Εκπαιδευτικό Λογισμικό & Θεωρίες Μάθησης Συμπεριφορισμός

Ο συμπεριφορισμός θεωρεί ότι μάθηση είναι η τροποποίηση της συμπεριφοράς του ατόμου. δίνει έμφαση στην αναμετάδοση της πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς. Ορίζονται ξεκάθαρα οι παιδαγωγικοί και διδακτικοί στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν.

Συμπεριφορισμός – Χαρακτηριστικά Λογισμικού Τροποποίηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς ώστε να παράγει επιθυμητή απόκριση Ξεκάθαρος και λειτουργικός ορισμός των παιδαγωγικών / διδακτικών στόχων Έμφαση στην αναμετάδοση της πληροφορίας Απαραιτήτως αξιολόγηση του βαθμού επίτευξής των παιδαγωγικών / διδακτικών στόχων στο τέλος «Κλειστού τύπου» εκπαιδευτικά λογισμικά Παρουσίαση του υλικού με μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου Αξιολόγηση αποτελέσματος μέσω δραστηριοτήτων εξάσκησης και πρακτικής Επίκεντρο ο διδάσκων (μαζί με το λογισμικό): δασκαλο-κεντρική εκπαιδευτική διαδικασία

Το τραπέζι του μαθητή το 2000 (όπως το είχαν φανταστεί το 1965)

Ο συμπεριφορισμός στη σχεδίαση εκπαιδευτικού λογισμικού Ο συμπεριφορισμός στη σχεδίαση εκπαιδευτικού λογισμικού Αρχές της μάθησης (Skinner): Ενεργός συμμετοχή του μαθητή Διδακτέα ύλη δομημένη σε μικρές ενότητες Σταδιακή πρόοδο στο ρυθμό του μαθητή (προσαρμογή) Επαλήθευση απάντησης (ανατροφοδότηση) και ενίσχυση ορθών απαντήσεων / συμπεριφορών Μέθοδος πολλαπλών επιλογών (multiple choice) Crowder: Διακλαδώσεις: η ερώτηση επιδέχεται ευρύ φάσμα προκαθορισμένων απαντήσεων Η απάντηση του μαθητή καθορίζει τι θα εμφανιστεί στη συνέχεια Οι δύο μέθοδοι (γραμμική και πολλαπλών επιλογών) χειρίζονται διαφορετικά το «λάθος» του μαθητή Η γραμμική το αποφεύγει, ο μαθητής προχωρά παρακάτω μόνο εφόσον απαντήσει σωστά, ενίσχυση ορθών απαντήσεων. Η πολλαπλών επιλογών σε περίπτωση λάθους παρέχει περαιτέρω γνώσεις / εξηγήσεις / βοήθεια.

Αρχές σχεδίασης σύμφωνα με το συμπεριφορισμό Ενεργός και συνεχής συμμετοχή του μαθητή, ενίσχυση ορθής συμπεριφοράς / απαντήσεων. Κατανόηση του ρόλου γρήγορης και διορθωτικής ανάδρασης σε κάθε απάντηση του μαθητή. Μελέτη αντικειμενικών συνθηκών διδασκαλίας, ξεκάθαρες διδακτικές στρατηγικές. Εστίαση στο μαθησιακά αποτελέσματα, από τα οποία κρίνεται και η επιτυχία της στρατηγικής.

Η μέθοδος του N. Crowder Η μέθοδος του B. Skinner Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η Αθήνα: (Ναι - Όχι) Σωστό Λάθος Η μέθοδος του N. Crowder Η Ελλάδα έχει πρωτεύουσα: Αθήνα Σπάρτη Ναύπλιο Παρίσι

Διδακτικές μηχανές (N. Crowder)

Πως λειτουργεί η συμπεριφοριστική μηχανή Ποιος έχασε τη μάχη του Μαραθώνα? > Ο Ομέρ Βρυώνης Όχι, προσπάθησε ξανά > Οι Πέρσες Μπράβο! 9 X 5 = 45 6 X 7 = 43 6 X 7 = 44 6 X 7 = 42

Τρόπος λειτουργίας λογισμικού Παρουσίαση πληροφοριών Απαίτηση από το μαθητή να κάνει χρήση τις συγκεκριμένης ερώτησης Αξιολόγηση της απάντησης Απόφαση ως προς την ποιότητα της απάντησης

Η συμβολή του συμπεριφορισμού στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών εφαρμογών Αν και δεν αποτελεί πλέον την κυρίαρχη προσέγγιση, ο συμπεριφορισμός έχει μεγάλη συνεισφορά, κυρίως με τη μορφή του Διδακτικού Σχεδιασμού (τρία στάδια): Ανάλυση / αξιολόγηση αναγκών: κάθε δραστηριότητα / τμήμα γνώσης που πρέπει να παρέχεται, Επιλογή διδακτικών μεθόδων και υλικού: στηρίζεται σε μετρήσιμα μεγέθη συμπεριφοράς. Αξιολόγηση του μαθητή: σειρά ελέγχων (tests) για την επίτευξη των διδακτικών στόχων. Πολλές από τις επιμέρους αρχές που ανέδειξε έχουν ακόμη ισχύ. Το συμπεριφοριστικό λογισμικό σε συνδυασμό με κάποιο λογισμικό νεότερης θεώρησης. Χρησιμοποιείται για την παροχή εποπτικής διδασκαλίας, την εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων / δεξιοτήτων, και την αξιολόγηση των μαθητών.

Διδακτικός Σχεδιασμός Βασίζεται στη θεωρία του γνωστικού ψυχολόγου Gagné Συνδυάζει συμπεριφορισμό και θεωρία της επικοινωνίας Πρακτική Ανατροφοδότηση Δάσκαλος Μήνυμα - Μέσο Μαθητής

Στάδια του διδακτικού σχεδιασμού Αξιολόγηση διδακτικών αναγκών Σχεδιασμός & ανάπτυξη της διδασκαλίας Επιλογή & οργάνωση περιεχομένου Επιλογή στρατηγικών & μεθόδων Συσχέτιση σκοπών & στόχων Εφαρμογή της Διδασκαλίας Αξιολόγηση του μαθητή

Κατηγορίες συμπεριφοριστικών λογισμικών ΘΕΩΡΙΑ του ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ ή ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ

Κατηγορίες συμπεριφοριστικών λογισμικών

Κατηγορίες Συμπεριφοριστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Λογισμικά καθοδήγησης / εκμάθησης (tutorials) Παρουσίαση μαθησιακού υλικού, Καθοδήγηση του μαθητή ώστε αν επιτύχει ένα εκπαιδευτικό στόχο. Εξατομίκευση της μάθησης, ο κάθε μαθητής ακολουθεί τη δική του πορεία. Παρέχει τη δυνατότητα παρουσίασης κυρίως στοιχείων θεωρίας με χρήση πολυμέσων Κάνει το μάθημα ελκυστικότερο

Κατηγορίες Συμπεριφοριστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Λογισμικά καθοδήγησης / εκμάθησης (tutorials)

Κατηγορίες Συμπεριφοριστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Συστήματα πρακτικής και εξάσκησης (drill & practice) Άσκηση για να αναπτυχθούν / βελτιωθούν βασικές δεξιότητες Δεν προσφέρουν νέα γνώση αλλά εμπεδώνουν / ελέγχουν την ήδη αποκτημένη γνώση. Τα λογισμικά αυτού του τύπου αποβλέπουν κυρίως στην εξάσκηση των μαθητών πάνω σε ύλη που έχουν ήδη διδαχθεί και μερικώς για την αξιολόγηση γνώσεων είτε από τον διδάσκοντα είτε για αυτοαξιολόγηση.

Κατηγορίες Συμπεριφοριστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Συστήματα πρακτικής και εξάσκησης (drill & practice) i. Επιλογή θέματος από τον χρήστη ii. Ερώτηση από το λογισμικό iii. Απάντηση του χρήστη iv. Αξιολόγηση από το λογισμικό v. Σχόλια και συμβουλές vi. Νέα ερώτηση ή επιλογή άλλου θέματος Αποβλέπει στην αναδραστική απάντηση του μαθητή Χρησιμοποιείται για εξάσκηση στη διδαχθείσα ύλη Δίνει στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσει και για την αξιολόγηση των μαθητών

Κατηγορίες Συμπεριφοριστικού Εκπαιδευτικού Λογισμικού Συστήματα πρακτικής και εξάσκησης (drill & practice)

Συμπεράσματα για τη χρήση του συμπεριφορισμού στο σχεδιασμό εφαρμογών ΤΠΕ Τα συμπεριφοριστικά συστήματα ήταν η πρώτη μεγάλη προσπάθεια εφαρμογής των υπολογιστών στην εκπαίδευση Τελευταία οι συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις δεν είναι στο προσκήνιο της ερευνητικής δραστηριότητας Πολλές αρχές του πλαισίου αυτού εξακολουθούν να έχουν ισχύ και εγκυρότητα, όπως: - Εξατομίκευση της μάθησης - Προσωπικός ρυθμός του μαθητή - Ανατροφοδότηση - Αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή Η χρήση συμπεριφοριστικών λογισμικών είναι σκόπιμη και ωφέλιμη σε πολλές πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, κυρίως όταν συνδυάζεται και με άλλου τύπου λογισμικά

Συμπεράσματα για τη χρήση του συμπεριφορισμού στο σχεδιασμό εφαρμογών ΤΠΕ Ενεργή και διαρκής συμμετοχή του μαθητή κατά τη διαδικασία της μάθησης. Κατανόηση του ρόλου της γρήγορης και διορθωτικής (εάν αυτό απαιτείται) ανατροφοδότησης σε κάθε ενέργεια του μαθητή. Ανάδειξη της σημασίας για μάθηση μέσω εξάσκησης και πρακτικής. Μελέτη των αντικειμενικών συνθηκών μέσα στις οποίες λαμβάνει χώρα η διδακτική και μαθησιακή διαδικασία. Καθορισμός ξεκάθαρου και λειτουργικού ορισμού των ακολουθούμενων διδακτικών στρατηγικών και των προς επίτευξη διδακτικών στόχων καθώς και της αξιολόγησής τους. Έμφαση στην εστίαση πάνω στα (έκδηλα) μαθησιακά αποτελέσματα, τα οποία συνηγορούν για την αποτελεσματικότητα της διδακτικής στρατηγικής.

Παράδειγμα λογισμικού καθοδήγησης ή διδασκαλίας http://www.ilsp.gr/logomatheia/webdemo/

Κριτική στο συμπεριφορισμό Αποθαρρύνει από την επεξεργασία νοημάτων και εννοιών, άρα από την ανάπτυξη της σκέψης. «Αδρανής γνώση», που δεν αναφέρεται σε πραγματικές καταστάσεις. Προωθείται ατομική εργασία, ανταγωνισμός. Χρήσιμος για εποπτική διδασκαλία, εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων και για αξιολόγηση και προσωπική εργασία.