Περιορισμός της μικροβιακής αύξησης Επιτυγχάνεται με δύο τρόπους: Περιορισμό της μικροβιακής αύξησης Θανάτωση των μικροβιακών κυττάρων Αποστείρωση: θανάτωση κάθε ζωντανού οργανισμού ή ληθαργικής μορφής του Μόλυνση της καλλιέργειας: μεταφορά ενός ξένου μο χωρίς πρόθεση Απολύμανση: διαδικασία εξαφάνισης ή καταστροφής μο ικανών να προκαλέσουν μόλυνση, με απολυμαντικά μέσα Ασηψία: απουσία δυνητικά επικίνδυνων μο από ανθρώπινους ή ζωϊκούς ιστούς, υλικά ή κάποιο δεδομένο περιβάλλον (όχι απαραίτητα αποστείρωση)
Περιορισμός της μικροβιακής αύξησης Μικροβιοκτόνοι παράγοντες: νεκρώνουν ή καταστρέφουν τους μο Μικροβιοστατικοί παράγοντες: αναστέλλουν την γρήγορη αύξηση των μο Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να είναι φυσικοί ή χημικοί
Περιορισμός της μικροβιακής αύξησης Η δράση των φυσικο-χημικών παραγόντων εξαρτάται από: Η δράση των φυσικο-χημικών παραγόντων εξαρτάται από: Είδος των μο Φυσική κατάσταση των μο Περιεχόμενο οργανικό υλικό του περιβάλλοντος pH
Στόχοι των αντιμικροβιακών παραγόντων Κυττοπλασματική μεμβράνη του μικροβιακού κυττάρου Κυτταρικό τοίχωμα Ένζυμα Βλάβες στο DNA, RNA
Φυσικές μέθοδοι περιορισμού της μικροβιακής αύξησης Θερμότητα Διήθηση Ψύξη Αφυδάτωση Οσμωτική πίεση Ακτινοβολία
Θερμότητα Που οφείλεται η δράση της θερμότητας; Μετουσίωση των πρωτεϊνών Μετουσίωση των πρωτεϊνών Απαμίνωση των νουκλεϊκών οξέων Απαμίνωση των νουκλεϊκών οξέων Σημαντικές βλάβες στα λιπίδια των μεμβρανών κ.α. Σημαντικές βλάβες στα λιπίδια των μεμβρανών κ.α. Σημείο θερμικού θανάτου: χαμηλότερη θερμοκρασία στην οποία όλοι οι μο που βρίσκονται σε ένα εναιώρημα θανατώνονται σε 10min Χρόνος θερμικού θανάτου: ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για να θανατωθούν όλοι οι μ.ο. μίας υγρής καλλιέργειας σε δεδομένη θερμοκρασία
Θερμότητα Ξηρή θερμότητα Έκθεση σε γυμνή φλόγα Έκθεση σε γυμνή φλόγα Κλίβανος θερμού αέρα Κλίβανος θερμού αέρα Υγρή θερμότητα Βρασμός Βρασμός Υπέρθερμος ατμός (αυτόκαυστο, 120 o C, 1.2Atm, 20min) Υπέρθερμος ατμός (αυτόκαυστο, 120 o C, 1.2Atm, 20min) Παστερίωση Κλασική παστερίωση: 63 o C, 30min Κλασική παστερίωση: 63 o C, 30min HTST: 72 o C, 15sec HTST: 72 o C, 15sec
Aκτινοβολία Ιονίζουσα ακτινοβολία (ακτίνες γ, ακτίνες Χ, ακτίνες ηλεκτρονίων υψηλής ενέργειας) Μη ιονίζουσα ακτινοβολία (ακτίνες UV)
Συσκευές αποστείρωσης με διήθηση
Θάλαμος νηματικής ροής
Χημικές μέθοδοι MIC: ελάχιστη ανασταλτική συγκέντρωση του παράγοντα που απαιτείται για την παρεμπόδιση της αύξησης
Αντιμικροβιακοί παράγοντες Αντισηπτικά: χημικοί παράγοντες που θανατώνουν μο, ή αναστέλλουν την ανάπτυξή τους και έχουν αρκετά χαμηλή τοξικότητα για να επαλείφονται σε ζωντανούς ιστούς Αλκόολη 60-85% Ενώσεις φαινόλης Κατιοντικά απορρυπαντικά (χλωριούχο βενζαλκόνιο) Υπεροξείδιο του υδρογόνου Ιωδιοφόρες ενώσεις του ιωδίου σε δμ (Betadine) Νιτρικός άργυρος
Αντιμικροβιακοί παράγοντες Απολυμαντικά: όσες χημικές ουσίες θανατώνουν μο και εφαρμόζονται μόνο σε άψυχα αντικείμενα Αποστειρωτικά: απολυμαντικές ουσίες που υπό κατάλληλες συνθήκες μπορούν να θανατώσουν μο και χρησιμοποιούνται σε άψυχα αντικείμενα και επιφάνειες Αλκοόλη 60-85% Κατιοντικά απορρυπαντικά (ενώσεις του 4ταγούς αμμωνίου) Ενώσεις χλωρίου › (τρόφιμα, νερό) Θειϊκός χαλκός Οξείδιο του αιθυλενίου (αέριο) Φορμαλδεύδη Γλουταραλδεύδη Υπεροξείδιο του υδρογόνου Όζον Φαινολικές ενώσεις
Αντιμικροβιακοί παράγοντετς χορηγούμενοι in vivo Χημιοθεραπευτικοί παράγοντες Ταξινομούνται βάσει δομής ή δράσης Κάθε χρόνο παράγονται τουλάχιστον 500τ Χωρίζονται σε: συνθετικούς παράγοντες και σε αντιβιοτικά
Συνθετικοί χημιοθεραπευτικοί παράγοντες Ανάλογα αυξητικών παραγόντων: μοιάζουν με κάποιο αυξητικό παράγοντα του παθογόνου αλλά παρεμποδίζουν τη χρήση του Σουλφοναμιδικά φάρμακα π.χ. το σουλφονιλαμίδιο ανάλογο του π-αμινοβενζοϊκού οξέος, το δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση του φολικού (πρόδρομη ουσία των νουκλεϊκών οξέων). Δρα ενάντια στα βακτήρια Άλλα ανάλογα π.χ. ισονιαζίδιο ανάλογο του νικοτιναμιδίου (βιταμίνη): αποτελεσματικότερο φάρμακο κατά του Mycobacterium tuberculosis
Αντιβιοτικά Χημικές ενώσεις που παράγονται από συγκεκριμένους μο και θανατώνουν ή αναστέλλουν την αύξηση κάποιων μο Ημισυνθετικά αντιβιοτικά Ευρέος φάσματος αντιβιοτικά Κινολόνες: συνθετικά αντιβιοτικά αλληλεπιδρούν με την βακτηριακή DNA γυράση. Δραστικές απέναντι σε Gram+ και Gram- βακτήρια
Στόχοι της αντιβιοτικής δράσης Κυττοπλασματική μεμβράνη του βακτηριακού κυττάρου (πολυμυξίνες) Κυτταρικό τοίχωμα (βανκμυκίνη, β- λακτάμης) Πρωτεϊνοσύνθεση (μακρολίδια & τετρακυκλίνες) Βλάβες στο DNA, RNA (ριφαμπίνη)
Ευχαριστώ!!!