Μη τυπική εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, η επίσκεψη, το μουσείο Μάθημα 5 Εκπαιδευτικά προγράμματα στο μουσείο. ΠΔΜ - ΠΤΝ

Ενότητες. Εκπαιδευτικά προγράμματα στο μουσείο. Τύποι σχολικών επισκέψεων.

Εκπαιδευτικά προγράμματα στο μουσείο. Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), «τα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν σκοπό να μεταβάλουν την επίσκεψη στο μουσείο σε ευχάριστη εμπειρία, να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για κριτική παρατήρηση και κατανόηση των εκθεμάτων, να γνωρίσουν στο κοινό τρόπους παρατήρησης, να προκαλέσουν το ενδιαφέρον όχι μόνο για το έκθεμα, αλλά και για το χρόνο και το χώρο απ’ όπου προήλθε» (Άλκηστις, 1995). Σε ποιους απευθύνονται; Σχολικές ομάδες / ελεύθερους επισκέπτες

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θα πρέπει να επιτρέπει στο μαθητή να έρθει σε επαφή με τα εκθέματα που υπάρχουν σε ένα μουσείο να ακολουθεί τις βασικές αρχές, οι οποίες διευκολύνουν τη μάθηση να έχει στόχους να οδηγεί το μαθητή στην οικοδόμηση της νέας γνώσης να έχει μέσα και υλικά, τα οποία θα προσαρμόζονται στο γνωστικό επίπεδο και τα ενδιαφέροντα των μαθητών (Φαρδή, 2000)

Στόχοι εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Μη γνωστικοί συναισθηματικοί απόκτηση δεξιοτήτων αλλαγή στάσης κοινωνική αλληλεπίδραση Γνωστικοί επέκταση των γνώσεων του σχολείου ακαδημαϊκή μόρφωση κοινού στόχοι που εξαρτώνται από: - είδος μουσείου - εκπ/κά προγράμματα

Οι βασικές αρχές στο σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού προγράμματος αφορούν Στη θεματική προσέγγιση, καθώς η προκαθορισμένη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος και η ανάγκη καλύτερης επεξεργασίας των ερεθισμάτων που αποκτά το άτομο, απαιτεί την επιλογή συγκεκριμένου θέματος με καλά προσδιορισμένους στόχους. Στις ανάγκες και δυνατότητες του κοινού. Αυτά σχετίζονται με τα στάδια ανάπτυξης και τα ενδιαφέροντα κάθε ηλικίας και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό. Στις δυνατότητες και τους περιορισμούς του χώρου, όπου θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα. Βασική προϋπόθεση στην υλοποίηση είναι η χρησιμοποίηση του χώρου του μουσείου, οπότε και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ορισμένα πρακτικά θέματα. Στο Αναλυτικό Πρόγραμμα και συγκεκριμένα στο περιεχόμενο και στους στόχους που αναφέρονται σε αυτό, (Μουρατιάν, 1995).

Ταξινόμηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων (Παπασωτηρίου & Καριώτογλου, 1999). Ένα πλαίσιο ανάλυσης - πέντε άξονες 1ος άξονας Τα τυπικά στοιχεία των προγραμμάτων, όπως η χρονική τους διάρκεια, η αναγνώριση φάσεων κατά την εκτέλεσή τους, η ηλικία των ατόμων στα οποία απευθύνονται και η χρήση τεχνολογιών. 2ος άξονας Ο χώρος και τα προς μελέτη αντικείμενα. 3ος άξονας Τα διδακτικά και μαθησιακά στοιχεία των προγραμμάτων, στους στόχους και τη φιλοσοφία τους. 4ος άξονας Ο χαρακτήρας των προγραμμάτων σε σχέση με τις έννοιες έρευνα-ανάπτυξη. 5ος άξονας Τα αποτελέσματα των προγραμμάτων στα τεχνοεπιστημονικά μουσεία. 3ος άξονας διδακτικά και μαθησιακά στοιχεία των προγραμμάτων, όπως σημειώνεται, φαίνεται ότι τα προγράμματα υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα την ολική ή μερική αλλαγή των αρχικών ιδεών των μαθητών και μπορεί να συνυπάρχει η ανακαλυπτική με την εποικοδομητική διδακτική προσέγγιση. Ωστόσο, η συμμετοχή του μαθητή δεν είναι ίδια και στις δυο περιπτώσεις, οπότε διακρίνονται περιπτώσεις, όπου τα προγράμματα είναι καθοδηγούμενα από τα ενδιαφέροντα του μαθητή, αυτός συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες της μάθησης, ενθαρρύνεται να εξερευνήσει και να πειραματισθεί και ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο εμψυχωτή και υποστηρικτή. Στην εποικοδόμηση διακρίνονται δυο είδη προσεγγίσεων, στις οποίες η πρώτη έχει επίκεντρο το μαθητή και η δεύτερη τον εκπαιδευτικό. Στην πρώτη περίπτωση, ο μαθητής μέσα από την προσωπική έρευνα οδηγείται σε μια ενδοατομική σύγκρουση, για να οικοδομήσει την επιστημονική γνώση. Στη δεύτερη περίπτωση, ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει ουσιαστικό ρόλο διαμεσολαβώντας την εμπειρία στο μαθητή 5ος άξονας Όσον αφορά στα αποτελέσματα από τη συμμετοχή στα εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων, αυτά διακρίνονται σε γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και ψυχοκινητικά, ανάλογα με τους στόχους των προγραμμάτων. Τα γνωστικά αποτελέσματα, μολονότι απασχολούν το μεγαλύτερο κομμάτι της έρευνας δεν είναι εύκολο να προσδιορισθούν λόγω της αποσπασματικής φύσης της αλληλεπίδρασης στο μουσείο, στο μη λεκτικό χαρακτήρα της εμπειρίας, στο ανομοιόμορφο υπόβαθρο των επισκεπτών. Στα συναισθηματικά αποτελέσματα συγκαταλέγονται η πρόκληση ενδιαφέροντος, η περιέργεια, η διασκέδαση και στα κοινωνικά η ανάπτυξη της ομαδικότητας και συνεργασίας

Τύποι σχολικών επισκέψεων (Καριώτογλου, 2001). Κριτήρια Η μέθοδος που ακολουθούν Οι εκπαιδευτικοί στόχοι Ο ρόλος μαθητών και εκπαιδευτικών Διακρίνονται σε Περιήγηση Ξενάγηση Project

Τύποι σχολικών επισκέψεων (Καριώτογλου, 2001). Επίσκεψη Ρόλος εκπαιδευτικού / ξεναγού Ρόλος μαθητή Πιθανή διδακτική προσέγγιση ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Εμψυχωτής Αλληλεπιδρά με έκθεμα Εποικοδομητική προσέγγιση ΞΕΝΑΓΗΣΗ Καθοδηγητής της μάθησης Παρακολουθεί ή/και υλοποιεί το πρόγραμμα Μεταφοράς PROJECT Ισότιμο μέλος της ομάδας / εμψυχωτής Συμμετέχει στο σχεδιασμό – υλοποιεί σε ομάδες Διερευνητική – Ομαδο – Συνεργατική

Η περιήγηση. Οι επισκέπτες κινούνται μόνοι τους στο χώρο και σταματούν στα εκθέματα, που τους κινούν περισσότερο το ενδιαφέρον. Ο εκπαιδευτικός συνήθως συνοδεύει τα παιδιά χωρίς να τα καθοδηγεί. Στόχος του είναι να τα ενθαρρύνει και να τα ωθεί σε εξερεύνηση. Ο ξεναγός i) Παρατηρητής (watching), ο οποίος δε συμμετέχει στις δραστηριότητες των παιδιών. ii) Ερμηνευτής (interpreting), ο οποίος διαβάζει τις οδηγίες, συζητά τις δραστηριότητες, θέτει ερωτήσεις και βοηθά στην κατανόηση. iii) Υποστηρικτής (supporting), ο οποίος ενθαρρύνει, επιδοκιμάζει και διευκολύνει το χειρισμό αντικειμένων. Ο συγκεκριμένος τρόπος επίσκεψης ταιριάζει με την εποικοδομητική διδακτική προσέγγιση, αν και αυτό εξαρτάται και από το είδος των εκθεμάτων και από τον τρόπο οργάνωσης του μουσείου

Η ξενάγηση. Ο ξεναγός καθοδηγεί τους επισκέπτες ακολουθώντας τους στόχους και τις μεθόδους, όπως αυτές ορίζονται από το τμήμα εκπαίδευσης του μουσείου. Διακρίνουμε Τη φάση της προετοιμασίας Τη φάση της επίσκεψης Τη φάση μετά την επίσκεψη Το ρόλο του ξεναγού μπορεί να αναλάβει και ο εκπαιδευτικός, αφού προηγουμένως παρακολουθήσει κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης του μουσείου

Το project αποτελεί μια ενεργό, συμμετοχική, προσανατολισμένη, μεγάλης διάρκειας έρευνα με κάποιο σκοπό. Οι μαθητές δουλεύουν σε μικρές ομάδες, έχουν χρόνο να δουλέψουν στα εκθέματα και να συζητούν τις εμπειρίες τους Διακρίνονται τρεις διαστάσεις i) διάσταση της εξερεύνησης, όπου υλοποιούνται κυρίως συναισθηματικοί στόχοι ii) διάσταση της αναζήτησης των αιτιών και της κριτικής σκέψης, η οποία περιλαμβάνει προσπάθεια για συστηματική έρευνα των υποθέσεων, με μάλλον γνωστικούς στόχους iii) διάσταση της μεταγνώσης, δηλαδή της σκέψης σχετικά με την αυτοαξιολόγηση ή/και τη γνώση του πώς μαθαίνεις

Αναλυτικού Προγράμματος ΣΤΟΧΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Σύνδεση με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Επέκταση γνώσεων Αναλυτικού Προγράμματος Ευχαρίστηση στάσεις

Στόχοι Μουσείων Σύγκλιση ή Απόκλιση; Στόχοι Εκπαιδευτικών

Ανάγκη επιμόρφωσης. Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί στο μουσείο; Πώς πρέπει να οργανώσουμε μια σχολική επίσκεψη στο μουσείο;

Ερωτήσεις ανασκόπησης. Ποιους τύπους σχολικών επισκέψεων διακρίνουμε; Αναφέρατε 2 τουλάχιστον από τους άξονες του πλαισίου ταξινόμησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατά Παπασωτηρίου & Καριώτογλου (1999). Περιγράψτε το ρόλο του εκπαιδευτικού κατά την περιήγηση της σχολικής ομάδας στο μουσείο.