Θέμα εργασίας: Διδακτικό Σενάριο με χρήση ΤΠΕ «Η τέχνη του Μπαρόκ στη ζωγραφική» Μάθημα: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΠΟΛΥΜΕΣΑ Υπεύθυνος Καθηγητής: ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ Υπεύθυνη Σπουδάστρια: ΣΙΛΒΑΝΟΒΙΤΣ ΑΝΤΡΙΑΝΑ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Τίτλος διδακτικού σεναρίου: Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Γνωστικό αντικείμενο: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Τάξη: Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Διδακτική Ενότητα: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ (Υποενότητα: Ζωγραφική-Τεχνοτροπική Ανάλυση Ζωγραφικού Έργου) Σύνδεση με Γνωστικές Ενότητες: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, ΤΠΕ Προβλεπόμενος χρόνος: 3 Διδακτικές Ώρες

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Το σενάριο θα υλοποιηθεί στο Εργαστήριο Πληροφορικής, το οποίο διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο, κατάλληλο για εργασία σε ομάδες, και βιντεοπροβολέα για την προβολή παρουσιάσεων. Οι 15 μαθητές της τάξης χωρίζονται σε 5 ομάδες των 3 ατόμων, λαμβάνοντας μέριμνα ώστε να υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με ικανοποιητική εξοικείωση στις ΤΠΕ σε κάθε ομάδα, γιατί η κάθε ομάδα θα χρησιμοποιεί το δικό της υπολογιστή. Οι μαθητές εργάζονται στις ομάδες τους, για να υλοποιήσουν τις προσχεδιασμένες δραστηριότητες, ενώ ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο συντονιστή και εμψυχωτή των ομάδων.

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Οι μαθητές έχουν ήδη διδαχθεί ότι: χρονικά το καλλιτεχνικό ρεύμα του Μπαρόκ τοποθετείται στον 17ος αι. (1600-1710), γεωγραφικά με επίκεντρο τη Ρώμη εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη και την Λατινική Αμερική, κύριος σκοπός της τέχνης ήταν να επιβληθεί και να προωθήσει την Καθολική Εκκλησιαστική Ιδεολογία και ότι το μπαρόκ στόχευε στον εντυπωσιασμό και την έξαρση συναισθημάτων μέσα από ποικίλα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά. Επίσης γνωστικό προαπαιτούμενο είναι οι μαθητές να είναι εξοικειωμένοι με την βασική χρήση του Η/Υ, με το λειτουργικό σύστημα των Windows καθώς και με τα λογισμικά προγράμματα word, power point και internet explorer.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Γνωστικοί στόχοι: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Γνωστικοί στόχοι: Να αντιλαμβάνονται τη σχέση της πολιτείας, με την Εκκλησία και το πως επηρεάζουν την εκδήλωση της τέχνης του Μπαρόκ ανά ζωγράφο και ανά γεωγραφική περιοχή. Να ονομάζουν και αναγνωρίζουν τους βασικούς αντιπροσώπους της μπαρόκ ζωγραφικής καθώς και να ονομάζουν έστω ένα ζωγραφικό έργο από τους παραπάνω ζωγράφους. Να εντοπίζουν σε ζωγραφικά έργα τα βασικά τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά του ρεύματος Μπαρόκ ως προς τους άξονες, τα επίπεδα, το χρώμα και το φως (διαγώνιος οπτικός άξονας, τριγωνική και κυκλική σύνθεση, έντονες φωτοσκιάσεις, κορεσμένο χρώμα). Να συγκρίνουν τα ζωγραφικά έργα του μπαρόκ ανά ζωγράφο αλλά και ανά γεωγραφική περιοχή , να διατυπώνουν ομοιότητες και διαφορές και να τις αιτιολογούν. Να μάθουν να χειρίζονται διάφορα λογισμικά που προσφέρονται μέσα από τις νέες τεχνολογίες.

Χρήση νέων τεχνολογιών: Να αντιλαμβάνονται και να προσεγγίζουν τις Νέες Τεχνολογίες ως πηγές και γνωστικά εργαλεία μάθησης. Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση της πληροφορίας μέσα από το Διαδίκτυο, αλλά παράλληλα να αποκτήσουν μια κριτική και αξιολογική στάση απέναντι στο πλήθος των πληροφοριών που τους προσφέρονται. Να εξοικειωθούν με τη χρήση των λογισμικών (Word, Power Point κλπ.) που θα χρησιμοποιηθούν. Να προωθηθούν οι υπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών, ο Η/Υ να παρέχει νέες εμπειρίες και να ενθαρρύνει την έκφραση των απόψεων, των αντιλήψεων και των ιδεών των μαθητών. Να υποστηριχθούν δραστηριότητες έκφρασης, επικοινωνίας και καλλιτεχνικής δημιουργίας .

Παιδαγωγικοί στόχοι: Να αναπτυχθεί από τους μαθητές πνεύμα συνεργατικότητας, ανταλλαγής απόψεων και διερευνητικής μάθησης ώστε να παρατηρούν, να μελετούν και να καταλήγουν σε κοινά συμπεράσματα. Να καλλιεργούν την αναλυτική και την συνθετική ικανότητα, να οργανώνουν και να ανακοινώνουν την ιστορική τους γνώση και άποψη προφορικά ή γραπτά. Να διαμορφώνουν σταδιακά  υπεύθυνη στάση, απέναντι σε θέματα  κοινωνικά,  πολιτιστικά και εθνικά. Να καλλιεργηθεί το αισθητικό κριτήριο και η ανάδειξη κλίσεων και δεξιοτήτων.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Το διδακτικό μοντέλο που επιλέχθηκε για την εκμάθηση της διδακτικής ενότητας «Η τέχνη του Μπαρόκ στη ζωγραφική» είναι αυτό της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου. Το συγκεκριμένο μοντέλο περιλαμβάνει τρία στάδια διδασκαλίας κατά τα οποία οι μαθητές ακολουθούν συγκεκριμένες υποδείξεις και εμπλέκονται σε διερευνητικές και συνεργατικές δραστηριότητες με τη χρήση ΤΠΕ. Στη πρώτη φάση είναι η «Αφόρμηση-Αφετηρία» όπου στους μαθητές θα προβληθεί ένα σχετικό με την ενότητα βίντεο. Ύστερα θα χωριστούν οι μαθητές σε 5 ομάδες των 3 ατόμων. Σε δεύτερη φάση ακολουθεί η « Διδακτική Διαδικασία». Σε αυτό το σημείο οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες θα ολοκληρώσουν δύο Δραστηριότητες. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού παραμένει όμοιος με αυτόν της προηγούμενης φάσης. Τέλος η τρίτη φάση αναφέρεται στην «Αξιολόγηση». Εκεί δίδεται στους μαθητές το φύλλο αξιολόγησης και το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του μαθήματος.

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΡΟΛΩΝ O ρόλος του Καθηγητή: ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΡΟΛΩΝ O ρόλος του Καθηγητή: Να είναι μεσάζοντας ανάμεσα στη γνώση και στο μαθητή, του οποίου διευκολύνει τη μάθηση, να είναι σύμβουλος και οδηγός. Να δημιουργεί μια αυθεντική παιδαγωγική σχέση και ένα θετικό, εμψυχωτικό κλίμα ασφάλειας και ζεστή ατμόσφαιρα. Να συμπεριφέρεται µε τον ίδιο τρόπο σε όλους τους μαθητές, αγόρια και κορίτσια, κάθε φυλής, κοινωνικής τάξης κι επιπέδου. Να είναι διαχειριστής της πειθαρχίας, της δουλειάς και της εκμάθησης. Να σχηματίζει μικτές ομάδες μαθητών για τις ομαδικές δραστηριότητες. Να παρουσιάσει στους εκπαιδευόμενους τους στόχους προς επίτευξη και τα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα από την παρούσα εκπαιδευτική παρέμβαση. Να αναζητήσει, να επιλέξει και να οργανώσει το υλικό. Να παρουσιάσει και να αναθέσει το υλικό στους εκπαιδευομένους. Διοργανωτής της εκμάθησης που σχεδιάζει το μάθημα, συγκεντρώνει το διδακτικό υλικό, μετατρέπει και προσαρμόζει τη διδασκαλία του. Να αξιολογήσει το παραγόμενο αποτέλεσμα. Να υποστηρίξει τους εκπαιδευόμενους σε τεχνικά, διαδικαστικά ή άλλης φύσεως προβλήματα που μπορεί να προκύψουν.

Ο ρόλος των Μαθητών ως μονάδες και ως μέλη μιας ομάδας: Να συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα στάδια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Να επικοινωνούν με τους υπόλοιπους συμμαθητές της ομάδας τους, να συζητούν και να σέβονται τις γνώμες των άλλων και να καταθέτουν τις απόψεις τους. Να καταλήγουν σε συμπεράσματα λειτουργώντας συνεργατικά και να αναλάβουν τη συγγραφή των φύλλων εργασίας. Να λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία αξιολόγησης.

ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Hardware: Ηλεκτρονικός Υπολογιστής Βιντεοπροβολέας Software: Browser (Mozilla Firefox, Google Chrome), αξιοποίηση διευθύνσεων στο διαδίκτυο Power Point, λογισμικό παρουσίασης Office Word, λογισμικό επεξεργασίας κειμένου, Πρόγραμμα ζωγραφικής των MS windows, Cmap Tools, λογισμικό δημιουργίας εννοιολογικού χάρτη

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α’ φάση: «Αφόρμηση-Αφετηρία» Προβάλλεται με προτζέκτορα στους μαθητές το εισαγωγικό βίντεο στην υποενότητα «Η ζωγραφική στην εποχή του μπαρόκ». Ο στόχος είναι η κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών και ακολουθεί σύντομη συζήτηση με τη μορφή ερωταπαντήσεων. Τέλος η δεκαπενταμελής τάξη χωρίζεται σε πέντε ομάδες των τριών ατόμων έκαστη. Βασικό κριτήριο για τον καθορισμό των ομάδων είναι ότι έστω ένα άτομο σε κάθε ομάδα πρέπει να έχει στοιχειώδη εξοικείωση με τους Η/Υ. Hyperlink : C:\Users\Adriana\Desktop\TICE ART 1010 Baroque and Rococo.mp4

Β’ φάση: «Περιγραφή δραστηριοτήτων» Δραστηριότητα 1η (1η Διδακτική ώρα) Ύστερα από κλήρωση αναθέτεται στην κάθε ομάδα ένας εκ των παρακάτω αντιπροσωπευτικών ζωγράφων της Μπαρόκ ζωγραφικής :Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζιο, Ντιέγκο Βελάσκεθ, Ρέμπραντ Χάρμενσον φαν Ράιν, Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και Κλώντ Λορέν. Καλείται η κάθε ομάδα να κάνει μια έρευνα στο διαδίκτυο για την βιογραφία του ζωγράφου καθώς και για τα ζωγραφικά έργα του. Η έρευνα θα πραγματοποιηθεί αναζητώντας πληροφορίες παντός τύπου από τους παρακάτω προτεινόμενους ιστότοπους: www.youtube.com - https://el.wikipedia.org - www.google.com Πριν την εκπόνηση της έρευνας γίνεται κατανομή ρόλων στις ομάδες. Αφού συλλεχθούν οι πληροφορίες η κάθε ομάδα θα δημιουργήσει μια παρουσίαση των 3’στο power point προβάλλοντας το πολιτικοοικονομικό πλαίσιο του ζωγράφου, τη βασική βιογραφία του καθώς και 4 ζωγραφικά έργα της επιλογής τους.

Δραστηριότητα 2η (2η -3η Διδακτική ώρα) Κατόπιν παρουσίασης στη τάξη όλων των εργασιών, ακολουθεί ημιδομημένος διάλογος πάνω στις τεχνοτροπικές εντυπώσεις και στην πρόκληση συναισθημάτων. Γίνεται σύντομη εισήγηση στους βασικούς άξονες τεχνοτροπικής ανάλυσης : επίπεδα, άξονες ,φως και χρώμα μέσα από το παρακάτω παράδειγμα ανάλυσης ζωγραφικού έργου « Η Αφροδίτη στο καθρέφτη » του Βελάσκεθ με τη χρήση προτζέκτορα. Στη φάση αυτή οι γραμματείς της κάθε ομάδας καλούνται να κρατήσουν σημειώσεις με τη χρήση του προγράμματος MS Office Word. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα θα επιλέξει έναν από τους πίνακες που παρουσίασε στη τάξη, θα το εισάγει στο πρόγραμμα ζωγραφικής των windows και θα επιχειρήσει με την καθοδήγηση του καθηγητή να βρει και να αποτυπώσει ζωγραφικά τα επίπεδα και τους άξονες του ζωγραφικού έργου όπως στο παράδειγμα.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ « Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΠΤΗ» ΤΟΥ ΝΤΙΕΓΚΟ ΒΕΛΑΣΚΕΘ

«ΕΠΙΠΕΔΑ»

«ΑΞΟΝΕΣ»

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

«Λεπτομέρειες του πίνακα»

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Κριτήρια της τελικής αξιολόγησης αποτελούν: Εύρεση πηγών-Επεξεργασία αυτών και η τελική Παρουσίαση των 3’ εργασιών από τις ομάδες . Η συμμετοχή και η διαλογική συζήτηση μέσα στην τάξη σε όλη τη διάρκεια των διδακτικών ωρών. Το στάδιο εφαρμογής ανάλυσης ζωγραφικών έργων στο πρόγραμμα ζωγραφικής των windows. Η συμπλήρωση του εννοιολογικού χάρτη στην ανακεφαλαίωση. Το τελικό Φύλλο Αξιολόγησης που συμπληρώνουν οι μαθητές σε 3’-5’. Ύστερα από την συμπλήρωση του φύλλου αξιολόγησης στο λογισμικό word ακολουθεί η συμπλήρωση Ερωτηματολογίου Αξιολόγησης προς αξιολόγηση ολόκληρου του Διδακτικού Σεναρίου από τους μαθητές.

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ Η ανακεφαλαίωση πραγματοποιείται από τους μαθητές υπό τη καθοδήγηση του καθηγητή συμπληρώνοντας ανά ομάδα τον εννοιολογικό χάρτη με τη χρήση Η/Υ.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ζιρώ, Ο., Μερτζάνη, Ε., Πετρίδου, Β., Σιγάλας Γ., και συν. (2009). Ιστορία της Τέχνης Γ' τάξη Γενικού Λυκείου. Βιβλίο του μαθητή. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-ΟΕΔΒ. Ζιρώ, Ο., Μερτζάνη, Ε., Πετρίδου, Β., Σιγάλας Γ., και συν. (2009). Ιστορία της Τέχνης Γ' τάξη Γενικού Λυκείου. Βιβλίο του καθηγητή. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ-ΟΕΔΒ. Ματσαγγούρας Ηλ. (2003). Η Διαθεματικότητα στη σχολική γνώση. Αθήνα: Γρηγόρη. Ματσαγγούρας, Ηλ. (2000). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθη- ση. Αθήνα: Γρηγόρη. Wolfflin, H. (2006). Βασικές έννοιες της Ιστορίας της Τέχνης. Θεσσαλονίκη : Επίκεντρο Α.Ε. Χρύσανθου, Χ. (1991). Η Ευρωπαϊκή ζωγραφική του 17ου αιώνα. Το Μπαρόκ. Θεσσαλονίκη : Βάνιας Χρυσαφίδης, Κ. (2001). Βιωματική –Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Αθήνα: Gutenberg. Χρυσαφίδης, Κ. (2009). Διαθεματική προσέγγιση της γνώσης. Αθήνα: Δίπτυχο.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!