ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Δια-Ιδρυματικό–Διατμηματικό Π.Μ.Σ. του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (Ι.Π.&Τ.) του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. "Δημόκριτος’’ «Εξειδίκευση στις Τ.Π.Ε. και Ειδική Αγωγή –Ψυχοπαιδαγωγική της Ένταξης» ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ : Θέμα: Ευρωπαϊκό και Εθνικό πλαίσιο διασφάλισης ποιότητας στη Δια βίου Μάθηση. Δυνατότητες προσαρμογής στην Ειδική Αγωγή Υπ. Καθ: ΛΟΥΚΕΡΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ

ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Επιμ. Παρουσίασης : ΜΠΕΡΓΙΟΥ ΒΑΙΤΣΑ

Οι παραπάνω αλλαγές διαμορφώνουν νέες συνθήκες: Τις τελευταίες δεκαετίες συντελούνται παγκοσμίως μεγάλες και ταχύτατες αλλαγές που συνδέονται με τις διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης , με έμφαση στην υψηλή τεχνολογία, την ανάδειξη της Κοινωνίας των Πληροφοριών και της Γνώσης αλλά και τη μαζική μετακίνηση ανθρώπων. Οι παραπάνω αλλαγές διαμορφώνουν νέες συνθήκες: προσφέρουν όλο και μεγαλύτερες δυνατότητες στα άτομα και στους λαούς να γνωρίσουν και να αξιοποιήσουν ευκαιρίες απρόσιτες σε προηγούμενες γενιές εμπεριέχουν κινδύνους, όπως της περιθωριοποίησης εξαιτίας της ανισότητας ως προς την πρόσβαση και τη χρήση των νέων αγαθών.

Η Δια βίου μάθηση αποτελεί αναγκαία συνθήκη τόσο για τα άτομα όσο και για τις κοινωνίες: να ενσωματωθούν σε αυτό το νέο περιβάλλον να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες και τις νέες δυνατότητες. Η Δια βίου μάθηση : δίνει τη δυνατότητα καλλιέργειας και μόρφωσης για προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη. παρέχει τα εχέγγυα προσαρμογής ατόμων και κοινωνιών στις σύγχρονες τεχνολογικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες Συμβάλλει στην αποφυγή του κοινωνικού αποκλεισμού που δυσχεραίνει για ορισμένους πολίτες την απορρόφηση αναγνωρισμένων δημόσιων αγαθών. Ιδίως σε άτομα μειονεκτούντα και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες μία εκ των οποίων και τα ΑμεΑ..

Απαραίτητη προϋπόθεση στην πορεία της υλοποίησης της δια βίου μάθησης αποτελεί η διασφάλιση της ποιότητάς της τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε εθνικό, ευρωπαϊκό, παγκόσμιο

ΟΡΙΣΜΟΙ : δια βίου μάθηση ποιότητα Αξιολόγηση

Η δια βίου μάθηση: Συνδέθηκε αποκλειστικά με οικονομικές και τεχνοκρατικές προσδοκίες αρκετές φορές της προσδόθηκε ουμανιστικό και κοινωνικό περιεχόμενο Σήμερα ως φιλοσοφία ζωής, ως σκοπός εκπαιδευτικής πολιτικής, αλλά ως διαδικασία και αποτέλεσμα μάθησης φέρει περισσότερο έναν ενιαίο χαρακτήρα και διακρίνεται από μια ολιστική αντίληψη.

Η δια βίου μάθηση: Αναφέρεται σε όλες τις μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη.(ΔΒΜΝΓ, 2013). Πρόκειται μάλλον για μια εκτενή και ενοποιημένη ιδέα που περιλαμβάνει την τυπική (formal), την μη τυπική (non-formal) και την άτυπη (informal) μάθηση με στόχο την πιθανώς πληρέστερη ανάπτυξή των ατόμων στα διαφορετικές στάδια της ζωής τους (Rausch 2003).

Η δια βίου μάθηση: Η βασική αντίληψη που τη διατρέχει είναι ότι κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να μαθαίνει και γι’ αυτό πρέπει να έχει τόσο το κίνητρο όσο και την ενθάρρυνση αλλά και τη δυνατότητα να το κάνει, σ’ όλη τη διάρκεια του βίου του. Έτσι θεσπίστηκαν τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε εθνικό «εργαλεία» που αυξάνουν τα προσόντα των ανθρώπων και που ενισχύουν τη διά βίου μάθηση, διασφαλίζοντας την ποιότητά της

ποιότητα είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών μιας οντότητας (αγαθού, υπηρεσίας, οργανισμού) που της αποδίδουν την ικανότητα να ικανοποιεί εκπεφρασμένες και συνεπαγόμενες ανάγκες(www.iso.org). Ανάλογα με το βαθμό ικανοποίησης, το προϊόν/ υπηρεσία είναι χαμηλής, καλής ή άριστης ποιότητας

Συνήθως γίνεται λόγος για ποιότητα ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης. Σε όλες τις χώρες η αξιολόγηση ως ένα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας στην εκπαίδευση κινείται μεταξύ δύο πόλων: κεντρική ρύθμιση παρακολούθησης και αξιολόγησης του συστήματος μέσω εθνικών φορέων ή ανεξάρτητων αρχών και αυτορρύθμιση στη βάση αυτοελέγχου και αυτοαξιολόγησης των εκπαιδευτικών φορέων.

Η δια βίου μάθηση μπορεί να αποτελέσει: Βασικός στόχος της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας μας είναι η καλλιέργεια μιας κουλτούρας, στην οποία θα αντιμετωπίζεται η μάθηση ως μια συνεχής και όχι καταναγκαστική διαδικασία που προάγει : την προσωπική ολοκλήρωση την επαγγελματική εξέλιξη και την κοινωνική συνοχή ένα ατομικό επίτευγμα και ταυτόχρονα μια κοινωνική παροχή Η δια βίου μάθηση μπορεί να αποτελέσει: εργαλείο εξόδου της χώρας μας από την οικονομική κρίση, καθώς συνδέεται με την ανάπτυξη και την προοπτική απασχόλησης παρέχοντας έγκαιρη ανταπόκριση στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της οικονομίας. δεν περιορίζεται στην επαγγελματική κατάρτιση εργαζομένων και ανέργων αλλά, αφορά το σύνολο των πολιτών, στοχεύοντας στον πυρήνα της δημοκρατίας, στη διαμόρφωση δηλαδή ενεργών και ενημερωμένων πολιτών.

Η βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες και σε όλες τις μορφές είναι βασική πολιτική επιλογή και η δια βίου μάθηση ως αντίληψη που διατρέχει όλη την εκπαίδευση έχει ανάγκη συνεκτικού πλαισίου και συστήματος που εξασφαλίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η στρατηγική, που ακολουθεί η χώρα μας σύμφωνα με τις ανάγκες της αλλά και τις ευρωπαϊκές, στοχεύει : στην ανάπτυξη της διά βίου μάθησης με όρους ποσοτικούς και ποιοτικούς με κριτήρια ποιότητας και πρακτικές παρακολούθησης, ελέγχου και αξιολόγησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης, διαδικασίες διαφανείς και εργαλεία που εξασφαλίζουν δυνατότητα σύγκρισης του αποτελέσματος του εκπαιδευτικού έργου: τόσο από ιδρύματα του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος (σχολεία, πανεπιστήμια) όσο και από φορείς μη τυπικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, δημόσιους, ιδιωτικούς και κοινωνικούς. Τα κριτήρια να λειτουργούν : στη βάση προτύπων, αρχών ποιότητας και μετρήσιμων δεικτών. με στόχο την αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και χρησιμότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης στη βάση της εφαρμογής των ίσων ευκαιριών, της αξιοπιστίας των συμβουλευτικών διαδικασιών, της ικανοποίησης των συμμετεχόντων. Ένα σύστημα αξιολόγησης της ποιότητας στη δια βίου μάθηση οφείλει να εστιάζει στα αποτελέσματα, λαμβάνοντας υπ όψιν τις ανάγκες του μαθητή, του νέου, του πολίτη, της κοινωνίας, της οικονομίας και το βαθμό ανταπόκρισης σε αυτές τις ανάγκες.

Ευρωπαϊκό πλαίσιο διασφάλισης ποιότητας στη δια βίου μάθηση Το 1996 ονομάστηκε έτος Δια Βίου μάθησης Το 2000 στη Λισαβόνα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέθεσε στρατηγικό σχέδιο με στόχο τη μετατροπή της Ευρώπης στην πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης παγκοσμίως, με τη συμμετοχή των Ευρωπαίων στη δια βίου μάθηση να είναι καθοριστική για την επίτευξη του. Η δια βίου μάθηση «από την κούνια μέχρι τον τάφο» θα συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη, την αυτοπραγμάτωση των πολιτών και την κοινωνική συνοχή. (European Commission, 2000) Η εκπαίδευση και η κατάρτιση διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη ή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, παρέχοντας στους πολίτες τα προσόντα και τις δεξιότητες που χρειάζονται η ευρωπαϊκή κοινωνία και οικονομία, ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές και καινοτόμες, ενώ παράλληλα να προάγεται η κοινωνική συνοχή και ένταξη

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το στρατηγικό πλαίσιο για την Ευρωπαϊκή συνεργασία στους τομείς εκπαίδευσης και κατάρτισης, θέτει τέσσερις στρατηγικούς στόχους : Υλοποίηση της δια βίου μάθησης και της κινητικότητας. Βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Προαγωγή της ισοτιμίας, της κοινωνικής συνοχής και της ενεργούς συμμετοχής στα κοινά. Ενίσχυση της καινοτομίας, της δημιουργικότητας, καθώς και του επιχειρηματικού πνεύματος σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Απώτερος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από την επίτευξη των ανωτέρω στρατηγικών στόχων, είναι: η πλήρως προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ανάπτυξη όλων των πολιτών η βιώσιμη οικονομική ευμάρεια και απασχολησιμότητα, προωθώντας τις δημοκρατικές αρχές, την κοινωνική συνοχή, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και το διαπολιτισμικό διάλογο.

Η δια βίου μάθηση ως βάση και αρχή που διατρέχει όλη την «εκπαίδευση » και συνδέεται με τους ανωτέρω στόχους θέτει ως εργαλεία για την επίτευξη τους τα ακόλουθα:   Το Ευρωδιαβατήριο (Europass) Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων για την Ανώτατη Εκπαίδευση (ECTS) Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Πιστωτικών Μονάδων για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ECVET) Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (EQARF) Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF)

Το Ευρωδιαβατήριο (Europass) αποτελείται από πέντε τυποποιημένα έγγραφα και ένα διαβατήριο δεξιοτήτων ( δωρεάν σε 26 γλώσσες). αποσκοπεί στη διευκόλυνση της κινητικότητας μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, σε όλους τους τομείς και μεταξύ των χωρών σε όλη την Ευρώπη. χρησιμεύει ως πλαίσιο διασφάλισης ποιότητας για προσδιορισμό και τεκμηρίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων. Η διασφάλιση της ποιότητας είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη χρήση των εγγράφων Europass, κυρίως της κινητικότητας Europass

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) Αποδίδει έμφαση στην κινητικότητα των φοιτητών σε ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποσκοπώντας στη διευκόλυνση προγραμματισμού, παράδοσης, αξιολόγησης, αναγνώρισης και επικύρωσης τίτλων σπουδών και προγραμμάτων μάθησης. Χρησιμοποιείται ως σύστημα κινητικότητας στην τυπική τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ μπορεί να εφαρμοστεί και σε δραστηριότητες διά βίου μάθησης (ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός, 2007). Οι πιστωτικές μονάδες του βασίζονται στην εργασία που απαιτείται να καταβάλλουν οι σπουδαστές προκειμένου να πετύχουν τα προκαθορισμένα μαθησιακά αποτελέσματα. Τέλος, οι πιστωτικές μονάδες συνδέονται μέσω δεικτών περιγραφής επιπέδων με το ευρωπαϊκό και το αντίστοιχο εθνικό πλαίσιο προσόντων, ενώ το σύνολο της εργασίας δηλώνει το χρονικό διάστημα που απαιτείται για επιτυχή ολοκλήρωση του συνόλου των μαθησιακών δραστηριοτήτων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009β).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) Το ECVET αποτελεί εργαλείο πολιτικής που αποσκοπεί στη μεταφορά, αναγνώριση και συσσώρευση μαθησιακών αποτελεσμάτων των υποκειμένων, που δύνανται να εισχωρούν από ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο άλλο ή από ένα μαθησιακό περιβάλλον σε άλλο ή από ένα εθνικό πλαίσιο προσόντων σε άλλο αντίστοιχα. Αποτελείται από τρεις πυλώνες: α) τη διαδικασία μεταφοράς β) τις ψηφίδες μαθησιακών αποτελεσμάτων γ) τους βαθμούς ECVET και τις πιστωτικές μονάδες (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009γ). Η διαδικασία μεταφοράς αποτελείται από τα ακόλουθα στάδια: α) υπογραφή μνημονίων μεταξύ των ιδρυμάτων σχετικά με τα μαθησιακά αποτελέσματα και τα προσόντα που γίνονται αποδεκτά β) οι ωφελούμενοι αποκτούν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες με βάση τα μαθησιακά τους αποτελέσματα γ) αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων δ) πιστοποίηση μαθησιακών αποτελεσμάτων μέσω πιστωτικών μονάδων ε) καταχώρηση πιστωτικών μονάδων σε πρακτικό καταγραφής στ) οι πιστωτικές μονάδες συναρθρώνονται σε ένα ενιαίο σπονδυλωτό σύνολο ζ) τα μαθησιακά αποτελέσματα αναγνωρίζονται και συσσωρεύονται ως μέρος προσδοκώμενου προσόντος, ενώ ταυτόχρονα αποδίδονται οι αντίστοιχοι βαθμοί ECVET (Γεωργιάδης, 2011).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) Η ψηφίδα (unit) είναι βασικό συστατικό στοιχείο, που εμπεριέχεται σε ένα προσόν και αποτελείται από ένα συνεκτικό σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που μπορούν να αναγνωριστούν και να πιστοποιηθούν στο ατομικό portfolio κάθε υποκειμένου (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009γ). Οι βαθμοί ECVET αποτελούν αριθμητική έκφραση της συνολικής βαρύτητας μαθησιακών αποτελεσμάτων που αρθρώνονται σε ένα επαγγελματικό προσόν. Επιπλέον, ενέχουν και τη σχετική βαρύτητα των ψηφίδων σε σχέση με το επαγγελματικό προσόν (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009γ), αποδεικνύοντας τη βαρύτητα της ψηφίδας και ποιο μέρος του μαθησιακού αποτελέσματος απομένει για να καλυφθεί το συνολικό προσόν. Οι πιστωτικές μονάδες αποτελούν ευρύτερο πλαίσιο μαθησιακών αποτελεσμάτων που έχουν αξιολογηθεί και μπορούν να συσσωρευτούν για απόκτηση επαγγελματικού προσόντος ή να μεταφερθούν σε άλλα μαθησιακά προγράμματα ή επαγγελματικά προσόντα (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009α).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) Οι βαθμοί ECVET σχετίζονται με τη σπονδυλική στήλη του εκπαιδευτικού προγράμματος, ενώ οι πιστωτικές μονάδες σχετίζονται με την απόδοση του προσόντος στον ίδιο τον εκπαιδευόμενο. Δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα ενοποίησης των ECVET και ECTS, το BETWIN, με στόχο την επικοινωνία και τη συνεργασία των δύο αυτών πεδίων. Το ΕCVET αποτελεί σημαντικό και καινοτόμο εργαλείο, μεταξύ αυτών που η ευρωπαϊκή στρατηγική προωθεί για τη ΔΒΜ από το 2000. Πρόκειται για εργαλείο που εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική και τη συστημική λειτουργία των ευρωπαϊκών παρεμβάσεων στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής και των πολιτικών απασχόλησης, προωθώντας συγχρόνως την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την κινητικότητα. Η σημασία του για την Ελλάδα κρίνεται νευραλγική για λόγους στρατηγικής σκοπιμότητας, προσανατολισμού και λόγους τεχνοκρατικής επάρκειας, που κρίνεται αναγκαία σύμμαχος στην έκβαση των επιχειρούμενων πολιτικών (ECVET Hellas – National Team of ECVET Experts, 2012).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς Ακαδημαϊκών Πιστωτικών Μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ECVET) Το ECVET στην Ελλάδα: θα προωθήσει μεταρρυθμίσεις στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση όπου η χώρα υστερεί καθώς οι νέοι στρέφονται κυρίως προς τη γενική εκπαίδευση θα προωθήσει την ευελιξία και την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας δίνοντας ευκαιρίες, ιδίως στις σημερινές οικονομικοκοινωνικές συνθήκες θα αυξήσει τη διαφάνεια και τη διαπερατότητα των επαγγελματικών προσόντων θα ενισχύσει τη συνεργασία και την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, φορέων και οργανισμών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα προσδιορίσει την ταυτότητα του ιδρύματος προέλευσης και του ιδρύματος υποδοχής, απαιτώντας συμβάσεις ή συμφωνίες μεταξύ των οργανισμών παροχής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) και των αρμοδίων φορέων θα συμβάλει στην πλήρη λειτουργία του εθνικού πλαισίου προσόντων και στη διασύνδεσή του με το αντίστοιχο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων θα συντελέσει στην ταξινόμηση και αντιστοίχιση προσόντων στο χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα συμβάλει στη διαμόρφωση νέας κουλτούρας αναγνώρισης, επικύρωσης, συσσώρευσης και μεταφοράς προσόντων από ένα μαθησιακό περιβάλλον στο άλλο, αναβαθμίζοντας το κύρος, τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα δημιουργήσει γέφυρες κινητικότητας της διά βίου μάθησης και της απασχόλησης μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ θα συμβάλει στον επαναπροσδιορισμό κατευθύνσεων της νεολαίας, με στόχο την ενίσχυση επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ECVET Hellas – National Team of ECVET Experts, 2012).

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (EQARF) Σε επίπεδο εφαρμοσμένης πολιτικής, η επίτευξη στόχων της ευρωπαϊκής στρατηγικής, στην εκπαίδευση και κατάρτιση προϋποθέτει το συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων ως προς την εφαρμογή βασικών κοινών αρχών ποιότητας στο σχεδιασμό, στην παροχή και στην πιστοποίηση των αποτελεσμάτων, καθώς και προδιαγεγραμμένες διαδικασίες και μηχανισμούς διασφάλισης και βελτίωσης της ποιότητας. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και η Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2009/C155/01 της 18ης Ιουνίου 2009) και του Συμβουλίου για δημιουργία ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) , που συνιστά στα κράτη μέλη : τη χρήση και ανάπτυξη ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για διασφάλιση ποιότητας τη βελτίωση και ανάπτυξη συστημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης τη στήριξη στρατηγικών διά βίου μάθησης την εφαρμογή ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων και ευρωπαϊκού χάρτη ποιότητας για την κινητικότητα την καλλιέργεια πνεύματος βελτίωσης ποιότητας και καινοτομίας σε όλα τα επίπεδα την απόδοση ιδιαίτερης έμφασης στη μετάβαση από την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) στην ανώτατη εκπαίδευση.

Η συγκεκριμένη Σύσταση παραθέτει τα παρακάτω κριτήρια ποιότητας για τη στήριξη των κρατών κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς: Ο σχεδιασμός συνίσταται στο όραμα που συμμερίζονται οι ενδιαφερόμενοι και περιλαμβάνει σαφείς βραχυπρόθεσμους / μακροπρόθεσμους στόχους, ενέργειες και δείκτες. Τα σχέδια εφαρμογής έχουν καταρτιστεί με τη συνεργασία των ενδιαφερομένων και περιλαμβάνουν ρητές αρχές. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και διαδικασιών διενεργείται τακτικά και στηρίζεται σε μετρήσιμα στοιχεία. Επανεξέταση.

Χρησιμότητα των συστημάτων διασφάλισης ποιότητας για παρόχους ΕΕΚ Έπεται δέσμη δεικτών ποιότητας για τη στήριξη της αξιολόγησης και της βελτίωσης της ποιότητας των συστημάτων η/ και των παρόχων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ): Χρησιμότητα των συστημάτων διασφάλισης ποιότητας για παρόχους ΕΕΚ Επενδύσεις στην κατάρτιση εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών Ποσοστό συμμετοχής σε προγράμματα ΕΕΚ Ποσοστό ολοκλήρωσης στα προγράμματα ΕΕΚ Ποσοστό εξεύρεσης εργασίας μετά την ολοκλήρωση προγραμμάτων ΕΕΚ Χρήση των δεξιοτήτων στο χώρο εργασίας Ποσοστό ανεργίας σύμφωνα με επιμέρους κριτήρια Επικράτηση ευάλωτων κοινωνικά ομάδων Μηχανισμοί για καθορισμό αναγκών κατάρτισης στην αγορά εργασίας Συστήματα για προώθηση καλύτερης πρόσβασης στην ΕΕΚ

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF)   Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων (ΕΠΕΠ) ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς, που συνδέει τα συστήματα επαγγελματικών προσόντων χωρών και βοηθά στη σύγκρισή τους. Το ΕΠΕΠ ως ένα πλαίσιο για πλαίσια ή και συστήματα, μπορεί να περιγραφεί και ως «Μεταπλαίσιο», που λειτουργεί ως μηχανισμός μετατροπής για ευκολότερη ανάγνωση και κατανόηση των επαγγελματικών προσόντων σε διαφορετικές χώρες και συστήματα στην Ευρώπη (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Το ΕΠΕΠ είναι ευρωπαϊκός πίνακας μετάφρασης των προσόντων, ο οποίος αποσκοπεί στην κινητικότητα ανάμεσα στις χώρες μέσω της απλοποίησης της σύγκρισης του περιεχομένου και του περιγράμματος των προσόντων (Γεωργιάδης, 2011). Οι βασικοί στόχοι του ΕΠΕΠ είναι η προώθηση κινητικότητας των πολιτών από χώρα σε χώρα και η ταυτόχρονη διευκόλυνση της διά βίου μάθησης. Στις συμμετέχουσες χώρες ανατέθηκε να αντιστοιχίσουν τα εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων με το ευρωπαϊκό πλαίσιο ή να δημιουργήσουν εθνικά πλαίσια – εφόσον αυτά δεν υπήρχαν .

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) Το ΕΠΕΠ θα συσχετίσει τα εθνικά επαγγελματικά πλαίσια προσόντων με ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο βάσει των οχτώ επιπέδων αναφοράς από τα οποία περιγράφεται. Τα επίπεδα αυτά καλύπτουν το φάσμα από την υποχρεωτική εκπαίδευση (Επίπεδο 1) έως και την ανώτατη εκπαίδευση (Επίπεδο 8). Η καινοτομία του πλαισίου βασίζεται στο ότι αναγνωρίζονται προσόντα όχι μόνο από την τυπική εκπαίδευση αλλά και από τη μη τυπική εκπαίδευση και την άτυπη μάθηση, γεγονός που συμβάλλει στην προώθηση της διά βίου μάθησης. Μακροπρόθεσμα λοιπόν όλα τα προσόντα που απονέμονται στην Ευρώπη θα πρέπει να έχουν απευθείας αναφορά στο ΕΠΕΠ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Το ΕΠΕΠ είναι ένα εργαλείο που βασίζεται στα αποτελέσματα της μάθησης και όχι στη διάρκεια των σπουδών. Τα οχτώ επίπεδα από τα οποία αποτελείται περιγράφονται πάντα σε σχέση με τα μαθησιακά αποτελέσματα. Ο τρόπος αυτός κρίνεται ο αποτελεσματικότερος, ώστε όλα τα διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα και συστήματα κατάρτισης των ευρωπαϊκών χωρών να επιτύχουν επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ τους.

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) Στο ΕΠΕΠ ως μαθησιακό αποτέλεσμα ορίζεται : τι γνωρίζει ένας εκπαιδευόμενος, τι κατανοεί και τι μπορεί να κάνει μετά το πέρας μιας μαθησιακής ή εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στο ΕΠΕΠ : αναλύονται και διασφαλίζονται οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες από κάθε είδους εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε να περιγράψουν τα προσόντα που αποκτώνται από αυτήν. δημιουργούνται σχέσεις συνεργασίας ανάμεσα στην εκπαίδευση- κατάρτιση και την εργασία, ιδίως με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων μια ανταγωνιστική οικονομία βασισμένη στη γνώση. Η φιλοσοφία του ΕΠΕΠ συμβάλλει έμμεσα στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού κάθε χώρας αλλά και συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Το ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς θα δημιουργήσει ένα κοινό δίκτυο διαφορετικών και ανεξάρτητων συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης το οποίο: θα αυξήσει την κινητικότητα των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων θα διευκολύνει την πρόσβαση και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων σε διαδικασίες διά βίου μάθησης θα αναγνωρίσει και θα επικυρώσει την ανεπίσημη και άτυπη μάθηση, που μπορεί να προέρχεται από πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία ή κύκλους σπουδών που σχετίζονται με την επαγγελματική κατάρτιση θα ενισχύσει τη διαφάνεια των προσόντων και τη σύνδεσή τους με την εργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α).

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) H δομή του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων συνίσταται σε περιγραφικούς δείκτες που ορίζουν τα οχτώ επίπεδα αναφοράς. Οι δείκτες προσδιορίζουν τα μαθησιακά αποτελέσματα που αντιστοιχούν στα προσόντα του συγκεκριμένου επιπέδου σε οποιοδήποτε σύστημα επαγγελματικών προσόντων. Για την ορθή κατανόηση της λειτουργίας του ΕΠΕΠ, έπονται ορισμοί, οι οποίοι αποτελούν επεξεργασίες και επαναδιατυπώσεις και προέρχονται κατά κανόνα από το CEDEFOP, σύμφωνα με τις οδηγίες των αρμόδιων οργάνων της ΕΕ (Cedefop, 2014b).

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) Μαθησιακά αποτελέσματα: Η αποτύπωση γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που θα πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευόμενος μετά την επιτυχή ολοκλήρωση μιας συγκεκριμένης, μακράς ή βραχείας, μαθησιακής διαδικασίας. Αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων: Η διαδικασία αξιολόγησης γνώσεων, δεξιοτήτων ή/και των ικανοτήτων ενός ατόμου με βάση προκαθορισμένα κριτήρια. Μετά την αξιολόγηση ακολουθούν η επικύρωση και η πιστοποίηση. Επικύρωση μαθησιακών αποτελεσμάτων: Η επιβεβαίωση από έναν αρμόδιο φορέα ότι τα μαθησιακά αποτελέσματα (γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες) που αποκτήθηκαν από ένα άτομο σε τυπικό, μη τυπικό ή άτυπο περιβάλλον έχουν αξιολογηθεί με βάση προκαθορισμένα κριτήρια και τις απαιτήσεις ενός προτύπου επικύρωσης. Η επικύρωση, οδηγεί σε πιστοποίηση. Πιστοποίηση μαθησιακών αποτελεσμάτων: Η διαδικασία έκδοσης ενός πιστοποιητικού, διπλώματος ή τίτλου που να επιβεβαιώνει επίσημα ότι ένα σύνολο αποτελεσμάτων μάθησης (γνώση, τεχνογνωσία, δεξιότητες ή/και ικανότητες) που αποκτήθηκαν από ένα άτομο έχουν αξιολογηθεί και επικυρωθεί από κάποιον αρμόδιο φορέα με βάση ένα προκαθορισμένο πρότυπο. Αναγνώριση μαθησιακών αποτελεσμάτων: Η διαδικασία επίσημης αναγνώρισης γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων (είτε μέσω χορήγησης τίτλων [πιστοποιητικά, διπλώματα κ.λπ.] είτε μέσω απόδοσης ισοδυναμίας ή δικαιώματος) ή/και η διαδικασία κοινωνικής αναγνώρισης από τους αρμόδιους οικονομικούς ή κοινωνικούς φορείς. Προσόν: Το επίσημο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, καθώς ο αρμόδιος φορέας επιβεβαιώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα ανταποκρινόμενα σε συγκεκριμένα πρότυπα/προδιαγραφές. Οι τύποι προσόντων αποτελούν μεθοδολογικό εργαλείο για την κατάταξη των τίτλων στα επίπεδα του εκάστοτε εθνικού πλαισίου προσόντων, καθώς και τη σύγκριση μεταξύ τους. Οι προδιαγραφές των τύπων προσόντων είναι εκτεταμένες και εμπλουτίζουν το περιεχόμενο περιγραφικών δεικτών, ώστε να παρέχουν περιγραφές των μαθησιακών αποτελεσμάτων για τον συγκεκριμένο τύπο. .

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) Επαγγελματικό προσόν : το επίσημο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, που επιτυγχάνεται όταν ο αρμόδιος φορέας διαπιστώνει ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Μαθησιακά αποτελέσματα : οι διατυπώσεις αυτών που ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας και οι σχετικοί ορισμοί αφορούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Γνώσεις : τα αποτελέσματα της αφομοίωσης πληροφοριών μέσω της μάθησης. Οι γνώσεις είναι το σώμα θετικών στοιχείων, αρχών, θεωριών και πρακτικών που σχετίζεται με ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων οι γνώσεις χαρακτηρίζονται ως θεωρητικές ή/και αντικειμενικές (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Δεξιότητα : η ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και αξιοποίησης τεχνογνωσίας για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων οι δεξιότητες περιγράφονται ως νοητικές (χρήση λογικής, διαισθητικής και δημιουργικής σκέψης) και πρακτικές (αφορούν τη χειρωνακτική επιδεξιότητα και τη χρήση μεθόδων, υλικών, εργαλείων και οργάνων) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α). Ικανότητα : η αποδεδειγμένη επάρκεια στη χρήση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσωπικών, κοινωνικών ή/και μεθοδολογικών δυνατοτήτων σε περιστάσεις εργασίας ή σπουδής και στην επαγγελματική ή/και προσωπική ανάπτυξη. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων η περιγραφή ως προς τις ικανότητες αφορά την υπευθυνότητα και την αυτονομία (Cedefop, 2014b· ΕΟΠΠΕΠ, χ.χ.· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2009α)

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων European Qualification Framework (EQF) Η δομή του εθνικού πλαισίου προσόντων : Τα οχτώ επίπεδα του εθνικού πλαισίου προσόντων καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των προσόντων από την πρωτοβάθμια έως την ανώτατη εκπαίδευση. Κάθε επίπεδο περιλαμβάνει ένα σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που καθορίζουν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα συγκροτούν τα προσόντα του αντίστοιχου επιπέδου. Τα μαθησιακά αποτελέσματα: Τα προσόντα έχουν τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων που κατατάσσονται σε επίπεδα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα, όσα δηλαδή το άτομο γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να εφαρμόσει μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας, κατηγοριοποιούνται σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Οι περιγραφικοί δείκτες των επιπέδων δίνουν μια σχετικά σύντομη περιγραφή, είναι γενικοί και εντελώς ανεξάρτητοι από πεδία μάθησης, είναι ένα προσδιοριστικό στοιχείο της δομής του εθνικού πλαισίου προσόντων και αποτελούν το μηχανισμό για την αντιστοίχιση του εθνικού με το Ευρωπαϊκό.

Εθνικό πλαίσιο διασφάλισης ποιότητας στη δια βίου μάθηση   Η στρατηγική για τη διά βίου μάθηση , βάσει της οποίας προωθούνται οι μεταρρυθμίσεις σε αυτόν τον τομέα, στόχο έχει την ανάπτυξη της διά βίου μάθησης στην Ελλάδα τόσο με όρους ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς. Η βελτίωση της ποιότητας και η διασφάλιση της έχει καταστεί βασικός πυλώνας της στρατηγικής για τη διά βίου μάθηση. Ο βασικός στόχος της ποιότητας αντικατοπτρίζεται : στις διατάξεις του ν. 3879/2010, στο Π.Δ. 24/2010, στο π3, πλαίσιο ποιοτικής αναβάθμισης της διά βίου μάθησης και τέλος στο εθνικό πλαίσιο προσόντων.

Εθνικό πλαίσιο διασφάλισης ποιότητας στη δια βίου μάθηση Ο ν. 3879/2010 Όπως ορίζεται (άρθρο 1, παρ.1) σκοπός του νόμου είναι η ανάπτυξη της διά βίου μάθησης, μέσω της αναγνώρισης εναλλακτικών εκπαιδευτικών διαδρομών, της δικτύωσης των φορέων διά βίου μάθησης και της διασφάλισης της διαφάνειας και της ποιότητας , έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η διασύνδεση της διά βίου μάθησης με την απασχόληση, η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας των ατόμων και γενικότερα η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Ειδικότερα, μεταξύ των στόχων που θέτει ο συγκεκριμένος νόμος είναι η θεσμοθέτηση προτύπων και μέσων για την ανάπτυξη και την ποιοτική αναβάθμιση της διά βίου μάθησης (αρ. 1, παρ. 3). Ο ν. 3879/2010 (άρθρο 18) θεσπίζει, κίνητρα για την ανάπτυξη της διά βίου μάθησης και την επικαιροποίηση των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας, στα οποία περιλαμβάνεται η σύνδεση της αξιολόγησης των φορέων δια βίου μάθησης με τη χρηματοδότηση τους. Πιο συγκεκριμένα, οι φορείς παροχής υπηρεσιών διά βίου μάθησης, που χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους, αξιολογούνται σύμφωνα με την υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί στο αντίστοιχο πρόγραμμα διά βίου μάθησης και χρηματοδοτούνται με βάση την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά τους. Σε ό,τι αφορά στη διασφάλιση ποιότητας, (άρθρο 19 του ν. 3879/2010) προβλέπεται, η συγκρότηση συστήματος συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αξιολόγησης των εκπαιδευτών και των στελεχών της μη τυπικής εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών των Σ.Δ.Ε., καθώς και συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης των προγραμμάτων και της αποτελεσματικότητας του Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης.

Το Π.Δ. 24/2010 :   Το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και θρησκευμάτων, όπως προβλέπεται με το Π.Δ. 24/2010 (άρθρο 4, παρ. 2, περ. β) υπηρετώντας το στόχο της ποιότητας έχει αναλάβει την αρμοδιότητα διαμόρφωσης του εκπαιδευτικού πλαισίου όλων των μονάδων της Δευτεροβάθμιας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, της Αρχικής και Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης, καθώς και των λοιπών μονάδων, δημόσιων ή ιδιωτικών, που δεν ανήκουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιπροσθέτως, έχει την αρμοδιότητα για εισήγηση, σχεδιασμό και πιστοποίηση των εκπαιδευτικών προδιαγραφών και ειδικότερα του περιεχομένου, των εκπαιδευτικών μεθόδων, των εκπαιδευτών και των υποδομών των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων (άρθρο 4, παρ. 2, περ. γ).

Το Πρόγραμμα π3 Το ΥΠ.Δ.Β.Μ.Η., ανέπτυξε ένα πλαίσιο ποιοτικής αναβάθμισης της διά βίου μάθησης, το π3. O στόχος του συνίσταται στον αποτελεσματικό συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων και την ενίσχυση του έργου τους προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας στη διά βίου μάθηση σε ευθυγράμμιση αφενός με την εθνική πολιτική και αφετέρου με την ευρωπαϊκή στρατηγική «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020». Το π3 θέτει το πλαίσιο των αρχών για τη διασφάλιση της ποιότητας στη διά βίου μάθηση, παρέχοντας στους εμπλεκόμενους φορείς και ένα εργαλείο για το σχεδιασμό, την παροχή και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της διά βίου μάθησης, ορίζει την ποιότητα, θέτοντας αρχές ποιότητας, και στις τρεις συνιστώσες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δηλαδή στις εισροές, στις διαδικασίες και στις εκροές, και παρέχει μετρήσιμους ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες για την αξιολόγηση της εφαρμογής των αρχών ποιότητας από τους εμπλεκόμενους φορείς.   Κάθε εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία βασίζεται σε τρεις συνιστώσες: στις εισροές, στις διαδικασίες και στις εκροές. Θεμέλιο του οικοδομήματος αυτού είναι η ανατροφοδότηση και η διαρκής βελτίωση, η οποία εξασφαλίζει την αειφορία του συστήματος και διαμορφώνεται βάσει του πλαισίου διασφάλισης της ποιότητας στη διά βίου μάθηση – του πλαισίου π3.

Έπεται η ερμηνεία των όρων : εισροές, διαδικασίες, εκροές. Εισροές: οι ανθρώπινοι, οικονομικοί και φυσικοί πόροι που χρησιμοποιούνται στη μαθησιακή διαδικασία και ιδίως οι δομές, τα επαγγελματικά περιγράμματα, τα προγράμματα και οι εκπαιδευτές» της διά βίου μάθησης. Επίσης, στις εισροές συμπεριλαμβάνονται και οι εκπαιδευόμενοι, που αποτελούν και τον τελικό αποδέκτη των υπηρεσιών διά βίου μάθησης. Διαδικασίες : όλες οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα για να προσθέσουν αξία στις εισροές και να της μετατρέψουν σε αποτελέσματα που καλύπτουν τις ανάγκες και προσδοκίες των αποδεκτών των υπηρεσιών διά βίου μάθησης (Johansson et al., 1993), όπως η επιλογή εκπαιδευόμενων, εκπαιδευτών, και μεθόδων διδασκαλίας, η παροχή υπηρεσιών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού, καθώς και η υλοποίηση των προγραμμάτων διά βίου μάθησης. Εκροές : τα άμεσα αποτελέσματα της μαθησιακής δραστηριότητας, δηλαδή οι γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που αποκτά το άτομο. Επίσης, στις εκροές συμπεριλαμβάνονται και τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της διά βίου μάθησης, όπως η απορρόφηση από την αγορά εργασίας, η προσωπική ανάπτυξη, κλπ.

Το Δίκτυο των φορέων διά βίου μάθησης   Οι φορείς του Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης αναπτύσσουν συστημικές σχέσεις και αξιοποιούν μεταξύ άλλων προτύπων και μέσων για τη λειτουργία και ανάπτυξη του Εθνικού Δικτύου, τα μέσα διασφάλισης της ποιότητας . Πιο συγκεκριμένα, οι φορείς καλούνται: να εναρμονίσουν τα συστήματα και τις διαδικασίες τους με τις θεμελιώδεις αρχές ποιότητας, να εξειδικεύσουν περαιτέρω τους δείκτες ποιότητας, να εφαρμόσουν διαδικασίες μέτρησης, αξιολόγησης και αναθεώρησης των συστημάτων και διαδικασιών τους μέσω ενός μηχανισμού διαρκούς βελτίωσης, του κύκλου ποιότητας της διά βίου μάθησης να παρέχουν στοιχεία στη Γ.Γ.Δ.Β.Μ. για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του Εθνικού Δικτύου Διά Βίου Μάθησης.

Οι θεμελιώδεις αρχές ποιότητας στη διά βίου μάθηση Ο κύκλος ποιότητας αποτελεί,, το εργαλείο, μέσω του οποίου οι φορείς διά βίου μάθησης θα αξιολογούν και θα βελτιώνουν το βαθμό ευθυγράμμισης των συστημάτων και λειτουργιών τους με τις αρχές ποιότητας της διά βίου μάθησης, δηλαδή με το πλαίσιο π3. Η Διά Βίου Μάθηση, ως θεσμός, θεωρείται ότι διασφαλίζει την ποιότητα, όταν σε επίπεδο σχεδιασμού, παροχής και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της, επιτύχει αποτελέσματα που να ικανοποιούν ή και να ξεπερνούν τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες των συμμετεχόντων σε αυτή. Το π3 θέτει τις παρακάτω αρχές ποιότητας στη διά βίου μάθηση, που καλούνται οι φορείς διά βίου μάθησης να υιοθετήσουν και να εξειδικεύσουν, βάσει του ρόλου, των αρμοδιοτήτων και του πεδίου δραστηριοποίησης τους. Η δια βίου μάθηση οφείλει να είναι ελκυστική, αποτελεσματική, να σχετίζεται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας”, να προάγει την κοινωνική συνοχή”, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία”, χρησιμοποιώντας πόρους υψηλών προδιαγραφών”. Τέλος να υλοποιείται με κοινωνική υπευθυνότητα” και να αξιοποιεί τη δικτύωση και τις συνεργασίες”. Δείκτες ποιότητας στη διά βίου μάθηση   Η αποτελεσματική τήρηση των θεμελιωδών αρχών ποιότητας προϋποθέτει τη μέτρηση και την αξιολόγηση του βαθμού ενσωμάτωσης τους στο σύστημα και στις λειτουργίες των φορέων, μέσω μετρήσιμων ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών ποιότητας . Ο ρόλος των δεικτών είναι: να περιγράφουν την υφιστάμενη ανά πάσα στιγμή κατάσταση, να ποσοτικοποιούν τεθέντες ποιοτικούς στόχους, να παρέχουν διαρκή ενημέρωση για την πρόοδο της επίτευξης των στόχων και να παρέχουν ενδείξεις για τους παράγοντες που συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων.

Τύποι, μηχανισμοί και υπεύθυνοι φορείς στη μέτρηση των δεικτών ποιότητας   Για τη μέτρηση των κύριων δεικτών ποιότητας απαιτείται να οριστούν οι τύποι υπολογισμού τους και να ενεργοποιούνται, σε τακτά χρονικά διαστήματα, ποικίλοι σχετιζόμενοι με τις υπηρεσίες διά βίου μάθησης μηχανισμοί, ώστε να επιτευχθεί η διαρκώς βελτίωση της ποιότητας της διά βίου μάθησης. Οι μηχανισμοί αφορούν και τη μέτρηση της ικανοποίησης εκπαιδευόμενων και εργοδοτών από τις υπηρεσίες διά βίου μάθησης, τη διερεύνηση της απορρόφησης / (επαν)ένταξης / παραμονής των αποφοίτων διά βίου μάθησης στην αγορά εργασίας, καθώς και τη διερεύνηση του βαθμού που η διά βίου μάθηση προάγει την ατομική ανάπτυξη, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και τον διαπολιτισμικό διάλογο. Είναι απαραίτητο να οριστούν φορείς υπεύθυνοι για την πληροφόρηση προς το Υ. Δ. Β. Μ. Θ. και προς τη Γ .Γ. Δ . Β . Μ., ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη και συντονισμένη ενημέρωση όλων των ενδιαφερομένων μερών.

Εφαρμογή του πλαισίου π3   Κύκλος Ποιότητας Μία κυκλική πορεία, που περιλαμβάνει μια επαναλαμβανόμενη αλληλουχία πέντε (5) ενδιάμεσων «σταθμών» Στοχεύει στη βελτίωση της διά βίου μάθησης , ενώ προϋποθέτει: την ολοκληρωμένη και συνεχή τήρηση, υλοποίηση και μέτρηση των θεμελιωδών αρχών ποιότητας την αξιολόγηση, την ανατροφοδότηση και τον επανασχεδιασμό των συστημάτων και διαδικασιών της

Ο Κύκλος Ποιότητας στη Διά Βίου Μάθηση Ο κύκλος ποιότητας αποτελεί εργαλείο, μέσω του οποίου οι φορείς διά βίου μάθησης θα αξιολογούν και θα βελτιώνουν το βαθμό ευθυγράμμισης των συστημάτων και λειτουργιών τους με τις αρχές ποιότητας της διά βίου μάθησης, δηλαδή με το πλαίσιο π3. Έπονται οι 5 σταθμοί: Ο Σχεδιασμός περιλαμβάνει την ανάπτυξη πολιτικών, τη δημιουργία συστημάτων, την εκπόνηση κανονισμών και εν γένει τη διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας ενός φορέα προς την κατεύθυνση της εναρμόνισης του με τις αρχές διασφάλισης της ποιότητας της διά βίου μάθησης , δηλαδή με το πλαίσιο π3. Η υλοποίηση περιλαμβάνει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για το μετασχηματισμό του πλαισίου λειτουργίας ενός φορέα σε απτά αποτελέσματα, μέσα από σαφείς διαδικασίες εφαρμογής. Η μέτρηση αφορά στην παρακολούθηση, μέσω μετρήσιμων δεικτών, του βαθμού και της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής του πλαισίου λειτουργίας ενός φορέα προς την κατεύθυνση της εναρμόνισης με το πλαίσιο π3. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει όλες εκείνες τις ενέργειες ερμηνείας των αποτελεσμάτων της μέτρησης, ώστε να διευκρινιστούν οι σχέσεις αιτίου αποτελέσματος και να εντοπιστούν τα πραγματικά σημεία προς βελτίωση είτε του σχεδιασμού, είτε των ενεργειών εφαρμογής, προς την κατεύθυνση εναρμόνισης με το πλαίσιο π3. Η αναθεώρηση αφορά στη διάχυση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης, στην ανάλυση βέλτιστων πρακτικών και στην αξιοποίηση ενεργειών μάθησης για τον προσδιορισμό των δράσεων βελτίωσης του πλαισίου λειτουργίας ενός φορέα και των διαδικασιών εφαρμογής του προς την κατεύθυνση της εναρμόνισης του με το πλαίσιο π3.

Βήματα εφαρμογής του κύκλου ποιότητας στο πλαίσιο του π3  Βάσει του κύκλου ποιότητας στη διά βίου μάθηση και των 5 ενδιάμεσων «σταθμών» που προβλέπονται, το Υ. Π. Δ. Β. Μ. Θ. και π3 –Εθνικό Πλαίσιο για τη Διασφάλιση της ποιότητας στη Διά Βίου Μάθηση συνιστά στους φορείς διά βίου μάθησης τα επόμενα βήματα στον τομέα ευθύνης τους κατά την εφαρμογή του π3: 1.Υιοθέτηση και εξειδίκευση των αρχών ποιότητας της διά βίου μάθησης: Οι φορείς διά βίου μάθησης καλούνται να υιοθετήσουν τις θεμελιώδεις αρχές ποιότητας της διά βίου μάθησης και να τις εξειδικεύσουν ώστε κάθε φορέας να καταλήξει σε ένα πλαίσιο επιμέρους αρχών ποιότητας πλήρως ευθυγραμμισμένων με τις θεμελιώδεις αρχές ποιότητας. 2. Ανάπτυξη των δεικτών ποιότητας της διά βίου μάθησης: Για κάθε μία από τις επιμέρους αρχές ποιότητας, οι φορείς διά βίου μάθησης καλούνται να αναπτύξουν ένα πλέγμα δεικτών ποιότητας για τον τομέα ευθύνης τους, μέσω των οποίων θα μετρήσουν και θα αξιολογήσουν το βαθμό και την αποτελεσματικότητα εφαρμογής των αρχών ποιότητας. 3. Μέτρηση των δεικτών ποιότητας: Οι φορείς διά βίου μάθησης καλούνται να μετρήσουν το πλέγμα δεικτών ποιότητας. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων θα πληροφορούν τον φορέα για το βαθμό υιοθέτησης των αρχών ποιότητας διά βίου μάθησης στον τομέα ευθύνης του. 4. Αξιολόγηση και στοχοθέτηση των δεικτών ποιότητας: Ο κάθε φορέας διά βίου μάθησης οφείλει να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα των μετρήσεων των επιμέρους δεικτών ποιότητας και να εντοπίσει τα σημεία προς βελτίωση. Έτσι θα επαναπροσδιορίσει το πλαίσιο στόχων ποιότητας, ευθυγραμμισμένων με την ανάγκη για διαρκή βελτίωση. 5.Ανάπτυξη πλαισίου λειτουργίας συμβατού με τους στόχους: βάσει των τεθέντων στόχων ποιότητας και προς επίτευξη τους, κάθε φορέας διά βίου μάθησης θα πρέπει αναφορικά με το υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας να διαμορφώσει ένα πλάνο για ενδεχόμενη αναθεώρησή του, ώστε να εξυπηρετεί την επίτευξη στόχων ποιότητας. 6. Σχεδιασμός της εφαρμογής του πλαισίου λειτουργίας: Το πλάνο βελτίωσης κάθε φορέα παροχής διά βίου μάθησης πρέπει να εμπλουτιστεί με διαδικασίες για εφαρμογή του σχεδιαζόμενου πλαισίου λειτουργίας του. Έτσι, θα έχει οδηγό για βελτίωση της διά βίου μάθησης , προσαρμοσμένο στον τομέα ευθύνης και ευθυγραμμισμένο με τις αρχές και τους στόχους ποιότητας του π3.

Αξιολόγηση της εφαρμογής του πλαισίου π3 Η εφαρμογή του πλαισίου π3 είναι μια σύνθετη διαδικασία, η οποία θα γίνεται πιο αποτελεσματική όσο ένας φορέας «ωριμάζει» στη χρήση του κύκλου των πέντε σταθμών βελτίωσης και όσο καλύτερα αναγνωρίσει, ποσοτικοποιεί, αξιολογεί, στοχοθετεί, σχεδιάσει και υλοποιεί το ρόλο του στη βελτίωση της ποιότητας της διά βίου μάθησης. Η αξιολόγηση της εφαρμογής του πλαισίου π3 είναι μία διαρκής διαδικασία, που έχει επίκεντρο τον ίδιο το φορέα. Κάθε φορέας διά βίου μάθησης : διενεργεί σε τακτά χρονικά διαστήματα αυτοαξιολόγηση . ελέγχει το βαθμό που το πλαίσιο λειτουργίας του εναρμονίζεται με τις απαιτήσεις του πλαισίου π3, με εργαλείο αυτοαξιολόγησης και βαθμολόγησης για κάθε αρχή ποιότητας τον κύκλο ποιότητας.

Οδηγός αυτοαξιολόγησης Ο φορέας δύναται να χρησιμοποιεί για την αυτοαξιολόγηση του οδηγό για : Σχεδιασμό : Η σχέση της αρχής ποιότητας με το πλαίσιο λειτουργίας έχει αναγνωριστεί και έχουν γίνει οι απαραίτητες προσαρμογές για τη μεταξύ τους ευθυγράμμιση. Υλοποίηση: Το σχετικό με την αρχή ποιότητας πλαίσιο λειτουργίας εφαρμόζεται συστηματικά και με βάση συγκεκριμένες διαδικασίες. Μέτρηση: Η επίτευξη της αρχής ποιότητας, μέσα από την εφαρμογή του σχετικού πλαισίου λειτουργίας, μετράται με συγκεκριμένους δείκτες ποιότητας. Αξιολόγηση: Η επίδοση στους δείκτες, που αφορούν στην αρχή ποιότητας, αξιολογείται θετικά σε σχέση με τεθέντες στόχους και βέλτιστες πρακτικές και μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες. Αναθεώρηση : Η αξιολόγηση της επίδοσης αξιοποιείται για τον επανασχεδιασμό του πλαισίου λειτουργίας, που σχετίζεται με την αρχή ποιότητας. Η ωριμότητα του φορέα στη χρήση του κύκλου ποιότητας για τη βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας του με βάση τους ανωτέρω σταθμούς είναι δυνατό και να βαθμολογηθεί, με χρήση πινάκων βαθμολόγησης. Ο οδηγός αξιολόγησης και οι πίνακες βαθμολόγησης, διαμορφώθηκαν με βάση τη σχετική μελέτη του CEDEFOP για τις αρχές ενός κοινού πλαισίου διασφάλισης ποιότητας της ΕΕΚ (2007): http://www.cedefop.europa.eu και αφετέρου τη μεθοδολογία αξιολόγησης της επιχειρηματικής αριστείας με βάση το μοντέλο EFQM (2010).

Απαραίτητα βήματα   Το ενιαίο πλαίσιο αρχών διασφάλισης ποιότητας στη δια βίου μάθηση, π3, έχει στόχο τη δημιουργία ενός ανοιχτού και ανατροφοδοτούμενου συστήματος διασφάλισης της ποιότητας με βασική επιδίωξη τη διαρκή βελτίωση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς όφελος των εκπαιδευομένων. Θεωρήθηκε αναγκαία μία διαδικασία πιλοτικής εφαρμογής, τόσο σε επιτελικό επίπεδο (φορείς διοίκησης διά βίου μάθησης) όσο και σε συστημικό (φορείς παροχής υπηρεσιών διά βίου μάθησης σε εθελοντική βάση), ώστε να αρχίσει να καλλιεργείται μια κουλτούρα μέτρησης, ανάλυσης και βελτίωσης, για να διασφαλιστεί η ποιότητα, πάντα και παντού. Αποτέλεσμα της πιλοτικής αυτής εφαρμογής αποτελεί η πρώτη έκθεση για τη διά βίου μάθηση στην Ελλάδα , που θα αποτυπώνει την υφιστάμενη κατάσταση ως βάση για διαρκή βελτίωση του συστήματος διά βίου μάθησης στη χώρα. Ο κύκλος ποιότητας εφαρμόστηκε στο ίδιο το πλαίσιο π3 και η πρώτη αναθεωρημένη του έκδοση και ο οδηγός εφαρμογής του ενσωματώνουν προτάσεις βελτίωσης απόρροια της κριτικής θεώρησης του πλαισίου κατά την πιλοτική εφαρμογή. Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της διαρκούς βελτίωσης στη διά βίου μάθηση , αποφασίστηκε η καθιέρωση ειδικού σήματος π3, που αποδίδεται στους φορείς διά βίου μάθησης, που εφαρμόζουν το πλαίσιο με συγκεκριμένους όρους, κριτήρια και διαδικασίες.

Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης Στο Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης , που περιλαμβάνει όλες τις δράσεις εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής διά βίου μάθησης, αναφέρονται οι εξής στρατηγικοί στόχοι: Καθολική συμμετοχή Ποιότητα παντού Αλλαγή στις παιδαγωγικές μεθόδους Αξία και διαφάνεια στην απόκτηση προσόντων Εξυπηρέτηση του νέου αναπτυξιακού μοντέλου Απελευθέρωση από εκπαιδευτικά στεγανά Ορθολογική κατανομή, συντονισμός και αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων Η επίτευξη αυτών των επιμέρους στόχων θα συμβάλει στην πραγματοποίηση του εθνικού στόχου: Πολίτες με γνώση –επαγγελματίες με προσόντα & Διασύνδεση της εκπαίδευσης με την απασχόληση

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, ένα πλαίσιο ταξινόμησης προσόντων, δηλαδή τίτλων που κατέχει ο κάθε πολίτης και έχουν αποκτηθεί με την ολοκλήρωση μίας διαδικασίας μάθησης. Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.) είναι ο αρμόδιος φορέας για δημιουργία και ανάπτυξη του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και την αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, υπό την εποπτεία και το συντονισμό του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Απευθύνεται σε : εκπαιδευόμενους, εργαζόμενους, ανέργους, εργοδότες, παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, φορείς πιστοποίησης προσόντων, συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού, επαγγελματικούς κλάδους, κοινωνικούς εταίρους, και σε κάθε πολίτη, κάτοχο τίτλου σπουδών. Πρόκειται για μοναδικό εργαλείο με το οποίο διαμορφώνεται στην Ελλάδα ένα συνεκτικό και κατανοητό σύστημα περιγραφής, αποτίμησης και κατάταξης των προσόντων, δηλαδή των τίτλων σπουδών για όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης της χώρας. Προβλέπεται η ανάπτυξη μεθοδολογίας, κατάταξης των προσόντων που αποκτώνται και της μη τυπικής εκπαίδευσης και άτυπης μάθησης.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και η αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό αποτελεί εργαλείο «μετάφρασης» και συγκρισιμότητας προσόντων, με στόχο την ενίσχυση της διά βίου μάθησης και της κινητικότητας του ανθρώπινου δυναμικού. Ειδικότερα: οι πολίτες έχουν δυνατότητα συστηματικής παρουσίασης του περιεχομένου των προσόντων τους, με αναφορά στο Εθνικό και στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων. Όσοι επιθυμούν να αλλάξουν εκπαιδευτική διαδρομή ή θέση εργασίας ή χώρα, διαθέτουν ένα εργαλείο «μετάφρασης» και συγκρισιμότητας των προσόντων τους. Οι εργοδότες έχουν δυνατότητα «γρήγορης ανάγνωσης» των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων των τίτλων (πτυχία, διπλώματα, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις επάρκειας). Το εθνικό σύστημα πιστοποίησης προσόντων καθίσταται κατανοητό σε διεθνές επίπεδο. Η Διά Βίου Μάθηση καθίσταται ελκυστική για τους πολίτες, διότι μέσω του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων ενισχύεται η διασύνδεση όλων των μορφών μάθησης και προσόντα που αποκτώνται από την τυπική, μη τυπική, άτυπη μάθηση αξιολογούνται, επικυρώνονται, αναγνωρίζονται, πιστοποιούνται, κατατάσσονται στα επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και αντιστοιχίζονται στα επίπεδα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων πλευρών συνεργάζεται στο πλαίσιο ανοικτού διαλόγου. Η ανάλυση χαρακτηριστικών των προσόντων με στόχο την κατάταξή τους στα επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων συμβάλλει στην κινητικότητα και διευκολύνει την ένταξη στην αγορά εργασίας, διασφαλίζοντας την ποιότητα και τη διαφάνεια. Η καινοτομία συνίσταται στην υιοθέτηση της προσέγγισης του μαθησιακού αποτελέσματος ως αναγκαία προϋπόθεση για χορήγηση προσόντων. Ενισχύει τη δυνατότητα ελέγχου και διασφάλισης της ποιότητας όλων των χορηγούμενων προσόντων στη χώρα μας. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων δεν απονέμει προσόντα, καθώς αποτελεί αρμοδιότητα των εθνικών φορέων. Ομοίως, δεν εκχωρεί επαγγελματικά δικαιώματα στους εργαζόμενους με σκοπό την άσκηση ενός νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος σε άλλο κράτος μέλος, καθώς ανάλογες περιπτώσεις καλύπτει η Οδηγία 2005/36.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Για την κατανόηση λειτουργίας του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων είναι αναγκαία η αναφορά και διευκρίνιση των όρων : Επίπεδα – Μαθησιακά Αποτελέσματα – Περιγραφικοί Δείκτες – Τύποι Προσόντων. Επίπεδα: Τα 8 επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων καλύπτουν το φάσμα των προσόντων από την πρωτοβάθμια έως την ανωτάτη εκπαίδευση. Κάθε επίπεδο περιλαμβάνει ένα σύνολο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που καθορίζουν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα συγκροτούν τα προσόντα του αντίστοιχου επιπέδου. Μαθησιακά αποτελέσματα: Τα προσόντα έχουν τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων που κατατάσσονται σε επίπεδα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα, όσα δηλαδή το άτομο γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει με την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας, κατηγοριοποιούνται σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Περιγραφικοί Δείκτες: Τα μαθησιακά αποτελέσματα που αντιστοιχούν στα προσόντα ενός συγκεκριμένου επιπέδου προσδιορίζονται από περιγραφικούς δείκτες, που καθορίζονται από ποιοτικές και ποσοτικές διαβαθμίσεις των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων. Τύποι Προσόντων: Τα προσόντα κατηγοριοποιούνται σε τύπους. Οι Τύποι Προσόντων αντιπροσωπεύουν ομάδες τίτλων με κοινά χαρακτηριστικά. Η χρήση των Τύπων Προσόντων διευκολύνει κατά τη διαδικασία κατηγοριοποίησης των τίτλων σπουδών, που κατατάσσονται στο ίδιο επίπεδο. Οι «Περιγραφικοί Δείκτες» και οι «Τύποι Προσόντων» επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες και διαθέτουν αντιστοίχως και διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι Περιγραφικοί Δείκτες δίνουν σύντομη περιγραφή, είναι γενικοί και ανεξάρτητοι από πεδίο μάθησης. Οι «Τύποι Προσόντων» είναι μεθοδολογικό εργαλείο που επιτρέπει την κατάταξη ελληνικών τίτλων στα επίπεδα του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, καθώς και τη σύγκριση μεταξύ τους.

Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Οι προδιαγραφές των «Τύπων Προσόντων» εμπλουτίζουν το περιεχόμενο των περιγραφικών δεικτών και παρέχουν περιγραφές μαθησιακών αποτελεσμάτων για το συγκεκριμένο «Τύπο». Τα «Βασικά Προσόντα» αντανακλούν μία συνεκτική δέσμη μαθησιακών αποτελεσμάτων, σηματοδοτώντας την «ολοκλήρωση» είτε σε σχέση με το στάδιο μίας μαθησιακής διαδικασίας, είτε σε σχέση με ένα καθορισμένο πεδίο μάθησης , είτε σε σχέση με ένα επάγγελμα. Τα «Συμπληρωματικά Προσόντα» απονέμονται για μαθησιακό επίτευγμα, το οποίο προστίθεται σε ένα προηγούμενο προσόν. Συνδέονται με αναβάθμιση και επικαιροποίηση γνώσεων ή/και δεξιοτήτων . Κλαδικό Πλαίσιο Προσόντων : «εργαλείο» για κατηγοριοποίηση των προσόντων που αποκτώνται μέσα στο πλαίσιο μιας εργασιακής διαδρομής. Η χρησιμότητά του έγκειται στον εντοπισμό αναγκών, την προσαρμογή επαγγελματικής εκπαίδευσης/κατάρτισης στις ανάγκες, δημιουργία εξειδικευμένου προσωπικού, διαφανείς διαδικασίες επαγγελματικής εξέλιξης. «Κλαδικά Προσόντα»: Το προσόν που απονέμεται ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αξιολόγησης και επικύρωσης, ύστερα από διαπίστωση από τον αρμόδιο κλαδικό φορέα ότι ένα άτομο έχει επιτύχει μαθησιακά αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες προδιαγραφές. Αν ο αρμόδιος κλαδικός φορέας έχει διεθνή υπόσταση, το προσόν ονομάζεται «διεθνές κλαδικό προσόν». Η ανάπτυξη του, η προδιαγραφή κάθε «Τύπου Προσόντων» περιλαμβάνει : α) Τίτλος: Αναφέρεται σε συγκεκριμένη ονοματοθεσία, η οποία υιοθετείται για κάθε «Τύπο Προσόντων», π.χ. Απολυτήριο Λυκείου. β) Επίπεδο: Αναφέρεται στο επίπεδο του «Τύπου Προσόντων» μέσα στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. γ)Συνοπτική περιγραφή: Αναφέρεται σε περιληπτική περιγραφή του «Τύπου Προσόντων» και αποβλέπει στη διευκόλυνση της κατανόησης και χρήσης του. δ) Όγκος: Προτείνεται το μετρικό σύστημα, ε)σκοπός: Η Προδιαγραφή των «Τύπων» του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων περιλαμβάνει επίσης κατηγοριοποίηση με βάση το σκοπό, τον οποίο επιτελεί ο συγκεκριμένος «Τύπος»

Προσόντα «Ειδικού Σκοπού» απονέμονται για δέσμη μαθησιακών αποτελεσμάτων, που σχηματοποιούν ένα διακριτό επίτευγμα που συνδέεται με κάποια συστατικά στοιχεία μαθησιακών αποτελεσμάτων (γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες) που προσδιορίζουν ένα επίπεδο. Κυρίως συνδέονται με επαγγελματικές προδιαγραφές και έχουν περιορισμένο σκοπό (π.χ. πιστοποιητικό υγιεινής και ασφάλειας στον τομέα κατασκευών). Εκπαιδευτικός τομέας: Η «Προδιαγραφή του Τύπου Προσόντων» υποδεικνύει τον τομέα του εκπαιδευτικού συστήματος που συνδέεται με τον «Τύπο Προσόντων», χρησιμοποιώντας τομείς: «Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση», «Γενική Εκπαίδευση», «Ανώτατη Εκπαίδευση». Σχέση με την απασχόληση: Παρέχει σύντομο περίγραμμα του εύρους δυνατοτήτων απασχόλησης, που συνδέονται με προσόντα του «Τύπου». Πρόσβαση/ Δυνατότητες εξέλιξης: Κάθε «Τύπος Προσόντων» παρέχει απαραίτητη πληροφόρηση σχετικά με δυνατότητες πρόσβασης σε προγράμματα που οδηγούν στην απόκτηση προσόντων αυτού του «Τύπου» αλλά και δυνατότητες εξέλιξης των κατόχων των προσόντων, μέσω ευκαιριών μάθησης, που οδηγούν είτε σε προσόντα στο ίδιο, είτε σε ανώτερο επίπεδο. Οι «Τύποι Προσόντων» αντλούν «Προδιαγραφές» από τους Περιγραφικούς Δείκτες των Επιπέδων, που καθορίζονται από τα μαθησιακά αποτελέσματα. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και η αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό υλοποιείται από Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. υπό την εποπτεία και το συντονισμό του Υ. Π. Έ. Θ., σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 3879/2010 και του Νόμου 4115/2013. Στο πλαίσιο της Πράξης με τίτλο «Ανάπτυξη του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων» που υλοποιήθηκε μέσω Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Κ.Τ.) και εθνικών πόρων και ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης έργου την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Ε.Π. «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του Υ. Π. Ε. Θ. οι ενέργειες του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. επικεντρώθηκαν στον καθορισμό δομής του, στην καταγραφή και ανάλυση υφιστάμενων προσόντων, στο σχεδιασμό και την εφαρμογή μεθοδολογικών εργαλείων για την κατάταξη των προσόντων της τυπικής εκπαίδευσης στα επίπεδά του, στην αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο Προσόντων.

Το 2015, στο πλαίσιο της 33ης Συνεδρίασης της Συμβουλευτικής Ομάδας για το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF Advisory Group), στο Βερολίνο, ολοκληρώθηκε η αντιστοίχιση Εθνικού Πλαισίου Προσόντων της Ελλάδας με το Ευρωπαϊκό. Το 2016 επικαιροποιείται από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. η Έκθεση Αντιστοίχισης με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων,. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων θα θεσμοθετηθεί με προεδρικό διάταγμα, που θα καθορίζει όρους διαμόρφωσης και εφαρμογής του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων κυρίως, θέματα που αφορούν αντιστοίχιση με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων. Το Εθνικό Μητρώο Προσόντων θα αναπτυχθεί σύμφωνα με προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ταξινόμησης Δεξιοτήτων, Ικανοτήτων και Επαγγελμάτων (ESCO). Κατά το έτος 2018 θα πραγματοποιηθεί παρουσίαση επικαιροποιημένης εκδοχής του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων. Υπό το πρίσμα μεταρρυθμίσεων που συντελούνται στη χώρα και σύμφωνα με το πνεύμα των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών ‘Rethinking Education’ και ‘European Alliance for Apprenticeship’, το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων αποτελεί δυναμικό εργαλείο, που λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων. Στα πλαίσια ευρωπαϊκής στρατηγικής «Ευρώπη 2020», που στοχεύει στην έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και η αντιστοίχισή του με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο προσφέρει εργαλείο «μετάφρασης» και συγκρισιμότητας των προσόντων αποσκοπώντας στην προώθηση κινητικότητας των εκπαιδευομένων και των εργαζομένων ανάμεσα στην Ελλάδα και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η ποιότητα διασφαλίζεται μέσω συνεργασίας με εκπροσώπους αρμόδιων φορέων και κοινωνικών εταίρων, καθώς και εμπλοκή εμπειρογνωμόνων με γνώση και διεθνή εμπειρία στην ανάπτυξη Πλαισίων Προσόντων. Αντίστοιχες νομοθετικές αναφορές συνίστανται στο Νόμο 4386/2016 Νόμος 4283/2014 Νόμος 4115/2013 Νόμος 3879/2010. (Φ.Ε.Κ. 83/Α’/11-5-2016) «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει. (Φ.Ε.Κ. 189/Α’/10-9-2014) «Ίδρυση και οργάνωση Συμβουλίου Εθνικής Πολιτικής για την Παιδεία και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει. (Φ.Ε.Κ. 24/Α΄/30-01-2013) «Οργάνωση και λειτουργία Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης και Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει. (Φ.Ε.Κ. 163/ Α΄/21-09-2010) «Ανάπτυξη της Δια Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις», όπως ισχύει

Δημόσια Διαβούλευση: το 2010 (http://www. opengov. gr/ypepth/ Δημόσια Διαβούλευση: το 2010 (http://www.opengov.gr/ypepth/?p=43), τα έτη 2013, 2014 αποτυπώθηκαν οι «Τύποι Προσόντων» του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και της επαγγελματικής κατάρτισης και αναλύθηκαν οι «Προδιαγραφές των Τύπων Προσόντων» ως προς τα μαθησιακά τους αποτελέσματα. Πραγματοποιήθηκε διαδικασία αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό και σχέδιο Έκθεσης Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό στην 22η Συνεδρίαση αρμόδιας Συμβουλευτικής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Η αποτίμηση των εκπροσώπων της αρμόδιας Επιτροπής και των κρατών υπήρξε θετική. Στις 24 Ιανουαρίου 2014 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, Διάλογος με τους Κοινωνικούς Εταίρους, με θέμα: «Η αντιστοίχιση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων», με στόχο την τελική διαμόρφωση Έκθεσης Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό. Τα αποτελέσματα της διαβούλευσης ενσωματώθηκαν στην Έκθεση Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό. Στις 27 Φεβρουαρίου 2014 παρουσιάστηκε Έκθεση Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό στην 23η Συνεδρίαση αρμόδιας Συμβουλευτικής Επιτροπής στο Birmingham του Ηνωμένου Βασιλείου. Στις 31 Μαρτίου 2014, στην 24η Συνεδρίαση Συμβουλευτικής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (Advisory Group EQF), στην Leuven του Βελγίου, παρουσιάστηκαν από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. απαντήσεις σε επισημάνσεις της αρμόδιας Επιτροπής και Έκθεση Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό που εγκρίθηκε.

Στις 10 Σεπτεμβρίου 2014 με διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 Ν Στις 10 Σεπτεμβρίου 2014 με διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 Ν. 4283/2014 καθιερώνονται οι τίτλοι της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τα επίπεδα που κατατάσσονται: α. Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 3, στους αποφοίτους των Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Ε.Κ.) μετά από πιστοποίηση, β. Απολυτήριο Γενικού Λυκείου επιπέδου 4, στους αποφοίτους των Γενικών Λυκείων (ΓΕ.Λ.), γ. Απολυτήριο Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑ.Λ.) επιπέδου 4 (ισότιμο με το Απολυτήριο Γενικού Λυκείου), στους αποφοίτους της Γ’ Τάξης των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.) μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις, δ. Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 4, στους αποφοίτους της Γ’ Τάξης των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.) μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις, ε. Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 5, στους αποφοίτους της Τάξης Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ. μετά από πιστοποίηση, στ. Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας. Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 5, που χορηγείται στους αποφοίτους Ι.Ε.Κ. μετά από πιστοποίηση. Το 2015 δημιουργήθηκε από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. το Εθνικό Μητρώο Προσόντων, που διασυνδέθηκε με την Ευρωπαϊκή Διαδικτυακή Πύλη Πληροφόρησης Learning Opportunities and Qualifications in Europe. Στο Εθνικό Μητρώο Προσόντων καταχωρούνται όλοι οι τίτλοι σπουδών, τα προσόντα που έχουν αναλυθεί ως προς τα μαθησιακά τους αποτελέσματα, έχουν καταταχθεί στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και αντιστοιχηθεί με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων και μπορούν να αναζητηθούν στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα Έως σήμερα, στο Εθνικό Μητρώο Προσόντων έχουν καταχωρηθεί 674 τίτλοι σπουδών. https://ec.europa.eu/ ploteus http://proson.eoppep.gr/el http://proson.eoppep.gr/en

Δυνατότητες προσαρμογής των πλαισίων διασφάλισης ποιότητας και δια βίου μάθησης στο χώρο της ειδικής αγωγής   Ο όρος Ειδικά Αγωγή έχει συνδεθεί με την έννοια της αναπηρίας. Στις μέρες μας όμως τόσο η έννοια της αναπηρίας όσο και η αντίστοιχη αγωγή χρήζουν εννοιολογικού επαναπροσδιορισμού. Η υιοθέτηση του κοινωνικό-οικοσυστημικού μοντέλου τοποθετεί την αναπηρία στο γενικότερο κοινωνικοπεριβαλλοντικό της πλαίσιο. Η αναπηρία προσδιορίζεται και διαμορφώνεται κοινωνικά. Δεν αποτελεί αποκλειστικά μια “φυσική” έννοια, αλλά είναι και προϊόν κοινωνικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, η αναπηρία δε θεωρείται ως ειδοποιό ατομικό χαρακτηριστικό αλλά ως σύνολο συνθηκών, μια προβληματική κατάσταση που κατά κανόνα δημιουργεί η κοινωνία. Επομένως η αναπηρία είναι θέμα κοινωνικών πρακτικών, ιδεολογιών και πολιτικών (Ortland, 2006). Ο επαναπροσδιορισμός της αναπηρίας, που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της εκπαίδευσης, η οποία αποτελεί ένα ισχυρότατο εργαλείο κοινωνικοποίησης μπορεί να συμβάλει στην ανατροπή των κοινωνικών δεδομένων, καθώς και τη δημιουργία μιας νέας κουλτούρας για αυτή. Έτσι, προτείνεται η δημιουργία ενός νέου, εκπαιδευτικού μοντέλου που θα αντιλαμβάνεται την αναπηρία : ως συνέπεια της μειωμένης συμμετοχής του ατόμου στην εκπαιδευτική και πολιτισμική δράση του κοινωνικού συνόλου, αλλά και ως απόρριψη της προσωπικής του κουλτούρας, επειδή αυτή θεωρείται ότι διαφοροποιείται από την κυρίαρχη πλειοψηφική κουλτούρα του συνόλου.

Δυνατότητες προσαρμογής των πλαισίων διασφάλισης ποιότητας και δια βίου μάθησης στο χώρο της ειδικής αγωγής Στο πλαίσιο του νέου αυτού μοντέλου, η εκπαιδευτική πραγματικότητα αποδέχεται την, κοινωνική πραγματικότητα, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι η διαφορετικότητα των ατόμων. Στο πλαίσιο αυτής της αντιμετώπισης, ο μαθητής με αναπηρία δεν απαξιώνεται, αλλά αντίθετα διασφαλίζεται η αξία του και επιδιώκεται ο εντοπισμός των αναγκών του ώστε να υποστηριχθεί ουσιαστικά και να συμβάλλει στην προαγωγή της κοινωνικής-σχολικής ομάδας (Warzecha, 2003). Μέσα από τη διαδικασία αυτή, ουσιαστικά αμφισβητούνται οι παραδοσιακές αντιλήψεις της “ελλατωματολογίας”, καθώς το ζητούμενο παύει να είναι ο διαφορετικός μαθητής, από τον οποίο απαιτείται να αλλάξει προκειμένου να προσαρμοστεί στις κοινωνικές συνθήκες. Αντίθετα, δομείται μια νέα πολιτιστική πραγματικότητα, στη δημιουργία της οποίας ο κάθε μαθητής ανεξαρτήτως σωματικού, διανοητικού, ψυχικού, κοινωνικού, πολιτισμικού, θρησκευτικού ή φυλετικού γνωρίσματός του, καταθέτει τη προσωπική και μοναδική συμβολή του.

Δυνατότητες προσαρμογής των πλαισίων διασφάλισης ποιότητας και δια βίου μάθησης στο χώρο της ειδικής αγωγής Σύμφωνα με το εκπαιδευτικό-πολιτισμικό μοντέλο, το άτομο με αναπηρία είναι δημιουργός και φορέας κουλτούρας. Η κοινωνία και πολιτεία οφείλουν να οργανώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις δομές τους, ώστε να παρέχουν σε όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές την ευκαιρία να αναδείξουν και να αξιοποιήσουν την κουλτούρα αυτή, με όρους απόλυτης ισοτιμίας και σεβασμού στην προσωπικότητά τους, η οποία δεν απαξιώνεται πλέον από την υπεροχή της πλειοψηφίας των “φυσιολογικών”. Η πρακτική αξιοποίηση των αρχών του εκπαιδευτικού μοντέλου για την αναπηρία, υλοποιείται μέσα από το θεσμό της συνεκπαίδευσης. Ο θεσμός αυτός αποτελεί τη βάση της λειτουργίας του Σχολείου για Όλους, στο οποίο η διαφορετικότητα, σε όποιο επίπεδο της σχολικής ζωής κι αν εμφανίζεται, δεν αποτελεί πρόβλημα αλλά αφορμή για μάθηση, γνώση και περαιτέρω βελτίωση ολόκληρης της σχολικής κοινότητας. Καταργείται κάθε απόπειρα κατηγοριοποίησης και αίρονται όλες οι πρακτικές του παραδοσιακού συντηρητικού εκπαιδευτικού συστήματος που επιδιώκει να διατηρεί μια σχέση ανισότητας και εξάρτησης εκείνων που φέρουν τις “ετικέτες” από εκείνους που τις τοποθετούν. Η έμφαση στο γεγονός της αναπηρίας και των περιορισμών που αυτή υποτίθεται ότι επιβάλλει στο μαθητή που τη φέρει, μετατίθεται στον ίδιο τον μαθητή και τη μελέτη των προσωπικών εκπαιδευτικών του αναγκών, στις οποίες το σχολείο οφείλει να ανταποκριθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με μοναδικό γνώμονα το μέγιστο όφελός του.

Δυνατότητες προσαρμογής των πλαισίων διασφάλισης ποιότητας και δια βίου μάθησης στο χώρο της ειδικής αγωγής Η προηγηθείσα θεωρητική θεμελίωση της αγωγής ατόμων με αναπηρία, συνδέεται αναμφισβήτητα με τους στόχους της δια βίου μάθησης αλλά και την διασφάλιση της ποιότητας σε αυτή. Υπό την παραπάνω οπτική ως όρος αλλά και ως ουσία η αγωγή των ατόμων με αναπηρία δεν παραπέμπει σε διαχωρισμό και κατηγοριοποίηση εφόσον η διαφορετικότητά τους αντιμετωπίζεται ως πλούτος και όχι ως έλλειμμα. Επομένως μιλούμε για αγωγή και δια βίου μάθηση που αφορά το σύνολο των πολιτών μιας δημοκρατικής πολιτείας που στοχεύει στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη με όρους προσωπικής αξιοπρέπειας, σεβασμού και ελευθερίας, χωρίς διαχωρισμούς και διακρίσεις. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις όταν μιλούμε για δυνατότητα προσαρμογής στην Ειδική Αγωγή εξ ορισμού είμαστε διαχωριστικοί. Θα μπορούσαμε λοιπόν να τοποθετήσουμε το θέμα όχι με τους όρους της προσαρμογής αλλά του εμπλουτισμού τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και του Εθνικού πλαισίου διασφάλισης ποιότητας στη Δια βίου Μάθηση. Αναμφισβήτητα, ένα τέτοιο όραμα θεωρητικά (από όσα ήδη αναφέρθηκαν) είναι στους στόχους τους Ευρωπαϊκούς, σε επίπεδο εφαρμογής όμως χρειάζεται πολιτική βούληση αλλά και κοινωνική ωριμότητα για χρήση, υλοποίηση τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και του Εθνικού πλαισίου διασφάλισης ποιότητας στη Δια βίου Μάθηση.

Μία από τις σοβαρότερες επιφυλάξεις ως προς αυτά και άξιο απορίας : ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές προτάσσουν στα πλαίσια μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, την αναγκαιότητα τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και των Εθνικών πλαισίων διασφάλισης ποιότητας στη Δια βίου Μάθηση. Μία από τις σοβαρότερες επιφυλάξεις ως προς αυτά και άξιο απορίας : « Σε ποιο βαθμό (αν όχι στα όρια της ουτοπίας) σήμερα διασφαλίζεται η ποιότητα αν αυτή δεν περιλαμβάνει, τον ανθρωπισμό και την κοινωνική δικαιοσύνη για κάθε πολίτη πόσο μάλλον όσον αφορά την αγωγή ατόμων με αναπηρία ;»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Brophy, P., Craven, J. , Fisher, Sh. (1998). The Development of UK Academic Library Services in the Context of Lifelong Learning. Manchester: Centre for Research in Lifelong Learning [Διαθέσιμο στο http://www.ukoln.ac.uk/services/elib/papers/tavistock/ukals/ ukals.html#Heading62]. Γεωργιάδης, Ν. (2011). Ευρωπαϊκά Εργαλεία και Εθνικές Πολιτικές: Εθνικές και Ευρωπαϊκές Προκλήσεις, Αθήνα: ΕΟΠΠΕΠ ΓΔ Εκπαίδευση και Πολιτισμός. Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων για τη διά βίου μάθηση (ΕΠΕΠ) ΕΟΠΠΕΠ, (2016), Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. Προσόντα χωρίς σύνορα για εργασία και μάθηση. http://www.eoppep.gr/index.php/el/qualification-certificate/national- qualification-framework Λουκέρης, ∆. κ. ά , Αξιολόγηση του έργου του εκπαιδευτικού, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (χ.χ)   Μήλλας, Σπ. (2008). Αξιολόγηση Προγραμμάτων Δια Βίου Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων από Απόσταση, επιβλ. καθ. Ρετάλης, Σ., Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Διδακτική της Τεχνολογίας και Ψηφιακών Συστημάτων, Π.Μ.Σ. ΄΄ Ηλεκτρονική Μάθηση΄΄ Μπαλατζάρας, Μ. (2005). Δια Βίου Μάθηση και ο Ρόλος των Βιβλιοθηκών, Διπλωματική Εργασία, Επιβλ. Καθηγ. : Καπιδάκης, Σ. Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμ. Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας, "Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας".

Ortland., B. (2006). Die eigene Behinderung im Fokus, Bad Heilbrunn   Rausch Anthony S. (2003) "A case study of lifelong learning in Japan: objectives, curriculum, accountability and visibility", International Journal of Lifelong Education, 22 (5), pp. 518-532. Σούλης, Σπ. Γ. (2013). Συνδικαλιστική εκπαίδευση στελεχών αναπηρικού κινήματος/3. Εκπαίδευση και αναπηρία. Αθήνα : Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.με.Α) The Scottish Parliament - The Information Centre (2001) Lifelong Learning, [Διαθέσιμο στο http://www.scottish.parliament.uk/business/research/pdf_subj_maps/smda01-04.pdf ] ΥΠΔΒΜΘ, (2011), (επιμ.) Ιωαννίδου Α. Εθνικό Πλαίσιο για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στη Διά Βίου Μάθηση – π3 . http://www.eoppep.gr/index.php/el/quality- asssurance/national-framework-for-quality-assurance-in-lifelong-learning Warzecha, B. (2003). Heterogenität macht Schule. Beiträge aus sonderpädagogischer und interkultureller Perspektive. Munster. Woodrow Maggie et al. (1999) Lifelong Learning to Combat Social Exclusion: Policies, Provision and Participants in Five European Countries. [Διαθέσιμο στο http://www.staffs.ac.uk/journal/Volume2(2)/Word%20files/Lifelong%20Learning%20to%20Com bat%20Social%20Exclusion.doc ]. Φωτόπουλος , Ν. , Ζάγκος, Χ. (2016), Διά βίου μάθηση, πιστοποίηση προσόντων και διασφάλιση ποιότητας. Όψεις και διερεύνηση της ευρωπαϊκής εμπειρίας. Μελέτες (Studies) / 45. Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων.