ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ Β ΕΠΙΠΕΔΟΥ-ΠΑΚΕ ΒΟΛΟΥ Κωνσταντίνα Ματσούκα, φιλόλογος
Ενότητα 2:Σύγχρονες αντιλήψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία και η εφαρμογή τους με εργαλεία υπολογιστικής και δικτυακής τεχνολογίας- Από τις παραδοσιακές στις σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση: Θεωρητικό πλαίσιο και μετεξέλιξη της εκπαιδευτικής πρακτικής
Ορισμός μάθησης «Μάθηση είναι η διαρκής μεταβολή της συμπεριφοράς ενός ατόμου η οποία προκύπτει ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή άσκησης» «Η μεταβολή της συμπεριφοράς είναι μόνιμη» «Μάθηση είναι η απόκτηση και η μεταβολή γνώσεων, δεξιοτήτων, στρατηγικών, πεποιθήσεων, στάσεων και διάφορων μορφών συμπεριφοράς» «Η διαδικασία κατά την οποία αλλάζει το γνωστικό δυναμικό του υποκειμένου ως αποτέλεσμα των ποικίλων εμπειριών τις οποίες επεξεργάζεται» ΜΑΘΗΣΗ
Ενίσχυση είναι η συνέπεια μιας ενέργειας, η οποία αυξάνει ή μειώνει τις πιθανότητες επανάληψης αυτής της ενέργειας Πρωτογεν είς ενισχυτές Δευτερογε νείς (ή εξαρτημέν οι) ενισχυτές Υλικοί ενισχυτές Συμβολικο ί ενισχυτές Κοινωνικοί ενισχυτές Εσωτερικο ί ενισχυτές Θετικοί ενισχυτές Αρνητικοί ενισχυτές
Πρωτογενείς σχετίζονται με την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του οργανισμού, με ό,τι προσφέρει αισθητηριακ ά ερεθίσματα και με την ικανοποίηση των ψυχολογικών αναγκών τροφή, ύπνος, νερό, στέγη, αναπαραγωγ ή παιχνίδια, puzzles, βιβλία Δευτερογενεί ς χαμόγελο, χτύπημα στον ώμο, βαθμοί Υλικοί τα παιχνίδια, οι καραμέλες και οποιοδήπο τε υλικό πράγμα που είναι επιθυμητό Συμβολικοί - έχουν συμβατική αξία, όπως το χρήμα, οι βαθμοί και μπορούν να «εξαργυρωθ ούν» σε πρωτογενείς ενισχυτές (π.χ. η μητέρα δίνει στο παιδί σοκολάτα, επειδή έφερε καλούς βαθμούς από το σχολείο), σε άλλους υλικούς ενισχυτές (π.χ. παιχνίδια, φόρεμα, ποδήλατο), ή σε άλλους συμβολικούς ενισχυτές Κοινωνικοί ενισχυτές τέλος είναι εκείνοι οι οποίοι σχετίζονται με εκδηλώσεις αποδοχής και επιδοκιμασία ς, π.χ. προσοχή, έπαινος, επίνευση, χαμόγελο εσωτερικοί ενισχυτές είναι η υπερηφάνεια για τις επιδόσεις, η ικανοποίηση της περιέργειας, η ευχαρίστηση της μάθησης, η αισθητική απόλαυση θετικοί είναι εκείνοι οι οποίοι αυξάνουν τις πιθανότητες επανάληψης μιας μορφής συμπεριφορ άς αρνητικοί είναι εκείνοι οι οποίοι μειώνουν τις πιθανότητες επανάληψης μιας μορφής συμπεριφορ άς
Παιδαγωγικές προσεγγίσεις Κοινωνιογνωστική: Οι άνθρωποι μαθαίνουν αλληλεπιδρώντας και παρατηρώντας άλλους. Γνωστική: Η μάθηση είναι η αλλαγή της γνώσης, με τη μεσολάβηση των γνωστικών λειτουργιών. Συμπεριφοριστική: Η μάθηση συνίσταται στην αλλαγή της συμπεριφοράς, ως αποτέλεσμα της ανταπόκρισης του ατόμου σε ένα ερέθισμα.
Συμπεριφορισμός: S R S
Συμπεριφοριστική μάθηση Το μείζον πρόβλημα της διδασκαλίας είναι να συλλέξει ο δάσκαλος και να παρουσιάσει στους μαθητές τα σωστά ερεθίσματα, στα οποία θα επικεντρώσει την προσοχή και την προσπάθεια, ώστε να αποχτήσουν οι μαθητές επιθυμητές δεξιότητες, συσχετίζοντας τις νέες πληροφορίες με ό,τι ήδη ξέρουν
Μάθηση με εξάρτηση ερεθισμάτων: κλασική εξάρτηση, σύμφωνα με την οποία ο οργανισμός μαθαίνει να συνδέει δύο ερεθίσματα του περιβάλλοντος -Ιβάν Παυλώφ λειτουργική εξάρτηση, κατά την οποίαν ο οργανισμός μαθαίνει να συνδέει συγκεκριμένους τρόπους συμπεριφοράς με συγκεκριμένες συνέπειές τους-B. F. Skinner
Λειτουργική εξάρτηση κανόνες τους οποίους πρέπει να ακολουθεί η προγραμματισμένη διδασκαλία σύμφωνα με τον Skinner 1. Ο μαθητής πρέπει να συμμετέχει ενεργητικά στα βήματα της μάθησης. 2. Ο μαθητής πρέπει να πληροφορείται αμέσως τα αποτελέσματα των προσπαθειών του. 3. Ο μαθητής πρέπει να διορθώνει αμέσως τα λάθη τα οποία κάνει 4. Ο μαθητής πρέπει να παίρνει το μέγιστο των ενισχύσεων.
Μάθηση με δοκιμή και λάθος: Thorndike Ο νόμος της ετοιμότητας (για κάθε μάθηση πρέπει να υπάρχουν κίνητρα). Ο νόμος του αποτελέσματος. Μια σύνδεση ανάμεσα σε ένα ερέθισμα και στο αποτέλεσμα που προκαλεί ενισχύεται και σταθεροποιείται, όταν το αποτέλεσμα είναι ευχάριστο και αντίθετα εξασθενεί, όταν το αποτέλεσμα είναι δυσάρεστο. Ο νόμος της άσκησης. Μια σύνδεση ανάμεσα σε ένα ερέθισμα και μια αντίδραση ενισχύεται και σταθεροποιείται με την άσκηση και την επανάληψη.
Η κοινωνιογνωστική θεωρία (social cognitive theory) Bandura μελετάει τις διαδικασίες οι οποίες βοηθούν το άτομο να μάθει, παρατηρώντας την συμπεριφορά των άλλων και κατ’ αυτόν τον τρόπο να αποχτήσει σταδιακά τον έλεγχο της ίδιας της συμπεριφοράς του.
Η Μορφολογική Ψυχολογία πρόδρομος της γνωστικής ψυχολογίας ενδιαφέρεται για την αντίληψη απέρριπτε τον συμπεριφορισμό Τον θεωρεί υπερβολικά μηχανιστικό
Η μάθηση ως επεξεργασία πληροφοριών Η γνώση εισέρχεται αισθητηριακή μνήμη βραχύχρονη μνήμη μακρόχρονη μνήμη
Η μάθηση ως επεξεργασία πληροφοριών άσκησηεπανάληψη Διαίρεσή σε ομάδες εποπτικότητα του υλικού για την καλή απομνημόνευση