Ο ρόλος της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στην προστασία του Περιβάλλοντος και στην εφαρμογή της αρχής «o ρυπαίνων πληρώνει» στο ευρωπαϊκό πλαίσιο Παντελίτσα Σφηνιαδάκη 09-09-2017

Ορισμός Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) Πράσινη Βίβλος, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2001): «Εταιρική Ευθύνη είναι η έννοια σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς προβληματισμούς στις επιχειρηματικές δραστηριότητες και στις επαφές τους με άλλα ενδιαφερόμενα μέλη, καθώς αντιλαμβάνονται ότι η υπεύθυνη συμπεριφορά οδηγεί στην αειφόρο επιχειρηματική δραστηριότητα»

ΕΚΕ: αποτέλεσμα της πιέσεως των ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών Η ΕΚΕ αφορά τόσο την κοινωνία, όσο και το περιβάλλον: Triple bottom line (τριπλό αποτέλεσμα): Άνθρωπος, Πλανήτης, Κέρδος Stakeholders (ενδιαφερόμενα μέλη): Επενδυτές, ιδιοκτήτες, πιστωτές , εργαζόμενοι επιχείρησης, ΜΚΟ, κοινωνία πολιτών, καταναλωτές, κυβερνήσεις Δράσεις σε εθελοντική βάση - αυτορρύθμιση των επιχειρήσεων

Πλεονεκτήματα ΕΚΕ: Tα πολλαπλά οφέλη της ΕΚΕ Σε σχέση με το περιβάλλον και την οδηγία 2004/35/ΕΚ για την εφαρμογή της αρχής «o ρυπαίνων πληρώνει»: H EKE προτρέπει σε προληπτικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος (κοινό σημείο με την αρχή «o ρυπαίνων πληρώνει») Η ΕΚΕ μπορεί να αφορά αγαθά, πέρα από αυτά που περιλαμβάνονται στο προστατευτικό πεδίο της οδηγίας 2004/35/ΕΚ για την εφαρμογή της αρχής «o ρυπαίνων πληρώνει» (γενική προστασία φύσης, υγεία και ασφάλεια) Η ΕΚΕ φαίνεται να φέρει επιπλέον οφέλη για το περιβάλλον (ενέργεια)

Σε σχέση με τις επιχειρήσεις η ΕΚΕ: Tις προστατεύει από τις συνέπειες της εφαρμογής της αρχής «o ρυπαίνων πληρώνει» (οι διαδικασίες δέουσας επιμέλειας: γραμμή άμυνας επιχειρήσεων) Μειώνει το κόστος λειτουργίας επιχειρήσεων (μείωση κατανάλωσης ενέργειας) Θετικά οφέλη: Θετική διαφοροποίηση επιχείρησης, προώθηση αξίας σήματος, φήμης, βελτίωση εικόνας επιχείρησης

Μειονεκτήματα ΕΚΕ: Φαινόμενο πράσινου ξεπλύματος/πλυντηρίου (greenwashing): Εμπόδιο σε έναν υγιή, περιβαλλοντικά θετικό ανταγωνισμό Παραπλάνηση καταναλωτών Η ΕΚΕ χάνει τη φιλοπεριβαλλοντική της δράση

Ανάγκη διείσδυσης δικαίου στο πεδίο ΕΚΕ για τη ρύθμιση και την επαληθευσιμότητα της Η ΕΕ προωθεί τις διεθνείς αναγνωρισμένες αρχές και οδηγιες για την ΕΚΕ: Κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ Κατευθυντήριες γραμμές για την ΕΚΕ του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO 26000) Σύστημα Οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου της ΕΕ (EMAS)

Κοινά τους χαραχτηριστικά: Προώθηση τυποποίησης της ΕΚΕ Εθελοντική υιοθέτηση Μη υποχρέωση επαλήθευσης (με εξαίρεση το Σύστημα Οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου της ΕΕ/EMAS)

Διευρυμένη έννοια ΕΚΕ: Οδηγία 2014/95/ΕΕ για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών από ορισμένες επιχειρήσεις και ομίλους: - αφορά και την περιβαλλοντική πληροφορία - αφορά εταιρείες/οντότητες δημοσίου συμφέροντος, με μέσο αριθμό εργαζομένων περισσότερους από 500 - θεσπίζει μία ελάχιστη νομική απαίτηση, εφόσον οι παραπάνω εταιρείες υποχρεούνται σε λογοδοσία βιωσιμότητας (έκθεση μη χρηματοοικονομικής κατάστασης)

Όμως: Επαλήθευση αναφορών βιωσιμότητας; Υποχρεωτικός μόνο ο έλεγχος ύπαρξης Reporting= greenwashing?

Γ. Συμπεράσματα, προτάσεις. Η αμφισημία της ΕΚΕ τόσο όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και την προώθηση ενός υγιούς, φιλοπεριβαλλοντικού ανταγωνισμού

Προτάσεις: Μεγαλύτερη διείσδυση του δικαίου στο πεδίο της ΕΚΕ, ώστε να καταπολεμηθεί το φαινόμενο του πράσινου ξεπλύματος Οφέλη: Περιβαλλοντικά Στο πεδίο του ανταγωνισμού Λιγότερες οικονομικές ζημίες Μεγαλύτερα κέρδη

2. Η ΕΚΕ ωστόσο δεν μπορεί να αναπληρώσει τυχόν αδυναμίες του Δικαίου Περιβάλλοντος - Η ΕΚΕ αφορά κατά κύριο λόγο μόνο την πρόληψη (εξαίρεση: ISO 26000) - Τα μέτρα πρόληψης σύμφωνα με την ΕΚΕ δεν είναι υποχρεωτικά

Η ΕΚΕ δεν μπορεί να αντικαταστήσει ή να αναπληρώσει το Δίκαιο Μπορεί όμως να δράσει συμπληρωματικά Μέσω μίας καλύτερης ρύθμισης της ΕΚΕ συμμόρφωση επιχειρήσεων όχι μόνο με γράμμα, αλλά και με πνεύμα Νόμου