Κ. Γαϊτανάκη, Καθηγήτρια Τομέας Φυσιολογίας Ζώων & Ανθρώπου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑ 4-5-6/29-10-2009 ΜΔΕ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Κ. Γαϊτανάκη, Καθηγήτρια Τομέας Φυσιολογίας Ζώων & Ανθρώπου Τμήμα Βιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 430 π.Χ. ΛΟΙΜΟΣ (Πανούκλα) στην Αθήνα ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 430 π.Χ. ΛΟΙΜΟΣ (Πανούκλα) στην Αθήνα 1718, Lady Montagu, Κων/πολη (ευλογιά) Louis Pasteur, ΧΟΛΕΡΑ στα κοτόπουλα 1885, Pasteur, πρώτος εμβολιασμός (λύσσα) 1940, Ναζί και Μeister

ΒΡΑΒΕΙΑ NOBEL 1901 Behring Germany Antitoxins 1905 Koch ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΡΑΒΕΙΑ NOBEL 1901 Behring Germany Antitoxins 1905 Koch C.I. to tuberculosis 1908 Metchnikoff Ehrlich Russia Phagocytosis 1913 Richet France Anaphylatoxins 1919 Bordet Belgium Complement-mediated bacteriolysis 1930 Landsteiner USA Human blood groups 1951 Theiler South Africa Yellow fever vaccins 1957 Bovet Switzerland Antihistamines 1960 Burnet Medawar Australia G.B. Acquired tolerance 1972 Porter Edelman Structure of antibodies 1977 Yallow RIA

ΒΡΑΒΕΙΑ NOBEL 1980 Snell Dausset Benacerraf USA France MHC 1984 Kohler ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΡΑΒΕΙΑ NOBEL 1980 Snell Dausset Benacerraf USA France MHC 1984 Kohler Milstein Jerne Germany G.B. Denmark Monoclonal Antibodies 1987 Tonegawa Japan Ig genes 1991 Thomas Murray Transplantations 1996 Doherty Zinkernagel Australia Switzerland Cell-mediated Immune response

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ Α.Σ. Το Α.Σ. είναι σύστημα άμυνας του οργανισμού με ιδιαίτερες ικανότητες προσαρμογής. Εξελίχθηκε ώστε να προστατεύει τα σπονδυλωτά από παθογόνους μικροοργανισμούς και τον καρκίνο. Το Α.Σ. μπορεί να κινητοποιεί μια τεράστια ποικιλία κυττάρων και μορίων, που έχουν την ικανότητα, με μεγάλη εξειδίκευση, να αναγνωρίζουν και να καταστρέφουν μια τεράστια ποικιλία ξένων παραγόντων. Τα κύτταρα και τα μόρια του Α.Σ. δρουν σε ένα μοναδικό λειτουργικά δίκτυο, του οποίου η πολυπλοκότητα μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνη του νευρικού συστήματος.

ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΟΣΟΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΟΣΟΑΠΟΚΡΙΣΗΣ Αναγνώριση Είναι απολύτως ειδική Απόκριση Σειρά γεγονότων που συμβαίνουν προκειμένου να εξουδετερωθεί ο ξένος μικροοργανισμός

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ Μη ειδική ανοσία Ειδική ανοσία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΟΣΙΑΣ Μη ειδική ανοσία Φαγοκύτταρα (μακροφάγα) Ειδική ανοσία Μνήμη Εξειδίκευση Ποικιλομορφία Αναγνώριση εαυτού / μη εαυτού

ΕΜΦΥΤΗ /ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΜΦΥΤΗ /ΜΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Ανατομικοί φραγμοί Δέρμα Εμποδίζει την είσοδο μικροβίων Το όξινο pH εμποδίζει την αύξηση μικροβίων Βλεννώδεις μεμβράνες Σύλληψη μικροβίων Αποπομπή μικροβίων από τις βλεφαρίδες Φυσιολογικοί φραγμοί Θερμοκρασία Ο πυρετός αναστέλλει την αύξηση μερικών παθογόνων Χαμηλό pH Στομάχι Χημικοί μεσολαβητές Λυσοζύμη (διασπά βακτηριακά τοιχώματα) Ιντερφερόνη επάγει αντι-ιική δράση Συμπλήρωμα λύει μικροοργανισμούς Φαγοκυττάρωση Μονοκύτταρα, ουδετερόφιλα, μακροφάγα Φλεγμονώδεις αντιδράσεις

ΚΥΤΤΑΡΑ Α.Σ. Β-λεμφοκύτταρα Τ-λεμφοκύτταρα ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΥΤΤΑΡΑ Α.Σ. Β-λεμφοκύτταρα Υποδοχέας B-κυττάρου (BCR): ένα μόριο Ab B κύτταρα μνήμης Δραστικά κύτταρα (πλασματοκύτταρα) Τ-λεμφοκύτταρα Βοηθοί (Helpers, TH) (CD4+) Κυτταροτοξικά (Cytotoxic, TC) (CD8+) Φυσικά φονικά Natural Killer cells (NKs) Antigen-presenting Cells (APCs) Β-κύτταρα Δενδριτικά Μακροφάγα

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Β ΚΑΙ Τ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ Β ΚΑΙ Τ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΧΥΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΧΥΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ

ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΛΛΗΛΟΜΟΡΦΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗ Humoral

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ/ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗ Cell-mediated

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Αλλεργία και άσθμα Αλλεργιογόνα επάγουν την έκκριση IgE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Αλλεργία και άσθμα Αλλεργιογόνα επάγουν την έκκριση IgE H IgE επάγει έκκριση ουσιών που προκαλούν συμπτώματα από φτερνίσματα και δερματίτιδα έως φλεγμονή των πνευμόνων. Το αλλεργικό άσθμα ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους στο δυτικό κόσμο, Τροφικές αλλεργίες ιδιαίτερα σε ξηρούς καρπούς Η αναφυλαξία συμβαίνει συνήθως μέσα σε 1 ώρα από την πρόσληψη της αλλεργιογόνου τροφής. Απαιτείται άμεση χρήση αδρεναλίνης

Ακολουθία γεγονότων σε μία αλλεργική αντίδραση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ακολουθία γεγονότων σε μία αλλεργική αντίδραση

Β) ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Β) ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΙ. ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ ΙΙΙ. ΑΝΤΙΓΟΝΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ α) Ισότυποι β) Αλλότυποι γ) Ιδιότυποι IV. ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΞΕΙΣ V. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ VI. ΥΠΕΡΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΟΣΟΦΑΙΡΙΝΩΝ VII. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ Igs ΠΕΙΡΑΜΑ από τους Tiselius & Kabat, 1938 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ Igs ΠΕΙΡΑΜΑ από τους Tiselius & Kabat, 1938

ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΕΣ Μεμβρανοσυνδεόμενα μόρια Εκκριτικά μόρια ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΕΣ Μεμβρανοσυνδεόμενα μόρια Ως υποδοχείς αναγνωρίζουν αντιγόνα Εκκριτικά μόρια Συμμετέχουν στη χυμική ανοσία Είναι πολύ ετερογενή

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ C= Constant V= Variable H=Heavy L=Light HV=Hypervariable CDR= Complementary-determining region sIg= secreted Ig mIg=membrane-bound Ig

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ Igs

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ Igs

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΑΣΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ Igs Δύο πανομοιότυπες ελαφριές και δύο πανομοιότυπες βαριές αλυσίδες. Κάθε βαριά και κάθε ελαφριά αλυσίδα περιέχει μια μεταβλητή αληλλουχία 110 αμινοξέων στο αμινοτελικό άκρο και σταθερές περιοχές προς το καρβοξυτελικό άκρο. Σταθερή περιοχή βαριάς αλυσίδας: μ, γ, δ, ε, α Σταθερή περιοχή ελαφριάς αλυσίδας: κ, λ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΠΡΩΤΕΟΛΥΤΙΚΩΝ ΕΝΖΥΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΠΡΩΤΕΟΛΥΤΙΚΩΝ ΕΝΖΥΜΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΟΜΗ ΤΩΝ Igs ΣΤΟ ΧΩΡΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΟΜΗ ΤΩΝ Igs ΣΤΟ ΧΩΡΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΑΞΕΙΣ Igs

ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΞΕΙΣ Igs ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΞΕΙΣ Igs Τάξη Βαριά αλυσίδα Ελαφριά αλυσίδα Υποτάξεις Μοριακός Τύπος IgG γ κ ή λ γ1, γ2, γ3, γ4 γ2κ2 ή γ2λ2 IgA α α1, α2 α2κ2 ή α2λ2 n=1, 2, 3, 4 IgM μ ΟΧΙ μ2κ2 ή μ2λ2 n=1, 5 IgD δ δ2κ2 ή δ2λ2 IgE ε ε2κ2 ή ε2λ2

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΟΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ IgG

ΙΣΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΣΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ

ΑΛΛΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΛΛΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ

ΙΔΙΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΥΠΙΚΟΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΕΣ

ΥΠΟΔΟΔΟΧΕΑΣ Β-ΚΥΤΤΑΡΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΟΔΟΔΟΧΕΑΣ Β-ΚΥΤΤΑΡΟΥ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ sIg ΚΑΙ ΤΗΝ mIg ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ sIg ΚΑΙ ΤΗΝ mIg Στην καρβοξυτελική περιοχή η mIg έχει: μια εξωκυτταρική υδρόφιλη περιοχή που αποτελείται από κατάλοιπα 26 αμινοξέων Μια υδρόφοβη διαμεμβρανική περιοχή Μια κοντή κυτοπλασματική ουρά

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΟΣΟΣΦΑΙΡΙΝΩΝ Οψωνισμός με υποδοχείς Fc Ενεργοποίηση του συμπληρώματος Κυτταροτοξικότητα με αντισώματα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgGs Είναι η πιο διαδεδομένη τάξη στον ορό (80%) του συνόλου Οι υποτάξεις κωδικοποιούνται από διαφορετικά CH γονίδια με ομολογία 90-95% IgG1, IgG3 και IgG4 διαπερνούν τον πλακούντα IgG3 είναι πιο δραστική για την ενεργοποίηση του συμπληρώματος. Ακολουθούν: IgG1, IgG2. Η IgG4 OXI IgG1 και IgG3 είναι πολύ δραστικές για οψωνισμό. Ακολουθεί η IgG4, ενώ η IgG2 έχει πολύ χαμηλή δραστικότητα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgMs Αποτελούν το 5-10% του συνόλου (περίπου 1.5mg/ml ορού) Μονομερής IgM = μεμβρανική Πενταμερής IgM= εκκριτική Αλυσίδα J Εκκρίνεται στην πρωτογενή απόκριση Έχει 10 θέσεις δέσμευσης Είναι ο ιδανικός ισότυπος για πολυδιάστατα αντιγόνα (RBCs) Δραστική για εξουδετέρωση ιών, ενεργοποίηση συμπληρώματος Δεν διαπερνά εύκολα τα επιθήλια

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Η εκκριτική IgA αποτελείται από 2 μόρια IgA, που συνδέονται ομοιοπολικά με μια αλυσίδα J και με το εκκριτικό συστατικό. Το εκκριτικό συστατικό έχει 5 επικράτειες και συνδέεται στα διμερή με δισουλφιδικό δεσμό στην πέμπτη του επικράτεια και σε μια από τις βαριές αλυσίδες της Ig.

Α) Σύνδεση με poly-Ig υποδοχέα στη βασεοπλευρική επιφάνεια ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Α) Σύνδεση με poly-Ig υποδοχέα στη βασεοπλευρική επιφάνεια Β) Ενδοκυττάρωση, ενζυμική διάσπαση Γ) Απελευθέρωση στην κοιλότητα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgAs Αποτελούν το 10-15% του συνόλου στον ορό και τις κατεξοχήν Igs στις εκκρίσεις. Στον ορό η IgA είναι μονομερής, στις εκκρίσεις διμερής ή τριμερής ή τετραμερής με μία αλυσίδα J και ένα εκκριτικό συστατικό Υπάρχουν περισσότερα από 2.5 x 1010 πλασματοκύτταρα κατά μήκος της νήστης του λεπτού εντέρου. Καθημερινά παράγονται 5-15 g εκκριτικής IgA στις βλεννώδεις κοιλότητες

Ανοσολογικά πλεονεκτήματα μητρικού γάλακτος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ανοσολογικά πλεονεκτήματα μητρικού γάλακτος IgA Δεσμεύεται σε μικρόβια του βρεφικού πεπτικού σωλήνα και παρεμποδίζει την είσοδό τους στους ιστούς του βρέφους Δεσμευτική πρωτεϊνη στη Β12 Μειώνει τη Β12 που χρειάζονται τα μικρόβια για να αναπτυχθούν Παράγοντας Bifidus Επάγει την αύξηση του ακίνδυνου αυτού βακίλου του γάλακτος στο έντερο του βρέφους, περιορίζοντας την ανάπτυξη επικίνδυνων στελεχών Λιπαρά οξέα Καταστρέφουν τις μεμβράνες ορισμένων ιών Ινωδονεκτίνη Αυξάνει την αντιμικροβιακή δράση των μακροφάγων Ορμόνες-αυξητικοί παράγοντες Επάγουν την ωρίμανση του βρεφικού εντέρου Ιντερφερόνη γ Αυξάνει την αντιμικροβιακή δράση των κυττάρων του ΑΣ Λακτοφερρίνη Δεσμεύει σίδηρο, ένα ιχνοστοιχείο πολλών βακτηρίων, παρεμποδίζοντας την ανάπτυξή τους Λυσοζύμη Θανατώνει βακτήρια με διάσπαση του κυτταρικού τους τοιχώματος Μουκίνες και ολιγοσακχαρίτες Παρεμποδίζουν την προσκόλληση μικροβίων σε βλεννώδεις μεμβράνες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Η σύνδεση ενός αλλεργιογόνου με 2 μόρια IgE σε Fc υποδοχέα μαστοκυττάρου, οδηγεί σε αποκοκκιοποίησή του, προκαλώντας έκκριση ουσιών που προκαλούν αλλεργία

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgEs Πολύ χαμηλή συγκέντρωση στον ορό (0.3 μg/ml) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgEs Πολύ χαμηλή συγκέντρωση στον ορό (0.3 μg/ml) Συμμετέχουν σε αντιδράσεις υπερευαισθησίας Αλλεργίες Συνδέονται σε Fc υποδοχείς βασεόφιλων και μαστοκυττάρων

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgDs Ανακαλύφθηκε ως μυελωματική Ig ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ IgDs Ανακαλύφθηκε ως μυελωματική Ig Συγκέντρωση στον ορό 30μg/ml Κύρια μεμβρανοσυνδεόμενη Καμιά γνωστή βιολογική λειτουργία

ΥΠΕΡΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Igs Ig-α/Ig-β του BCR Poly-Ig υποδοχέας TCR ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΠΕΡΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Igs Ig-α/Ig-β του BCR Poly-Ig υποδοχέας TCR Συμπληρωματικά μόρια Τ-κυττάρων: CD2, CD4, CD8, CD28, γ, δ και ε αλυσίδες του CD3 MHC I, II β2-μικροσφαιρίνη Μόρια προσκόλλησης: VCAM-1, ICAM-1, ICAM-2, LFA-3 Αυξητικός παράγοντας αιμοπεταλίων

ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Igs ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Igs

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Reth M et al. (1992) The B cell antigen receptor complex. Immunol. Today 12: 196 Reth M (1992) Antigen receptors on B lymphocytes. Ann. Rev. Immunol. 10: 97 Kraehenbuhj JP & Neutra MB (1992) Transepithelial transport and mucosal defense. II: secretion of IgA. Trends Cell Biol. 2: 134 Wedemayer GI et al. (1997) Structural insights into evolution of an antibody combining site. Science 276: 1665

Γ) ΥΒΡΙΔΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Γ) ΥΒΡΙΔΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΙ. ΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΙΙΙ. ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΒΡΙΔΙΩΝ IV. ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ ΥΒΡΙΔΙΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ V. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ VI. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΝΤΙΟΡΩΝ Μεγάλη ετερογένεια ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΙΟΝΕΚΤΉΜΑΤΑ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΝΤΙΟΡΩΝ Μεγάλη ετερογένεια Περιορισμένη διαθεσιμότητα Ο τίτλος μιας συγκεκριμένης Ig είναι χαμηλός Θεωρητικά δύσκολο και πρακτικά αδύνατο να επιτευχθεί η παραγωγή ίδιου συνδυασμού αντισωμάτων σε άλλο ζώο του ίδιου ή άλλου είδους

ΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΥΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ DNA ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ DNA

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μ.Α. Ανοσοποίηση ζώου Υβριδισμός κυττάρων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μ.Α. Ανοσοποίηση ζώου Υβριδισμός κυττάρων Επιλογή αποικιών υβριδίων σε HAT Κλωνοποίηση με τη μέθοδο των διαδοχικών αραιώσεων Επιλογή των κατάλληλων κλώνων Επανακλωνοποίηση Μαζική παραγωγή in vivo ή in vitro

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Μ.Α. Καθαρισμός πρωτεϊνών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Μ.Α. Καθαρισμός πρωτεϊνών Ταυτοποίηση και απομόνωση υποπληθυσμών λεμφοκυττάρων Ανίχνευση όγκων και μεταστάσεων Θανάτωση όγκων Παραγωγή ανοσοτοξινών Διαγνωστικοί παράγοντες Γενετική Μηχανική ΜΑ Χιμαιρικά ΜΑ Καταλυτικά ΜΑ (Abzymes)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΟΓΚΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΜΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝ ΤΟΞΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΡΑΣΗ ΑΝΟΣΟΤΟΞΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΧΙΜΑΙΡΙΚΑ ΜΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (1) Kohler G & Milstein C (1975) Nature 256: 495 Barbas CE (1995) Nature Medicine 1: 837 Wilson IA & Stanfield RL (1995) Curr Opin Struc Biol 4: 857 Winter G & Harris WJ (1993) Immunol Today 14: 243 Zhou GW et al. (1994) Science 265: 1059

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (2) Ada GL & Nossal G (1987) The clonal selection theory. Sci. Am. 257 (2): 62 Grey HM, Sette A & Buus S (1989) How T cells see antigen. Sci. Am. 261 (5): 56 Marrack P & Kappler J (1986) The T cell and its receptor. Sci. Am. 254 (2): 36 Tonegawa S (1985) The molecules of the immune system. Sci. Am. 253 (4): 122