Παράλληλο Eμπόριο και τρόποι αντιμετώπισης της έλλειψης φαρμάκων Δρ. Štefan Krchňák Επιμελητήριο Φαρμακοποιών Σλοβακίας Λαγονήσι, 5 ΣΕΠ

Π ΑΡΑΛΛΗΛΟ Ε ΜΠΟΡΙΟ : Ν ΟΜΙΜΟ Α ΛΛΑ…  Το εμπόριο είναι μία πάρα πολύ παλιά ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία βασίζεται στην αρχή της αγοράς και της πώλησης προϊόντων, αλλά και στην τιμή πώλησης και αγοράς. Το παράλληλο εμπόριο είναι επίσης μία από τις αρχές της ευρωπαϊκής ελεύθερης αγοράς.  Οσο προετοίμαζα αυτή την παρουσίαση, εγώ δεν βρήκα κανένα άλλο προϊόν ή μάλλον δεν βρήκα και πολλά προϊόντα τα οποία να έχουμε πολύ σημαντική διαφορά τιμής στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια δεν υπάρχουν πολλά προϊόντα τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν το παράλληλο εμπόριο να ανθίσει. Αυτό το παράλληλο εμπόριο έχει ανθίσει στα φαρμακευτικά προϊόντα. Η ουσία όμως είναι ότι το παράλληλο εμπόριο είναι ένα νομικό εργαλείο στο λεγόμενο ιατρικό εμπόριο.  Στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης έχει πάρει κάποιες άλλες διαστάσεις. Γιατί το λέω αυτό, διότι στις χώρες εξαγωγής, δηλαδή στις χώρες όπου οι τιμές είναι χαμηλές, πλέον αυτό το θέμα έχει πάρει και μία ηθική διάσταση. Και αποτελεί την βασική αιτία πίσω από τις ελλείψεις σε φάρμακα στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης 2

Γ ΚΡΙΖΑ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΑ  Σας είπα ότι πρόκειται για ένα νόμιμο εργαλείο, αλλά εμείς πιστεύουμε ότι βρίσκεται αν θέλετε στα όρια της γκρίζας οικονομίας στη χώρα μας, διότι κανένας δεν είναι έτοιμος να πει ναι εγώ, εγώ δραστηριοποιούμαι σε παράλληλο εμπόριο, ναι εγώ κάνω παράλληλο εμπόριο. Δεν έχουμε επίσης σαφή αριθμητικά δεδομένα για το παράλληλο εμπόριο, γι'αυτό και κάνουμε μόνο υποθέσεις και οι υποθέσεις αυτές αφορούν το 1/3 των φαρμάκων που εισάγονται στην Σλοβακία, στη συνέχεια εξάγονται σε δυτικές χώρες.  Τα αποτελέσματα. Οι ασθενείς μας δυστυχώς υποφέρουν από ελλείψεις σε φάρμακα. Τα φαρμακεία μας αγωνίζονται να αντιμετωπίσουνε τους μειούμενους προϋπολογισμούς τους και τους τζίρους τους. Και κανένας δεν είναι σε θέση να πει ποια είναι τα αυξανόμενα κόστη για την εξεύρεση εναλλακτικών μεθόδων που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της έλλειψης φαρμάκων. 3

Η ΣΛΟΒΑΚΙΑ  Και τώρα θα ήθελα να σας δώσω το παράδειγμα της Σλοβακίας. Για την τιμολόγηση, το pricing, χρησιμοποιούμε την αρχή της μέσης τιμής που βασίζεται σε τρεις διαφορετικές χώρες. Τι σημαίνει, ότι για κάθε φάρμακο ουσιαστικά επιλέγουμε τις τρεις πιο φτηνές χώρες. Δεν έχουμε κάποιο καλάθι φτηνών χωρών, αλλά για κάθε φάρμακο προσπαθούμε να βρούμε τις τρεις πιο φτηνές χώρες και να βγάλουμε τη μέση τιμή.  Η λίστα των φαρμάκων που αποζημιώνεται. Αυτή αλλάζει κάθε μήνα και αυτό κυρίως λόγω των τιμών που μειώνονται. Η λίστα λοιπόν των φαρμάκων που είναι ελκυστικά για παράλληλο εμπόριο και αυτή αλλάζει και αυξάνεται κιόλας κάθε μήνα.  Υπάρχει ένας πολύ περιορισμένος έλεγχος των εξαγωγών. Ακόμα και αν αυτός που δραστηριοποιείται σε παράλληλο εμπόριο ζητήσει αδειοδότηση και άδεια, τότε θα δει ότι η αρμόδια κρατική Υπηρεσία δεν είναι σε θέση να το ελέγξει. Σε πολλές περιπτώσεις λοιπόν οι εξαγωγές έχουν απαγορευτεί, αλλά παρά την απαγόρευση των εξαγωγών πολλοί ήτανε αυτοί οι οποίοι συνέχισαν να εξάγουνε τα φάρμακα. 4

Η ΣΛΟΒΑΚΙΑ  Ακόμα και αν ένας παρασκευαστής, παραγωγός φαρμάκων κατηγορήσει αυτούς που δραστηριοποιούνται στο παράλληλο εμπόριο και πει παραδείγματος χάρη ότι εμείς λόγω αυτού χάνουμε πολλά χρήματα, γνωρίζουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτό δεν ισχύει. Γνωρίζουμε με άλλα λόγια ότι πολλές είναι οι εταιρείες οι οποίες ναι μεν διαμαρτύρονται για το παράλληλο εμπόριο, αλλά ταυτόχρονα βγάζουνε πάρα πολύ μεγάλο κέρδος από αυτό. 5

Ο Ι Ν ΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ Ρ ΥΘΜΙΣΕΙΣ  Οπως σας είπα η όλη επιχειρηματολογία αυτού του παράλληλου εμπορίου έχει και μία ηθική διάσταση και βρίσκεται στα όρια της γκρίζας οικονομίας. Εχουμε δύο βασικές νομοθετικές ρυθμίσεις για το παράλληλο εμπόριο στη Σλοβακία. Ο νόμος για τα φάρμακα δηλώνει ότι το κράτος μπορεί να απαγορεύσει τις εξαγωγές φαρμάκων εφόσον σημειωθούν ελλείψεις σε φάρμακα, αλλά αυτός είναι ένας πολύ αδύναμος νόμος μπορούμε να πούμε ή αδύναμη διατύπωση, γι'αυτό και δεν έχουμε δει πολύ σημαντικούς ελέγχους, πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Αυτή η αδυναμία του νόμου αποτελεί βεβαίως ταυτόχρονα και πρόβλημα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει φτάσει και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την περίπτωση της Σλοβακίας.  Ο νόμος για τα φάρμακα έχει αλλάξει πρόσφατα τρεις φορές και βάσει αυτών των αλλαγών ουσιαστικά δίνεται η δυνατότητα στο φαρμακείο να ξαναπουλήσει φάρμακα σε άλλον χονδρέμπορο.  Επίσης επιτρέπει τις αλυσίδες φαρμακείων που λειτουργούν για ένα χονδρέμπορο, να συλλέγουνε τα πακέτα τα οποία στη συνέχεια εξάγουν. Συλλέγουν με άλλα λόγια τα πακέτα από την αγορά και στη συνέχεια τα εξάγουν σε άλλες χώρες. 6

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  Εγώ για να σας πω μάλιστα την αλήθεια, μου είχανε προσφέρει χρήματα προκειμένου να ανοίξω ένα φαρμακείο και να δραστηριοποιηθώ στο παράλληλο εμπόριο, προκειμένου δηλαδή να συλλέγω τα πακέτα απ'την αγορά και στη συνέχεια να τα προωθώ σε άλλες αγορές.  Εδώ βλέπουμε κάποιες συγκρίσεις τιμών Μπορείτε να δείτε τη διαφορά της τελικής τιμής μεταξύ δύο χωρών, Σλοβακίας και Γερμανίας. Και βλέπετε μία ξεκάθαρη απόδειξη των κερδών που αποφέρει το παράλληλο εμπόριο.  Οσοι δραστηριοποιούνται στο παράλληλο εμπόριο, είναι αυτοί οι οποίοι αποκομίζουν το μεγαλύτερο κέρδος απ'αυτή τη δραστηριότητα. Και εδώ πέρα βλέπετε μόνο κάποιους από αυτούς, από τα διάφορα προϊόντα. Η λίστα είναι πάρα πολύ μεγάλη. Θα μπορούσα να σας δείξω τις συγκρίσεις των τιμών για όλα τα προϊόντα.  Οπως γνωρίζετε το πρόβλημα του παράλληλου εμπορίου δεν είναι μόνο πρόβλημα της Σλοβακίας, αλλά πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Πολλές είναι οι ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες προσπάθησαν να βρουν εργαλεία και τρόπους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα αυτό. 7

Σ ΥΣΤΗΜΑΤΑ Ε ΛΛΕΙΨΕΩΝ  Και εδώ πέρα βλέπετε τις περιπτώσεις, τις γνωστές περιπτώσεις στις οποίες το κράτος συνέλεξε πληροφορίες για ελλείψεις φαρμάκων.  Η ουσία είναι ότι δεν είναι παρεμφερή και συμβατά όλα τα συστήματα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι και συστήματα συλλογής πληροφοριών. 8

Τ Ο Σ ΧΕΔΙΟ Τ ΗΣ Σ ΛΟΒΑΚΙΑΣ  Εμείς επιλέξαμε ένα άλλο τρόπο. Τι κάναμε ουσιαστικά. Σε συνεργασία με την σλοβακική οργάνωση και την φαρμακευτική οργάνωση φαρμακοποιών και την φαρμακευτική βιομηχανία, αναπτύξαμε λύσεις για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα. Είναι ένα σύστημα που αναπτύξαμε, το οποίο δεν είναι λογισμικό, είναι ουσιαστικό μέρος της εφαρμογής η οποία χρησιμοποιείται στα φαρμακεία στη Σλοβακία. Είναι μόνο ένα μέρος της εφαρμογής που χρησιμοποιούν τα φαρμακεία αυτά. Είναι μία λειτουργία, την οποία μπορεί να χρησιμοποιεί ο φαρμακοποιός όταν έρχεται σε επαφή με τον ασθενή. Εχουμε περιπτώσεις όπου φτάνει στο φαρμακείο ο ασθενής προκειμένου να εκτελεστεί η συνταγή, αλλά υπάρχουνε κάποια προβλήματα, ο φαρμακοποιός δεν μπορεί να εκτελέσει τη συνταγή και μέσω αυτής της εφαρμογής εμείς συλλέγουμε όλες αυτές τις πληροφορίες και τα χρήσιμα δεδομένα. 9

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ  Εδώ βλέπετε το περιβάλλον αυτής της εφαρμογής. Βλέπετε την περίπτωση ενός φαρμακοποιού ο οποίος δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τον πελάτη προσφέροντάς του ένα φάρμακο, δεδομένου ότι υπήρχε έλλειψη. Εδώ βλέπουμε τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω της εφαρμογής αυτής. Οταν ο ασθενής, για να σας δώσω ένα παράδειγμα, επισκέπτεται πολλά φαρμακεία, όπως καταλαβαίνετε κάνει ακριβώς την ίδια αίτηση για ένα φάρμακο. Προκειμένου εμείς να αποφύγουμε την επανάληψη των αιτημάτων αυτών και να αποφύγουμε την τεράστια συγκέντρωση των ίδιων πληροφοριών, ουσιαστικά έχουμε αναπτύξει αυτή ακριβώς την οθόνη, προκειμένου να έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες και να αποφεύγουμε την επανάληψη της πληροφορίας αυτής. Μέσω αυτών των πληροφοριών μπορούμε να διαπιστώσουμε ποια είναι η σοβαρότητα της κατάστασης του ασθενούς, πόσο επείγον είναι να βρεθεί το φάρμακο. 10

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ  Και στη συνέχεια ένα άλλο στάδιο της διαδικασίας είναι να συναντούνται οι εκπρόσωποι των φαρμακοποιών, καθώς και των παραγωγών φαρμάκων, όπου και εξετάζουνε αυτή τη λίστα, εξετάζουνε τα δεδομένα της βάσης δεδομένων και παίρνουν τις απαιτούμενες αποφάσεις, παραδείγματος χάρη ποια είναι τα φάρμακα τα οποία δεν θα έπρεπε επ'ουδενί να εξάγονται από τη χώρα.  Και εδώ πέρα βλέπουμε το τέλος της διαδικασίας στην εφαρμογή αυτή, όπου και πατάει κανείς το κουμπί "αποστολή", για να φτάσει στη βάση δεδομένων. 11

12