Το θέμα/κεντρικό ερευνητικό ερώτημα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Το θέμα/κεντρικό ερευνητικό ερώτημα Ένα καλό θέμα είναι το θέμα που… δεν είναι τετριμμένο. δεν είναι πλατύ και γενικό. δεν είναι μεγάλο, ώστε να μπορούμε να διαχειριστούμε τον αριθμό των πηγών μας. δεν είναι βαρύ και μεγαλεπήβολο. είναι πρωτότυπη ιδέα, θέμα που δεν διάλεξαν οι άλλοι. είναι ένα θέμα που να μπορεί να διδάξει ακόμη και τον καθηγητή. μπορώ να βρω πηγές/υλικό να το υποστηρίξω.
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Πώς βρίσκω το θέμα μου; Ξεκινώ από ένα γενικότερο θέμα για να καταλήξω σε ένα συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα. 4 βήματα: Βήμα 1ο: Βρίσκω ένα γενικό θέμα που με ενδιαφέρει: από τα ενδιαφέροντά μου επιλέγω ένα γενικό θέμα (οδηγίες του διδάσκοντα/διδάσκουσας) Βήμα 2ο: Από το γενικό θέμα σε ένα εστιασμένο: εστιάζω σε μια κεντρική ερώτηση που θέλω να απαντήσω Βήμα 3ο: Από το εστιασμένο θέμα/κεντρικό ερώτημα στην υπόθεση εργασίας και στα επιμέρους ερωτήματα: καταγράφω και άλλα ερωτήματα που σχετίζονται με αυτήν την κεντρική ερώτηση Βήμα 4ο: Από τα ερωτήματα στη σημασία τους: σε ποια επιστημονικά προβλήματα/ζητήματα απαντούν
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Βήμα 2ο: Από το γενικό θέμα σε ένα εστιασμένο. Πώς εστιάζω σε ένα θέμα /ερευνητικό ερώτημα; 1)Μαθαίνω τα πολύ βασικά για το θέμα (ψάχνω κάτι του οποίου την ύπαρξη αγνοώ): εγκυκλοπαίδειες, εγκυκλοπαιδικά λεξικά, γενικές ιστορίες της περιόδου που θα ερευνήσω, εισαγωγικά για το θέμα μου εγχειρίδια, Wikipedia κ.α. 2)Brainstorming: προσπαθώ να σκεφτώ όλα τα σχετικά θέματα, όσες περισσότερες πλευρές/πτυχές του γενικού θέματος 3) Δευτερογενής βιβλιογραφία: βοηθάει στον εντοπισμό των επιμέρους θεμάτων και ερωτημάτων (των σχετικών με το θέμα μου) Πώς εντοπίζω τη σχετική με το θέμα μου δευτερογενή βιβλιογραφία; βιβλιογραφία διδάσκοντα/διδάσκουσας (& παραπομπές διδάσκοντα) βιβλιογραφία σεμιναρίου (& παραπομπές βιβλιογραφίας) ψάχνω το θέμα μου με λέξεις κλειδιά στον κατάλογο της βιβλιοθήκης & στους καταλόγους των ψηφιακών περιοδικών/βάσεων δεδομένων του ΠΘ. ψάχνω στο internet, αλλά προσοχή! Μη σερφάρετε αδιάκριτα! Οι διαδικτυακές πηγές να είναι αξιόπιστες. όταν βρίσκω μια ενδιαφέρουσα πηγή, αναζητώ τη βιβλιογραφία στην οποία παραπέμπει. συζητώ για το θέμα μου. Έτσι, ακολουθώντας τα βιβλιογραφικά ίχνη, καταρτίζω τη βιβλιογραφία μου. Η βιβλιογραφία δεν συγκροτείται μια και έξω. Εμπλουτίζεται διαρκώς.
Πώς με βοηθά η δευτερογενής βιβλιογραφία να εστιάσω; Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Βήμα 2ο: Από το γενικό θέμα σε ένα εστιασμένο: Ο ρόλος της δευτερογενούς βιβλιογραφίας στην εστίαση του θέματος Πώς με βοηθά η δευτερογενής βιβλιογραφία να εστιάσω; Αναζητώ βιβλία & άρθρα γενικού περιεχομένου. Η βιβλιογραφία γενικών έργων βοηθάει να εντοπίσω ειδικότερες μελέτες, των οποίων η βιβλιογραφία οδηγεί σε ακόμη πιο εξειδικευμένες βιβλιογραφίες. Πριν μελετήσω διεξοδικά ένα άρθρο/βιβλίο το διατρέχω (διαγώνιο διάβασμα) και εξετάζω τη βιβλιογραφία του για να δω και άλλες πηγές πάνω στο θέμα. Έτσι, η βιβλιογραφία μιας μελέτης μας οδηγεί σε άλλες μελέτες κοκ. (φαινόμενο χιονοστιβάδας) Έτσι, ακολουθώντας τα βιβλιογραφικά ίχνη, καταρτίζω τη βιβλιογραφία μου. Στη συνέχεια Κάνω μια λίστα με τα θέματα που εντόπισα. Έτσι σχηματίζω μια εικόνα για τα θέματα που συζητούνται πάνω στο θέμα μου Βλέπω πως εστίασαν οι άλλοι σε ένα ειδικό θέμα Η γνώση της έρευνας που έχει προηγηθεί πάνω στο θέμα μου είναι ο καλύτερος τρόπος να εστιάσω σε ένα ερώτημα
Κριτική & ερευνητική διάσταση Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Βήμα 3ο: Από το εστιασμένο θέμα/κεντρικό ερώτημα στην υπόθεση εργασίας και στα επιμέρους ερωτήματα. Τι εννοούμε ερωτήματα; Μια επιστημονική εργασία δεν είναι περιγραφική. Δεν εκθέτει απλά πληροφορίες. Κριτική & ερευνητική διάσταση Βήμα 4ο: Από τα ερωτήματα στη σημασία τους: σε ποια επιστημονικά προβλήματα/ζητήματα απαντούν; Όταν καταλήξετε στα ερωτήματά σας, προσθέστε το ερώτημα «και λοιπόν;» Τι θα συμβεί αν απαντήσω σε αυτό; Πώς εντοπίζω τα ερωτήματα και τη σημασία τους; Ξανά: από βιβλιογραφία. Η βιβλιογραφία δεν βοηθά μόνο να βρούμε το θέμα μας αλλά και τα ερωτήματα/περιεχόμενα της εργασίας καθώς και το σε ποια προβλήματα απαντούν. Η βιβλιογραφία με βοηθά να ‘ανακρίνω’ το εστιασμένο θέμα μου, δημιουργώντας όλες τις πιθανές ερωτήσεις τις σχετικές με αυτό. Αποφύγετε ερωτήματα που οι απαντήσεις τους: -είναι προφανείς -είναι αδιέξοδες κάντε συνδυασμό των ερωτήσεων σας
Ανακεφαλαιώνοντας, με άλλα λόγια: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Ανακεφαλαιώνοντας, με άλλα λόγια: κάνω μια επιστημονική εργασία σημαίνει: α) κάνω έρευνα & β) γράφω τα αποτελέσματα της έρευνάς μου α) Τι σημαίνει κάνω έρευνα; Συγκεντρώνω και επεξεργάζομαι πληροφορίες που απαντούν σε ερώτημα που λύνει πρόβλημα β) Γιατί γράφω; γράφω για να θυμάμαι γράφω για να καταλάβω γράφοντας, τεστάρω τις σκέψεις μου γράφω για επικοινωνήσω τις απόψεις μου Άρα, γράφω για να θυμάμαι με ακρίβεια, να καταλαβαίνω καλύτερα και για να αξιολογήσω αυτά που σκέφτομαι πιο αντικειμενικά. Γράφω τελικά, σημαίνει σκέφτομαι Γράφω για ένα κοινό αναγνωστών σημαίνει σκέφτομαι δημιουργικά
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας !!! Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία και κοινωνική ανθρωπολογία 2016-2017 Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 2ο Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας !!!