Εξπρεσιονισμός Καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχτηκε το Ο όρος εξπρεσιονισμός προέρχεται από τον λατινικό όρο “expressio” που σημαίνει “έκφραση”. Σε αντίθεση με τον ιμπρεσιονισμό που επεδίωκε μια αντικειμενική αναπαράσταση της πραγματικότητας, οι εξπρεσιονιστές ζωγράφοι απομακρύνονται από την απεικόνιση της πραγματικότητας και ασχολούνται με την έκφραση της σκέψης και των συναισθημάτων. Πρόκειται για μια τέχνη που εκφράζει τις εσωτερικές αναζητήσεις και τις ψυχικές αγωνίες των καλλιτεχνών μέσα από έντονα χρώματα, επιθετικές φόρμες, περίπλοκες συνθέσεις και την παραμόρφωση του ανθρώπινου σώματος και του προσώπου. Υπάρχει πλήρης παρέμβαση του δημιουργού και είναι το ρεύμα που κυριαρχεί σήμερα στη ζωγραφική. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Wassily Kandinsky, Edvard Munch, Kirchner, Georges Rouault

Φωβισμός Εμφανίστηκε γύρω στο 1905 στη Γαλλία και είχε πολύ μικρή διάρκεια ζωής. Η έννοια φωβισμός προέρχεται από τη γαλλική λέξη “fauve” που σημαίνει αγρίμι και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ελληνική λέξη “φόβος”. Η ονομασία δόθηκε σε μια ομάδα καλλιτεχνών της εποχής που ζωγράφιζαν με μια αγριότητα. Τα έργα χαρακτηρίζονται από την απλότητα στις μορφές και στα έντονα χρώματα που απλώνονται πλακάτα, με ελεύθερη πινελιά στον καμβά. Συνθέσεις συχνά με έντονα περιγράμματα και έλλειψη προοπτικής. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Matisse, Derain

Κυβισμός Αναπτύχθηκε λίγο πριν το 1910 στο Παρίσι. Οι ζωγράφοι προσπαθούσαν να αποτυπώσουν απόψεις του θέματος από διαφορετικές γωνίες, με διαιρέσεις και επανασυνθέσεις αντικειμένων σε πιο αφηρημένες μορφές. Είναι από τα πιο δυσνόητα έργα και χρειάζεται εμπειρία και προσοχή για να αξιολογηθούν. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Georges Braque, Pablo Picasso

Ντανταϊσμός Καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γύρω στα 1915, στην Ελβετία. Η προέλευση του όρους "ντανταϊσμός" αμφισβητείται μέχρι σήμερα, άλλα γενικά εκφράζει το παράλογο, το φανταστικό, την επίθεση εναντίον κάθε κατεστημένου της εποχής. Έμπνευσή τους αποτελούσαν κατά κανόνα οι μηχανές και οι ανθρώπινες φιγούρες τους θύμιζαν περισσότερο ρομπότ. Επέλεγαν στην τύχη σχήματα και εικόνες, καθώς και διάφορα υλικά, όπως μαλλί, ξύλο, φωτογραφίες, χαρτί, σκουπίδια, δημιουργώντας εφήμερα έργα που συνδύαζαν τη γλυπτική με τη ζωγραφική. Οι ζωγράφοι προσπαθούσαν να περάσουν μηδενιστικές φιλοσοφικές τάσεις και μεταξύ των άλλων ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Francis Picabia, Marcel Janco, Jean Arp, Hans Richter, Marcel Duchamp

Υπερρεαλισμός ή Σουρεαλισμός Γεννήθηκε γύρω στο 1920 στο Παρίσι ως αντίδραση στην καταστροφικότατα του Ντανταϊσμού. Ήταν ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και πολιτικό ρεύμα, σαν επαναστατικό κίνημα, με μια ευρύτερη αναθεώρηση των αξιών της ανθρώπινης ζωής με ιδρυτή τον ποιητή André Breton. Ονειρικές καταστάσεις ζωγραφισμένες με συμβατικό τρόπο. Πραγματικά και ρεαλιστικά στοιχεία συνυπάρχουν σε συνθέσεις που είναι πέρα από τη λογική και τη φαντασία. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, Joan Miró

Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός Καλλιτεχνικό ρεύμα που γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη γύρω στα Τα έργα χαρακτηρίζονται από την απόλυτη ελευθερία τόσο στο χρώμα, όσο στη θεματολογία, στις μορφές και στα σχήματα. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Paul Jackson Pollock, Mark Rothko, Willem de Kooning

Ποπ Αρτ Αναπτύχθηκε γύρω στα Γεννήθηκε κυρίως ως αντίδραση στο αυστηρό κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Χαρακτηριστικά γνωρίζει άνθηση μαζί με την έξαρση της ποπ μουσικής. Τα έργα δανείζονται θέματα από κόμικς και διαφημίσεις,συνοδευόμενα από αυθορμητισμό και ανάλαφρη διάθεση. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Andy Warhol

Οπ Αρτ Εμφανίστηκε γύρω στα Ο όρος Οπ Αρτ προέρχεται από το “Optical Art” και σκοπός της είναι η πρόκληση του θεατή μέσω φαινομένων οπτικής απάτης και οπτικών ψευδαισθήσεων. Από τους κύριους εκφραστές είναι: Bridget Riley, Victor Vasarely, M. C. Escher

Σήμερα η ζωγραφική αποτελεί στοιχείο δραστηριοποίησης και έκφρασης με την οποία το άτομο έρχεται σε επαφή από τα πρώτα χρόνια ζωής του, πριν ακόμα αναπτυχθεί η λεκτική του έκφραση.

Η διαδικασία της ζωγραφικής απεικόνισης (καθώς χαλαρώνει το συνειδητό έλεγχο) δίνει τη δυνατότητα στον ενήλικα να αποκτήσει επίγνωση για εμπειρίες, γεγονότα και συναισθήματα που πριν δεν θα είχε να γνωρίσει ούτε και είχε αποδέκτη σε συνειδητό επίπεδο. Τα στοιχεία αυτά μέσα από τη ζωγραφική απεικόνιση προσφέρονται για και για συζήτηση στα πλαίσια της ομάδας όπου συχνά οι «οδυνηρές» καταστάσεις όταν μοιράζονται μέσα στην ομάδα απαλύνουν ως προς την ένταση και τον πόνο που τόσο συνοδεύουν.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι στη σύγχρονη εποχή το σχέδιο και η ζωγραφική είναι δυναμικά παρόντα σε όλους τους τομείς λειτουργικής ενασχόλησης του σημερινού ενήλικα ατόμου: ΔΚΖ – ένδυση, διακόσμηση, Παραγωγικότητα – τεχνολογία - γραφικά, Ψυχαγωγία – ελεύθερος χρόνος πολιτιστικές ζωγραφικής εκδηλώσεις hobbies…

O εργοθεραπευτής που θα ασχοληθεί με τις δραστηριότητες ζωγραφικής θα πρέπει να γνωρίζει :  Βασικά στοιχεία για τις διάφορες τεχνοτροπίες - είδη της ζωγραφικής τέχνης : υαλογραφία, βιτρό, τοιχογραφία χαρακτική..  Βασικά στοιχεία για τις τεχνικές της ζωγραφικής : με ξύλο μπογιές, μαρκαδόρους, κιμωλίες, Κηροπαστέλ, δακτυλομπογές, ακρυλικά χρώματα, υδροχρώματα, τέμπερες..

 Βασικά στοιχεία για τα χρώματα : Βασικά χρώματα = κόκκινο, κίτρινο, μπλε Συμπληρωματικά χρώματα = πράσινο, πορτοκαλί, μοβ Ψυχρά : μπλε Θερμά : κόκκινο, κίτρινο  Βασικά στοιχεία για τα υπόλοιπα υλικά που χρησιμοποιούνται στις δραστηριότητες αυτές: επιφάνεια εργασίας, πινέλα, διαλυτικά χρωμάτων, εργαλεία ανάμειξης χρωμάτων..

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι :  Ενδείξεις και συμπεράσματα πρέπει να προκύπτουν από τη συνολική μελέτη μας μιας ολόκληρης σειράς σχεδίων ζωγραφικής (συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας κατασκευής και όλων των στοιχείων του σχεδίου) και όχι από ένα μεμονωμένο σχέδιο.  Η αξιολόγηση του ατόμου πρέπει να βασίζεται και σε άλλες μεθόδους και πηγές πληροφόρησης (ολιστική).  Τα ελεύθερα θέματα έχουν μεγαλύτερη ψυχολογική σημασία από ότι τα δομημένα - κατευθυνόμενα θέματα. Ο θεραπευτής θα πρέπει να ενισχύει, να διευκολύνει, να υποστηρίξει αλλά να μην κατευθύνει ούτε να πιέζει ιδιαίτερα.

 Όταν ένα παιδί σχεδίαζε έναν άνθρωπο, τον απεικονίζει με το φίλο που το ίδιο πιστεύει ότι έχει. Το ίδιο ισχύει συνήθως όταν σχεδιάζει και μια οικογένεια.  Κάθε παιδί, αλλά και κάθε ατόμου έχει ένα δικό του μοναδικό στιλ και θεραπευτής δεν θα πρέπει να σχολιάζει αρνητικά τα αντίστοιχα προσωπικά έργα.  Ο θεραπευτής πρέπει να είναι φιλικός, εφευρετικός, ευέλικτος αλλά θα πρέπει και να μπορεί να εξασφαλίσει την ασφαλή εφαρμογής της εκάστοτε δραστηριότητας και την απρόσκοπτη λειτουργία της ομάδας.  Αξιολογητικά εργαλεία που εκτιμούν και μέσω σχεδίων και ζωγραφικής είναι το test Goodenough, το Denver Developmental Screening Test, η Azima battery..  Ανεξάρτητα από τους στόχους η δραστηριότητα ζωγραφικής πρέπει να προσφέρουν στο άτομο αίσθημα ικανοποίησης, προσωπικού γοήτρου αλλά και να ψυχαγωγούν θετικά.