Υπεύθυνος μαθήματος: Αμούτζας Κ. Επίκουρος Καθηγητής Είδη Χιονοδρομίας Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 Κωδ. Μαθήματος: 054 Υπεύθυνος μαθήματος: Αμούτζας Κ. Επίκουρος Καθηγητής

Σκι κατάβασης (Alpine skiing, downhill skiing) Η χιονοδρομία κατάβασης είναι ο πιο δημοφιλής τύπος κατάβασης. Εκτελείται σε χιονισμένους λόφους και βουνά διαφορετικής κλίσης, ομαλές πλαγιές μέχρι πολύ απότομες. Στο αγωνιστικό αλπικό σκι, οι χιονοδρόμοι αθλητές ακολουθούν μια διαδρομή κατεβαίνοντας την πλαγιά, όπου έχουν στηθεί πόρτες (πλαστικά κοντάρια χρώματος μπλε ή κόκκινου, με ή χωρίς σημαίες ίδιου χρώματος), μέσα από τις οποίες πρέπει να περάσουν. Ο χρόνος κατάβασης για να ολοκληρώσουν την διαδρομή είναι περίπου 45΄΄-3΄.

Το αγωνιστικό σκι αποτελείται από τέσσερα αγωνίσματα: τεχνική κατάβασης (slalom), γιγαντιαία τεχνική κατάβασης (giant slalom), υπεργιγαντιαία τεχνική κατάβασης (super G), ελεύθερη κατάβαση (downhill). Η τεχνική κατάβασης είναι το μικρότερο σε χρονική διάρκεια αγώνισμα και διαρκεί από 45 μέχρι 60sec. Χαρακτηριστικό της είναι η μικρής ακτίνας στροφές με έμφαση στην ταχύτητα εκτέλεσης αυτών και στην ακρίβεια. Η γιγαντιαία τεχνική κατάβασης χαρακτηρίζεται κυρίως από μεσαίας ακτίνας στροφές. Η χρονική διάρκεια μιας διαδρομής είναι περίπου 60-75 sec.

Η υπεργιγαντιαία τεχνική κατάβασης είναι ένας συνδυασμός γιγαντιαίας τεχνικής κατάβασης και ελεύθερης κατάβασης. Ο αθλητής του αλπικού σκι εκτελεί μεγάλης και μεσαίας ακτίνας στροφές και η χρονική τους διάρκεια είναι 75-90s. Τέλος, η ελεύθερη κατάβαση είναι το αγώνισμα όπου ο αθλητής αναπτύσσει τις πιο μεγάλες ταχύτητες. Χαρακτηριστικά του αγωνίσματος είναι οι πιο μεγάλες ακτίνας στροφές και η μεγάλη ποικιλία σε αλλαγές της μορφολογίας της πίστας όπως οι απότομες κλίσεις, μικρές κλίσεις, επίπεδες επιφάνειες (flat) και άλματα. Η ελεύθερη κατάβαση είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια αγώνισμα και διαρκεί 90-14στροφές και η μεγάλη ποικιλία σε αλλαγές της μορφολογίας της πίστας όπως οι απότομες κλίσεις, μικρές κλίσεις, επίπεδες επιφάνειες (flat) και άλματα. Η ελεύθερη κατάβαση είναι το μεγαλύτερο σε διάρκεια αγώνισμα και διαρκεί 90-140s.

Σκι αντοχής Το σκι Αντοχής ήταν η πρώτη μορφή χιονοδρομίας. Ο πρώτος αγώνας σκι Αντοχής έγινε το 1843 στην πόλη Tromsoe της Νορβηγίας και η πρώτη σχολή σκι το 1881 στο Telemark της ίδιας χώρας. Στην πόλη αυτή το 1825 γεννήθηκε ο Sodre Nordhem ο άνθρωπος που αργότερα ανέλυσε και βελτίωσε επιστημονικά το σκι Aντοχής.

Ορεβατικό Σκι Το ορειβατικό σκι είναι ένα άθλημα που συνδυάζει την ορειβασία με τη χιονοδρομία.  Ο ορειβάτης- χιονοδρόμος έχει τη δυνατότητα να κινείται σε όλο το ανάγλυφο του βουνού με τα σκι του – εφόσον φυσικά υπάρχει η σχετική χιονοκάλυψη- χωρίς να απαιτούνται εγκαταστάσεις χιονοδρομίας όπως αναβατήρες (λιφτ) και διαμορφωμένες πίστες. Πρόκειται για ένα αρκετά απαιτητικό και τεχνικό σπορ. Οι σκιέρ πρέπει να γνωρίζουν πολύ καλή κατάβαση καθώς η κίνηση γίνεται σε «παρθένο» βουνό με διαφορετικές ποιότητες χιονιού. Επίσης πρέπει να έχουν την κατάλληλη φυσική κατάσταση και ορειβατική κατάρτιση, γνώσεις και εμπειρία ορειβασίας χειμερινού βουνού και χρήσης εξοπλισμού όπως πιολέ και κραμπόν.

Χρήσιμες και καμιά φορά απαραίτητες, είναι και οι γνώσεις χειρισμού σκοινιών και ασφάλισης, επιβίωσης, διάσωσης, μετεωρολογίας, χιονοστιβάδων και ανεύρεσης θυμμάτων, προσανατολισμού, χάρτη και πυξίδας, α’ βοηθειών, κα., προκειμένου οι σκιερ να είναι όσο το δυνατό ασφαλέστεροι στο βουνό. Στην Ελλάδα διοργανώνονται αγώνες, κύπελλα και πρωταθλήματα υπό την αιγίδα της ΕΟΟΑ, σε εθνικό, Βαλκανικό και Διεθνές επίπεδο. Σημαντική είναι και η παρουσία των ελλήνων αθλητών σε διοργανώσεις του εξωτερικού. Η γοητεία του αθλήματος αυτού έγκειται στο γεγονός ότι μπορείς να κινείσαι γρήγορα κατά την ανάβαση (σε σύγκριση με έναν πεζό ορειβάτη) και διασκεδαστικά κατά τη κατάβαση. Έτσι, τα τελευταία χρόνια αποκτά ολοένα και περισσότερους φίλους, τόσο σε επίπεδο αναψυχής όσο και σε αγωνιστικό επίπεδο.

Snowboard Snowboarding είναι ένα άθλημα που περιλαμβάνει την κατάβαση από ένα κεκλιμένο επίπεδο που είναι καλυμμένο με χιόνι. Η ανάπτυξη του αθλήματος επηρεάστηκε από το σέρφινγκ, το πατινάζ με σανίδα (skateboarding) και το σκι. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, όπου έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές από τη δεκαετία του 1970. Το 1998 έγινε ολυμπιακό άθλημα και συμπεριλήφθηκε στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Ως αγωνιστικό άθλημα, περιλαμβάνει ακροβατικές φιγούρες (άλματα στον αέρα με κινήσεις χεριών και ποδιών, περιστροφές και τούμπες) συνοδεία μουσικής που επιλέγουν οι ίδιοι οι αθλητές.

Αγωνίσματα σε Ολυμπιακούς Αγώνες: Στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες το άθλημα περιλαμβάνει τρία αγωνίσματα σε άνδρες και ισάριθμα στις γυναίκες. Αυτά είναι: halfpipe (μισός σωλήνας) : διεξάγεται σε ημικυλινδρική πίστα. Παράλληλο γιγαντιαίο σλάλομ (αναμέτρηση ανά ζευγάρια σε πίστα με πόρτες) και Χιονοσανίδα κρος (συνδυασμός ακροβατικών ικανοτήτων και δεξιότητας των καταβάσεων

FreeStyle ski To ελεύθερο σκι (Freestyle skiing) είναι ένας τύπος χιονοδρομίας με ακροβατικά στον αέρα και τεχνικές. Το άλμα που γίνεται είναι συνήθως 13 ίντσες. Αποτελεί άθλημα που συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Οι ρίζες του ελεύθερου σκι ανάγονται στη δεκαετία του 1930, όταν Νορβηγοί χιονοδρόμοι έκαναν ακροβατικά στη διάρκεια προπόνησης αλπικού σκι και σκι ανωμάλου δρόμου. Το σκι με ακροβατικά στον αέρα (Aerial skiing) αναπτύχθηκε γύρω στα 1950 από τον Ολυμπιονίκη Στέιν Έρικσεν.

Ο Μπομπ Μπερνς παρουσίασε πρώτος το στιλ, στο Σαν Βάλεϊ του Αϊντάχο, από το 1965 και έπειτα. Ως άθλημα αναγνωρίστηκε το 1979 από την Παγκόσμια Ομοσπονδίa Χιονοδρομίας (FIS) και τότε θεσπίστηκαν κανονισμοί, με σκοπό να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για τραυματισμούς. Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο διεξήχθη το 1980. Το 1992 προστέθηκε στα αγωνίσματα το σκι σε μόγκουλς και το 1994 τα aerials .

Το επαγγελματικό ελεύθερο σκι οργανώνεται σε διαφορετικά αγωνίσματα: Μόγκουλ σκι Το σκι με μόγκουλς είναι ένας τύπος σκι όπου οι χιονοδρόμοι κάνουν σκι σε έαφος που έχει πολλές λακκούβες. Επιπρόσθετα, κατά τη διαδρομή, οι αθλητές και αθλήτριες εκτελούν διάφορες τεχνικές (κόλπα). Aerial σκι Οι σκιέρ εκτελούν άλματα από ειδικές σανίδες, συνήθως κατασκευασμένες από ξύλο και μερικές φορές από μέταλλο, που μετά καλύπτονται με χιόνι και εκτοξεύονται στον αέρα σε απόσταση ως και 40-50 πόδια. Ενώ βρίσκονται στον αέρα οι αθλητές και αθλήτριες πραγματοποιούν πολλαπλές στροφές και προσγειώνονται σε έναν λόφο με κλίση 34-39 μοιρών μήκους γύρω στα 100 πόδια. Το αγώνισμα βαθμολογείται από κριτές, με βάση την αρχή του άλματος (20%), το πώς εκτελούν το άλμα (50%) και την προσγείωση (30%). Ένας βαθμός δυσκολίας καθορίζει το συνολικό σκορ.

Μπαλέτο σκι Το ski ballet (μετονομάστηκε σε acroski) ήταν το τρίτο αγώνισμα του ελεύθερου σκι και δεν αποτελεί πλέον αγώνισμα. Οι αγώνες διεξάγονταν ως το 2000. Το μπαλέτο περιελάμβανε χορευτικές φιγούρες σε πλαγιά. Στη δεκαετία του 1970 συνοδευόταν και από μουσική διάρκειας 90 δευτερολέπτων. Η απόδοση βαθμολογούνταν από ομάδα κριτών. Το μπαλέτο σκι ήταν άθλημα επίδειξης στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες των ετών 1988 και 1992. Σκι κρος Το σκι κρος είναι ένα νέο ολυμπιακό αγώνισμα και σήμερα εντάσσεται στα αγωνίσματα του ελεύθερου σκι. Ωστόσο, δεν βαθμολογείται από κριτές.

skijoring Skijoring είναι ένα άθλημα όπου ένας σκύλος (ή σκύλοι), βοηθά τον σκιέρ cross-country. Συνήθως, χρησιμοποιούνται από ένας έως τρεις σκύλοι. Ο Σκιέρ παρέχει ενέργεια με τα σκι και τους πόλους και ο σκύλος προσθέτει επιπλέον δύναμη τρέχοντας και τραβώντας. Ο σκιέρ φοράει ένα λουρί, και ο σκύλος φοράει μια ζώνη γύρω από το σώμα του , και συνδέονται μεταξύ τους με ένα σκοινί. Δεν υπάρχουν ηνία ή άλλες συσκευές για να καθοδηγήσεις το σκυλί. Ο σκύλος πρέπει να υποκινείται από την δική του επιθυμία να τρέξει και να ανταποκρίνεται στη φωνή και στις οδηγίες του ιδιοκτήτη για την κατεύθυνση. Πιστεύεται ότι οι πρώτοι αγώνες έγιναν στη Σκανδιναβία ως ένα παρακλάδι του παλαιότερου αθλήματος, του Pulka. 

ΜΟΝΟΣΚΙ Το μονοσκί είναι άλλος ένας τύπος κατάβασης αρκετά δημοφιλής. Εκτελείται με τη συνηθισμένη μορφή της χιονοδρομίας κατάβασης. Ο χιονοδρόμος στέκεται σε μια μεγάλη σανίδα με τα δυο πόδια προσαρμοσμένα επάνω σε αυτήν. Οι δέστρες είναι όμοιες με αυτές του σκι κατάβασης. Το μονοσκί εκτελείται τόσο σε απάτητες πίστες και moguls όσο και σε απάτητο, βαθύ χιόνι.